'Globe' ontdoet Shakespeare van klassiek vernisje SolotoneelShakespeare en Brecht Opera Don Quichotte: aangenaam gebracht toegelicht [^^[Rrogramma] Tsjechen op herhaling MAANDAG 23 MAART 1981 solotoneel, een muzikale totaal presentatie rond teksten van Brecht en Tucholsky, een sa tirisch spektakel van Shakes peare, èn een kindervoorstel ling. Variatie genoeg deze week in de Leidse theaters. Het Klein Muziektheater brengt vrijdagavond in de Leidse Schouwburg het pro gramma 'Gisteren en mor gen'. Een collage van muziek en actie rond teksten van Kurt Tucholsky en Bertolt Brecht. Het Klein Muziek theater bestaat uit Margare- tha Albers, Marius Kern Ier, Max van Weegberg, Herman Moerman en Fred Dannen- burg. Alle vijf geschoolde zangers. Zij gaan er van uit dat er in wezen geen verschil bestaat tussen diverse genres zoals het klassieke lied, caba ret, opera, het chanson, mime en musical. De groep wil in haar voorstellingen een even wicht tot stand brengen tus sen muziek, tekst en actie. Het programma dat Het Klein Muziektheater in Leiden pre senteert bevat een keuze uit het werk van Kurt Tucholsky en Bertolt Brecht: kritische teksten, ontstaan in de perio de 1920-1930. Centraal staat de relatie tussen man en vrouw gezien tegen de ach tergrond van de maatschap pelijke en politieke verhou dingen in het Duitsland van toen. De satirische maat schappijvisie van Brecht en Tucholsky heeft nog weinig aan actualiteit ingeboet. De keuze uit de liederen van Bertolt Brecht (op muziek van Kurt Weill, Hans Eisler Het Klein Muziektheater. en Paul Dessau) werd ge maakt aan de hand van drie belangrijke thema's: de kroeg, de moeder en de sol daat. De regie is in handen van An- nemarie Prins en de Belg Ga- briël van Landeghem. Het programma wordt op de pia no begeleid door Rudolf Hei- se. Vrijdag in de Leidse schouwburg, 20.15. Globe Een dag later is in de Schouw burg de toneelgroep Globe te zien met 'Troilus en Cressi- da', een quasi-historisch spektakelstuk van William Shakespeare. Het verhaal speelt zich af tijdens de bele gering van de stad Troje. De Griekse schrijver Homerus beschrijft de oorlog tussen Grieken en Trojanen in zijn boek de Ilias, een machtig epos vol heldendom. Shakes peare kiest met opzet voor een anti-heroische benade ring. In zijn visie is de Tro jaanse oorlog een zich voorts lepende zaak die zijn be staansrecht vrijwel alleen nog maar dankt aan het feit, dat niemand de zinloosheid ervan wil toegeven. Hij stelt het holle gebazel van de Griekse en Trojaanse 'hel den' aan de kaak en schildert de verloedering van beide partijen. De zogenaamde hel den worden voorgesteld als bekrompen, geile en dwaze figuren. Het symbool van het verval van menselijke waar den is de ongelukkige liefde tussen Troilus en Cressida. Shakespeare laat zien dat de ontrouw van Cressida onver mijdelijk is. Een uitvloeisel van het algehele zedenverval. De mens is onderworpen aan omstandigheden en tijd. De oorlog vernietigt alle per soonlijke waarden en onder mijnt alle relaties. Lust en be geerte zijn de grote drijf krachten in het krijgsgebeu ren. Eer en fatsoen schone schijn. Historische en per soonlijke situaties worden door Shakespeare onontwar baar dooreengeweven. Troilus en Cressida is een van Shakespeare's meest indrin gende toneelstukken. Eigen lijk een buitenbeentje in zijn totale werk en moeilijk onder r te vangen. LAK-Cinema organiseert deze week een vierdaags filmfes tival rond het thema "hu mor". De