Rebellen uit legerkamp gejaagd
Moskou gezinde landen
lijden forse nederlaag
Situatie in
Oeganda niet
uitzichtloos
hesehehj®
Amerikaanse geleerden
bepleiten ruimtewacht
Opstand in Zimbabwe ten eindemaar wonden niet genezen
Op conferentie in New Delhi
Ondanks toenemend geweld
ZATERDAG 14 FEBRUARI 1981
(Van onze correspondent Bob
Mantiri)
NEW DELHI - Cuba. Afghanistan.
Vietnam en andere pro-Moskou
gezinde landen hebben een forse
nederlaag geleden op de confe
rentie van ministers van buiten
landse zaken van de niet-gebon-
den landen die in New Delhi is
gehouden. Dat blijkt wel uit de
slotverklaring waarover een ver
beten strijd is gevoerd in de com
missies. Daarin worden de Sow-
jet-Unie en Vietnam opgeroepen
hun troepen terug te trekken uit
respectievelijk Afghanistan en
Kampuchea, overigens zonder
dat deze landen met name wor
den genoemd.
De tekst van het gemeenschappe
lijke communiqué was al in ja
nuari opgesteld door India dat
gezanten naar een aantal hoofd
steden stuurde om de tekst aan
de leden voor te leggen. In dit
voorstel werd opgeroepen tot
eenheid van de groep van niet-
gebonden landen, maar essentië
le kwesties als Afghanistan en
Kampuchea waren eruit gelaten.
Moskou heeft 85.000 man troe
pen in de Afghanistan en Viet
nam 200.000 in Kampuchea.
In de resolutie die uiteindelijk is
aangenomen wordt opgeroepen
tot herstel van de onafhankeliik-
De hoofdweg tussen Bulawayo en
Que-Que is weer voor het ver
keer geopend. Alleen tussen zes
uur 's avonds en zes uur 's mor
gens mag de weg niet worden ge
bruikt.
Ook in Bulawayo zelf is het leven
weer vrijwel normaal. De meeste
fabrieken, kantoren en scholen
waren vrijdag weer geopend. Pa
trouilles van het leger doorzoe-
ken echter nog steeds talrijke
straten en de buitenwijken van
de stad naar ZIPRA-guerrilla's,
die zich niet willen overgeven.
De opstand onder de ZIPRA-guer
rilla's, aanhangers van minister
zonder portefeuille Joshua Nko-
mo, was gericht tegen het leger
van premier Robert Moegabe.
Volgens Moegabe hadden de re
belse guerrilla's de wet in eigen
hand genomen en volgden zij de
bevelen van hun officieren niet
meer op.
Joshua Nkomo. de leider van het
ZIPRA-leger tijdens de burger
oorlog, verklaarde vrijdag dat de
ZIPRA- en ZANLA-eenheden in
het leger voortaan gescheiden
zullen worden opgesteld om
nieuwe wrijvingen tussen de
stammen in de toekomst te ver
mijden.
Nieuwe wonden
De nieuwe wonden, die de opstand
van Bulawayo bij de stammen,
zowel bij de Ndebele of Matabele
en bij de Shonas opengescheurd
heeft, zullen zo spoedig niet ge
nezen, vooral ook omdat deze
morferne-Matabele-oproer we
derom - zoals zo vaak in de ge
schiedenis van het vroegere Rho-
desië - met de hulp van de blan
ken werd neergeslagen. Het was
vooral de blanke luchtmacht met
haar gevechtshelikopters en
straaljagers, die de opstandelin
gen in bedwang kon houden.
Maar ook de eerste brigade, die
ontstaan is uit de Rhodesian Af
rican Rifles - een elite-regiment
in de strijd tegen de guerrilla's
Overleden na
politieverhoor
(Van onze correspondent)
MADRID - Een lid van de radicale-
Baskische* afscheidingsbewe
ging ETA-militar, Jos Arregui
Zaguirre, is vrijdag onder ver
dachte omstandigheden overle
den in het ziekenhuis van de Ca
rabanchel-gevangenis te Madrid.
De Baskisehe afdeling van de
Socialistische Arbeiderspartij
PSOE heeft vrijdagavond een
onderzoek geëist naar de dood
soorzaak van de gevangene.
