Herdenking draagt niet
bij tot erkenning Hooft
Dagvaarding niet anoniem
Geen schrijver bestaat zonder publiek"
Pas een jaar na leegstandwet mogelijk
Eenvoud zonder scherpe
kantjes bij Molenaar
WOENSDAG 18 MAART 1981
De kans is groot dat het de meeste Nederlanders is
ontgaan, maar de herdenking van de vierhon
derdste geboortedag van P.C. Hooft is vanmiddag
afgesloten met een manifestatie in de Amster
damse Nieuwe Kerk. Coryfeeën als Kees Fens,
prof. Kossmann, en Albert Vogel hielden er inlei
dingen, Capella Amsterdam zong en koningin
Beatrix en prins Claus waren er voor het gebrui
kelijke extra cachet. In de IJsbreker in Amster
dam is vanavond dan nog een laatste opvoering
van een muziekspel op basis van liederen en ge
dichten van de schrijver en tot 1 mei loopt, ook in
de hoofdstad, in de universiteitsbibliotheek een
herdenkingstentoonstelling. Onder auspiciën van
de Maatschappij der Nederlandse letterkunde in
Leiden verschenen bij Querido drie boeken: een
keuze uit de gedichten, een biografie van Hella
Haasse en Arie-Jan Gelderblom en een bundel es
says over leven en werk.
De "aristocraat" in de Neder
landse letteren is weer aardig
herdacht. Tenminste in ver
gelijking met de driehon
derdste sterfdag van Vondel
die vrijwel zonder aandacht
passeerde en ook in verhou
ding tot de minieme ophef
rond de vierhonderdste ge
boortedag van Neerlandse
bekendste moralist Jacob
Cats. Terugblikkend op de af
gelopen jaren, mag de Hoof-
therdenking als een hoogte
punt worden gekenschetst.
Dat Hooft op meer mocht reke
nen lag voor de hand. Niet
naar Vondel en niet naar
Cats, maar naar hem is de be
langrijkste literatuurprijs
vernoemd en dat zegt het een
en ander over de waardering
die Hoofts werk ten deel valt.
Maar aan één ding heeft ook
deze herdenking weinig ver
anderd. Een erkenning in
brede kring van het belang
van Hoofts werk zal ook na
vandaag uitblijven. Bach op
een draaiorgel, Vermeer in
een warenhuis, Shakespeare
op de plaat gezongen door
Cleo Laine, maar Hooft? Die
blijft gewoon waar ie altijd al
was, op de plank in de biblio
theek of bij een handjevol
Neerlandici thuis.
Herdenkingen van dit soort
roepen gewoonlijk twee vra
gen op. Valt er nog iets te her
denken en zo ja: hoe moet dat
gebeuren. De eerste vraag is
kort met ja te beantwoorden,
de tweede met evenveel hart
stochtelijke overtuiging met
een: zo alsjeblieft niet.
Die antwoorden behoeven toe
lichting. De eerste vraag
komt min of meer aan de or
de in de eerste van de door
Querido gebundelde essays
over de verschillende faccet-
ten van Hoofts werk. De
hoogleraar in de zestiende en
zeventiende eeuwse letter
kunde, J.A. van Dorsten lan
ceert daar de stelling dat
"Hoofts lyriek in de officiële
literatuurkritiek tamelijk
wordt overschat".
En omdat Hooft veel meer om
zijn poëzie dan om zijn drama
en geschiedschrijving wordt
Over de juistheid van dat
standpunt wordt zoals te ver
wachten viel in kringen van
Neerlandici druk gediscus
sieerd. Het gegeven dat van
Dorstens kritiek met een op
vallend rammelend betoog is
onderbouwd, is daar geen be
letsel voor gebleken. De bij
drage van Strengeholt, de
tweede beschouwing in de
bundel, bedoeld als een ant
woord op Van Dorsten, al
De lezer van het artikel van
Van Dorsten zal zich overi
gens niet aan de indruk kun
nen onttrekken dat zijn bena
dering meer een reactie is op
de manier waarop Hooft
wordt beschreven in Gerald
Knuvelders "Handboek tot
de geschiedenis der Neder
landse letterkunde", dan op
het werk van Hooft zelf. De
functie van boodschapper en
veroorzaker van het nieuws
worden hier, zoals zo vaak.
Pieter Cornelisz. Hooft werd In 1581 in Amsterdam geboren als
telg uit een van oorsprong Westfries koopmansgeslacht. Zijn
vader was behalve handelaar, burgemeester van Amsterdam.