films worden dins dag tot en met vrijdag 's avonds tussen acht en half elf gedraaid. Er staat werk op het programma van onder meer Charlie Chaplin, Jac ques Tati, Mel Brooks en Woody Allen. K O In de kapelzaal van K O wordt dinsdagavond om acht uur "La vie devant soi" ge draaid, een Franse productie uit 1977, geregiseerd door Moshe Mizarahi, met in de hoofdrol Simone Signoret. De film, bekroond op diverse festivals, gaat over een voor malige prostituee, die een kindertehuis oprichtte, maar uiteindelijk overblijft met een Arabische wees. Globe-regisseur Gerardjan Rijnders is bij zijn bewerking van Shakespeare's gegeven, de ontluistering van het men selijk gedrag, nog een stapje verder gegaan. Elders op de ze pagina meer over de voor stelling van Globe. Troilus en Cressida. zaterdagavond in de Leidse Schouwburg, 20.15. Solotoneel De acteur Guido Lauwaert geeft zaterdagavond in het LAK-theater een solovoor stelling. Hij brengt een ge deelte uit het boek 'De'reis naar het einde van de nacht' van de Franse schrijver Louis Céline. Het verhaal van een uitzichtloze tocht door een absurde wereld. Waar men ook komt overal is er bedrog, kruiperij, fanatisme en egois me. Guido Lauwaert heeft een aantal teksten uit het boek van Céline bewerkt. Goed voor anderhalf uur walg, humor, haat, afgrijzen en amusement, volgens Lau waert zelf. Zaterdagavond, LAK-theater, 20.30. Kinderen Tenslotte is er zondagmiddag een kindervoorstelling in het LAK. De jeugdtheatergroep Dubbeldwars speelt 'Leo, de lift is lek'. De groep bestaat uit drie docenten drama. Hun doelstelling is onder meer kinderen aan het denken te zetten en samen met kinde ren te praten over zaken die voor hen belangrijk zijn. Zon dagmiddag, LAK-theater, 15.00. MARGOT KLOMPMAKER LEIDEN De manier waarop Shakespeare het verhaal van Troilus en Cressida, de twee gelieven die elkaar tijdens de Trojaanse oorlog vinden en weer verliezen, vertelt, bracht in het verleden velen in vertwijfeling. Ging het stuk wel over de twee titel- personages, waarom zette Shakespeare de Griekse en Trojaanse helden zo ontluis terend neer, wat moest men aan met het open einde van het stuk, was het stuk een ko medie of een tragedie, en, bo venal, was Shakespeare wel de schrijver? Die vertwijfe ling valt te begrijpen: dz toon van het stuk is cynischer dan ooit, de plot van Troilus en Cressida krijgt minder ruim te dan dat van de oorlog, en de twee plots werken niet naar een gezamenlijk einde toe. Voor de twintigste-eeuwer, die ondertussen met meer to neel- en literatuurtradities heeft kennis gemaakt, schept het stuk heel wat minder pro blemen. Algemeen wordt nu als thema beschouwd de kwestie van de waarde en van de reputatie: wat is het en hoe wordt het bepaald. Koningin Helena, om wie de oorlog gevoerd wordt, is niets anders dan een handelsarti kel dat zijn waarde ontleend aan de prijs die ervoor gebo den en betaald wordt. Helena zelf is slechts een hoer, die als mens geen waarde heeft. In deze visie spelen de vele ver wijzingen naar seks zijde lings een rol in de discussie en bij de karaktertyperingen. Gerard Jan Rijnders, regis seur van Globe dat aanstaan de zaterdag zijn versie van "Troilus en Cressida" in de Leidse Schouwburg speelt, ziet het precies andersom. Het seksuele is het centrale thema van het stuk, en de verschillende filosofietjes over waarde zijn bijkomstig heden. Een dergelijke ziens wijze levert goede aankno pingspunten voor een thea trale vormgeving. De