Eenstemmigheid
over bezuiniging
op uitkeringen
i6 17 li 192021
'Kleurlingen hebben
veel te lange tenen'
gelijk
Duurdere sigaret laat publiek koud
Van den Doel
zocht ook in
Leiden
CDA en D'66 steunen PvdA-plan
Regering
wacht met
besluit
RSV-order
Advocaten
veroordeeld
wegens
opruiing
T reinconducteurs
door toename
bang
agressie
DEN HAAG (ANP) - Sigaretten en
shag worden maandag duurder.
Een pakje sigaretten wordt als ge
volg van accijnsverhoging een
kwartje duurder, shag gaat drie
stuivers meer kosten. De prijs
verhoging heeft het publiek ech
ter kennelijk koud gelaten, oor
deelt het bureau voor de tabaks
detailhandel in Den Haag. "In te
genstelling tot bij vroegere ver
hogingen zijn er nu nauwelijks
mei.sen die nog gauw een paar
sloffen tegen de oude prijs ko-
Toen eind vorig jaar de accijnsver
hoging werd aangekondigd werd
daar door de tabakshandel aller
minst gelaten op gereageerd. Sa
men met slijters, ook de borrel
werd duurder, werd in de Am
sterdamse RAI een protestbij
eenkomst belegd. De accijnsver
hoging werd er niet mee onge
daan gemaakt. "Maar wel hebben
we een kleine winstverruiming
per pakje gekregen door onze op
stelling. In dat opzicht zijn we nu
duidelijk meer aan onze trekken
gekomen dan in het verleden", al
dus de woordvoerder van het bu
reau voor de tabaksdetailhandel.
Hij verwacht dat die extra winst
van 2,5 cent per pakje ongeveer
voldoende zal zijn om de te ver
wachten daling in de omzet op te
vangen.
voor een pakje shag, zullen leiden
tot een verminderde consumptie
van sigaretten staat voor de siga
renwinkeliersorganisatie vast.
"En dat minder roken of stoppen
met roken wordt dan niet ingege
ven door gezondheidsoverwegin
gen. Voor ons staat als een paal
boven water, dat de prijs wel de
gelijk meespeelt."
Want dat de hogere prijzen, 3,25 Die mening baseert de woordvoer-
voor een pakje sigaretten en 2,70 der van het bureau op de ervaring
met laatste prijsverhoging. "In ja
nuari 1980 kregen we een prijs
verhoging van veertig procent.
Net als bij alle andere voorgaande
verhogingen nam de consumptie
af. In het verleden volgde dan al
tijd een geleidelijk herstel tot het
oude niveau en vervolgens weer
een lichte groei. Dat herstel is nu
echter uitgebleven, we zijn het
dal niet uitgekomen. Om die re
den reageerden we ook zo furieus
toen de nieuwe prijsverhoging
werd aangekondigd".
(Van één onzer verslaggevers)
LEIDEN/DEN HAAG - PvdA, CDA en D'66 zijn het eens over de manier waarop bezuinigd
moet worden op de sociale uitkeringen. Mocht het na de verkiezingen tot een samenwer
king tussen deze partijen komen, dan is op dat punt snel overeenstemming te bereiken.
Die conclusie kan worden getrokken uit de reacties van CDA en D'66 op het alternatieve
plan van het PVDA-kamerlid Van der Doef om de kosten van sociale zekerheid terug te
dringen.
Sociaal-economisch woordvoer
der Steef Weijers van het CDA zei
desgevraagd verheugd te zijn dat
"Van der Doef van zijn dwaling is
teruggekeerd". Hij doelt daarbij
op het vroegere CDA-plan om in
de sociale wetgeving het begrip
"gezinsinkomen" in te voeren,
dat echter geen genade vond bij
de PVDA.
Het CDA-plan betekent dat de uit
keringen afhankelijk moeten
DEN HAAG (GPD) - Het kabinet
is nog niet uit de problemen rond
de order van Rijn-Schelde-Verol-
me voor levering van twee on
derzeeboten aan Taiwan. Pre
mier Van Agt zei gisteren op zijn
wekelijkse persconferentie dat
het aannemen van een motie
door de Tweede Kamer tegen de
levering een nieuw feit betekent,
en dat het kabinet daarover nog
geen besluit heeft genomen.
