Legeroefening in
Polen verlengd
Japanse auto-export beperken
Opnieuw Adviseur Reagan: NAVO bedreigd door pacifisme
Spaanse
officier
vermoord
in
Vanwege stijgende spanning
MU
ITHÖNY
Mongool
kiest ruimte
Italië in crisissfeer
na devaluatie lire
EG-commissie bezorgd over uitvoer naar Benelux
MAANDAG 23 MAART 1981
BUITENLAND
PAGINA 9
(Van onze correspondent)
MADRID (GPD) - De 61-jarige ge
pensioneerde luitenant-kolonel
José Luis Prieto Gracia is zater
dagavond in het portaal van een
kerk te Pamplona bij een aanslag
om het leven gekomen. De mili
tair wilde de kerk binnengaan
toen een jonge vrouw hem met
een pistool in de nek schoot. Di
rect na de aanslag vluchtte de
vrouw met een man in een ge
reedstaande auto. Hoewel nog
geen enkele organisatie de ver
antwoordelijkheid voor de aan
slag heeft opgeist, wordt aange
nomen dat de radicale Baskische
afscheidingsbeweging ETA-mili-
tair verantwoordelijk is voor de
ze actie.
De aanslag op luitenant-kolonel
José Luis Prieto Gracia, die gro
te overeenkomst vertoont met de
manier waarop donderdag luite
nant-kolonel Romeo Rotaeche in
het portaal van een kerk te Bil
bao werd vermoord, heeft irrita
tie gewekt in het Spaanse leger.
Luis Oliart, de minister van de
fensie, voerde gisteren in Madrid
besprekingen met de chefs gene
rale staven over een antwoord op
het offensief van ETA-militar te
gen het leger. Juan José Roson,
de minister van binnenlandse za
ken, heeft zaterdag een aantal
veiligheidsmaatregelen tegen de
terreur genomen, die niet open
baar zijn gemaakt.
De Baskische pressiegroep ETA-
politico-militar, die drie weken
geleden tot een wapenstilstand
overging, heeft zaterdag ge
dreigd de wapens weer op te ne
men. Aanleiding hiervoor is de
oproep van de Baskische socia
listische partij om met alle poli
tieke partijen een breder front te
gen de terreur op te richten.
ETA-politico-militar heeft de
Baskische socialisten ervan be
schuldigd dat men naar aanlei
ding van de mislukte staatsgreep
van 23 februari, een ruk naar
rechts heeft gemaakt.
De Baskische pressiegroep over
weegt met geweld aan te dringen
op een amnestie voor gedetineer
de leden van de ETA, de integra
tie van de half-Baskische provin
cie Navarra in de autonome Bas
kische gemeenschap, een refe
rendum over de nucleaire elek
triciteitscentrale Lemoniz, de af
schaffing van de anti-terreur-wet
en de zuivering van het leger van
fascistische elementen.
(Van onze correspondent)
WASHINGTON (GPD) - President
Reagans adviseur op het gebied
van de nationale veiligheid, Ri
chard Allen, heeft zaterdag in
Washington gezegd dat de NA
VO niet alleen wordt bedreigd
door een ernstige economische
crisis in West-Europa, maar ook
door een oplevend pacifisme.
„De verachtelijke slagzin „beter
rood dan dood" van een genera
tie geleden, wordt in Europa
weer gehoord", aldus Allen, die
vandaag gesprekspartner zou
zijn voor de bezoekende Neder
landse minister van defensie P.
de Geus.
Allen, voorzitter van de Nationale
Veiligheidsraad, hield een willig
gehoor van de Conferentie voor
Conservatieve Politieke Actie
voor, dat de economische crisis
in Europa even gevaarlijk is als
die van vlak na de Tweede We
reldoorlog. Hij wees het uit de
hand lopen van sociale voorzie
ningen aan als een belangrijke
oorzaak.
