Samenzwering in
Spanje groter
dan men dacht
11%
Sotelo premier van Spanje
Kritiek op beleid VS in El Salvador
Bonn: Moskou moet eerst
kernwapens bevriezen
Levenslang geëist
in Majdanek-proces
IW
Hoge rente en uw geld blijft
dagelijks opvraagbaar.*
NMB
Pandbriefbiljetten (5jaar)
DONDERDAG 26 FEBRUARI 1981
BUITENLAND
PAGINA
lud-ambassadeur tijdens hoorzitting
nze correspondent Maarten Huygen)
WASHINGTON (GPD) - „Ik geloof dat
rechts constant probeert de regering om
ver te werpen, evenals links", zei Robert
White, drie weken geleden nog Ameri
kaans ambassadeur in El Salvador tij
dens een hoorzitting voor een comité van
het Huis van Afgevaardigden. Ambassa
deur White verzet zich tegen de Ameri
kaanse plannen om uitgebreide militaire
hulp naar El Salvador te sturen. Volgens
White is de dreiging van rechts in El Sal
vador groter dan die van links. Bemidde
lingspogingen van bijvoorbeeld de Socia
listische Internationale om in het conflict
te bemiddelen noemde de oud-ambassa
deur „essentieel voor succes" in het stabi
liseren van de toestand daar.
Vhite had de bewijzen van Cubaanse en
Russische steun aan de guerrilla's onder
ogen gehad. „De documenten zijn heel
geloofwaardig maar het gaat om gesprek
ken tussen verkopers, die de hoeveelheid
altijd zullen overdrijven". White zei dat
particulieren in de VS rechts-extremisti-
sche groepen steunen. „De president van
El Salvador, Duarte, noemde een indivi
duele bijdrage van twee miljoen dollar".
Die steun zou vooral uit Miami (Florida)
afkomstig zijn. Zakenlieden in El Salva-
dór en in Miami worden met represailles
bedreigd, als ze extreem-rechts niet fi
nancieel steunen. Volgens White wil
rechts de huidige gematigde junta met
een coup aan de kant zetten.
Voorlopig is de linkse oppositie niet in staat
de junta uit het zadel te werken. De guer
rilla's krijgen nu meer wapens dan ze be
mannen kunnen. De guerrilla's zijn
„zwak en slecht georganiseerd", aldus
White. In plaats van steun met wapens
zou de VS massale economische hulp
naar El Salvador moeten sturen. Hij haal
de daarbij de huidige junta-president
Duarte aan, die al lange tijd om meer eco
nomische hulp verzoekt. Daags voor de
inauguratie van Reagan kreeg White een
verzoek van zijn militaire attaché om
meer militaire steun uit Washington te
vragen. „Puur machtsspel van het Penta
gon". omdat het Pentagon zelf om dat
'verzoek' had gevraagdWhite voerde
het verzoek niet uit omdat te weinig over
leg had plaatsgehad.
Zware kritiek had White op de Salvado-
riaanse politiestrijdkrachten, die volgens
hem de meeste moorden op hun geweten
hebben. „Dubbelzinnig", noemde hij een
rapport van het ministerie van buiten
landse zaken, dat de helft van het aantal
moorden weet aan de guerrilla's. De
strijdkrachten „hebben duizenden en
duizenden jonge mensen vermoord" die
van linkse sympathieën verdacht wer
den. De guerrilla's hadden daarentegen
zo'n duizend moorden gepleegd tegen
over zo'n vier- a vijfduizend slachtoffers
van de politiestrijdkrachten.
Deze getuigenis van White viel het Ameri
kaanse ministerie van buitenlandse za
ken koud op de maag. Het departement
maakt zich zorgen over White's getuige
nis. die dwars tegen Reagans beleid in
gaat. Een zegsman drukte dan ook zijn
verwondering uit over de openbaarheid
van de zitting in het Huis van Afgevaar
digden.
Ambassadeur White heeft met zijn kritiek
waarschijnlijk het doodvonnis voor zijn
loopbaan bezegeld. Drie weken geleden
was hij door het ministerie van buiten
landse zaken ontslagen vanwege geuite
kritiek tegen de adviseurs van Reagan,
die al aan de weg timmerden voordat hun
man president was. White noemde zijn
ontslag een 'straf, terwijl hij zijn „best ge
daan heeft om zijn taak naar eer en gewe
ten te vervullen". Het ministerie had hem
een nieuwe baan aangeboden die niet bij
zijn rang en ervaring paste.
