Leidse Adler wordt al jaren
willens en wetens afgebouwd
Bonden verwijzen
directierapport
naar prullenbak
Werknemers knokken voor
behoud werkgelegenheid
Adler kan niet meer
tegen concurrentie op
Vakbondsbestuurder beschuldigt directie:
PAGINA 4
LEIDEN
DINSDAG 17 MAART 1981
Directeur Beltman: geen commentaar
LEIDEN De industriebonden
FNV en CNV vinden dat de
Triumph-Adler concerndirectie
haar huiswerk over moet doen.
Het directierapport dat de slui
ting van de Nederlandse Adler-
fabrieken in Cuyk en Leiden als
onontkoombaar presenteert
wordt naar de prullenbak ver-
Vakbondsleden op de bedrijven en
vakbondsbestuurders zetten hun
opmerkingen, vragen en twijfels
bij het rapport deze week op pa
pier. "Met ons tegenrapport geen
we de Duitse concerndirectie te
lijf. De directie kan er bij het ge
sprek op 30 maart niet omheen".
De vakbondsbestuurders en vak
bondsleden in Cuyk en Leiden
hebben verschillende onjuisthe
den in het rapport geconstateerd.
"Die onjuistheden vallen natuur
lijk niet in het voordeel van de
Nederlandse Adlerfabrieken uit
maar zijn ten gunste van de Duit
se vestigingen. Een klungelig
rapportje", zei FNV-districtsbe
stuurder Nol de Jong gistermid
dag op een personeelsbijeen
komst in een bomvolle kantine
van het Leidsc Adler aan de Roo-
seveltstraat. "Zo gemakkelijk
kun je je niet afmaken van bijna
zevenhonderd arbeidsplaatsen".
De Jong heeft het donkerbruine
vermoeden dat de Duitse con
cerndirectie in het rapport alter
natieven voor Leiden en Cuyk
(overname van het bedrijf of an
dere produktie in het concern)
alleen maar opgesomd heeft om
de indruk te vestigen dat de di
rectie begaan zou zijn met de
werkgelegenheid in Leiden en
Cuyk. "Het lijkt verdacht veel op
een verhaal dat je houdt na de
sluiting van een bedrijf meent
De Jong. "Het is niet meer dan
een nietszeggend velletje, vol
grote letters.breed getypt, waar
uit wij bepaald niet opmaken dat
de Duitse directie hard aan rede
lijke alternatieven heeft getrok
ken", zegt Ton Faas, chef werk
voorbereiding en voorzitter van
het actiecomité bij de Leidse Ad
ler. "De cijfers die zij gebruiken
houden op bij jaartallen al naar
gelang het de directie het best
uitkomt". Bijvoorbeeld de di
rectie rékent de vermindering
van de werkgelegenheid bij de
Leidse Adlerfabrieken vanaf '78
tot en met '80: een "geringe" da
ling van 747 naar 732. Als de di
rectie het jaartal '70 of '75 had ge
bruikt zou het beeld er anders
uitzien. Respectievelijk 1200 in
'70. 1000 in '75, en 675 op dit mo
ment.
De industriebonden FNV zien mo
gelijkheden voor een andere pro
duktie en overname van Adler
door een ander bedrijf. "Een
overname kost echter tijd". De
Duitse directeur Walter Kramme
heeft de vakbonden eerder al
meegedeeld dat Triumph-Adler
de Nederlandse Adlerfabrieken
zeer goedkoop van de hand wil
doen.
Sluiting
De ondernemingsraad van Adler is
gistermorgen door de Neder
landse directeur Henk Beltman
ontboden om advies te geven in
zake de sluiting van de Neder
landse Adlerfabrieken. "Dit is de
eerste keer dat het woord "slui
ting" valt" vertelt Ton Faas, be
halve voorzitter van het actieco
mité tevens voorzitter van de on
dernemingsraad. "In het rapport
van de Duitse directie kom je dit
woord nergens tegen". Daar
staat ten hoogste dat "de situatie
van de Nederlandse Adlerfabrie
ken te Leiden en Cuyk zo ernstig
is dat het voortbestaan van beide
fabrieken - met uitzondering van
de (verkoopafdeling) Venedaf -
m gevaar is"
De ondernemingsraad heeft gewei
gerd de adviesaanvrage ten aan
zien van de sluiting in behande
ling te nemen. Ten eerste omdat
directeur Kramme van Triumph-
Adler beloofd had dit persoon
lijk te doen, bijvoorbeeld op de
nieuwe bijeenkomst op 30 maart
tussen de concerndirectie en de
vakbonden in het Leidse hotel.
