'Uw kunstleed
is onze lol9
Kunstombudsman Jos Houweling:
ZATERDAG 7 MAART 1981
AMSTERDAM (GPD) - -
„Beste kunstombudsman.
Is klapperen met je kunst
gebit kunst?". „Lieve om
budsman. Op de tentoon
stelling Goden en Farao's
ontbraken de neuzen by
de meeste beelden van go
den. Waarom geen plas
tisch chirurg ingescha
keld?". „Geachte heer.
Vindt u het naschetsen of
natekenen van een oude
villa kunst of geen kunst?
Vindt u het poetsen van
een auto ook al kunst?".
„Kan men een tuin met
heesters, struiken en be
paalde bouwsoorten ook
kunst noemen?".
Vragen zoals ze gesteld worden
aan de Nederlandse kunstom-
budsman. Hij is bereikbaar via
een Amsterdams postbusnum
mer. „Ik wil eigenlijk niet met
mijn naam in de publiciteit. Ik
wil een instituut zijn", zegt Jos
Houweling, de mens achter de
ombudsman.
Een ombudsman wordt meestal
door anderen benoemd. Met de
kunstombudsman ging het an
ders. Twee jaar geleden riep hij
zichzelf per advertentie uit. „Uw
kunstleed is onze lol", aldus een
van zijn motto's. „Schrijf de
kunstombudsman, niet geremd
door erkenning".
Inmiddels is Houweling aardig op
weg het instituut te worden dat
hij zo graag wil zijn. Hij kreeg al
een paar honderd brieven met
vragen. In een radioprogramma
op Hilversum 3 (Rauhfaser) gaat
hij wekelijks in op kunstkwes
ties. Geregeld wordt hij uitgeno
digd om als kunstombudsman
exposities te openen. Houweling:
„Ik krijg steeds meer erkenning.
Laatst nog werd ik gevraagd voor
een tentoonstelling over eski
mo's die door prinses Margriet
wordt geopend".
„De moeilijkheden over kunst wor
den door ons op een kunstachtige
wijze verder geholpen", aldus
een van de wervende teksten van
Houweling. „Gewoon service art.
Soms door een persoonlijke be
handeling, soms door een alge
meen gesteld schrijven, gericht
op een groot gebruik later".
Adviezen
Die persoonlijke aanpak blijkt zon
neklaar uit de antwoorden die de
kunstombudsman geeft aan vra
genstellers. „Hoe kun je gratis of
zo goedkoop mogelijk aan kupst
komen?", wilde iemand weten.
De ombudsman heeft verschei
dene adviezen: a. maak het zelf; b.
uit de vuilnisbakken van kunsta
cademies; c. lenen bij de contra
prestatie. Ze stikken er in de
kunst, met een beetje smoes lukt
het; d. organiseer exposities en
laat tijdens het vervoer een
kunstwerk verdwijnen (kunstje
flikken); e. slijm je bij een kunste
naar binnen. Doe boodschappen,
autopoetsen, koken, model staan,
kinderen pesten, alles voor een
snippertje kunst".
Houweling: „Vijftig procent van de
mensen stelt echte treitervragen.
Die zijn eigenlijk ook het leukste.
Je voelt dat ze denken: die zullen
we wel even pakken. Soms ga ik
er toch behoorlijk serieus op in.
Klapperen met je kunstgebit is
bijvoorbeeld géén kunst. Tenzij
je een melodie van Bach kunt
klepperen natuurlijk, dat is weer
iets anders. Verder verwijs ik ook
naar de Stichting Openbaar
Kunstgebit. Die heeft ooit een
tentoonstelling gehouden in het
Stedelijk Museum met hele
mooie kunstgebitten".
Kunstombudsman Houweling is
van oorsprong tekenleraar. Op
het ogenblik geeft hij drie dagen
per week les aan de Amsterdam
se Rietveldacademie. Zijn andere
kijk op kunst bleek al jaren gele
den, toen hij een rubriek had in
het tijdschrift Plug. „Hoe steel je
een schilderij uit het Stedelijk?",
was één van zijn onderwerpen.
Ook vergeleek hij de koffieka
mers van verschillende Amster
damse musea.