De VS, kondigde hij voorts aan,
zullen met de Russen onderhan
delen over kernwapens voor de
middellange afstand in Europa,
maar terzelfder tijd moet de uit
breiding van het NAVO-arsenaal
op dit gebied van de bewapening
doorgaan. De onderhandelingen
mogen geen reden zijn om op het
besluit van de opstelling van de
/apens terug te komen.
In zijn slotrede tegen Europa's her
levend pacifisme noemde Allen
geen landen bij naam, hoewel hij
zich zeer negatief uitliet over het
besluit van de Britse Labourpar-
tij de afschaffing van kernwa
pens tot een programmapunt te
maken. Europa moet zich tegen
een pacifistische beweging ver
zetten, zei Allen, en tegen pogin
gen om de opstelling van kern
wapens op zijn grondgebied af te
wijzen. „Sommigen in Europa
geloven dat bewapeningscontro
le op de een of andere manier in
de plaats kan treden van moder
nisering van de kernwapens, in
plaats van er een aanvulling op te
zijn. Gezond verstand leert ons
dat dit een illusie is", aldus Al
len.
„De koude feiten leren", zei Allen,
„dat de Sowjet-Unie zich heeft
geworpen op wat de belangrijk
ste en meest opmerkelijke bewa
pening is in de geschiedenis van
de mensheid". Hij onthulde dat
Reagan vooraanstaande westelij
ke regeringsleiders had opgeroe
pen hun economien weer onder
controle te brengen, zoals Ameri
ka dat ook poogt.
Met een duidelijke verwijzing naar
Nederland betoogde Allen, dat te
grote uitgaven en ongecontro
leerde sociale voorzieningen
sommige landen van de
werkelijkheid hebben geïso
leerd. ..Als wij falen bij het onder
controle brengen van de begro
ting en de inflatie en wanneer on
ze bondgenoten dat voorbeeld
volgen en'er ook niet in slagen
hun economien weer te gaan be
heersen. dan is de toekomst voor
de Atlantische Alliantie somber.
De president heeft dit gezegd te
gen elke minister van buiten
landse zaken, die hij heeft ont
moet en hij heeft op dat punt
geen verschil van mening aange
troffen".
Andere punten uit Aliens rede:
- de betrekkingen tussen de VS en
China zullen groeien en kunnen
inderdaad van strategische bete
kenis worden (oud-president
Ford is inmiddels als speciaal ge
zant van Reagan in Peking aan
gekomen);
- de VS zullen zich nauwkeurig
houden aan de wet op de betrek
kingen met Taiwan, in weerwil
van Chinese bezwaren Deze wet
laat onofficiële betrekkingen
met Taiwan toe;
- er is geen bijzondere haast bij een
topconferentie met de Ru 1 R
De VS werken aan een volledige
terugtrekking van de Sowjct-
Unic uit Afghanistan en. zei Al
len. de VS aarzelen niet degenen
die dat willen bereiken als vrij
heidsstrijders te bestempelen;
- realisme en een scherp besef om
trent de eigen behoeften zullen
de betrekkingen tot Zuid-Afnka
bepalen. Allen persoonlijk be
schouwt verbetering van de be
trekkingen met Zuid-Afrika niet
als een goedkeuring van de
apartheidspolitiek, die hij ver
werpt.
(Van onze correspondent Anton Koene)
WENEN (GPD) Vice-premier Miecyslaw Rakowski, de verantwoordelijke man voor
vakbondszaken in de Poolse regering, heeft gisteren na afloop van de mislukte bespre
kingen met vakbondsleider Walesa bekend gemaakt dat in verband met de huidige
situatie in Polen de militaire oefening van het Warschaupact in en rond Polen is ver
lengd.
Naar wordt aangenomen zou er woensdag verder gepraat worden tussen vakbond en
regering over het eerste gewelddadige optreden tegen plaatselijke bestuurders van de
vakbond door de politie.
In een officiële uitzending van de
Poolse televisie werd gisteren
nadrukkelijk gewaarschuwd dat
„iedere stap die Polen dichter bij
een chaos en de anarchie brengt,
de laatste stap zou kunnen zijn".