Holiday Inn Ten tweede omdat
er pas met de ondernemingsraad
overlegd kan worden als de
agenda voor de ondernemings
raad meer dan een week bekend
is. "Zeker als er een punt op de
agenda staat, waarmee de werk
gelegenheid van bijna zevenhon
derd mensen gemoeid is".
LEIDEN - "De bij de Nederlandse Adlerfabrieken ver
vaardigde schrijfmachines Tippa, Contessa en Ga-
briele 2000 zijn niet meer tegen concurrerende prij
zen te maken. De Universal en de STE schrijfmachi
nes zijn zo sterk teruggelopen dat met het restant
geen economisch verantwoorde produktie mogelijk
is. De ontwikkeling van de nieuwe produkten bij
Triumph-Adler is veel minder arbeidsintensief, zo
dat veel minder personeel zowel in Duitsland als in
Nederland, nodig is dan tot dusverre. Pogingen om
andere aktiviteiten aan te werven hebben tot dus
verre geen succes gehad".
De Duitse directie van Triumph-Adler noemt in een
rapport bovenstaande redenen voor mogelijke slui
ting van de Adlerfabrieken in Cuyk en Leiden.
Volgens de directie zijn Japanse modellen zo'n veertig
procent goedkoper dan de Tippa, Contessa en Ga-
briele 2000. "Daarom zijn de produktie- en verkoop
cijfers van de Tippa en Gabriele in de loop van de
laatste jaren steeds verder teruggelopen". Toch is
volgens de directie het personeelsbestand in de laat
ste jaren bijna gelijk gebleven. De cijfers die de di
rectie geeft: van 747 werknemers in '78 naar 732 in
1980. "Behalve de Tippa en Gabrielle 2000 worden
bij Triumph-Adler in '81 ook andere modellen uil de
produktie genomen of vervangen door minder ar
beidsintensieve produkten.
Met name de toepassing van de electronica bij nieuwe
ontwikkelingen op de markt "maakt de aanwezige
produkten weliswaar niet onbruikbaar, maar be
moeilijkt de verkoop tegen rendabele prijzen zeer".
"De nieuw ontwikkelde modellen bij Triumph-Ad
ler bestaan grotendeels uit electronische toepassin
gen. Dit betekent dat de personeelsbehoefte zeer
duidelijk afneemt", aldus de Duitse directie.
De directie van Triumph-Adler zegt in het rapport "al
meer dan een jaar te trachten alternatieven voor de
Nederlandse Adlerfabrieken te vinden". Toeleve
ring aan Volkswagen (de eigenaar van Triumph-Ad
ler) bleek niet mogelijk omdat "de produktie sterk
geautomatiseerd zou moeten worden, waarvoor
men slechts een zeer gering aantal werknemers no
dig heeft". "Met talrijke firma's in Nederland en
Duitsland werd contact opgenomen om waar moge
lijk ook uit andere branches passend werk over te
nemen. Deze pogingen hadden echter geen succes
omdat alle geëigende firma's met overeenkomstige
problemen te kampen hebben.
De fcbriek van Adler/Triumph aan de Rooseveltstraat.
LEIDEN - Vakbondsbe
stuurder Martin Neesen
zei het ruim vier jaar ge
leden al. "Ik heb het idee
dat de Duitse directie
van Triumph-Adler nog
steeds op zoek is naar ar
gumenten om de Neder
landse Adlervestigingen
in Duitsland onder te
brengen. De Duitse direc
tie gebruikt de vestigin
gen in Cuyk en Leiden als
een melkkoe. Ik heb de
indruk dat de Duitsers
Adler Nederland afbou
wen".
FN V-districtsbestuurder
Nol de Jong, CNV-districtsbe-
stuurder Doekle Terpstra of de
voorzitter van het actiecomité op
het Leidse Adler willen het nu zo
nodig nog gepeperder zeggen.
"De afbouw is al jaren gaande. Al
drie jaar ligt er in Cuyk een plan
in de kast om de draagbare
schrijfmachine "Tippa" efficiën
ter te produceren. Dat kon zo'n
dertig procent efficiënter. Met
dat plan is nooit wat gedaan".