Koken
Na twee jaar stopte hij zijn rubriek
en begon met een nieuwe activi
teit. „Man komt gratis bij u thuis
koken in ruil voor een goed ge
sprek over kunst", luidde zijn ad
vertentie. Houweling: „Ik heb het
een keer of tien gedaan. Ik denk
er met genoegen aan terug, al liep
het meestal heel anders dan ik
wilde. Ik had twee standaardme
nu's, voornamelijk diepvries en
blik. Maar de meeste mensen wil
den iets anders. Dan stond ik
zwetend achter een pruttelende
pan macaroni. Vreselijk. Soms
moest ik wel voor tien mensen
koken, dat liep dan gigantisch uit
de hand".
Ook de gesprekken over kunst lie
pen niet zoals hij wilde.
Er is iets mis met mijn aanpak, con
cludeerde Houweling, nadat hij
zijn kookproject aan de kant had
gezet. Maar hij voelde niet voor
opgeven. Zo werd hij twee jaar
hard, maar rechtvaardig zijn. Zo
kunnen kunstenaars die klagen
over miskenning niet meteen re
kenen op zijn warme sympathie.
In zo'n geval geeft Houweling een
lange ry voorbeelden van kunste
naars die zelfmoord hebben ge
pleegd. „Mogelijk bent u niet rijp
voor zo'n stap", zegt hij ten slotte.
„Dat neemt niemand u kwalijk,
maar dan moet u niet zeuren. Het
genoegen van het kunstenaar
schap moet voldoende zijn. Denk
eens aan de stakkers die geen
kunstenaar zijn".
De kunstombudsman geeft ieder
een gratis antwoord op één vraag.
„Niemand hoeft iets te betalen.
Dan kan ik me ook permitteren
om een verkeerd antwoord te ge
ven of een heel ander antwoord
dan waarop mensen hebben gere
kend".
Taarten
Behalve het beantwoorden van vra
gen organiseert hij van tijd tot tijd
ook een project. Een groot succes
werd zijn kunsttaartdag. Met als
uitgangspunt dat een taart meer
is dan taart en ook met kunst
heeft te maken, mocht iedereen
met een zelfgebakken werkstuk
A£A)OU>
l/EIZk-LAART
CE
IWOW DEfSEAj
VAAJ DE.
'w IS DE
(AjEQueePUiiBtz
Zo 'Al q&AJECDIéjE.
o ITVM/DWQ
"V
MIL
l/RDEqe(5. BEWA/^CCAJ
•ZE De LUIBfS EAJ
(AJfBRPBM 2£~T KIAJO
iajb^ y-
FRED BASSET
De belevenissen van Jommeke'|)f|
Ik neem enkele
mee als bewijs.
LU
5
Agenda
Jos Houweling: steeds meer erkenning.
Leidse bioscopen
LUXOR (121239): "Supersmeris", da.
14.30,19 en 21.15 uur, zo. 14.15,16.30,19
en 21.15 uur, al.
Nachtvoorstelling: "City
en za. 23.30 uur.
i fire", i
geleden kunstombudsman.
„Nee, je moet het niet zien als een
grap", vindt Houweling. „Ik
neem mezelf behoorlijk serieus.
Ik doe iets voor de mensen. Ik
vind mezelf als ombudsman
meer waard dan Frits Bom. Die
man maakt een heel leuk pro
gramma, maar dat is alleen maar
amusement, verder niets'.
Toverbal
Onmiskenbaar steekt de kunstom
budsman veel tijd in zijn werk.
Bij vragen over een beeld of schil
derij gaat hy zelf kijken, leest
vakliteratuur, praat met kenners.
„Ik ben er heel wat uren mee be
zig. Dat vind ik zelf een van de
leuke kanten. Ik leer zelf ook veel
van dit werk".
Kort geleden is hij gereed gekomen
met het antwoord op de vele ma
len gestelde vraag „Wat is
kunst?", volgens Houweling be
horend tot de categorie der trei
tervragen. Een deel van het ant
woord: „Als vraag een klassieker,
als antwoord een toverbal: Hoe
langer men likt, hoe meer kleu
ren. Ondanks het ontbreken van
een bevredigende definitie be
staat kunst. Wat kunst is, wordt
vastgesteld door de culturele bo
venlaag. Het is niet anders". Hou
weling: „Ik heb heel lang over het
antwoord gedaan. Ik ben steeds
opnieuw begonnen".