Bouterse: 'Geen
dictatuur
in Suriname'
PARAMARIBO (ANP) - Niemand
in het nationale leger van Surina
me denkt aan het vestigen van
een militaire dictatuur in dit land
van ons allemaal. Dit zie majoor
Desi Bouterse, bevelhebber van
het Surinaamse leger gisteren op
het Onafhankelijkheidsplein in
Paramaribo ter gelegenheid van
de herdenking van de eerste ver
jaardag van de revolutie in Suri
name. Hij sprak vervolgens na
mens leger en volk, zijn veront
waardiging uit aan het adres van
diegenen in het buitenland, die
suggereren dat Suriname naar
het fascisme afglijdt en de men
senrechten schendt.
Zij gunnen het ons blijkbaar niet
dat wij, soms met de moed der
wanhoop ons willen losscheuren
uit ruim drie eeuwen van onder
werping. sociale onderontwikke
ling, politieke onderdrukking en
onwetendheid. Waarom eerbie
digt men dit van andere volken
wel en van ons niet?
Hoewel vele problemen in het eer
ste jaar van de revolutie niet on
middellijk konden worden opge
lost; is er sinds februari 1980 toch
wel het een en ander bereikt, al
dus president en premier Chin A
Sen in zijn toespraak ter herden
king van de bevrijding van ons
volk uit de worggreep van uitbui
ting en onderdrukking.
Toch kan men in Paramaribo kri
tiek onder de bevolking beluiste
ren, omdat vele verwachtingen
niet zijn gehonoreerd.
Ook uit de redevoeringen van zo
wel Bouterse als Chin a Sen bleek
dat er het afgelopen jaar nogal
wat meningsverschillen zijn ge
weest, hoewel geen van beiden
daarover bijzonderheden losliet.
(Van
ze correspondent Hans Amesz)
DÜSSELDORF - De officier van justitie bij de rechtbank in Dus-
seldorf heeft tegen vijf van de nog negen overgebleven verdach
ten in het Majdanek-proces (vier aangeklaagden werden in juni
1979 wegens gebrek aan bewijs vrijgesproken) levenslange ge
vangenisstraffen geëist. Hij achtte het bewezen dat de ex-SS-
kampbewakers Hermann Hackmann (67), Emil Laurich (59),
Heinz Petrick (68), Hermine Ryan-Braunsteiner (61) en Hilde-
gard Lachcrt (60) zich veelvuldig aan de meest gruwelijke moor
den in het vernietigingskamp Majdanek bij de Poolse stad Lu
blin hebben schuldig gemaakt. In de nazi-tijd. tussen 1941 en
1943, zijn m Majdanek minstens 250.000 mensen, voornamelijk
Poolse joden, doodgeslagen, vergast, verbrand, gewurgd, opge
hangen, neergeschoten, door honden aan stukken gescheurd.
De verdachten Thomas Ellwanger (63), Arnold Strippel (69). deze
vroegere SS-Obersturmbahnführer zou ook verantwoordelijk
zijn voor het drama in Vught. waar in 1944 20 vrouwen werden
vermoord en Heinz Villain moeten volgens het openbaar minis
terie respectievelijk vijf, zes en tien jaar achter slot en grendel
wegens medeplichtigheid aan moord. De verdachte Grofimann
dient volgens de officier wegens gebrek aan bewijs te worden
vrijgesproken.
tvan onze corresoondent Peter Hattink)
MADRID (GPD) - Minstens vier generaals, twee luite
nant-kolonels, enkele kapiteins en een vijftiental lagere
legerofficieren en onderofficieren zijn maandag direct
betrokken geweest bij de mislukte staatsgreep, die het
doel had de Spaanse democratie omver te werpen.
Gutierrez Mellado die tijdens de
Nu absolute meerderheid in parlement
MADRID (UPI AFP) - Leopoldo
Calvo Sotelo is gisteravond met
absolute meerderheid gekozen
als opvolger van premier Adolfo
Suarez. Deze was op 29 januari
afgetreden.
Sotelo kreeg 186 van de 350 stem
men en haalde daarmee ruim de
absolute meerderheid van 176
stemmen mede dankzij die van
de "Catalaanse Minderheid" en
de (rechtse) "democratische coa
litie".