"Wij hebben geen zin om met
een sluiting van Nederland de
produktie in Duitsland op peil te
houden".
"De Duitse directie spreekt intus
sen over Japanse concurrentie;
de Adlermachines zijn te duur.
Toch zijn er onlangs 5000 Tippa's
in Japan afgezet. Voor een lage
prijs gedumpt? Proberen ze daar
de markt te veroveren? Gokken
ze op de lage lonenlanden?"
Vragen van vakbondsman De
Jong die de Nederlandse direc
teur Henk Beltman misschien
voor ons kan beantwoorden.
Maar nee. Beltman bewaart te
genover ons sinds eind novem
ber vorig jaar het volstrekte stil
zwijgen. Hij weigert zijn visie op
de zaak te geven, hij zegt hoog
stens rustig af te wachten, maar
hij weigert beslist te reageren op
wat anderen zeggen. Zijn goed
recht. Anderen hebben echter
nogal wat te zeggen over zijn rol
en de rol van zijn bedrijfsleider
in de Adlerkwestie. Zoals FNV-
districtsbestuurder Nol de Jong:
"Zo'n man als Beltman is bereid
om de sluiting te doen. Hij is een
gevaar voor de mensen omdat hij
als een slappeling aan de leiband
van de Duitse directie loopt. Als
hij zo doorgaat dan kan hij maar
beter niet in Nederland naar een
nieuwe baan uitkijken".
Vakbondsleden die op 24 februari
aan het eerste gesprek in Holiday
Inn met de Duitse concerndirec
tie deelnamen voelen zich ook
door directeur Beltman "geno
men": "Die man bleek ineens al
les al te weten terwijl hij zich de
maanden ervoor steeds van de
domme had gehouden".
De voorganger van Beltman bij de
Nederlandse Adlerfabrieken, H.
Swanborn, heeft bij zijn vertrek
vakbondsbestuurder Nol de
Jong al gewaarschuwd voor de
Triumph-Adler concerndirectie.
Daar zou weinig goeds van te
verwachten zijn.
Dat is twee-en-een-half jaar gele
den. Beltman kwam. "Hij zou
ons regelmatig op de hoogte
houden. Dat heeft hij niet ge
daan. Dus heeft hij ons bedon
derd", vindt De Jong rechtuit.
"De Leidse Adler wordt al jaren
willens en wetens afgebouwd".
Spanning
In oktober van het vorig jaar was
nog slechts sprake van een "klei
ne reorganisatie" die de directie
voor ogen had; tachtig mensen
zouden in Cuyk en Leiden moe
ten "afvloeien"; geen gedwon
gen ontslagen. De vakbonden
SL' 'dêd
24 februari. Bedrijfsleider Korth (links) en vakbondsman De Jong staan dreigend tegenover elkaar.
sprongen vorig jaar november
pas echt op tilt na het bezoek van
de Duitse directeur Walter
Kramme op doorreis door Ne
derland. "Het hemd staat ons na
der dan de rok", zei de directeur.
Ijlings zette de industriebond
FNV een actiecomité van vak
bondsleden op poten in de be
drijven in Leiden en Cuyk voor
behoud van het werk. Spanning
en onzekerheid beheersten het
bedrijf de maanden hierna.
Directeur Kramme zei een af
spraak op 5 januari af waarbij hij
een perspectief voor Adler zou
schetsen. Een beslissing over de
Nederlandse Adlerfabrieken zou
uitgesteld worden tot 10 april.
Een zware Duitse delegatie reis
de desalniettemin "onder drei
ging van acties" (De Jong) op 24
februari naar Leiden af. De werk
nemers in Cuyk en Leiden hiel
den een werkonderbreking van
enkele uren om de Duitse direc
tie de actiebereidheid te tonen.
Met diabeelden en een rapport pro
beerde de Duitse directie duide
lijk te maken dat Leiden en Cuyk
dicht moesten zonder overigens
het woord "sluiting" in de mond
te willen nemen. "Van reëel over
leg was geen sprake, en is ook
nog geen sprake geweest", vindt
Ton Faas, de voorzitter van het
Leidse actiecomité.