Pieter Cornelisz. kreeg de opvoeding die bij de status van zijn
vader paste. Hij bezocht in Amsterdam de latijnse school,
waar hij kennismaakte met onder meer Tacitus. De bewonde
ring voor deze historicus was van grote invloed op Hoofts "Ne
derlandse historiën", een geschiedenis in twintig delen geheel
geschreven in de stijl van Tacitus.
Zoals in die kring gebruikelijk reisde Hooft, alvorens in Leiden
rechten te gaan studeren, naar Frankrijk en Italië. In dat laat
ste land maakte hij kennis met het werk van Petrarca, van
invloed op zijn latere poezie. Behalve zijn historisch werk en
zijn lyriek, schreef Hooft tragedies (o.m. Geeraert van Velsen
en Baeto) en het blijspel "Warenar", dat evenals Mojières L'A-
vare gebaseerd is op "Het spel met de pot" van Plautus.
Hoewel zijn functies als drost van Muiden en baljuw van Gooi
land anders doen vermoeden, was Hooft geen politicus, maar
veel meer de schrijver die het politieke bedrijf vanaf de zijlijn
aan zijn eigen normen toetste. Uit zijn biografie over het leven
van de Franse koning Hendrik IV is wel de conclusie getrok
ken dat Hooft zelf voorstander was van een verlichte monar
chie. Als zoon van een humanist gold hij zelf op religieus ge
bied als tolerant en zonder duidelijke voorkeuren.
In 1639 werd de schrijver in de Franse adelstand verheven.
Hooft, naar wie in 1947 de Nerderlandse Staatsprijs voor Let
terkunde werd vernoemd, overleed in 1647 in Den Haag. Vrij
wel al zijn werk is nog verkrijgbaar, zo ook de biografie van
H.W van Tricht, die onlangs tevens de laatste hand legde aan
een bundeling van de brieven van Hooft.
verward. Van Dorsten zou
bovendien best mogen weten
dat de vier delen Knuvelder
in vakkringen in toenemende
mate worden gekritiseerd en
oneerbiedig gezegd, slechts
worden gebruikt bij gebrek
aan een ander standaardwerk
over de Nederlandse letter
kunde.
Een werkelijk serieuze discus
sie over het belang van Hooft,
heeft de herdenking niet uit
gelokt. Wat mij betreft was
deze ook niet nodig. Van Dor
stens gelijk gaat niet verder
dan zijn constatering dat het
nog steeds ontbreekt aan een
degelijke analyse van Hoofts
lyriek. Voor studiedoelein
den is dat jammer: de waar
dering hoeft er niet minder
om te zijn.
Het aantrekkelijk van Hoofts
poëzie is immers, ook van
daag nog. de toegankelijk
heid en de kracht van de taal.
In vergelijking met tijdgeno
ten levert Hoofts zeventiende
eeuws. de twintigste eeuwse
lezer de minste problemen.
Voor wie de barrière desalniet
temin te groot is. is er nu een
"hertalling" van bijna de
helft van de gedichten van
Hooft. Voor het behoud van
kwaliteit bij de omzetting in
een vneer herkenbare spel
ling. is lof aleszins op zijn
plaats aan het adres van de
samenstellers van de recent
verschenen bundel "Over
vloed van vonken". Voor nog
geen dertig gulden verkrijg
baar en in zekere zin zelfs
uniek, want vertaling van erf
laters staat bij ons zo goed als
in de kinderschoenen.
Gevoegd bij de zonder twijfel
interessant bundel essays,
kan gesteld worden dat de
Maatschappij der Nederland
se Letterkunde, in traditione
le zin een geslaagde herden
king heeft georganiseerd.
Maar juist het traditionele ka
rakter van de gebeurtenis,
lokt gevoelens van reserve
uit.
De Nieuwe Kerk is vanmiddag
vast en zeker gevuld geweest
met mensen die in meer of
mindere mate allang over
tuigd zijn van de verdiensten
van Hooft. Maar het leeuwen
deel van de Nederlanders
draagt niet eens kennis van
de feiten, laat staan dat ze tot
een oordeel in staat zijn. Wat
heeft de maatschappij hen te
bieden? Uiteindelijk is dat
heel weinig.
De enige handreiking die het
grote publiek is gedaan, is
het boek van Hella Haasse en
Arie-Jan Gelderblom. Meer
een biografische schets dan
een biografie overigens, maar
dat was ook terecht de inten
tie van het genoemde duo.
Prof. Van Tricht voorzag im
mers in '51 al in de behoefte
aan een actuele biografie.