De PSOE zegt dat het ETA-lid ten
gevolge van martelingen tijdens
het politieverhoor is overleden
en dat de dood van de gedeti
neerde de meest flagrante schen
ding is van de mensenrechten
Waarnemers verwachten dat de
dood van José Arregui Zaguirre
gevolgen zal hebben in het Bas
kenland en houden er rekening
mee dat het terrorisme in Noord-
Spanje binnenkort kan gaan op
leven.
heid en neutraliteit van Afgha
nistan en Kampuchea. Er wordt
verder ook de nadruk gelegd op
de noodzaak voor een politieke
oplossing voor beide problemen
en tenslotte wordt er op de be
trokken partijen een dringend
beroep gedaan om de spanning
in de bewuste gebieden te doen
afnemen. De ministers van bui
tenlandse zaken van de 95 niet-
gebonden landen hebben hun
vierdaagse conferentie met een
dag moeten verlengen om tot
overeenstemming tekomen over
de nieuwe tekst van de slot
verklaring. De pro-Moskou ge
zinde Afrikaanse landen (Mo
zambique, Angola, Libië) pro-
van Moegabe en Nkomo - vervul
de onder het bevel van blanke of
ficieren een belangrijke taak bij
het neerslaan van het oproer.
Slechts weinig waarnemers zijn
van mening dat de stam-tegen-
stellingen tussen de meer dan
vijf miljoen Shonas en de twee
miljoen Ndebele de oorzaak voor
de rebellie waren. Weliswaar
werden de Shonas gedurende de
geschiedenis altijd al door de
Matabele onderdrukt en lijkt het
erop alsof de posities thans om
gekeerd zijn: alle belangrijke mi
nisteries zijn in handen van ZA-
NU, die hoofdzakelijk uit Shonas
bestaat.
Stamverschillen
Het is ook in Zimbabwe nog te
vroeg om de stamverschillen te
verwaarlozen. Talrijke Ncdebele
zijn ook woedend over het feit
dat de media - radio, televisie,
pers - vrijwel geheel gelijkge
schakeld werden en voor het
grootste deel in handen van Sho
nas zijn. En tenslotte is daar het
feit dat verschillende ministers,
zoals Enos Nkala (financin) en
Edgar Tekere (inmiddels terug
getreden) een cynische en ge
vaarlijke rol speelden. Zij eisten
het verdwijnen van Joshua Nko
mo en wilden zelfs burgerwach
ten opstellen om zich tegen de
Ndebele te verzetten.
In de straten van Salisbury werden
vrijdag de eerste pamfletten ver
deeld, waarin van Robert Moega
be geëist wordt om af te treden,
aangezien de gebeurtenissen in
Bulawayo bewijzen dat zijn poli
tiek van verzoening en wederop
bouw mislukt is.
beerden de slotresolutie te ver
vangen door een andere motie
waarin opgeroepen wordt tot de
terugtrekking van alle buiten
landse troepen in Zuidoost-Azië.
De Vietnamese minister van bui
tenlandse zaken, Nguyen Cao
Trach, noemde als voorbeelden
de Australischeen Nicuwzee-
landse militairen in Maleisië en
Singapore, de Amerikanen op de
Filippijnen en de Indonesiërs op
Oost-Timor. Maar deze poging
mislukte.
Politieke waarnemers menen dat
de niet-communistische landen
in New Delhi zich niet hebben la
ten verrassen zoals in Havanna
en al in het begin van de confe-
WASHINGTON (AFP) - Een groep
geleerden heeft de NASA voorge
steld een programma voor "be
waking van de ruimte" te ontwik
kelen om te voorkomen dat de
aarde wordt getroffen door een
van de duizenden asteroïden en
rentie. die werd gehouden ter ge
legenheid van het twintigjarig
bestaan van de beweging, in het
offensief zijn gegaan. Er bestond
een min of meer gecoordiiieerde
actie van Maleisië. Singapore, In
donesië, Joegoslavië en ook van
Pakistan tegen de door India op
gestelde ontwerpslotverklaring
waarin hel Russische standpunt
ten aanzien van Afghanistan
werd gepropageerd.
Behalve de kwestie-Afghanistan
en Kampuchea zijn ook resolu
ties aangenomen over het con
flict tussen Iran en Irak en de po
gingen van een aantal Arabische
grotere meteorieten die door het
zonnestelsel zwerven.
De geleerden waarschuwen dat alle
leven op aarde kan worden ver
nietigd wanneer één van de 800
grotere asteroïden met onze pla
neet in botsing komt. iets wat ui
terst zelden gebeurt maar niet ge
heel is uit te sluiten.
