Europa steunt El Salvador
Een hele
goeie zware shag
is samen
gesteld uit de
beste Kentucky
tabakken.
Paramaribo weer rustig
Hawker volgde commando
opleiding in Roosendaal
Kennedy wil steun van YS aan voorwaarden binden
Frankrijk
mag Sowjet-
Unie geen
graan leveren
Het betere zware werk.
WOENSDAG IB MAART 1981
Mauretanië
verbreekt
banden
met Marokko
(Van onze correspondent
Peter Hattink)
MADRID - De Mauretaanse rege
ring van premier Ould Bneijara
heeft gisteren de diplomatieke re
laties met Marokko verbroken,
omdat de autoritieiten in
Nouackchott ervan overtuigd
zijn dat Rabat een rol heeft ge
speeld bij de mislukte staats
greep van maandag. Ondanks de
avondklok, die maandag voor on
bepaalde tijd werd afgekondigd,
was de toestand gisteren in heel
Mauretanië normaal.
Waarnemers menen dat deze mis
lukte staatsgreep de positie van
de Mauretaanse president Houna
Ould Haidalla ernstig heeft ver
zwakt en dat de pro-Algerijnse
militaire "junta" in de komende
dagen alle macht naar zich toe zal
trekken.
Premier Ahmed Ould Bneijara
heeft Marokko maandag officieel
beschuldigd van de organisatie
en financiering van de poging tot
staatsgreep, die een pro-Marok
kaans bewind in Mauretanië
moest vestigen. De twee Maure
taanse officieren, die maandag
het gebouw van de regering en
het presidentiële paleis in
Nouackchott trachtten te bestor
men, zijn gevangen genomen en
zullen volgens de islamitische
wetgeving wegens landverraad
worden terechtgesteld.
Beide samenzweerders, die tot voor
kort deel uitmaakten van het "Mi
litaire comité van nationale reha
bilitatie", zijn de oprichters van
de Mauretaanse Vereniging voor
Democratie, die in 1979 werd ge
sticht en haar propaganda ver
spreidt vanuit Rabat, Dakar en
Parijs. Deze vereniging, die veel
kritiek uitoefent op de huidige
Mauretaanse president, wordt
sterk beïnvloed door Marokko,
Saoedi-Arabië en Irak en vormt
een tegenwicht tegen de progres
sieve militairen, die voorstanders
zijn van revolutionaire bestuurs
vormen naar Algerijns of Libisch
model.
Welingelichte bronnen te Rabat en
Madrid menen dat de luitenant
kolonels Mohamed Ould Abdel
Kader en Ahmed Salem Ould Si-
di met hun mislukte staatsgreep
hebben willen voorkomen dat
Nouackchott door de knieën gaat
voor de Saharaanse bevrijdings
beweging Polisario.
De Mauretanen tekenden op 5 au
gustus 1979 een verdrag met het
Frente Polisario, waarbij men
overeenkwam dat het zuidelijk
gedeelte van de westelijke Saha
ra, dat zij bij de drie-partijenover
eenkomst tussen Madrid, Rabat
en Nouackchott in november
1975 verwierven, werd geschon
ken aan de Saharaanse bevrij
dingsbeweging.
WASHINGTON - President Reagan en de voormalige presi
dentskandidaat Edward Kennedy ontmoetten elkaar gisteren tij
dens een diner in de Ierse ambassade in Washington, ter gelegen
heid van St. Patricks-day. Zowel Reagan als Kennedy hebben Ierse
voorouders.
(Van onze correspondent)
STOCKHOLM - De Zweedse mi
nister van defensie Eric Kroen-
mark is gistermiddag verhoord
vanwege zijn aandeel in de zoge
naamde Telub-affaire, waarbij
sprake is van het opleiden van 96
Libische militairen in het neutra
le Zweden. Na hem komen de mi
nister van handel Burenstam
Linder en de vroegere minister
van buitenlandse zaken, me
vrouw Karin Soeder, aan de
beurt. Behalve de ministers zul
len nog een handvol regerings
functionarissen moeten vertellen
hoeveel ze eigenlijk afwisten van
dit opleidingsproject, dat is uitge
groeid tot een Zweeds „Waterga
te".
Uit geheime documenten die in de
pers zijn gepubliceerd, is geble
ken dat minstens 12 personen op
regeringsniveau op de hoogte wa
ren, of konden zijn, van het feit
dat deze opleiding mede een mili
tair karakter had. De nadruk in
het afsluitende deel van deze op
leiding zou op robot- en de raket
techniek hebben gelegen.