Wat de uitvoering betreft leent
"Het licht der schutterige da
gen" zich zeker voor een bre
der publiek. De tekst van
Hella Haasse wordt vergezeld
van veel nog niet eerder sa
mengebracht illustratiemate
riaal. De tekst zelf is echter
minder toegankelijk. Haasse
laat zich in opvallend lyri
sche bewoordingen over
Hooft uit en bij gebrek aan
harde feiten over met name
zijn jeugd ritselt het door die
aanpak van de veronderstel
lingen en waarschijnlijkhe
den. Een oud twistpunt dient
zich ook hier aan bevordert
een dergelijke verteltrant de
leesbaarheid voor een leek
nu wel of juist niet. Wat mij
betreft is dat niet het geval en
verzuipen de feiten voor de
minder geoefende lezer in het
geweld van Haasses lyrische
pen.
Voor een breder publiek houdt
het dan op. De herdenking
voorziet merkwaardig ge
noeg niet in een opvoering
van Hoofts theater. Voor
zover mü bekend is alleen
zijn "Warenar" een paar jaar
geleden nog gespeeld. De
herdenking van deze dagen
was een uitgelezen moment
geweest om bijvoorbeeld
eens een bewerking op te
voeren van één van zijn al
lang ongespeelde tragedies.
Als Hooft werkelijk, zoals bij
deze herdenking ook weer bg
voortduring is beweerd, tot
de grootsten in de Neder
landse letterkunde moet wor
den gerekend (sommigen
spreken zelfs van de grootste)
waarom wordt zijn werk dan
niet wat meer aan de grote
klok gehangen? Waarom is
het in de gids tevergeefs zoe
ken naar een herdenkings
programma op de televisie?
Waarom verschijnt er bin
nenkort in het kader van de
boekenweek in een oplage
van 386.000 exemplaren een
boekenweekgeschenk dat
niet in het teken van deze
herdenking staat? De her
nieuwde belangstelling voor
een auteur als Couperus leid
de enkele jaren geleden al tot
de uitgifte van een aan hem
gewijd boekenweekge
schenk en dat terwijl Coupe
rus toch mag gelden als een
schrijver met een aanzienlij
ke lagere leesdrempel dan
Hooft.
Met deze herdenking is eigen
lijk maar één traditie voortge
zet. Die van Nederlanders die
nog immer geen raad weten
met hun eigen cultuurgoed.
Nederlanders die in hun nei
ging tot conservering verge
ten dat geen schrijver bestaat
zonder publiek
Problemen
EG-visserij
onopgelost
BRUSSEL (ANP) - De voorzitter
van de Europese Commissie, de
Luxemburger Gaston Thorn,
heeft gisteren zijn laatste poging
om het Europese visserijpro
bleem weg te houden van de Eu
ropese topconferentie de komen
de week in Maastricht zien mis
lukken.
Opnieuw struikelden de ministers
van buitenlandse zaken over de
onwil van Engeland. Gaston
Thorn was tot deze stap geko
men onder invloed van een dui
delijke dreiging van de Bondsre
publiek. om het nu vier jaar sle
pende visserij probleem ter spra
ke te brengen op de komende
Europese topconferentie in
Maastricht.
Nadat gistermiddag in Brussel de
ministerraad van buitenlandse
zaken plichtmatig de agenda had
doorgenomen, lanceerde Thorn
zijn idee. Zonder ruggespraak
met voorzitter Van der Klaauw.
de Nederlandse minister van
buitenlandse zaken, die de raad
voorzit, vroeg hij het woord.
Thorn wees de ministers toen op
het delicate probleem dat Euro
pa langzamerhand bedreigt.
DEN HAAG (GPD) - De
anonieme dagvaarding,
waarbij een ontruimings
bevel door de rechter kan
worden afgegeven zonder
de namen van de krakers
te kennen, zal pas een jaar
na de inwerkingtreding
van de Leegstandwet van
kracht worden.
Een wijzigingsvoorstel van Schol
ten (CDA) van die strekking is
gisteren aangenomen tijdens de
stemmingen over alle amende
menten die op dit wetsontwerp
zijn ingediend.
Morgen zal na een behandeling van
twee jaar de Tweede Kamer haar
eindoordeel uitspreken over de
Leegstandwet. Het is nu al duide
lijk geworden dat de Kamer met
een ruime meerderheid het ont
werp van minister De Ruiter (jus
titie) en staatssecretaris Brokx
(volkshuisvesting) zal goed keu-
Volgens Scholten is uitstel van de
invoering van anonieme dagvaar
ding nodig om de gemeenten de
tijd te geven in te spelen op de
nieuwe mogelijkheden. Het rege
ringsvoorstel voorzag in een ge
lijktijdige invoering. Tegen het
voorstel stemden VVD. SGP en
GPV
Bij een rechtszitting is voortaan de
rechter verplicht informatie bij
burgemeester en wethouders in
te winnen over de termijn waar
binnen het vonnis zal moeten
worden uitgevoerd. Dit staat in
het aanvaarde wijzigingsvoorstel
van de PvdA-leden Salomons en
Patijn. In het wetsontwerp was
voor de rechter slechts een be
voegdheid tot het vragen van in
formatie weggelegd.