Aanleiding tot het spoedoverleg
tussen Walesa en vice-premier
Rakowski was een ernstig inci
dent in Bydgoszcz, toen enige
honderden leden van de Poolse
militia een bijeenkomst van boe
ren en vakbondsleden uit elkaar
sloegen, waarbij vier leidende
vakbondsleden zo zwaar werden
gewond dat ze in het ziekenhuis
moesten worden opgenomen.
Eén van hen, die voor een spoed
operatie naar Warschau werd
overgebracht, heeft na de opera
tie een hersenbloeding gekregen
en verkeert nog steeds in levens
gevaar.
Afgelast
De verwachtingen over het overleg
tussen Walesa en Rakowski, die
goede persoonlijke betrekkingen
met elkaar hebben opgebouwd,
waren hoog gespannen, maar in
de loop van gistermiddag zeiden
ingewijden in Warschau dat de
besprekingen een uiterst moei
lijk verloop hadden.
Ondanks het mooie weer bleven de
meeste Polen gedurende het
weekeinde thuis. In opdracht
van vakbondsleider Walesa zelf -
en niet in opdracht van de rege
ring - werden alle voetbalwed
strijden en andere sportevene
menten afgelast. De vakcentrale
Solidariteit was bang dat het bij
eenkomen van grote groepen
mensen de toch al gespannen
toestand zou kunnen verergeren,
waardoor de zaak nog verder uit
de hand zou kunnen lopen. Het
lijkt erop dat de opstandige Pool
se arbeiders en boeren ondanks
alle meningsverschillen nog
steeds eensgezind zijn om hun
eisen van de regering ingewilligd
te krijgen.
De vakcentrale eist dat de voor het
inzetten van de gevreesde en ge
hate Poolse militia in Bydgoszcz
verantwoordelijke autoriteiten
niet alleen van hun functies wor
den ontheven maar ook voor de
rechter worden gedaagd.
Onderzoek
Inmiddels is in Bydgoszcz onder
leiding van de minister van justi
tie een officieel onderzoek be
gonnen naar de achtergronden
van de gebeurtenissen van verle
den week waarbij de foto's die
door Solidariteit zijn verspreid,
nauwelijks een andere conclusie
overlaten dan dat de vakbondsle
den systematisch en met geweld
in elkaar zijn geslagen. Nog altijd
is niet duidelijk wie opdracht
heeft gegeven tot het geweldda
dige optreden van de militia en
of het een van tevoren door de
regering geplande actie was of
een uit de hand gelopen zenu
wenoorlog op plaatselijke ni-
woond door de Poolse minister
president Jaruszelski en hoge
functionarissen uit Tsjechoslo-
wakije, Oost-Duitsland en Hon
garije.
Provocatie
Ingewijden sluiten niet uit dat de
gebeurtenissen in Bydgoszcz een
gevolg zijn van binnen- en bui
tenlandse provocatie. Onmiddel
lijk na het gewelddadig ingrijpen
van de militia in Bydgoszcz cir
culeerden daar pamfletten met
de mededeling dat een van de
vakbondsleden was overleden
en waarin een oproep voor een
burgeroorlog werd gedaan. Soli
dariteit heeft verklaard deze
pamfletten niet te hebben ge
drukt, maar leden van de vak
centrale hebben wel geprobeerd
zoveel mogelijk exemplaren te
verzamelen als bewijs dat er on
ruststokers aan de gang zijn ge
weest om vakbondsleden op te
hitsen, het gezag van het vak-
bondsbestuur te ondermijnen en
een toestand te creëren waardoor
een Russische interventie onver
mijdelijk wordt.