verta ling van Gerrit Komrij is eveneens helemaal in het seksuele getrokken, met soms vergaande tekstinter pretaties. Volgens Rijnders zijn de mannen in het stuk gefrustreerd in hun opvattin gen over en in hun ideaal beeld van de vrouw, wat zij in een oorlog op elkaar afreage ren. Diverse van die opvattin gen passen echter niet meer in deze tijd, en zijn daarom door Rijnders genuanceerder weergegeven. Cressida ziet hij niet meer als de slet die zich aan Jan en alleman geeft, maar als een meisje dat door haar eerste verliefd- heidsgevoelens in de war raakt en geen beslissing kan Ook in het toneelbeeld over heerst de seksuele visie: de witte coulissen zijn rood be dropen met (menstruatie?) bloed, het Trojaanse achter doek is een metershoge. le vensechte vagina, het Griek se achterdoek is een - niet ge heel geslaagde - weergave van een maandverband. De Grieken lopen met kunstpe nissen, en de in de tekst slechts gesuggereerde homo- sexuele verhouding tussen Achilles en Patroclus wordt nadrukkelijk ten toon ge spreid. Daar Rijnders wil dat de acteurs zich niet zozeer met de rol als wel met het idee erachter identificeren, laat hij vrouwen mannenrol len spelen, en omgekeerd. Tevens wordt de tijdeloos- heid van het thema geaccen tueerd door verwijzingen naar verschillende perioden in heden en verleden door middel van muziek, kstuums en teksten. Met deze, soms drastische ingrepen probeert Rijnders hetzelfde effect te verkrijgen dat het stuk in Shakespeare's tijd gehad moet hebben. Voor alles wil hij voorkomen dat het pu bliek geïmponeerd is door het feit dat het een Shakes peare ziet, waardoor het bij voorbaat een esthetische bril opzet. Nu hebben acteurs daar over het algemeen meer last van dan het publiek, maar Rijnders heeft inder daad voor beiden Shakespea re effectief van zijn klassiek vernisje ontdaan. JACQUELINE MAHIEU SCHEVENINGEN - Ruim zeven tig jaar na de wereldpremière in Monte Carlo heeft de Nederland se Operastichting de Nederland se première verzorgd van "Don Quichotte", een van de laatste opera's van Jules Massenet en een paradepaardje voor (letterlijk en figuurlijk) grote bassen. Uit de geringe bekendheid die het werk geniet, mogen enkele conclusies getrokken worden aangaande de kwaliteit, maar echt zwak is deze opera toch niet. Tenslotte is Mas senet een uitnemend vakman en bezat hij in 1910 meer dan veertig jaar ervaring met het muziek theater waarin hij meesterwer ken als "Manon" en "Werther" op zijn naam had gebracht. In "Don Quichotte" benadert hij meer dan eens het niveau van zijn beste werken, maar hij slaagt er niet in deze lijn door de hele ope ra heen te trekken, en de oorzaak hiervan is waarschijnlijk de be trekkelijke ondergeschikte vrou wenrol. Zijn leven lang heeft Massenet zijn grootste troeven uitgespeeld in opera's waarin de zieleroerselen van een interes sante vrouwen figuur centraal stonden, maar in "Don Quichot te" ging vrijwel alle aandacht uit naar de dolende ridder en zijn knecht Sancho Panza, terwijl de schone Dulcinée een lichtzinnige opportuniste is, die alleen maar een dramatische functie heeft als hersenschim van Don Quichotte. De voorstelling door de Nederland- sche Operastichting wierp de vraag op of dit nu wel het juiste werk was voor een gezelschap met zo weinig ervaring in het Franse repertoire, zeker waar het de pasteltinten van Massenet be treft. Het Frans dat over het voet licht kwam, was in elk geval verre van vlekkeloos en de enscenering