Zoiets heeft zich 65 miljoen jaar ge
leden voorgedaan en dat moet tot
het uitsterven van de dinosau
riërs hebben geleid volgens een
twee jaar geleden ontwikkelde
theorie van de natuurkundige en
Nobelprijswinnaar Luiz Alvarez.
Zijn theorie wordt in wetenschap
pelijke kringen steeds meer als
juist aangenomen. Alvarez meent
dat de botsing van 65 miljoen jaar
geleden een grote stofwolk in de
atmosfeer heeft veroorzaakt,
waardoor het zonlicht verschei-
denen jaren achtereen werd ver
duisterd. De planten waar de di
nosauriërs zich mee voedden,
groeiden niet meer waardoor de
ze dieren uitstierven.
Het programma voor bewaking van
de ruimte heeft een tweeledig
doel: het waarnemen van grotere
brokken materie in de ruimte, zo
van tien tot dertig meter in door
snee, die de aarde mogelijk zou-
Moslims doden
118 soldaten
MANILLA (AP) - Islamitische ver
zetsstrijders hebben op het afge
legen Filippijnse eiland Pata 118
soldaten van het regeringsleger
om het leven gebracht. Dit is vrij
dag in kringen van militairen en
burgers in Manilla vernomen. De
verrassingsaanval, die donder
dag op het kleine eiland in het
zuiden van de archipel werd uit
gevoerd, was een van de bloedig
ste acties van de moslims in hun
al acht jaar oude strijd voor zelf
bestuur.
landen om Egypte uit de organi
satie te stoten. In de slotverkla
ring wordt de laatste kwestie ver
schoven naar de volgende verga
dering van de nict-gebonden lan
den in Bagdad, dat de volgende
voorzitter zal worden van de or
ganisatie. Ook de uiteindelijke
regeling van de zetel van Kam
puchea in de organisatie is naar
de komende Bagdad-confercntie
verwezen. De pogingen van VN-
secretaris-gencraal Waldheim
om Iran. Pakistan en Afghanis
tan tot een tripartite overleg te
brengen om over de terugtrek
king van de Russische troepen te
praten, zijn volgens diplomatie
ke waarnemers mislukt. Wald
heim heeft wel een speciale VN-
bemiddelaar benoemd, maar of
hij er in zal slagen om de partijen
bij elkaar te brengen is een grote
vraag.
Hoewel de organisatie van niet-ge-
bonden landen twintig jaar gele
den opgericht werd als een derde
macht, als tegenwicht op de su
permachten de VS en Rusland,
waarde de geest van de twee lan
den toch over de conferentie.
Van een hechte eenheid binnen
de organisatie die naar buiten toe
uit met één stem zou kunnen
spreken, is geen sprake meer
van. De tegenstellingen binnen
de organisatie zijn groot.
den kunnen raken, en - in geval
van onmiddellijk geVaar - het
vernietigen van zo'n blok of het
wijzigen van de baan ervan.
De deskundigen schatten dat de
NASA slechts 500.000 dollar no
dig heeft om aan het programma
te kunnen beginnen. Dat bedrag
is voldoende voor de aanschaf
van een computer die alle gege
vens opslaat van de asteroïden
die zijn waargenomen met de te
lescoop die de NASA al bezit.
Als aanvulling daarop zou een uit
gebreider bewakingssysteem
moeten worden ingericht dat on
der meer van radar gebruik zou
maken en 50 miljoen dollar zou
kosten.
Syrisch vliegtuig
J O O
neergeschoten
TEL AVIV (UPI) - Israëlische
vliegtuigen hebben vrijdag tij
dens een kort luchtgevecht een
Syrisch vliegtuig ten oosten van
Beiroet neergeschoten. Dit heeft
het Israëlische militaire opperbe
vel in Tel Aviv meegedeeld.
Een militaire woordvoerder zei dat
Syrische vliegtuigen probeerden
Israëlische vliegtuigen, die een
routine-verkenningsvlucht bo
ven het gebied van Beiroet maak
ten. neer te schieten.
Times voor 60
miljoen verkocht
LONDEN (AP) - De Australische
krantenmagnaat Rupert Mur
doch heeft vrijdag bekend ge
maakt dat hij The London Times
heeft gekocht voor een bedrag
van 12 miljoen pond (ongeveer 60
miljoen gulden).
Een woordvoerder van Thomson
British Holdings, de vorige eige
naar van de Times, verklaarde dat
de bekendmaking van de prijs
was opgehouden door 'de enor
me hoeveelheid juridisch werk
dat nog gedaan moest worden'.