Ford bezoekt
China's Deng
PEKING - Oud-president Gerald
Ford van de Verenigde Staten is
vandaag in Peking ontvangen door
de Chinese vice-premier Deng Xia
oping, aan wie hij een vertrouwelij
ke brief van president Ronald Rea
gan heeft gegeven. Reagan pro
beert de Chinezen via deze brief
waarschijnlijk gerust te stellen
over het China-beleid dat hij zal
De vakbondsleider Marian Jurczyk Szczecin van Solidariteit toont een foto t
gewelddadig ingrijpen door politie-eenheden vorige week in Bydgoiszcz
i van de slachtoffers van het
De militaire oefeningen
Warschaupact-troepen
Reagan had Peking ongerust ge
maakt toen hij in zijn verkiezings
campagne had gezegd dat hij de
betrekkingen met Taiwan op een
(je hoger plan zou brengen en de na
tionalisten straaljagers van het ty-
rond Polen zijn volgens officiële Pe F*!6 zou leveren. Volgens China
mededelingen verlengd. Voor de
Pool is het een teken dat het sein
op onveilig staat. De manoeuvres tussen Peking on Washington r
worden voor een deel bijge- maal heeft gemaakt.
(Van onze correspondent)
MOSKOU (GPD) - De Mongool
Joegderdemidjin Gocrragcha
(33) is gisteren met het ruim
teschip Sojoez-39 van dc
Sowjet-lanceerbasis Baiko-
noer vertrokken voor een
missie van enkele dagen aan
boord van het Saljoet-6 ruim
testation. Goerragcha is de
eerste van zijn landgenoten
die in het kader van het zoge
heten „Interkosmos Pro
gramma" deelneemt aan een
Russische ruimtemissie. De
commandant van de vlucht is
dc Russische kosmonaut
Wladimir Dzhanibekov (38),
die in 1978 al een missie van 5
dagen aan boord van het Sal-
joet-station volbracht.
Het Saljoet-6 ruimtestation is
sinds meer dan een week
weer bemand door de kosmo
nauten Kovaljonok en Savi-
nych. Gewoonlijk duren be
zoeken van Interkosmos-be-
manningen ongeveer een
week. Goerragcha en Dzhani
bekov zouden waarschijnlijk
in de loop van vandaag het
Saljoet-station bereiken. Na
de koppeling zullen beiden
zich aan boord bezighouden
met observaties voor bodem-
schatonderzoek in Mongoli.
De vlucht valt samen met fes
tiviteiten in Mongoli ter gele
genheid van de zestigste ver
jaardag van de Mongoolse
communistische revolutie.
In het kader van het Interkos
mos Programma zijn tot nu
toe kosmonauten gelanceerd
uit Vietnam, Cuba en uit alle
Oostblok-staten behalve Roe
menië.
ROME (ANP/DPA) De Italiaanse
regering heeft gisteren tijdens
een bijzondere kabinetszitting
besloten tot ingrijpende maatre
gelen ter voorkoming van een
verdere koersdaling van de lire.
De Italiaanse munt is ten opzich
te van de andere valuta's binnen
het Europese Monetaire Stelsel
(EMS) met zes procent gedeva
lueerd. het officiële disconto gaat
van 16.5 naar negentien procent
en de verplichte reserve die de
banken bij de centrale bank
moeten deponeren is verhoogd
van 15,75 tot twintig procent.
De ministers van financien van de
tien EG-landen besloten tot de
devaluatie na telefonisch overleg
gisteren. De gouverneurs van de
centrale banken, het monetaire
comité en de Europese Commis
sie zijn geraadpleegd.
In Rome heerst inmiddels weer
een crisissfeer. Talrijke nederla
gen van de regering tijdens stem
mingen in het parlement, nieuwe
schandalen en positie van de Ita
liaanse lire hebben de toekomst
van de uit christendemocraten,
socialisten, republikeinen en so
ciaaldemocraten bestaande rege
ringscoalitie opnieuw in een ui
terst onzekere situatie gebracht.