van Rhoda Levine toonde een zoeken naar interpretatiemoge lijkheden die er gewoon niet wa- Een enthousiaste ontvangst door een aanzienlijk deel van het pu bliek was begrijpelijk: de perso nages en hun handelingen waren duidelijk herkenbaar, het toneel beeld was buitengewoon leven dig en een grote reeks uitstekend uitgewerkte vondsten (met name de amusante oplossing voor het probleem van het paard en de ezel) hielden de aandacht aange naam bezig. De vraag of achter dit kijkspel nog een regieconceptie stak, moet echter onbeantwoord blijven. Het is op zich al moelijk om een raamvertelling te maken van een traditionele opera die dat in de verste verte niet is, maar de twee werelden die hierdoor ontston den, liepen op verwarrende wijze dooreen. Tijdens de eerste drie ta ferelen kan men nog enigszins aannemen dat de drie hoofdper sonen verschoppelingen zijn, die hun rollen spelen in een entoura ge van andere bedelaars. In de laatste twee taferelen is dit echter niet vol te houden: niet al leen het gegeven maar ook de muziek is daar volledig in con trast met de merkwaardige ideeën daarover van Rhoda Levi ne, die in de uiterst bruikbare en tourage van John Conklin overi gens wel leuk uitgewerkt wer den. Dirigent Kazimiers Kord, die merk baar vertrouwd was met deze par tituur, had bij het Omroeporkest de touwtjes strak in de handen en kwam daardoor tevens tot een goede wisselwerking tussen to neel en orkestbak. Van de drie hoofdrollen voldeed op de première afgelopen vrijdag al leen de Dulcinée van Brenda Boozer. Andrew Foldi leverde als Sancho Panza een formidabele acteursprestatie, maar het ont brak zijn sterk nasale bariton aan de nodige klankkleur. De Deense bas Ulrik Cold bracht dank zij zijn imposante lengte voor Don Quichotte het juiste postuur mee, maar zijn zang klonk beduidend minder sonoor en zeker dan tij dens zijn optreden als Koning Marke in het Holland Festival in 1979. In Amsterdam kan men "Don Qui chotte" van Massenet nog horen en zien op 24, 25, 29 (matinee) en 30 maart, en op 1, 3 en 6 april. PAUL KORENHOF LEIDEN - Ook in Nederland waar ht Zwarte Theater van Jiri Srnec vrij geregeld de Leidse Schouwburg aandoet, heeft dit uit Praag afkomstige reizende to neelgezelschap zijn eigen pu bliek om zich heen verzameld. De leden van deze groep worden gezien als één van de meest be kende vertegenwoordigers van de Tsjechische dramatische kunst. Zaterdagavond kon het publiek zich ervan overtuigen, dat het dit seizoen twintig jaar bestaande Zwarte Theater, dat een collage bracht van thema's uit voorgaan de programma's gedurende ach ter ons liggende jaren, nog niets aan dramatische expressie heeft ingeboet. Het lijkt de afwisseling van ernst en humor met een diepere gedachte voor de reis van de schouwburg naar huis, die dit theater haar kracht geeft. Vers in het geheugen ligt bijvoor beeld nog "Vis" over de droom van een taxichauffeur, die een "portie vis" van een klant krijgt, in plaats van geld. Het komt uit "Droomweken" van 1979. Van de eerste voorstellingenreeks van het Zwarte Theater stamt "Het Wasvrouwtje", dat in de collage "What Things" al in 1961 het ver haal vertelde van een verliefd wasvrouwtje en een verliefde was. Uit "Metaforen" (zowel 1963 als 1964) bracht het gezelschap uit Tsjechoslowakije "Koffers" (over de menselijke vrekkigheid) en "Paard", waarbij men een pa rodie op de western beoogde. De caféscène met de vliegende fles sen is hier wel aardig. Van "Dc Violist", die