Calvo Sotelo verklaarde een kabi
net te zullen vormen, dat alleen
zal bestaan uit leden van de tot
dusverre regerende Unie van het
Democratisch Centrum (UCD).
Oppositieleider Felipe Gonzalez
van de Spaanse socialistische ar
beiderspartij (PSOE) herhaalde
daartegenover zijn voorstel voor
de vorming van een coalitierege
ring, waarin ook de socialisten
zouden moeten deelnemen, daar
"de democratie een regering ver
eist met een brede parlementaire
Terwijl de hele Spaanse pers giste
ren alleen nog maar vol lof was
voor het optreden van koning
Juan Carlos tegenover de poging
tot een staatsgreep, kreeg oud
premier Adolfo Suarez in het
Spaanse parlement gisteren een
staande ovatie van de afgevaar
digden, toen deze opnieuw bij
eenkwamen om een nieuwe pre
mier te kiezen.
Op de vraag waarom hij geen coali
tie wil vormen met de socialisten
zei Calvo Sotelo op een perscon
ferentie dat een uit één partij be
staande regering zeerwel in staat
is om een dialoog met andere par
tijen aan te gaan" en dat "een coa
litie niet de enige formule is voor
samenwerking op het gebied van
staatszaken".
Aan de stemming over de nieuwe
premier ging een debatje vooraf
waarin uitbundig lof werd toege
zwaaid aan koning Juan Carlos.
Daarbij sloten zich ook van harte
aan de secretaris-generaal van de
communistische partij, Santiago
Carrillo, en geheel 'links', maar
ook rechts.
Lof kreeg ook de krijgsmacht, wier
discipline werd geprezen.
Voor de enige verrassing in het de
batje zorgde de conservatieve
fractieleider Manuel Fraga Iribar-
ne: Calvo kreeg de zes stemmen
van diens partij, de alliantie van
het volk, die zij hem aanvankelijk
hadden onthouden.
Toelichtend waarom zijn fractie
van onthouding was omgescha
keld naar 'ja', zei Fraga: "Het is
een ja voor de democratie".
.ADVERTENTIE)
NMBKapitaalmarkt-Renterekening
Rente voorde maand
De NMB Kapitaal
markt-Rentereke
ning geeft een rente die
een half procent boven
het gemiddelde rende
ment op aflosbare Ne
derlandse staatslenin
gen ligt. Een hoog'ren
dement dus.
♦Uw geld blijft
dagelijks opvraagbaar.
Over de opgenomen
bedragen berekent de
NMB een geleidelijk
afnemende retourrente.
Folder met uitge
breide informatie bij
elk NMB kantoor ver
krijgbaar.
De NMB denkt met u mee.
BONN (DPA/UPI) De Westduit-
se regering wijst bevriezen van
de kernraketten voor de middel
lange afstand in Europa af we
gens de overmacht die de Sow-
jet-Unie op dit punt thans al
heeft. Maar stopzetting van de
produktie en het stationeren van
deze wapens in de Sowjet-Unie
juicht Bonn toe als "bevorderlijk
voor toekomstige onderhande
lingen". Deze reactie van de re
gering in Bonn op de jongste
voorstellen van Russische staats-
en partijleider Brezjnjev heeft re
geringswoordvoerder Kurt Bec
ker gisteren na afloop van een
zitting van het Westduitse kabi
net in Bonn bekendgemaakt.
De Sowjet-Unie heeft op het ogen
blik volgens de informatie in het
Westen met SS-20, SS-4 en SS-5
raketten in totaal ruim duizend
kernkoppen voor de middellan
ge afstand voornamelijk op
West-Europa gericht en de NA
VO kan hiertegenover in dit ge
bied geen tegenwicht bieden.
Vandaar dat vastleggen van deze
onevenwichtige situatie volgens
de regering in Bonn niet valt te
overwegen.
Positief staat Bonn volgens Becker
tegpnover de door Brezjnjev
Brein van de poging tot de coup
was de 61-jarige divisie-generaal
Alfonso Armada Comm. Hij is
het voormalige hoofd van het se
cretariaat van het koninklijke
huis. die. althans voor de buiten
wereld. op verzoek van koning
Juan Carlos en van de chef gene
rale staf, generaal Gabeiras. de
onderhandelingen over de vrijla
ting van de 350 Tweede-Kamerle
den met de rebellerende luite
nant-kolonel van de Guardia Ci
vil. Antonio Tejero Molina, leid
de.