Al deze 12 mensen kregen boven
dien al in januari 1978 een kopie
van een alarmerende brief van de
Zweedse ambassadeur in Tripoli
die voor een voortzetting van de
opleiding van deze Libische mili
tairen waarschuwde. De afgelo
pen drie jaar groeide de zaak uit
van de „Telub-kwestie" tot het
„Telub-schandaal" en bleven de
verantwoordelijke functionaris
sen zich van den domme houden.
De media in Zweden hebben het
ronduit over liegen en bedriegen,
terwijl de betrokken personen
zelf moeten toegeven misschien
niet de hele waarheid te hebben
verteld. Het geheel komt er op
neer dat Zweden om zijn handels
betrekkingen, die miljarden
waard zijn, te kunnen behouden,
geprobeerd heeft de zaak onder
de oppervlakte te houden.
Zelfs vragen in het parlement zou
den door vooral minister buren
stam Linder herhaaldelijk niet
naar waarheid zijn beantwoord,
terwyl hjj over alle nodige infor
matie beschikte. Kabinetssecre
taris Leif Lcifiand. die gisteren
werd verhoord, gaf in een diplo
matiek commentaar het geheel
weer een nieuwe dimensie: ..We
hebben dit binnen de regering
wel besproken, maar het nooit zo
belangrijk gevonden", zo zei hij.
Waarom het toch nodig was om
parlement en v-olk drie jaar lang
om de tuin te leiden, is voorlopig
nog een open vraag, evenals wie
de consequenties zullen moeten
aanvaarden en aftreden.
BRUSSEL (A*NP) - De Eu
ropese ministerraad heeft
geen bedenkingen meer
tegen Europese humani
taire hulp aan de bevol
king van El Salvador. Pre
cies een maand geleden,
toen de EG-commissie
haar plannen om zulke
hulp te verschaffen op ta
fel had gelegd maande de
raad tot voorzichtigheid.
De regering van de Verenigde Sta
ten had namelijk bezwaren ge
maakt tegeri deze Europese hulp.
De regering in Washington
meende aanwijzingen te hebben
dat aan El Salvador verleende
humanitaire hulp regelrecht naar
de opstandelingen in dat land
zou gaan en de Amerikaanse on
derminister voor Europese za
ken. Lawrence Eagleburger
bracht een speciaal bezoek aan
de voorzitter van de Europese
Commissie ("dagelijks bestuur"
van de EG), Gaston Thorn, om
hem daarop attent te maken.
onafhankelijke instantie de ge
meenschap van plan was de hulp
te verlenen. Eind vorige week
heeft Europese ontwikkelings
commissaris Claude Cheysson
een gesprek gehad met Jean
Pierre Hocke, de directeur ope
raties van het internationale Ro
de Kruis die toen juist terug was
van een missie naar El Salvador.
Cheysson heeft uit dat onder
zoek de overtuiging gekregen
dat de Europese hulp, via het Ro
de Kruis, daadwerkelijk terecht
zal komen bij mensen die in
nood verkeren.
Na dit onderzoek bestonden er in
de raad in Brussel geen bezwa
ren meer tegen het daadwerke
lijk uitvoeren van de hulp. Die
hulp bestaat uit 1000 ton graan,
200 ton melkpoeder en 120 ton
boterolie. De EG-commissie zal
eventueel nog voorstellen doen
voor het leveren van nog eens
1000 ton graan, 700 ton melkpoe
der en 200 ton boterolie. Boven
dien stelt de gemeenschap elf
miljoen gulden aan financiële
hulp beschikbaar
waarden wordt voldaan De
voorwaarden zijn:
Onderzoek naar de moord op zes
Amerikanen in El Salvador en
berechting van de schuldigen;
Actieve Amerikaanse steun aan
internationale pogingen om de
wapenstroom naar het land. uit
welke buitenlandse bron dan
ook, stop te zetten, tot een be
stand te komen en tot een politie
ke oplossing te komen door on
derhandelingen;
Salvadoriaanse burgers moeten
een belangrijke rol in de regering
blijven spelen om te voorkomen
dat het land afglijdt naar een mi
litaire dictatuur;
Onderzoek naar degenen in de
Verenigde Staten van wie wordt
aangenomen dat ze terroristen
en eskaders des doods financie
ren (dit doelt kennelijk op rijke
Salvadoriaanse ballingen in Flo
rida die rechtse moordploegen fi
nancieren);
De regering van El Salvador
dient in Washington een gespeci
ficeerd verzoek om militaire
hulp in te dienen.