President Sandro Pertini riep vrij
dagavond al premier Arnaldo
Forlani bij zich om hem zijn be
zorgdheid over te brengen over
de politieke toestand. Pertini wil
in geen geval, naar eigen zeggen,
het parlement ontbinden om tot
NEW-ORLEANS (AP) - De ne
genjarige Joab Chopin draagt een
bord en een kruis voor één van de
kinderen die onlangs in de Ameri
kaanse staat Atlanta werden ver
moord. Joab liep mee in een stille
tocht in Marerro, een voorstadje
van New-Orleans. Deze werd ge
houden uit protest tegen de moor
den op de zwarte kinderen.
Ontvoerd kind
vrij met drie
miljoen losgeld
KEULEN (DPA/UPD) - Een
ontvoerde jongen, de elfjari
ge zoon van een financier, is
tegen een losgeld van drie
miljoen mark vrijgelaten, zo
heeft de Westduitse politie
zaterdag meegedeeld.
De jongen, Johannes Erle-
mann, was op 6 maart ver
dwenen toen hij op de fiets
naar een speelgoedwinkel
was gegaan Zijn fiets werd
teruggevonden. Zijn moeder.
Gaby er Lemann. had het los
geld in een houten doos in
een park buiten Keulen neer
gelegd.
BRUSSEL/MAASTRICHT (ANP/
GPD) - Het tekort van de Euro
pese Gemeenschap op haar han
delsbalans met Japan is vorig
jaar tot 10,7 miljard dollar geste
gen. De Japanse export naar de
EG steeg met ongeveer 31 pro
cent, terwijl die van de EG naar
japan een kleine nettodaling ver
toonde. Dat staat in een docu
ment van de EG-commisie in
Brussel dat als basismateriaal is
bedoeld voor de besprekingen
op de Europese topconferentie,
vandaag en morgen fn Maas
tricht.
Een van de meest dringemde za
ken in de Europese handelsrela
tie met Japan is volgens de EG-
commissie, dat Japan meer
garanties gaat bieden voor de uit-
voerbeperking van auto's naar
de Beneluxmarkt. Daarover
pleegt de commissie actief over
leg met vertegenwoordigers van
de Benelux en Japan. De netto-
i aardolie in dc Europe
se gemeenschap zal dit jaar met
vijf procent of nog wat meer ver
minderen. Dat zegt de EG-com
missie in een sociaal-economisch
document dat ze heeft voorbe
reid voor de Europese topconfe
rentie die vandaag in Maastricht
onder Nederlands voorzitter
schap is begonnen.
Vorig jaar nam de olie-invoer met
bijna elf procent af. Dc EG-com
missie hamert erop dat energie-
produktie en -besparingen met
alle mogelijke middelen moeten
worden opgedreven, als er zich
belemmeringen voordoen in bij
voorbeeld investeringen in kern
energie en bij het gebruik van
steenkool zullen die tenslotte'
een buitengewoon hoge prijs ei
sen voor wat betreft de levens
standaard", zo waarschuwt de
EG-commissie.
Over de economie van de tien EG-
lidstaten
paald niet optimistisch. Ze zegt
dat het huidige conjunctuurdal
steiler en dieper is dan werd ver
wacht. Voor die "hevige cycli
sche beweging stelt ze volledig
de binnenlandse particuliere
vraag (consumptie, voorraadvor-
ming en investeringen) verant
woordelijk.
Een opleving van de bedrijvigheid
mag niet voor het derde kwartaal
van dit jaar worden verwacht en
dat is een halfjaar later dan aan
vankelijk werd aangenomen.
Eurotop kijken
Maastricht heeft er sedert dit
weekeinde overigens een nieu
we, zij het zeer kortstondige
tot en met morgen - toeristische
attractie bij: Eurotop kijken. De
provinciehoofdstad is dc afgelo
pen twee dagen als het
der de voet gelopen door vele
duizenden die een glimp wilden
opvangen van de voorzieningen
en maatregelen rond dit Europe
se topberaad.