De kunstombudsman kan ook
naar de Rietveldacademie ko
men. Het evenement liep fantas
tisch uit de hand. Toen het ge
bouw al overvol was met amateu
r-taartenbakkers, stonden bui
ten nog lange rijen mensen met
kunstig opgespoten baksels in de
hand. Houweling: „Er was zelfs
iemand die schoenen aan had in
de vorm van taartpunten".
Houweling is niet van plan zy n hele
leven kunstombudsman te blij
ven. Hij sluit deze periode af met
een boek. Eerder maakte hij on
der meer boeken over kunstge
not, oliebollen (titel: „De ene is de
andere niet") en over merkwaar
dige uitvindingen („Het handige
jongensboek").
Houweling gelooft onvoorwaarde
lijk in de betekenis van de kunst
ombudsman: „Ik ben bezig met
verwarring. Ik weet zelf niet
waarom ik dat leuk vind. Waarom
vindt iemand het leuk om heel
serieus iemand na te schilderen?
Ik vertel de waarheid, ik zeg hoe
het moet, maar dan geef ik er net
even een andere draai aan. Ja, het
heeft beslist betekenis. Oiftdat ik
mensen op een andere manier
dan gebruikeljk over kunst infor
meer. Ik probeer echt iets voor de
mensen te doen, maar dan op het
niveau waarop ze iets willen we
ten. Neem die treitervragen. Ze
denken mij ertussen te nemen.
Maar ik bereik toch dat ze er heel
even over nadenken. Mijn bena
dering is anders...".
CAMERA (124919): "Apocalyps now",
da. 20 uur. 12 jaar.
Nachtvoorstelling: "Don't look now",
vr. en za. 23.30 uur, 16 jaar. Kinderma
tinee: "De vrolijke piraten van Scha-
teiland", za., ma., di. en woe., 14.30 uur,
zo. 13.30 uur, al.
LIDO 1 (124130): "Een vlucht regenwul
pen". da. 14.30, 19 en 21.15 uur, zo.,
14.30,16.45, 19 en 21.15 uur, 16 jr.
LIDO 2: "Goldfinger", da. 14.30, 19 en
21.15,12 jr.
LIDO 3: "The Blues Brothers", da.
14.30,19 en 21.15 uur. zo. 14.30,16.45,19
en 21.15 uur, al.
STUDIO (133210): "Le dernier metro",
da. 19.00 en 21.15 ma. en di. ook 14.30
Kindermatinee: "Aristocats" a.l. Do.
vr. za. en wo. 14.30. Zo. 14.30 en 16.45 al.
REX: "Ik voel nattigheid" 16 jaar, da.
14.30,19.00 en 21.15 uur, zo. 14.15,16.30,
19.00 en 21.15 uur, nachtvoorstelling:
"Een lange hete zomerorgie" 16 jaar za.
23.30 uur.
Bioscopen Alphen
(Voor inlichtingen tel. 01720-20800)
EURO 1: "Een vlucht regenwulpen",
da. 14. 19 en 21 uur. zo. 14. 16.40, 19 en
21.30 uur, 12 jr.
Nachtvoorstelling: "Een vlucht regen
wulpen". za. 00.15 tasa ,c
16 jr.
EURO 2: "Smokey and the Bandit, deel
2". da. 13.45, 18.45 en 21 uur. zo. 13.45,
16.15,18.45 en 21 uur. al
Nachtvoorstelling: "Mad Max", za. 00.15
uur, 16 jr.
EURO 3: "The Deerhunter". da 20.15
uur. do. en vr. ook 13.30 uur, zo. 15.45 en
20.15 uur. 12 jr.
Kindermatinee: "Sjors en Sjimmie en
de Toverring", za. t/m woe. 13.30 uur. al.
Nachtvoorstelling: "Manhattan", za.
00.15 uur, 18 jr.
EURO 4: "The Blues Brothers", da.
13.30. 18.30 en 21.15 uur. zo. 13.30, 18.
18.30 en 21.15 uur. al.
Nachtvoorstelling: "Pornoroute naar de
zon", za. 00.15 uur, 16 jr.
KERRIESCHOTEL
VAN VARKENS
VLEES
Snud 600 g niet al te
magere varkenslap
pen in dobbelstenen
en bestuif ze met
zout en bloem. Bak
ze even aan in hete
boter, tegelijk met
een ragfijn gesnip
perde ui en 2 theele
pels kerrie. Voeg
dan 50 g rozijnen toe
en 2 dl heet water en
laat het vlees zo
zachtjes gaar sudde
ren. met een deksel
op de pan. Roer er
dan een bekertje
licht voorverwarm
de zure room door
en laat het gerecht
nog even goed heet
worden, maar niet
meer echt koken.