Rode Kruis
De EG-commissie heeft zich toen
verstaan met het internationale
Rode Kruis in Genève via welke
Voorwaarden
Vier democratische senatoren, on
der wie Edward Kennedy, heb
ben een wetsontwerp ingediend
dat hulp aan El Salvador ver
biedt tenzij aan een aantal voor-
Stop zetten
(ADVERTENTIE)
Als aan deze voorwaarden niet
wordt voldaan dient de militaire
hulp te worden stopgezet en
moeten de Amerikaanse advi
seurs worden teruggetrokken uit
El Salvador, aldus het initiatief
wetsontwerp. De Amerikaanse
regering wil 35 miljoen dollar uit
rekken voor de militaire hulp.
Het aantal adviseurs kan tegen
het eind van de maand tot 78 zijn
gestegen. De indieners menen
dat de regering-Reagan eenzijdig
gericht is op een militaire oplos
sing voor de problemen in El Sal
vador. Ze vrezen een gevaarlijke
escalatie.
ROME - In Rome is gisteren de eerste vrouwelijke verkeersagent haar
werk begonnen. Het is de 26-jarige Simonetta Fioriti, hier te zien op het
Piazza Venezia, één van de drukste verkeersknooppunten van de stad. die
zowel met verkeerslichten als met een agent moet worden beveiligd om het
verkeer in goede banen te leiden.
BRUSSEL (ANP) - De minis
terraad van de EG is gisteren
in Brussel niet ingegaan op de
vraag van Frankrijk om
600.000 ton graan naar de
Sowjet-Unie te mogen expor
teren. Vooral twee Europese
lidstaten, het Verenigd Ko
ninkrijk en Duitsland hebben
zich daar om politieke zowel
als financiële redenen tegen
verzet.
Eigenlijke winnaar van het de
bat in de raad was de EG-
commissie. Die wees er name
lijk op dat de raad niet in de
bevoegdheden van de com
missie kan treden, namelijk
als het gaat om het afgeven
van exportvergunningen. De
commissie wees overigens
wel een uitweg, door op te
merken dat overtollige graan
voorraden bijv ook in Europa
en Afrika kwijtgeraakt kun
nen worden.
Frankrijk, dat in Brussel had
aangedrongen op mogelijk
heden om graan te exporteren
zit voor het ogenblik met
graanvoorraden die ongeveer
1,2 miljoen ton omvatten.
Frankrijk, zo is bekend, wil
die voorraad liefst afzetten
voordat het de nieuwe oogst
in de pakhuizen heeft.
De raad kon Frankrijk geen toe
stemming verlenen ook al
omdat hij dan had moeten te
rugkomen op zijn verklaring
van 17 januari van vorig jaar.
Toen heeft de raad namelijk
besloten (op aandrang van de
Verenigde Staten) dat - buiten
de normale handelsstromen -
geen graan naar de Sowjct-
Unie zou gaan (dat wil zeggen
dat Europa geen vervangende
graanleveranties aan Rusland
zou doen om de V.S., die een
graanembargo hadden inge
steld in verband met de inval
in Afghanistan, niet in de wie
len te rijden.
PARAMARIBO (ANP) -
De rust was gisteren weer
teruggekeerd in de Suri
naamse hoofdstad Para
maribo na de opwinding
van maandag, toen be
kend werd dat daags tevo
ren een staatsgreep was
verijdeld. Bij die poging
kwam één van de samen
zweerders, de soldaat
Weissenbruch, om het le
ven en raakte de organisa
tor van het staatsgreep
plan, de sergeant-majoor
W. Hawker, zwaar ge
wond.
i zoals maandag, toen de hal
van het ministerie van algemene
zaken mog vol stond met zwaar
bewapende burgers en militai
ren. In de straten was gisteren
evenmin iets te bekennen van
verhoogde militaire activiteit.
De legerleiding heeft bewust aan
gestuurd op een snelle terugkeer
van de kalmte in de hoofdstad.
Het is nog niet eerder voorgeko
men dat zo snel bijzonderheden
over gebeurtenissen als deze
werden bekendgemaakt. Leger
bevelhebber D. Bouterse liet dan
ook weten dat dit was gebeurd
met de bedoeling geruchtvor
ming zo veel mogelijk tegen te
gaan.
Daar is men overigens niet geheel
in geslaagd. In gesprekken van
mensen die nog wat napraten
over wat er voorgevallen is kan
nog steeds allerlei verhalen
horen. Zo weet iedereen te ver
tellen wie de dne gearresteerde
Chinezen zijn, die één of andere
rol bij de coup poging zouden
hebben gespeeld.