Van de samenzweerders zijn er op
het ogenblik ongeveer 25 leger
en politieofficieren gearresteerd,
waaronder luitenant-generaal
Jaime Milans del Bosch, territo
riaal bevelhebber over Valencia,
en luitenant-kolonel Antonio Te
jero Molina. Divisie-generaal Al
fonso Armada Comin, het brein
achter de coup, is gisteren uit
zijn functie ontheven. Welinge
lichte bronnen in Madrid menen
dat de arrestaties van generaal
Alfonso Armada Comin. van di
visie-generaal Luis Torres Rojas.
militair gouverneur van La Coru-
na, en van divisie-generaal Juste
Fernandez, commandant van de
Madrileense gepantserde een
heid Brunete, ophanden zijn.
Generaal Alfonso Armada Comin
was de man die een half uur na
dat luitenant-kolonel Antonio
Tejero Molina maandag met 200
leden van de Guardia Civil de
Tweede Kamer bezette, een mili
taire regering moest uitroepen.
Even na de bezetting belde gene
raal Armada Comin koning Juan
Carlos op met het vriendelijke
doch dringende verzoek: „Kies
mijn zijde, dan komt alles goed!"
De Spaanse vorst heeft hierop
geantwoord dat hij er niet over
piekerde om deze staatsgreep te
steunen en dat hij de democrati
sche waarden, zoals die zijn vast
gelegd in de democratische
grondwet, tot het uiterste zal ver
dedigen. Geschrokken door het
standvastige optreden van de
vorst, durfde generaal Alfonso
Armada Comin niet meer alleen
het bezette parlementsgebouw
binnen te treden, waar luitenant-
kolonel Tejero Molina had aan
gekondigd dat spoedig een mili
taire autoriteit een verklaring
zou afleggen.
Na het wegblijven van generaal Al
fonso Armada Comin uit het par
lement, die moest aankondigen
dat koning Juan Carlos achter de
militaire staatsgreep stond, liet
luitenant-kolonel Antonio Tejero
Molina in paniek weten dat hij al
leen maar met deze generaal wil
de spreken. Later stemde de re
bellerende Guardia Civil-leider
erin toe desnoods met koning
Juan Carlos te praten. Generaal
Gabeiras, chef generale staf van
de landmacht, die van het begin
af aan niets heeft nagelaten om
de democratische grondwet te
verdedigen, heeft generaal Al
fonso Armada Comin steeds
voor de onderhandelingen ge
bruikt, omdat dit de enige per
soon was met wie Tejero Molina
in principe wilde overleggen.
Coördinatie
Generaal Alfonso Armada Comin,
die de laatste jaren een zeer pro-
monarchistisch image opbouw
de, heeft zijn poging tot staats
greep gecoördineerd met luite
nant-generaal Jaime Milans del
Bosch, territoriaal bevelhebber
over Valencia, divisie-generaal
Luis Torres Rojas, militair gou
verneur van de provincie La Co-
runa en voormalig commandant
van de Madrileense gepantserde
eenheid Brunete, en met divisie-
generaal Juste Fernandez, de
huidige commandant van de le
gereenheid Brunete. Terwijl lui
tenant-kolonel Tejero Molina de
parlementariërs in bedwang
hield zou Ricardo Garchitorena,
kolonel infanterie, de militaire
gouverneur van Madrid, onscha
delijk maken.
Het snelle optreden van koning
Juan Carlos stuurde maandag
avond alle plannen van de sa-
veerders echter in de war.
geuite bereidheid tot voortzet
ting van het overleg ter ombui
ging van de bewapeningsspiraal,
vooral in de vorm van he.t zoge
naamde SALT-overleg ter afrem
ming van de kernbewapening
van beide supermogendheden.
en tegenover de uitbreiding van
het Westeuropese gebied van de
Sowjet-Unie voor vertrouwen
wekkende maatregelen tot aan
de Oeral. Eveneens positief staat
men tegenover de door president
Reagan geuite bereidheid tot een
gesprek met Brezjnjev en het
voornemen van Washington de
Europese bondgenoten te raad
plegen
De Amerikaanse regering "heeft
geen haast" om aan de door pre
sident Brezjnjev voorgestelde
Russisch-Amerikaanse top deel
te nemen. Dit heeft «de Ameri
kaanse minister van buitenland
se zaken, Alexander Haig, in een
in Washington gepubliceerd in
terview met de Franse televisie
gezegd
De woordvoerder van het Ameri
kaanse ministerie van buiten
landse zaken, William Dyess,
wees er gisteren op dat een top
conferentie een "duidelijk doel"
moet hebben.