Geef er gekookte
rijst bij. Desgewenst
kunt u tegelijk met
de kerrie nog een
theelepel gember
poeder toevoegen.
WINA BORN
Ongevallendien st
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur. (Diacones-
serihuis) en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur Elisabeth-ziekenhuis.)
Rijksmuseum van Volkenkunde, Steen-
straat 1, mini-expositie van Japanse
schilderkunst uit Eigen Bezit, tot 31
maart, dagelijks van 10 - 17 uur zo van
Galerie Alfart, A.F. Molina, gouaches,
zeefdrukken, Rapenburg 62, van 7 feb
t/m 5 maart, di t/m za van 12 tot 18 uur.
Rijkmuseum van ueoiogie en Mineralo
gie, Hooglandse Kerkgracht 17, t/m
april, 'Planten van vroeger en nu', i.s.m.
de Hortus Botanicus der Rijksuniversi
teit. ma t/m vr van 10 tot 12 uur. 14 tot 17
uur, zo 14 tot 17 uur.
Museum Boerhaave, 'Dr. Auzoux', ten
toonstelling van anatomische modellen
uit 1900, gemaakt van papier-maché.
Steenstraat la. t/m 11 mei, ma t/m vr van
Bezoekuren
ziekenhuizen
Diaconessenhuls:
Middagbezoekuur 13.45-14.30 uur.
Avondbezoekuur 18.30-19.30 uur.
Kraam afdeling: vaders extra van
18.00-18.30 uur. Kinderafdeling dage-
lyks van 14.00-19.00 uur. (Niet meer dan
2 bezoekers per patiënt).
Sportmedisch Advies Centrum; blessu
respreekuur. Elisabethziekenhuis. Lei
derdorp, 's maandags van 19.30-20.30
Kraamafdellng: dag. van 11.15-12.00 uur
(alleen voor echtgenoot) en van
18.30-19.30 uur. Babyshow laatste kwar
tier van avondbezoek.
Kinderafdeling: dag. van 15.00-18.30
Academisch Ziekenhuis
Voor alle patiënten f behalve kinderen)
zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.30 uur
Voor de prematurenafdeüng gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor ou
ders)
Maandag t/m vrijdag
18 30-18.45 uur
Zaterdag en zondag:
14AS1SJD0 uur.
Bezoek aan ernstige patiënten: wanne*..-
voor ernstige patiënten doorlopend be
zoek wordt toegestaan kan de hoofdver
pleegkundige hiervoor speciale kaarten
verstrekken.
Bezoektijden Kinderkliniek:
Dagelijks:
15.00-15.45 uur
18.30-19.00 uur.
Bezoektijden kinderafdeling:
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.00 uur
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le en 2e klas 11-11.30;
13 30-14.15 en 18.30-19 30 uur 3e klas
13.30-14.15 en 18.30-19.30 uur Kraamaf-
deling 13.30-14.45 alleen voor echtgeno-
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip-
lol (020-175000).
Schepen
KLEINE VAART
Neutron 5 te Rotterdam
Nielse Danielsen 6 te Benghazi
Norstar 6 te Rotterdam
Slotergracht 5 vn Dordrecht nr. Sande
Stella Antares 6 rede Le Havre
Stella Rigel 5 pass Georgetown nr. Cu-
Swift 6 20 w Sinoe nr Sinoe
Vedette 5 vn Rotterdam nr. Londen
Yolanda 5 vn Rotterdam nr. Tibury
GROTE VAART
Abida 6 vn Douala
Aldabi 5 50 w Finisterre nr. Rotterdam
Aludra 5 450 wnw Walvisbaai nr. Rotter
dam
Amersfoort 6 te New Portnews
Amstelbrink 5 10 w Abaco Eiland nr.
Key West
Amstelburcht 5 130 wnw Malta nr.