Zoals gemeld, stemde de Kamer
twee weken geleden voor een
motie-Brinkhorst (77 tegen 70
stemmen), die de regering vroeg
haar beslissing RSV een export
vergunning te verlenen te her
overwegen.Volgens de premier
is daarover nu nog geen besluit
genomen. Maar het kabinet zou,
ondanks andersluidende berich
ten over steeds grotere tegenstel
lingen binnen de regeringsploeg,
eensgezind zijn. Als illustratie
van deze overeemstemming bin
nen het kabinet zein Van Agt, dat
een groepje ministers nu voor
verdere uitwerking van het rege
ringsstandpunt zorgt.
Van Agt wilde niet zeggen welke
ministers in deze „werkgroep"
zitting hebben. Het enige dat hij
kwijt wilde was, dat de regering
„zeer spoedig" de Kamer zal in
formeren over het ingenomen
standpunt.
vaardbaar en het bespreken ze
ker waard, maar heeft zelf een
lichte voorkeur voor het onder
kennen van de twee groepen, zo
als Weijers dat bepleit. "Mannen
en vrouwen zijn dan wel gelijk cn
dat is een essentieel punt", vindt
hij.
Alle drie de woordvoerders vinden
overigens dat ondanks de hoge
kosten van sociale zekerheid de
koppeling van uitkeringen aan de
hoogte van de lonen in het be
drijfsleven niet ongedaan mag
worden gemaakt.
worden van de hoogte van de
eventuele andere inkomens,
waarover het gezin kan beschik
ken.
Zoals bekend heeft Van der Doef
voorgesteld om uitkeringen na
een half jaar te herzien. Is er een
ander lid van het gezin dat inko
men heeft en waarmee een be
paalde levensstandaard behou
den kan blijven, dan moet een
korting op de ontvangen uitke
ring worden toegepast. In de visie
van Van der Doef ontstaat er op
die manier ook ruimte om de
koopkracht van mensen met een
minimum-uitkering veilig te
stellen.
Weyers is voorstander van dat idee.
Tegelijkertijd ziet hij nog andere
mogelijkheden, om met name de
zwakste groepen te ontzien. Vol
gens hem zou er onderscheid ge
maakt kunnen worden tussen
twee soorten uitkeringen: de
lang- en de kortlopende. Langlo
pende uitkeringen gaan naar
mensen die op latere leeftijd
werkeloos worden en van wie in
redelijkheid niet meer verwacht
kan worden dat ze nog een baan
vinden. In die categorie vallen
volgens Weijers ook arbeidsonge
schikten met een blijvende han
dicap. Deze groep moet verze
kerd blijven van een uitkering.
De groep mensen met een kortlo
pende uitkering (jonge werklo- tttrttpt-it (ANPï
zen bijvoorbeeld) zou in geval dat U1KLCH1
de noodzaak van korting zich
voordoet, moeten inleveren ten
behoeve van de andere categorie,
aldus Weijers.
Het CDA-kamerlid toonde zich op
timistisch over de besprekingen
tijdens de formatie op dit punt.
"Ik zie hier nu niet veel conflicten
meer en denk dat we het vrij snel
eens kunnen worden, als we met
de PvdA gaan regeren". Het
D'66-kamerlid Erwin Nypels is
wat minder over het plan te spre
ken, maar vindt het toch be
spreekbaar. Zijn partij hecht aan
een basisinkomen dat voor alle
uitkeringstrekkers gelijk is, met
toeslagen als daar in de praktijk
aanleiding toe is. Die toeslagen
zouden dan via een aparte verze
kering op tafel moeten komen en
niet ten laste moeten komen van
de overheid. Hij vreest dat als het
gezinsinkomen wordt ingevoerd
er toch weer sprake zal zijn van
een ontkenning op een eigen in
komen voor de vrouw.
Nijpels acht de plannen niet onaan-
BROEK IN WATERLAND - Op de vuilstortplaats in de Volgermeerpol
der bij Broek in Waterland is gisteren begonnen met het zg. "Uitlepelplan".
Er werden damwanden in de kanalen geslagen, zodat de polder geïsoleerd
is van wateren in de buurt. Zoals bekend zijn in de polder grote hoeveelhe
den giftig afval aangetroffen.