"Het voornemen om de Nederland
se Adlerfabrieken te sluiten be
staat in feite sinds de Duitse
technisch bedrijfsleider H. Korth
zo'n twee jaar geleden bij de Ne
derlandse Adlerfabrieken
kwam", vertelde vakbondsbe
stuurder Nol de Jong gistermid
dag aan het verzamelde perso
neel. "Korth had de opdracht
naar andere banen voor de men
sen uit te kijken, zo is me geble
ken. Directeur Beltman heeft ei
genlijk niet eens zo gek veel te
vertellen. Korth des te meer. Eer
bekende tactiek van buitenland
se firma's om aan de wens te vol
doen dat een Nederlander hier
directeur moet zijn terwijl je een
eigen mannetje als bedrijfsleider
de dienst laat uitmaken".
De vakbondsdelegatie heeft in het
gesprek van 24 februari met de
Duitse concerndirectie geëist dat
Korth op zou stappen. De Jong:
"Korth bleef de mensen maar op
jagen. Er moest produktie ge
maakt worden. Achterstanden
moesten weggewerkt worden.
Cijfers over achterstanden kre
gen we echter nooit te zien"
Werknemers hebben het ver
moeden dat "het opjaagsysteem"
er door Korth en zijn directe on
dergeschikten (de "chefs") inge
bracht is om de voorraden in het
moederbedrijf in Frankfurt te
verhogen. Terwijl op de Neder
landse Adlerfabrieken "achter
standen werden ingelopen"
geldt er in het moederbedrijf
Frankfurt een arbeidstijdsver
korting voor 1082 van de 3000
werknemers en worden daar ook
nog eens honderd mensen ont
slagen. "Frankfurt kan bij een
actie zodoende blijven teren op
onze voorraden. Acties op onze
fabriek worden moeilijker"
Is de directie zo bang voor acties?
De Jong: "Nadat werknemers
toch nog op tijd een moeilijke be
werking hadden geklaard heeft
Korth handenwrijvend opge
merkt: "Die zijn klaar, laat nu de
acties maar komen"
Dezelfde Korth wordt door de vak
bonden vooral verantwoordelijk
gesteld voor de psychologische
druk die van directiewege op
werknemers wordt uitgeoefend.
Nol de Jong: "Dat gaat in de
trant van: "Houd je maar rustig,
dan zit je goed bij het sociaal
plan. Nou is het zo dat wij, als
vakbonden, nog met geen enkel
woord over een afvloeiingsrege
ling wensen te praten. De argu
mentatie van de Duitse directie
om de zaak te sluiten is immers
ver beneden de maat".
Het lukte de directie bijna om eind
januari een psychologische
dreun van jewelste uit te delen.
Een vrachtwagen stond klaar om
de "stempels" voor bewerkingen
aan typmachines naar Duitsland
te verhuizen. In paniek belde een
lid van het actiecomité vak
bondsman De Jong op. "Ons ge
reedschap wordt weggehaald"
De Jong belde directeur Belt
man die de zaak terugdraaide.
"Het was een bankoverval bij
klaarlichte dag", zegt De Jong.
"Als die stempels waren wegge-
roofd dan stonden de mensen
LEIDEN - "Als we niet knokken
gaat de zaak dicht. Daarom moe
ten we knokken". Het is menens
bij de Adlerfabrieken aan de
Rooseveltstraat. Acties worden
voorbereid. Voorlopig zijn het
nog "zachte" acties.
De industriebond FNV maa''t een
affiche voor de fabrieken in Lei
den en Cuyk tegen een eventuele
sluiting. Met hetzelfde doel
maakt de FNV een speciale "Ad-
lerkrant".
Handtekeningen worden verza
meld om aan te bieden aan de
Duitse ambassade. "Immers:
Triumph-Adler is voor 98 pro
cent van Volkswagen. En de
Duitse staat heeft belangen in
Volkswagen. Dus moeten we het
proberen bij de ambassade", al
dus FNV-districtsbestuurder
Nol de Jong.
De Adler-werknemers hebben bij
hun protest tegen de dreigende
sluiting reeds de unanieme steun
van de Leidse gemeenteraad. Tal
van politieke partijen, bonden en
actiegroepen, verzameld in het
comité "Behoud Werkgelegen
heid Leiden" steunen het pro
test.