Terwijl in het noordoosten van
Oeganda duizenden mensen
omkomen van de honger,
gaan de gewelddadigheden
in de hoofdstad Kampala en
de rest van het land gewoon
door. Dé nieuwe golf van
guerrilla-aanslagen, die deze
week honderden slachtoffers
maakte, bracht Oeganda zelfs
op de rand van een staats
greep. President Milton Obo-
te had er dan ook alle belang
bij om het toenemende ge
weld als een bagatel af te
doen. Hij noemde de berich
ten over de aanslagen giste
ren overdreven en zei dat de
verantwoordelijke "losbandi
ge elementen en saboteurs"
hun doel niet hadden bereikt.
Dat de berichten over een op
handen zijnde coup niet over
dreven waren, liet zich een
voudig illustreren door het
straatbeeld in de hoofdstad
Kampala. Daar werden dins
dag vitale punten, zoals het
station van Radio Oeganda,
het hoofdpostkantoor en de
Centrale Bank streng be
waakt door regeringstroepen,
terwijl politiebureaus en mi
litaire kazernes door onbe
kende guerillagroepen zwaar
werden belegerd.
Een staatsgreep tegen het regi
me van Obote is intussen nog
steeds niet uitgesloten. On
danks de geruststellende
woorden van de president,
neemt het verzet tegen zijn
bewind hand over hand toe.
En het zal steeds moeilijker
worden dat verzet te breken-
.De ontevredenheid over de
algehele malaise die zich van
Oeganda meester heeft ge
maakt, wordt met de dag gro
ter. Bovendien zijn de rege
ringstroepen al geruime tijd
ten prooi aan totale wanorde
Chaos
De oorzaken van de
Oegandese chaos zijn even
helder als triest. Het. land zit
opgescheept met een giganti
sche schuldenlast. Potentiële
handelaren hebben - door de
inflatie gedwongen - hun toe
vlucht gezocht tot het zwarte
circuit. Duizenden intellec
tuelen zijn naar het platte
land gevlucht. En in de
hoofdstad maken de dage
lijkse ongeregeldheden elk
opbouwend initiatief onmo
gelijk..
Daar komt bij dat de hulpverle
ning vah buitenaf maar moei
zaam van de grond komt.
Voedselkonvooien, bestemd
voor de duizenden hongcre
Ocgandezen in de noord
oostelijke provincie Karamo-
ja, worden overvallen door
guerrilleros. En op het gebied
van de indirecte hulpverle
ning (kredieten, projecten)
stellen de westerse landen
zich zeer terughoudend op.
Het rijke westen eist nou een
maal dat zijn kredieten ren
dabel worden geinvesteerd.
En in een politiek instabiel
land als Oeganda is daar
vooralsnog weinig kans op.
Dubieus
Dat er voorlopig geen verbete
ring lijkt te komen in de poli
tieke situatie, is geen nieuws.
Dat bleek al bij de verkiezin
gen van december vorig jaar
toen Milton Obote op een du
bieuze manier aan de macht
kwam. Officieel werd hij toen
weliswaar gekozen, maar de
plannen om Obote op de pre-
sidentszetel te helpen, waren
al ver van tevoren uitgestip
peld.
Nadrukkelijk gesteund door
president Nyercre van-het na
burige Tanzania, die in 1979
samen met Oegandese op
standelingen de dictator Idi
Amin verdreef, besloot de
toenmalige militaire raad van
Oeganda dat Obote hoe dan
ook president moest worden.
Dat ging nogal resoluut
want toen bleek dat Obotes
Congrespartij te weinig zetels-
had. nam de militaire raad de
uitslagenlijsten ter hand en
bezorgde Obote in één klap
dertig zetels extra.
Uit tactische overwegingen
nam Obote ook een aantal le
den van de zuidelijke Bagan
da-stam in zijn regering op.
Maar dat vermocht de popu
lariteit van de noordelijke
president bij de invloedrijke
Baganda's niet te vergroten.
Hij bleef daar even gehaat als
tevoren.
Gevaar
Inmiddels lijkt het erop dat
Obotes bewind van meerdere
kanten gevaar te duchten
heeft.Zo zouden aanhangers
van de vorige president Yu-
suf Luie - de intellectueel die
zeer kort regeerde - zich aan
het mobiliseren zijn. En in de
hoofdstad Kampala circule
ren geruchten over de voor
bereiding van een staats
greep door oud-militairen
van Idi Amin.