"Disco-discriminatie" voor rechtbank
Mensen als
Turken en Marokkanen zijn eer
der op hun teentjes getrapt, ze
hebben gewoon een andere men
taliteit dan Nederlanders. Als
voorzorg om moeilijkheden te
voorkomen hebben we daarom
de regel, dat er nooit meer dan
vijftig procent kleurlingen in de
zaak mag zijn. Als we dat beleid
niet voeren, dan gaat de zaak naar
de knoppen".
(ADVERTENTIE)
AMSTERDAM (GPD) - Vier advo
caten van het Amsterdamse ad-
vocatencollectief Noord zijn gis
teren wegens opruiing veroor
deeld tot een geldboete van 300
gulden. De advocaten hadden vo
rig jaar op de dag voor de opening
van de metro een affiche voor
hun raam hangen dat opriep tot
een anti-metrodemonstratie. Po
litierechter mevrouw mr. G. van
Erp Taalman Kip bestempelde
het affiche als opruiend.
De advocaten hadden tijdens hun
proces aangevoerd dat het raam
waar het affiche op zat een etala
ge-functie had en dat zij niet wis
ten wie het had opgehangen. De
politierechter stelde vrijdag ech
ter dat zij een „zorgplicht" heb
ben voor de pamfletten die op het
raam van hun kantoor hangen cn
veroordeelde de advocaten tot
een geldboete van 300 gulden. De
eis van de officier van justitie was
500 gulden.
Een van de advocaten, mr. Korvi-
nus, kondigt aan dat de advoca
ten in hoger beroep zullen gaan
tegen de beslissing van de politie
rechter.
Dit verklaarde de Utrecntse aisco-
eigenaar C. Poppes gisteren voor
de rechtbank in Utrecht in de ho-
ger-beroepzaak over de discrimi
natie van gekleurde mensen bij
het toelaten van klanten in zijn
dancing Cartouche.
Poppes en zijn toenmalige portier
F. Maring werden in oktober 1980
door de Utrechtse kantonrechter
veroordeeld tot boetes van res
pectievelijk 500 en 100 gulden
wegens het weigeren van toegang
aan T. Partiman op grond van zijn
ras. Deze veroordelingen waren
het gevolg van een onderzoek in
september 1979 van de Suri
naamse jongerenorganisatie Sar-
nami Hai naar de discriminatie in
een aantal Utrechtse discothe
ken. Het initiatief tot dit onder
zoek werd genomen op basis van
het toenemende aantal klachten
van gekleurde mensen over dis
criminatie in uitgaansgelegenhe
den in Utrecht.
Bij de behandeling van het hoger
beroep, dat op verzoek van de ei
genaar van de discotheek is inge
steld omdat hij ontkent zich
schuldig te maken aan discrimi
natie op grond van ras, ontspon
zich een uitgebreide gedachten-
wisseling tussen rechtbank
president mr. A. van Delden en
de disco-eigenaar over de maat
staven van het toelatingsbeleid in
Cartouche. Nette kleding, een
correcte haardracht, geen agres
sief of dronken gedrag of het ver
moeden dat dit later zou kunnen
voorkomen, zijn vereisten om in
het danslokaal te mogen vertoe
ven, zo bleek uit de woorden van
Poppes.
Op basis van ras of huidskleur
wordt volgens hem niet gewei
gerd kleurlingen die aan de nor
men voldoen worden gewoon
binnengelaten. Wel geldt de "ba
sisregel" dat gekleurden niet de
overhand moeten krijgen. Vol
gens hem is het echter nog nooit
nodig geweest om deze regel toe
te passen omdat er niet zoveel
kleurlingen bij Cartouche aan de
deur komen.
UTRECHT (ANP) - De treincon
ducteurs in ons land staan steed;
vaker bloot aan de agressie var
het publiek. Volgens bestuurde
J G. Kruse van de Federatievi
Spoorwegvakvereniging hebber
alleen al in het afgelopen jaa
tientallen conducteurs
dingen opgelopen.
Zo
bijvoorbeeld in 1980 één con
ducteur na een revolverschot zijr
oog kwijtgeraakt en moest eer
andere conducteur tien dagen d<
ziektewet in nadat hij in de treir
was mishandeld. Andere conduc
tcurs raakten bij vechtpartijen
gewond aan hun hoofd of han
den, liepen hersenschuddingen
(ADVERTENTIE)
vakbeurs
verwarming,
koeling en
luchtbehandeling
DONDERDAG
ZATERDAGEN
FEBRUARI y
op en moesten beleven hoe bril
len en horloges kapot werden ge
slagen. De treinconducteur
wordt vojgens Kruse geconfron
teerd met slag- en slootwapens
(één werd er in Leiden met een
boksbeugel neergeslagen), fles
sen, schietwapens, messen, enz.
daarbij komt nog eens het aantal
bedreignngen met alle psychi
sche van vn dien.