Maandagavond deed eveneens het
gerucht de ronde dat Hawker in
tussen was overleden. Dit werd
diezelfde avond nog tegenge
sproken door de autoriteiten. De
ze tegenspraak kwam echter niet
voor iedereen op tijd, want éen
van de kranten meldde nog „uit
betrouwbare bron" vernomen te
hebben dat de sergeant-mjyoor
dood was.
Naast de geruchten zijn er ook spe
culaties te horen over de vraag
uit welke hoek de staatsgreeppo
gingen zijn gekomen en wat de
drijfveer zou zijn geweest van de
ROOSENDAAL (GPD) - „Wilfred
Hawker was een bijzonder aardi
ge jongen. Ik was stom verbaasd
toen ik hoorde dat hij een coup
had gepleegd in Suriname. Ik
keek mijn vrouw aan en zei: ..kun
je je dat nou voorstellen". Dat zei
gistermiddag overste B van Tus
senbroek van het Korps Com
mandotroepen, bij wie sergeant-
majoor Hawker afgelopen zomer
tweeënhalve maand in de leer was.
De maandag neergeschoten en ern
stig gewonde leider van de mis
lukte staatsgreep in Suriname
was de eerste en tot nu toe enige
Surinamer die in het kader van de
tussen Nederland en Suriname
gesloten overeenkomsten een op
leiding volgde bij het KCT in
Roosendaal. Overste Van Tus
senbroek. die zelf vier jaar in Su
riname gelegerd is geweest, heeft
zich in de maanden juli, augustus
en september van het vorig jaar
over sergeant Hawker ontfermd
en ontving hem zelfs by hem
thuis.
De overste: „Ik had belangstelling
voor zijn vorderingen, zoals ik dat
overigens by elke cursist heb. Ik
waardeerde de snelle manier
waarop hij zich hier aanpaste. Hij
was nog nooit in Europa geweest,
arriveerde bij ons op een zaterdag
en begon op maandag al aan de
commando-opleiding". Sergeant
Hawker, die twee maanden de
opleiding voor zijn groene baret
volgde en daarna nog twee weken
de para-opleiding, was volgens
Van Tussenbroek een „normale
cursist". „Hij viel net zo veel of
weinig op als de anderen".
Het is niet by de luitenant-kolonel
opgekomen om met Hawker te
praten over diens beweegrede
nen om in Nederland een militair
opleiding te volgen. „Er komen
bij ons wel meer buitenlanders de
cursus volgen. Ik heb daar geen
moment iets achter gezocht.
Daarom keek ik er ook zo van op
dat hij hierbij betrokken v.as
Een commando-opleiding is na
tuurlijk geen discussieclub. We
hebben van een bepaalde politie
ke gezindheid van Hawker dan
ook niets gemerkt.
organisatoren Men komt daarby
echter niet verder dan de alge
mene veronderstelling dat de
plannen voor de staatsgreep van
„rechts" kwamen. De specula-
ties en geruchten bewegen zich
juist rond die vragen, waarop de
legerleiding maandag nog geen
antwoord kon of wilde geven
De gebeurtenissen van afgelopen
zondag hebben overigens wel
vertragend gewerkt op de be
sprekingen tussen regering en le
gerleiding over de politieke toe
komst van Suriname, die deze
week zouden worden voortgezet.
Maandag en dinsdag zijn beide
partijen niet bijeengekomen Het
is nog niet bekend wanneer de
volgende ontmoeting weer zal
plaatsvinden.
Onder de kop „herstel van de de
mocratische rechten en vrijhe
den van ons volk" en „weg met
de dictatuur" is de afgelopen da
gen een gestencild „motivatie-
pamflet" in Paramaribo ver
spreid. Dit pamflet is afkomstig
van een niet nader aangeduide
groep studenten. „Verzoening of
geen verzoening Het volk staakt
de strijd niet", aldus het pamflet.
Daann staat verder te lezen dat „de
huidige militaire ditatuur wordt
ondersteund door een volksvij
andige regering, waardoor de uit
buiting en onderdrukking van
ons volk is verhevigd. Wy noe
men in dit verband de abnormaal
sterk stijgende pnj/.en, UM le
mende jeugdwerkloosheid, de
toenemende criminaliteit, be
knotting van de democratische
vrijheden, terwijl de vriendjes
politiek en regelanj in verkapte
vorm wordt voortgezet".
Vervolgens wordt opgemerkt: „wy
strijdende studenten zullen niet
dulden dat de bevrydingsstryd
van een volk afhankelijk wordt
gemaakt van de grillen en onder
linge strijd tussen de kliek Bouta
(bedoeld is legerbevelhebber
Bouterse) en de progressieve mi
litairen onder aanvoering van Si-
tal.