Toch is de de situatie in het po
litiek sterk verdeelde Oegan
da niet geheel hopeloos. Obo
te kan in elk geval rekenen
op blijvende steun van de so
cialist Nyerere. En zijn ver
standhouding met president
Arap Moi van het andere
buurland Kenia, die vroeger
ronduit slecht was, is lang
zaam maar zeker aan het ver
beteren. Obote beseft terdege
dat hij de steun van Kenia
niet kan missen, al was het
maar om de economische
ontwikkeling van zijn land -
dat niet aan zee ligt - een be
langrijke impuls te geven.
Kenia kan - net als in de perio
de vóór het bewind van Amin
- als belangrijk doorvoerland
gaan fungeren voor Oegande
se produkten. Bovendien ziet
Obote in dat hij de betrek
kingen tussen Kenia en Tan
zania, die aanzienlijk zijn ver
slechterd, positief kan bein-
vloeden vanwege zijn goede
verstandhouding met Nyere
re. Niet alleen Oeganda zelf is
daarbij gebaat. Maar ook
Tanzania, dat door de oorlog
met Amin grote financiële
klappen heeft gehad en van
eventuele samenwerking met
Kenia alleszins kan profite-
Bronnen
Op zichzelf heeft Oeganda ge
noeg bronnen voor een ge
zonde economische ontwik
keling. De grond is in de
meeste streken bijzonder
vruchtbaar. En aan export-
produkten ontbreekt het
niet. Vóór het blocdbewind
van Amin produceerde Oe
ganda nog 250.000 ton koffie
(driekwart van de export) en
werd er ook flink wat katoen,
thee. suiker' en tabak ver
bouwd. Bovendien heeft het
land vroeger een rijke mijn-
bouwcultuur gehad met een
aanzienlijke koperproductie.
Amin heeft aan dit alles gedu
rende zijn achtjarige regime
flinke schade toegebrach-
t.Onder zijn bewind liep de
schuldenlast op tot vele mil
jarden en daalde de buiten
landse deviezenvoorraad tot
een paar miljoen. De land
bouwsector werd leegge
plunderd. de zwarte handel
bevorderd en de inflatie aan
zienlijk opgeschroeft. Nu
schommelt die rond de 500
procent per jaar.
Injectie
Oeganda is voorlopig dus ook
gebaat bij een forse financië
le injectie. Maar. zoals ge
zegd. de reserves bij de wes
terse landen zijn nog bijzon
der groot. En, zoals afgelopen
week al bleek, niet ten on
rechte.
Zo meldde de correspondent
van NRC Handelsblad in
Nairobi deze weck dat een af
vaardiging van het Interna
tionale Monetaire Fonds
(IMF) bijna letterlijk voor het
geweld in Oeganda gevlucht
was. De afvaardiging wilde
samen met de Oegandese re
gering een plan voor de we
deropbouw van het land be
spreken, maar intussen wa
ren de gewelddadigheden in
de hoofdstad Kampala zo he
vig geworden dat de delega
tie overwoog vroegtijdig te
vertrekken Uiteindelijk ge
beurde dat niet. Maar désym-
bolisch was het wel.
W1M WIRTZ
(ADVERTENTIE)
op Spaarbrieven aan toonder en Spaardeposito-
rekeningen met een looptijd van 3 t/m 5 jaar.
Spaarbrieven zijn ook te verkrijgen door over
making op Bankrek.nr. 26.64.57.282 of Giro-
rekeningnr. 47 35 01 onder vermelding van de
gewenste coupures en looptijd. De Spaarbrieven
worden vervolgens aangetekend thuisgestuurd.
Voor r
in fori
tie; de heren van Osch,
en en mej. Voogt.
3M
Bankiers
Vandaag bankieren als vanouds.
Ui- H,uitstraal H, po.thus 127. 2 SCI CM Don H.1.1U. tol. 070-46
(Van onze correspondent)
SALISBURY - De opstand van rebellerende ZIPRA-guer-
rilla's in de omgeving van de op een na grootste stad van
Zimbabwe, Bulawayo, loopt ten einde. Troepen van het
gedeeltelijk onder blank bevel staande nationale leger
van premier Moegabe hebben vrijdagochtend het cen
trum van de opstand, het legerkamp Connemara, waar
de opstandigen wachtten op inlijving in het nieuwe leger
van Zimbabwe, ingenomen.
Een gevechtshelikopter met blanke luchtmachtsoldaten. Zoals zo vaak in de geschiedenis van het vroegere
Rhodesié werd een oproer door blanken neergeslagen.
Aarde beschermen voor "botsing"