Het komt volgens Kruse voor dat
conducteurs zich uit angst in hun
eigen trein schuil houden. "Ze
durven hun taak niet meer te ver
richten". Steeds vaker stappen
volgens Kruse mensen zonder
kaartje in de trein omdat ze geen
zin hebben voor het loket in de rij
te staan. Niet zelden weigeren ze
dan te betalen of gedragen ze zich
agressief.
Kruse spreekt ook van zogenaamde
dancingtreinen. Met name in
Twente heeft het treinpersoneel
volgens hem grote moeite met de
dancingjeugd die met de laatste
trein naar huis terugkeert. Drank
en baldadigheid voeden dan vaak
agressief gedrag jegens de con
ducteur.
Geleide loonpolitiek naderbij
Was dat even toeval. De
Amsterdamse hoogleraar
Hans van den Doel als
causeur besteld bij de af
deling Leiden van de Ne
derlandse Maatschappij
voor Nijverheid en Han
del net op de dag dat het
ochtendblad Trouw wist
te melden dat minister
Albeda definitief geval
len was voor een geleide
loonpolitiek. Een kolfje
naar de hand van deze
PvdA-econoom, die im
mers in '76 al samen met
zijn geestverwanten De
Galan en Tinbergen een
artikel schreef waarin
zo'n keuze werd bepleit.
In de twee boeken die Van den Doel sedertdien uitbracht ("Het
biefstuk-socialisme en de economie" en "De economie van de
onbetaalde rekening") en in een reeks inleidingen die hij in den
lande voor een veelkleurig publiek heeft gehouden, was dat een
steeds terugkerend thema.
Van den Doel pakte de draad afgelopen donderdag dan ook zon
der al te veel moeite op. En integenstelling tot eerdere gelegen
heden elders in het land, legde het Lcidse publiek hem daarbij
geen duimbreed in de weg.
Hoewel het nauwelijks noodzakelijk is om h«er aan de profetische
gaven van deze econoom te herinneren bescheidenheid is hem
op dit gebied immers zelf vreemd), is zijn theorie er de afgelopen
jaren wel steeds bruikbaarder op geworden. Zijn gelijk is in
bepaalde kring nooit betwist; het was alleen nog de vraag of hij
dat gelijk ook zou krijgen en zo ja; hoe lang het zou duren, voor
dat dat moment was aangebroken.
Even in een notedop wat Van den Doel voorstaat: de Westerse
samenleving verkeert in een overgangsfase: eerst was er een
periode waarin de maatschappij vo'ledig werd gedomineerd
door het marktmechanisme, het spe' vraag en aanbod, waar
in het bedrijfsleven, ongehinderd overheid cn vakbewe
ging, de teugels kon laten vieren. s per jaar konden de bon
den bij de werkgevers aankloppen met de vraag of er nog een
loonsverhoging inzat en als die vraag ontkennend werd beant
woord, dan was er geen man over boord. Een ieder legde zich
daarbij neer.
Betutteling
Die koers is in de loop van de jaren zestig langzaamaan verlegd.
Vakbonden wezen een dergelijke betutteling van de hand. kre
gen meer invloed, arbeidsvoorwaarden werden op centraal ni
veau binnen de vakbeweging geformuleerd en bcdrijfstaksge-
wijs bij de werkgevers afgedwongen, nu en dan met behulp van
stakingen.
Parallel liep een tendens bij de overheid om de uitgaven op te
schroeven. Sociale zekerheid werd inhoud gegeven, de overheid
ging voor een groeiend deel der natie als werkgever optreden en
financierde de kosten van al dat moois desnoods door de geld
persen in beweging te zetten. Een vermindering van de waarde
van het geld werd op te koop toe genomen
Gevolgen: loonkosten stegen, zo ook de particuliere consumptie
(overigens steeds vaker van in het buitenland geproduceerde
goederen) en het tekort op de begroting van de rijksoverheid
groeide mee. Wat niet reel meer steeg, waren de omzetten in het
bedrijfsleven. In '73 deed de eerste oliecrisis zich voor en sedert
dien stegen de energieprijzen. Dat geld dat olielanden voor hun
produkt ontvingen, werd echter niet door uitgaven terug in de
economie gepompt, maar voor een belangrijk deel opgepot. Be
drijven werden daar niet wijzer van.