Arrestatie
in Iran
TEHERAN (Reuter) - De oud-chef
van de Iraanse luchtmacht, Amir-
bahman Baqeri, is gearresteerd
op verdenking van medeplichtig
heid aan de mislukte Amerikaan
se missie ter bevrijding van de ge
gijzelden in april, vorig jaar, zo
heeft het Iraanse persbureau
Pars gisteren bekendgemaakt.
Hij zou op 23 april, één dag voor
de Amerikaanse operatie, lucht
afweergeschut hebben laten ver
wijderen rond vier Iraanse ste
den. Teheran, Babolsar, Shriraz
en Meshed, onder het voorwend
sel dat dit naar Koerdistan moest
worden gezonden. Maar volgens
Pars. "ging het daar uiteraard
nooit naar toe". Na het mislukken
van de Amerikaanse operatie, die
strandde bij de woestijnstad Ta-
bas, werd generaal Baqeri van
zijn post ontheven en benoemd
tot militair adviseur van presi
dent Bani-Sadr.
Mogelijkheden
Sinds geruimde tijd circuleerden
er geruchten over een toenemen
de onvrede in leger- en politie
kringen over de democratie, die
volgens reactionaire ambtenaren
verantwoordelijk is voor de eco
nomische crisis, het terrorisme,
de toenemende werkloosheid en
de galopperende inflatie. In deze
legerknngen sprak met over drie
mogelijkheden, die een „pankla
re" oplossing voor alle proble
men in Spanje moesten mogelijk
maken. Regelmatig werden deze
mogelijkheden in een crypto
gramstijl verkondigd in het ex
treme rechtse Madrileense dag-
Divisie-generaal Alfonso Arma
da Comm. het brein achter de sa
menzwering. die nu uit zijn functie
is ontheven.
blad El Alcazar, het lijfblad van
extreem rechtsen en de oud-strij
ders. die in de Spaanse Burger
oorlog aan de zijde van Franco
meevochten.
In alle oplossingen accepteert men
koning Juan Carlos als staats
hoofd. een staatshoofd dal min
der bevoegdheden geniet, naar
mate de modellen radicaler - dus
meer militair - zijn. De meest
zachtaardige oplossing accep
teert de Spaanse democratische
grondwet, maar schrijft een mili
tair als premier voor. Bij de twee
de mogelijkheid moet de demo
cratische grondwet ingeperkt
worden en is de minister-presi
dent eveneens een militair. Bij
de meest radicale oplossing
wordt de democratische grond
wet aan de kant geschoven en
moet een militaire junta de
Spaanse problemen te lijf gaan.
Waarnemers menen dat de militai
ren die maandag de poging tot
staatsgreep ondernamen, oor
spronkelijk voor de tweede op
lossing hadden gekozen. Deze
oplossing werd enige tijd gele
den gesuggereerd in het Madri
leense dagblad El Alcazar onder
de naam: „Almendros"; de
amandelbomen. Geoefende le
zers van deze krant menen dat
deze mogelijkheid in maart in
werking had moeten treden, aan
gezien in deze maand de aman
delbomen bloeien in Spanje. „Al
mendros" is de naam voor een
groep militairen wier namen niet
bekend zijn, die regelmatig hun
ideeen spuien in het blad Ei Aca-
ADVERTENTIE)
Pandbrirfbiljetten, looptijd 5 j.lu*.
Het huidige rentepercentage is 11 (effectief rendc-
Oment ca. 11). In coupures van f1.000,- en
110.000,-. Aan toonder.
Groeit in 5 jaar naar resp. f 1.68Ven f 16.850,-. Na twee jaar reeds
inwisselbaar tegen rente-aanpassing. Rente ingaande de le of 16c van
de maand, vx
^Westland Utrecht Hypotheekbank
Leiden, Botermarkt 28/hoek 't Gangetje, 071-132645