Het comité heeft de werknemers
en de rest van de Leidse bevol
king opgeroepen om zaterdag 28
maart de straat op te gaan "voor
behoud van de Leidse werkgele
genheid te beginnen bij Adler"
De demonstratie moet de Adler-
werknemers ondersteunen in
hun protest en een teken aan de
wand zijn voor de Duitse directie
die maandag 30 maart in Holiday
Inn met de vakbonden onder
handelt. In Cuyk wordt een ma
nifestatie "Houdt Adler Open"
gehouden.
De voorlopige route van de Leidse
demonstratie loopt vanaf het ver
zamelpunt bij Molen de Valk via
de Nieuwe Beestenmarkt, Haar
lemmerstraat, Hooigracht en
Nieuwstraat naar de Hoogland-
sekerkgracht. De demonstratie
begint om een uur.
acuut stil. Het kost veel tijd en
veel geld om die stempels te ma
ken. Beltman was volledig op de
hoogte van de verhuizing. Maar
pas als de vakbonden boos wor
den durft hij een beslissing van
Duitsland terug te draaien"
Dreigend
De "psycholoog" Korth is tijdelijk
het bedrijf uitgewerkt. De vak
bonden eisten zijn vertrek bij de
Duitse directie. "Wij kunnen niet
instaan voor de rust op het be
drijf als de bedrijfsleider niet
vertrekt. Dan is de beer los"
In de namiddag van 24 februari, na
het gesprek tussen de Duitse di
rectie en de vakbonden stonden
De Jong en Korth zeer dreigend
tegenover èlkaar. Korth: "Kom
op mensen, blijf positief, we
gaan weer gewoon aan het
werk, we moeten loyaal blijven
ten aanzien van Adler". De
Jong, furieus: "Het enige per
spectief dat de directie de men
sen biedt is dat de tent dicht
gaat. Dan kun je toch geen posi
tieve instelling overhouden.
Weer normaal aan het werk? Ik
zou het verdommen om mijn ei
gen graf te graven. Als ik hier
zat dan ging er geen onderdeel
tje meer de deur uit".
Enkele dagen na deze sessie ble
ken ook de chefs niet meer onder
Korth te willen werken. De tech
nisch bedrijfsleider is zes dagen
op non-actief gezet. Begin maart
kwam hij weer terug maar sloot
zich voorlopig op in zijn kantoor
en ging niet direct naar de pro-
duktiehal.
Bedrijfsleider Korth vindt sluiting
van de Nederlandse Adlerfabrie
ken logisch: "Op de omzet in ja
nuari was de helft verlies". Werk
nemers in Leiden kunnen dit
niet geloven: "Moet je eens zien
hoeveel machines wij op een jaar
aan Frankfurt leveren. Daar
moet toch een winst op gemaakt
worden", rekent een werknemer
uit zijn blote hoofd.
Punt is volgens het actiecomité
van werknemers echter dat de
Nederlandse Adlerfabrieken de
onderdelen tegen reële kostprijs
kopen van de Duitse Adlerfa
brieken. "Nederland" levert pro
duktie terug aan Duitsland, maar
dan wel tegen een kostprijs van
enkele jaren geleden. De Duitse
kostprijs is wel aangepast, de Ne
derlandse niet. "Zo kom je in de
verliezen".
Die verliezen bedroegen in '78 en
'79 respectievelijk ruim 1.8 mil
joen gulden en bijna 1.5 miljoen
gulden. In '77 laat de balans bij
de Kamer van Koophandel een
"klein" verlies van ruim een ton
zien, terwijl in de jaren ervoor de
verliezen weer ver boven de mil
joen gulden zaten. Directeur
Beltman zei ons half november
al, toen hij nog wel bereid was
commentaar te geven, dat over
cijfers van de Nederlandse Ad
lerfabrieken geen zinnig woord
te zeggen valt: "Onze cijiers tel
len mee in het totale concern.
Onze grootste toeleverancier is
het concern en onze grootste
klant is het concern. De grootste
beslissingen vallen in het totale
concern".
Directeur Beltman hoeft zich niet
meer bezorgd te maken over een
laag ziektepercentage bij het
Leidse Adler, zoals in januari.
"Wij kunnen met zo'n laag per
centage alle mensen niet meer
aan het werk houden" klaagde
hij toen tegenover vakbonds
man De Jong. Bij het lopende
handwerk bedraagt het ziekte
percentage in Cuyk op het mo
ment ongeveer dertig procent.
Bij de lopende band in Leiden
zit ruim een kwart van de men
sen ziek thuis.