Een ander wijzigingsvoorstel van
de twee PvdA'ers beperkt de gel
digheid van een rechterlijk von
nis tot een jaar nadat het bevel tot
ontruiming gedaan is. De indie
ners waren bevreesd dat met een
onbeperkte geldigheid een eige
naar een vonnis achter de hand
kan houden en jaren met de uit
voering kan wachten tot een mo
ment dat hem het beste uitkomt.
Tegen beide amendementen
stemden VVD. SGP en GPV.
De eigenaren van een leegstaand
pand zijn verplicht dit op te ge
ven aan de gemeente, die daarvan
melding doet in het leegstandre-
gister. De regering stelde voor de
eigenaren twee maanden de tijd
te geven voor de aanmelding. De
Kamer heeft hiervan door het
aannemen van het amendement-
Scholten èèn maand gemaakt.
Tegelijk heeft dit amendement
onmogelijk gemaakt dat een ge
meenteraad een kortere aanmel
dingstermijn instelt. Tegen stem
den PvdA en D'66.
De regering heeft voorgesteld dat
een geregistreerd leegstaand
pand na vijf maanden door een
gemeente gevorderd kan wor
den. Voor eigenaar-bewoners
(huiseigenaren die langer dan een
jaar in het eigen huis wonen) en
bouwers van nieuwbouwkoop-
woningen geldt een uitzonde
ring.
(ADVERTENTIE)
AMSTERDAM Minder architectonisch, wat
zachter van lijn was de vooijaarscollectie die
Frans Molenaar gisteren presenteerde.
Voor het komend seizoen bij Molenaar geen jurkje
te zien. Het was alles rechte overslagrokken en
gewone rechte rokken met steekzakjes wat de
klok sloeg. Deze rokken combineerde hij met
heel eenvoudige blousons, korte taille- en heup
jasjes en een robe-manteau. Die robe-manteau
was wel een heel prachtig stuk. Heel wijd en ka
zuifelachtig van lijn. Erg mooi waren ook de geo
metrische omslagsjaals met bijpassende wikkel
rokken. Combinaties van een heel soepel mate
riaal. vaak afgebiesd in een scherp contrasteren
de kleur.
Molenaar werkte voor dit seizoen veel met leer:
suède, pigskin en nappa. De geraffineerde een
voud van zijn ontwerpen (zonder tierlantijnen)
doet het materiaal bijzonder goed uitkomen
Natuurlijk ook in de collectie van Molenaar de ber
muda. maar hij laat er een lang "hemd" met afge
ronde panden cn twee simpele zakjes op boezem
hoogte over dragen.
Uitgevoerd in pigskin of suède is het een prachtig
geheel Die "hemden". Frans Molenaar zal daar
ongetwijfeld een andere veel mooier klinkende
naam voor hebben, liet hij ook zien in MA KM
witte balletjesstof met daaronder een witte ber
muda of een rechte rok. Pantalons kwamen ook
veel voor in de collectie van Molenaar. Deze heb
ben rechte pijpen, royaal gesneden en bij de ban-
daanzet zitten een paar plooitjes
Ook voor de avond blijft Molenaar zijn eenvoud-
pnncipe trouw. Hij nam crêpe de Chine, verleng
de eenvoudig de hemd-blouse en liet er een con
trasterende sjaal van groot formaat bij dragen
Zelfs aan de doe-het-zelfsters had hij dit seizoen
weer gedacht. Van glanskatocn breide (nou ja.
liet) hij een ruime boothalstrui met daaronder
een rechte rok heel recht gebreid Ook liet hij die
truien zien op pantalons. Fijne modellen, die ze
ker straks ergens in een modeblad opduiken
De kleuren du- de Amsterdamse ontwerper voor
ztin zomercollectie gebruikte waren rood, hard
Links pigskin jas in RAF-blauw. de mg is wijd
klokkend, de mouwen zijn zeven/achtste Daar
onder draagt de mannequin een rechte rok met
steekzakjes donkerblauw van kleur en een tur
quoise blouse met een opstaand boordje Rechts
robe-manteau in oud-rose. een kleur die Mole
naar combineerde met een rode rok.
i kobaltblauw, grasgroen, fel
geel kaki. Havanna-bruin, zwart en diverse
pasteltinten En had u zich voor deze zomer een
hoed beloofd? Molenaar liet zijn modellen grote
Para Bunthal en Panama herenhoeden dragen,
die prachtig harmonieerden bij zijn weer onge-
looflijk goede collectie
HENR1ETTE VAN DER HOEVEN