al in 1972 z'n viool verloor en dat voor een aan dachtig kijkend plubliek in de Leidse Schouwburg in 1981 her haalde, blijft ons vooral bij de wijze, waarop hij drie dingen te gelijk (viool, vioolstok en kin doekje) wilde oprapen. Exact achttien jaar geleden bracht het Zwarte Theater uit Praag al een slaapwandelaar, die verliefd op het dak balanceerde. Z'n ver liefdheid bestaat nog immer, want zaterdagavond werd hij bij maanlicht weer door romanti sche gedachten bevangen. Kortom: een boeiende theatervoor stelling voor hen, die het genre volledig geaccepteerd hebben. De namen van de medewerken den laten we onvermeld, omda de Nederlandse typemachine he laas niet lijkt ingericht op he weergeven van zo onvoorstel baar veel medeklinkers achter el kaar. BERT KOEKEBAKKER (ADVERTENTIE) 65+? 65 plus wat? 65 plus fiets! J Bestel het boekje "Fit door fietsen" door overmaking van f 0,20 op postgiro 234567 t.n.v. stichting: fietst, Adam. NEDERLAND 1 18.25 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS) 18.30 - Jeugdjournaal (NOS) 18.36 - Sesamstraat (NOS) 18 50 - Klem (NOS) 19 00 - De KRO komt langs in Barncveld (KRO) 19.55 - Voor een briefkaart op de eerste rang (KRO) 20.45 Gunsmoke (KRO) 21.37 - Journaal (NOS) 21.55 Huisbezoek (KRO) 22.20 Portret van een Oosters Orthodox theoloog (KRO- RKK) 23.10 - Europese topconferentie te Maastricht (NOS) 23.30 Journaal (NOS) 23.35 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS) NEDERLAND 2 18.27 - Fotograferen en filmen (TELEAC) 18.57 - Journaal (NOS) 18 59 - Star Club (TROS) 20.00 Journaal (NOS) 20.27 - De Fabriek (TROS) 21.20 - Wordt u al geholpen (TROS) 21.50 - Aktua TV (TROS) 22.25 - Soap (TROS) 22 50 - TROS Sport Extra (TROS) 23.45 Journaal (NOS) 23.50 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS) DUITSE TV DUITSLAND I (Regionaal progr. NDR: 18.00 Sport 18.30 Aktualiteiten. 18.45 Kleuterse- rie. 18.55 Achtung Zoll. 19.35 Regio naal progr. 19.59 Programmaoverz. WDR: 18.00 St. Pauli Landungs- brucken. 18.30 Informatief progr. 18.40 Achtung Zoll. 19.15 Aktualitei ten. 19.45 Slapstick). 20.00 Journaal. 20.15 Das Gluck der Familie Rou- gon. Aansluitend Bekendmaking van de week winnaars. 21.15 Erpor- tage. 22.05 Amusementsprogr. 22.30 Aktualiteiten. 23.00 Elisa, mein le- ben. 1.05 Journaal. DUITSLAND II 18.20 I.O.B. Spezialauftrag. 19.00 Journaal. 19.30 Popmuz. 20 15 Infor matief progr. 21.00 Aktualiteiten. 21.20 Das gefrorene Herz. 23.10 Amusementsprogr. 0.05 Journaal DUITSLAND III WDR 18.00 Kleuterprogr. 18.30 Cursus Duits. 19.00 Filmreportage. 19 45 Journal 3. 20.00 Journaal. 20.15 Ge sprekken. 22.00 Der Mann aus dem Sudcn. 23.30 Journaal. BELGISCHE TV 18.00 Tekenfilmserie. 18 05 Teken filmserie. 18.30 Open School. 19.00 Slapstick. 19 05 Gezondheidsmaga zine. 19.35 Mededelingen en Mor gen. 19.45 Journaal. 20.10 Weerbe richt. 20 15 Het geslacht Rius. 21.05 Sport. 21.50 Consumentenmagazi ne 22.30 Journaal. De NOS zal vanavond en morgenavond in extra televisie-uitzen dingen aandacht besteden aan de Europese topconferentie in Maas tricht. repor- Vanavond wordt via Nederland I van 23.10 tot 23.25 tage van de opening uitgezonden en zal een toelichting worden gegeven op de te behandelen onderwerpen van de conferentie. Morgenavond van 22.10 tot 22.25 uur zal eveneens via Nederland I aandacht worden besteed aan de resultaten van de bijeenkomst en zullen vanuit Den Haag politieke commentaren op de resultaten worden gegeven. Wanneer