Hoewel de EG-conferentie in feite
geheel aan de buitenwacht voor
bijgaat. ervaart de bevolking
toch een tinteling van spanning
en verwachting bij dit gebeuren
van Europese allure. Daarbij
spreken vooral de zeer uitgebrei
de veiligheidsmaatregelen, voor
zover zichtbaar en merkbaar, tot
de fantasie. Tot gisteren leken
die overbodig, de Maastrichtse
politie sprak van een „zeer rustig
weekeinde".
Onder die vele duizenden die zater
dagmiddag de voorbereidingen
volgenden, waren enkele hon
derden demonstranten, die zich
afzetten tegen de Eurotop. De
plaatselijke afdelingen van de
PvdA, PPR. PSP en CPN hiel
den op het Vrijthof een manifes
tatie. waarbij geprotesteerd werd
tegen de geldverslindende EG-
vergadenngen onder de leus
„Eurotop, rot op' De manifesta
tie. die een zeer rustig verloop
had, was tevens bedoeld als pro
test tegen de ommezwaai van de
Verenigde Staten ten opzichte
van El Salvador sinds de rege-
ring-Reagan.
De PSP. gebelgd over het feit dat
zowel provincie als gemeente
haar aanvraag voor subsidie voor
deze manifestatie hebben afge
wezen, hield tevens een ontwa-
peningsmarkt. Later op de
avond volgde van deze partij nog
een internationale manifestatie
onder het motto „Ontwapening
en socialismewaarbij Tweede-
Kamerlid Fred van der Spek een
toespraak hield over de NAVO
en EEG als Europese machts
blokken.
verkiezingen over te
gaan. Hij wil er bij de regerings
partijen ten sterkste op aandrin
gen een stabiele regeringsmeer
derheid te garanderen.
De tot nu toe laatste klap voor de
regering Forlani werd uitgedeeld
door de beide kamers van het
parlement waar belangrijke be
sluiten voor de begroting op
middellange termijn geen meer
derheid kregen.
„Groenen"
winnen in
Hessen
(Van onze correspondent)
BONN (GPD) - Bij de (en I Rtt
raadsverkiezingen gisteren in de
Westduitac deel l taf Hi i n
hebben de Groenen verrassend
goede resultaten geboekt. In veel
steden, waaronder Frankfurt.
Kassei. Wiesbaden. Offenbach
en Darmstadt behaalden de mi
lieubeschermers meer dan de
vereiste kiesdrempel van vyf
procent, waardoor ze binnenkort
deel zullen uitmaken van vele ge
meenteraden.
In het stadje Volkmarsen, waar
mogelijk een fabriek voor het
heropwekken van nucleair afval
komt. stemden niet minder dan
41,7 procent ven ettt kii kh op
de Groenen, wal SOüdei IMM
spectaculair is te noemen In
Morfelden. waar volgens de deel
staatregering een start- en lan
dingsbaan voor het vliegveld van
Frankfurt moet komen, behaal
den de Groenen 25,7 procent
Naar het zich laat aanzien, zijn de
winsten van de Groenen vooral
te danken aan verliezen bij de so
ciaal-democraten. De SPD-mi-
nister president van Hessen.
Bomer, sprak van een 'bittere te
leurstelling'. De CDU-voorzitter
in de deelstaat. Dregger, was van
mening dat zijn partij erin was
geslaagd om de grote winst bij de
verkiezingen van 1977 te stabili
scren
Dregger toonde zich met name te
vreden over het feit dat de CDU
in dc meeste grote steden haar
positie heeft verbeterd In Frank
furt behaalden de christen-dc-
moraten ruim 54 procent, wat
nog meer is dan in 1977, toen de
CDU onverwacht aan de macht
kwam in deze eens 'rode burcht
Ook in Kassei boekte dc CDU
winst. De SPD heeft hier haar
absolute meerderheid verloren.
Dc voorzitter van de liberale FDP
in Hessen. Gries, toonde zich
over het algemeen tevreden met
het verkiezingsresultaat, hoewel
'dit enigszins overschaduwd
wordt door Frankfurt