Het bedrijfsleven kan geen geld drukken en dat betekent dat als
de kosten stijgen bij stagnerende omzetten, de matiging gezocht
moet worden op de post investeringen. Dat nu is in ruimte mate
gebeurd. Daar is de ineenstorting van de industrie aan te wijten,
aldus Van den Doel. Zo'n situatie dreigt onvermijdelijk als de
beslissingen over uitgaven in het parlement worden genomen,
terwijl de financiering van die beslissingen voor het grootste
deel via inkomsten van het bedrijfsleven geregeld moeten wor
den. Dat is de schaduwzijde van de ovcrlegdemocatic, die we nu
hebben en waar we volgens Van den Doel vanaf moeten.
Oude model
Hij zegt dan ook: je kiest of voor het oude model, met een vermin
dering van de rol van de overheid en de vakbeweging of je doet
een paar extra stappen cn je legt alle besluitvorming over de
kosten van de samenleving bij het parlement. In dat laatste ge
val zegt het parlement uitdrukkelijk hoe sterk de lonen mogen
stijgen en is de geleide loonpolitiek een feit. Van den Doeldat
zal duidelijk zijn, is sterk vóór dat idee.
Die keuze is naar zijn gevoel ook hard nodig. Twee kabinetten,
zowel dat van Den Uyl als dat van Van Agt, hadden als centrale
doelstelling dat de lonen niet reel mochten stijgen. Het is beide
kabinetten niet gelukt. Dat geeft te denken, zo zegt hij. dat
vraagt om een andere aanpak.
Doet zo'n systeem geen afbreuk aan het principe van de medezeg
genschap Nee. dat doet het niet. stelt Van den Doel. De rol van
de vakbeweging is in de geleidelijk loonpolitiek niet uitge
speeld. die krijgt alleen een andere inhoud Regering en parle
ment geven de ruimte aan voor het loonoverlcg Hoe die ruimte
wordt benut, dat is een kwestie van overleg tussen bonden en
werkgevers, die bovendien nog wel wat anders te bcbabbclen
hebben dan alleen de lonen.
Ter illustratie herinnerde Van den Doel donderdag nog eens aan
de vastgelopen matigingsdiscussie binnen de vakbeweging. De
Industriebond FNV die wel wil inleveren voor behoud van col
lectieve voorzieningen en werk, de Voedingsbonden FNV die
dat niet willen en soms hun zin krijgen. Zijn de onderhandelaars
van de voedingsbonden in staat om bij de werkgevers inderdaad
koopkracht los te peuteren, dan wordt de achterban van Groc-
nevelt jaloers en wil dat meteen ook. Een hopeloze cirkel en het
parlement moet in zo n geval gewoon de consequentie trekken
en zijn verantwoordelijkheid dragen.
Voorwaarde
Wim Kok heeft in reactie op Albeda's knieval zo'n aanpak afgewe
zen. Dat wil zeggen, niet volledig, maar er wel de duidelijk voor
waarde aangekoppeld dat een centrale loonpolitiek alleen ac
ceptabel zou kunnen zijn. als deze samen met een goed werk
gelegenheidsbeleid" wordt gevoerd.
Krijgt Van den Doel nu zijn gelijk''
Dat zit er eigenlijk nog niet zo in. Albeda is misschien over de
streep, maar die heeft al aangekondigd voor een volgende kabi
netsperiode niet meer beschikbaar te zijn De vakbeweging staat
zeker niet te trappelen, en in zyn eigen partii. de PvdA. heeft
Van den Doel nog veel zendingswerk te verrichten Blikken we
even terug naar de vorige kabinetsperiode, dan blijkt uit de toen
genomen loonmaatregelen immers dat ook socialisten niet vies
zijn van een greep op de lonen, maar dat men die invloed nog
niet wil verkopen onder de vlag van die zo beladen term gelei
de loonpolitiek".
TON VAN BRUSSEL
Prof. Hans van den Doel