je boven de zestig ja a r ben tloop je een grote kans dat je man of vrouw overlijdt. Je blijft dan alleen achter. In het ene geval ben je wat beter voorbereid dan in het andere geval. Soms zie je aankomen datje partner overlijdt. Je kunt dan overleggen wat er allemaal moet gebeuren. En er al eens bij stilstaan hoe het zal zijn als je alleen bent en welke praktische zaken er dan op je af zullen komen. Aldus de redaktie van het NOS-televisieprogramma KLEM. dat drie uitzendingen aan dit onderwerp wijdt: op 23 en 30 maart en 6 april, steeds van 18.50 tot 19.00 uur via Nederland 1. In de serie "Portretten van theologen en religieuze denkers" zendt de KRO-televisie vanavond een programma uit over de oos- ters-orthodoxe Franse theoloog Olivier Clément (22.20 Nederland 1. MAANDAG 23 MAART HILVERSUM I 18.11 (S) Aktua. 18.25 (S) De verha len van Virgilius van Tuil. 18.30 (S) De kinderplatenbak. 18.45 (S) Het zesde continent 19 02 <S) TROS- country. 20.02 (S) Voorzichtig breek baar. 20.30 (S) Peekei; ongezouten. 21.02 (S) N A P. 2202 (S) Aktua- sportcafe. NOS 23.02 (S) Met het oog op morgen. AVRO 0.02 (S) Pim Ja cobs' platenscala. 1.02 (S) In the still of the night. 2.02 (S) AVRO Servi ce Station. 6 02 (S) Auto in. AVRO aan. 6.30 en 7.30 AVRO's Radiojour- HILVERSUM II 18.00 (S) Muziek in vrije tijd. P P 18 50 Uitzending van DS 70 NCRV 19.00 (S) Steen in de vyver. (19 00 NCRV Leerhuis. 19.15 Psalm van de week. 19.30 Rondom het Woord. 20 00 (S) Muziek in NCRV Studio 2 2130 (S) Literama-maandag. 22 25 Bond Zonder Naam NOS 22 30 Nws 22 40 Open School NCRV 23.25 (S) Muziek van eigen tijd. 23.55 Nws. HILVERSUM III Ieder heel uur nieuws. NOS 18 03 (S) De Avondspits met de Nationale Hitparade AVRO 19.02. Praatpaal. 20.02 (S) Het Steenen Tijdperk. 21 02 (S) Blues, ballads en beat 22 02 (S) AVRO's Swingtime. 23 02 (S) Car.d lelight DINSDAG 24 MAART HILVERSUM I Ieder heel uur nieuws 8 30 AVRO's Radiojournaal 7 03 en 8 03 Per Sal do. 9 03 Steunpunt. 9 08 (S) Arbeids- AVRO diligence. 13.57 Per Saldo. 14.02 (S) De vergulde middenweg. 16.02 Dertien speciaal. 16 30 (S) Kom 'n landx op Slot Zeist 17.57 Per Sal- HILVERSUM II KRO 7 00 Nws 7 10 Ochtend- gymnastie 7.20 Het levende woord. 7.30 Nws. 7.36 Echo. 8 00 Nws. 8 30 Nws. 8.36 Sociale- en consumenten informatie. 8 50 Postbus 900 9 00 Gymnastiek voor de vrouw 9.10 Wa terstanden 9.15 Scheepspraat. 9 20 De letter M 10.30 Ouder worden we allemaal. 1100 Schoolradio 1130 Ratel OVERHEIDSVOORLICH TING. 12.16 Uitzending voor de landbouw NOS 12.26 Mededelingen voor land- en tuinbouw 12.30 Nws. KRO 1236 Echo 13 00 Nws 1311 Goal. 13 30 Schoolradio NOS 14 30 Open Schooltijd KRO 15 15 Van ge neratie tot generatie. 15.30 Geen ver boden toegang. 16 30 Babyion 17 24 Mededelingen (NOS) 17.30 Nws 17 36 Echo HILVERSUM III Ieder heel i Aktualiteite 7 02 (S) Gesidemeurders 8 30 (S) Holland ze zeggen. 10 30 (S) Typisch Jansen. 1130 (S) VARA s zoek plaatje 13.30 (S) Spitsbeeld. 1530 (S) Popkrant 16 30 (S) Beton. HILVERSUM IV TROS 7.00 Nws. 7 02 (S) Capriccio 9 00 Nws 9 02 (S) Er staat een orgel in Hoogeloon. 9.30 (S) Van heinde en verre. 10 00 (S) Opus tien tot twaalf 12 00 Nws 12.02 (S) Intermezzo 13.00 (S De meest verkochte klas sieke tien 13 30 (S) Koren-Korpsen 14 00 Nws 14 02 (S) De hoge "C" 14.30 (S)Guitanteiten 15 00(S)Bel- cantonum TELEAC 17 00 Sociale verzekering 17 30 Nws. 17.36 Mo derne sterrenkunde.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1981 | | pagina 5