Odessa
Amsteldreef 5 60 zzw Comores Eiland
nr. Zuid-Afrika
Amstellaan 5 660 wzw Dakar nr. Bahia
Amstelmeer 5 740 wzw Azoren nr. Ta-
ranto
Amsterdam 6 vn Hamburg nr. Bremen
Antilla Bay 5 180 o Bermuda nr. Lyng-
sodde
Antilla Cape 5 te Suez
Atlantic Star 5 vn Bremerhaven nr. Go
thenburg
Baam 5 vn Kobe nr. Keelung
Bilderdijk 5 220 w Landsend nr Rotter
dam
Buena Vista 5 vn Limassol nr Ashdod
Chevron Eindhoven vn New York nr
Freeport
Diadema 6 te Portland
Duivendrecht 5 430 z Kaap Race nr En-
sted
Eemhaven 6 te Stantos
Esso Europoort 5 450 ono Belem nr
Bahrain
Flevoland 5 85 o Rio de Janeiro nr San
Nicolas
Gooiland 5 120 zw Finisterre nr Amster
dam
Incotrans Speed 5 920 o Bermunda nr
Christobal
Maasbree 5 pass. Kaapstad nr Ras Tanu-
Meerdrecht 5 vn Singapore nr Rotter
dam
Mentor 7 te Houston verw.
Mytilus 5 t.a. rede Brixham
Nedlloyd Amsterdam 5 200 no Darwin
nr Fiji
Nedlloyd Auckland 8 te Le Havre verw.
Nedlloyd Barcelona 6 vn Bremen
Nedlloyd Delft 5 vn Le Havre nr Fos s
14.00 tot 18.00 i
Wassenaar Galerie De Muren, voor
jaarstentoonstelling, t/m 15 maart,
geopend van 14.00 tot 18.00 uur en
20.00 tot 22.00 uur.
Auberge de Kieviet - expositie van Zoe-
De Oude Rijn, grafiek van o.a. Karei Ap
pel, Corneille; keramiek van Johanna
Warmenhoven en Marry Algra, Stille
Mare 4. van 7 feb t/m 28 maart, di t/m za
van 10 tot 18 uur. do van 19 tot 21 uur. zo
van 11 tot 17 uur. ma van 13 tot 18 uur
^ud^Ylieuius.
7 maart 1981
Honderd jaar geleden stond i
de krant:
Juffrouw Maria Theresia
Heller, op wie prof. Billroth te
Weenen een operatie bij maag
kanker heeft volbracht, is thans
als volkomen genezen uit het
ziekenhuis ontslagen en naar
haar gezin - zij is moeder van
acht kinderen teruggekeerd.
Hare krachten nemen met eiken
dag toe, zij kan alle geneeskun
dige hulp missen, verteert alle
spijzen gemakkelijk en kan
zelfs wijn en andere dranken
gebruiken. Zij is opgeruimd en
slaapt geregeld en goed. lritus-
schen heeft prof. Billroth weder
om een vrouw van den maag
kanker geopereerd. Tot dusver
re - de tweede operatie had zes
dagen geleden plaats, juist vier
weken na de zoo goed geslaagde
eerste - had de hoogleeraar alle
hoop, dat ook deze patiënte her
stellen zou, hoewel het ditmaal
meer tijd gekost had de gezonde
deelen der maag, nadat hel 11
centimeters lange zieke gedeelte
uitgesneden was, weder te ver
eenigen. Ook het stelpen van het
bloed ging ditmaal minder ge
makkelijk dan bij de eerste pa
tiënte.
Vijftig jaar geleden:
Uit Charkow wordt gemeld,
dat de G.P.Oe (voormalige
Sowjetrussische veiligheids
dienst, Red.) in de Sovjet-Oe-
kraine een groote, nationalisti
sche organisatie zou tieböen
ontdekt, die vertakkingen had
in Oekrainsche regimenten en
het verwekken van een opstand
nastreefde. Talrijke officieren
zouden gearresteerd zijn, onder
wie Kossek, commandant van
de Roode Officierschool te
Charkow. Voorts zouden dertig
Oekrainsche studenten zijn
gearresteerd. In Oost-Gahciè
moeten honderd personen zijn
aangehouden, ran wie velen
naar eilanden m de Witte Zee
zijn verbannen. Groot opzien
heeft het bericht gebaard, dat
generaal Blücher, de comman
dant van de Sovjet-troepen in
het Verre Oosten, zou zijn gear
resteerd wegens samenwerking
met de samenzweerders in de
Oekraïne. Overigens is de ar
restatie van Blücher reeds va
ker, en ten onrechte, gemeld.
