Leen Jonge waard: 'Voor het
toneel is veel moed nodig'
BRIL 58
(jytyvandaaq
toegelicht
[f§M\programmal
Afscheid van Barend
WOENSDAG 11 FEBRUARI 1981
Opbezoek bij Leen Jongewaard (53). Er zou onder meer worden
gepraat over zijn pas verschenen elpee „Leen is alive". En dan
nog speciaal over een nummer daarop, het virtuoze „Jos".
Maar het gesprek nam een geheel andere wending. Leen Jonge
waard over onder meer zijn loopbaan als acteur. „Ik kan nu iets
uitstralen wat helemaal van mezelf is. Ik vind, daar moet ik
heel dankbaar voor zijn. Dat ik dat stadium van het acteur
schap nog gehaald heb".
AMSTERDAM (GPD) - Op
het toneel - schmink en
valse wimpers - ziet hij er
aanmerkelijk fraaier uit.
Iets hij zich
zelf terdege realiseert.
Leen Jongewaard, drie
kromme vingers door zijn
gele piekhaar trekkend en
met de rechterhand een
overhemd in zijn broek
proppend: „Ik zie er niet
uit, ik zie er niet uit. Je
hebt geen fotograaf mee
genomen hè? Gelukkig...
Tjee jongen, heb ik me
even verslapen... Je vindt
het toch niet erg hè? Nee?
Echt niet?"
Een niet te stuiten woordenstroom.
Gedribbel door zijn fraaie Am
sterdams grachtenpand. „Ja. dat
is een echte Heijboer. Een bakkie
koffie wil je wel hè? Vlug even zet
ten. Is het koud buiten? Ik lag zóóó
lekker. Waar je nou naar kijkt is
een Corneille. Mooi hè? Goh. dat
datje aanspreekt. Hoe gebruik je
je koffie. Van de agitatie waar
schijnlijk. Nou ja, niet roeren dan
maar... Ga zitten, ga zitten. Koek
je? Dat ik zo lang geslapen he-
Pas veel later begint het tempo te
stokken. Maar dan ook zodanig,
dat hij soms tien vijftien secon
den bedenktijd neemt. Diepe
rimpels in het voorhoofd, kwaje
ogen en een snelle hand, die
voortdurend naar zijn neus
grijptWat mij onderscheidt
van een heleboel acteurs... Hè,
vèèèèèdomme, wat is het toch
moeilijk om die kaleire dingen
onder woorden te brengen... ik
geloof... (sissend) Tjessues... Nee,
wacht, nou heb ik het geloof ik...
een acteur, de acteur, die gaat
naar een gezelschap en die doet
zijn werk. Heel legitiem, niks op
aan te merken. Eh... het verschil
ligt 'm dus daarin, dat ik eh... Ik
probeer uiting te geven aan mijn
rol, maar ook aan mezelf... Zoals
nu met Long, dat vind ik heerlij-
k".
Peinzende blik. „Is dat eigenlijk al
lemaal wel de moeite waard wat
ik zeg? Ik bedoel, ik blijf mis
schien wel wat te vaag. Maar goh,
het is ook zo moeilijk precies on
der woorden te brengen, wat ik
vind... Er hebben zich de laatse
tijd in m'n leven veranderingen
voltrokken, dat is zo overweldi
gend daar heb ik zelf nog niet
voldoende over na kunnen den
ken".
Een natuurtalent. Met al zijn onze
kerheden. Die warempel begint
te kleuren als „Wie is wie" ter
sprake wordt gebracht. Leens
eerste grote rol. nu vijfentwintig
jaar terug. „Hier komt het supe
rieur intellect", loeide Leen, een
wiebelend trapleer opstomme-
lend. De zaal lag in een kreuk.
Leen, duidelijk vereerd en de han
den van verbazing in elkaar
slaand: „Ooooooh, wat
mooooooi, dat je je dat nog herin
nert. Het was in 1955, weetje dat
wel? Bij „Puck". En als je nou
weet hoe dat gegaan is... Ach he
mel, die repetities. Ik zag alle
maal maar die rol. Zo (handen als
schelpen naast z'n ogen), met van
die oogkleppen voor, weetje wel.
En Egbert van Paridon regisseer
de. En ik was zo bang voor die
man. Want ik moest zó doen, en
zó (diepe zucht)... en ik vond, dat
kon ik niet. dat kon ik niet. (Klein
Leen Jongewaard: 'Ik beminde hem
toen opeens ging hij trouwen.
AMSTERDAM - TV-presentator Dick Passchier (midden) be
hoorde tot de grote schare belangstellenden uit de omroep- en sport
wereld, die gistermiddag in het crematorium Westgaarde in Am
sterdam de laatste eer kwam bewijzen aan de vorige week overle
den Barend Barendse. Op de kist lag behalve een bloemstuk de pet
van Barend.
stemmetje) Ik was zo alleen toen,
zo alleen".
„Om de zaak te redden, is Egbert
toen gewoon veertien dagen weg
gegaan. Dat was heel dapper van
hem en heel knap. Hij zag die
angst van me en hij dacht... Ik
kon toen weer een klein beetje
mezelf worden. Ik bloeide open.
De première was in Haarlem. Bij
de tweede zin al een grote lach. Ik
schrok, ik schrok... Ik flikkerde
bijna van die trap af, zo schrok
ik".
Televisieroem
Ze vonden hem leuk, die Leen Jon
gewaard. Hij vertederde. Dat-ie
een zekere warmte oproept in
mensen, dat is hem naderhand
wel duidelijk geworden. Maar
toen verbaasde het hem.
„Hè...!" Molière, Shakespeare,
Anouilh... Leen speelde alles. Op
gezogen als hij was, door het to
neel. Succes, bekendheid, waar
dering. Fluisterend bijna: „maar
niet bepaald de leukste tijd van
mijn leven".
Hij praat er wat ingewikkeld over.
Veel zijweggetjes. Om dan plotse
ling niet meer te weten waarover
hij het had. Steeds weer veront
schuldigingen. „Ik wil eerlijk
zijn. Niet zomaar een verhaal ver
tellen. Als je het een laat horen,
moetje 't ook over het ander heb
ben".
Na het toneel komt de alles over
stelpende televisieroem. „Ci
troentje met Suiker". Opa in „Ja
zuster, Nee zuster". „De ouwe Ja
cob, zit bij het raaaaaaam..." Leen
nu: „Eenzaam dat ik toen was,
eenzaam... Citroentje-met Suiker
betekende meteen een van de
zwaarste depressies in mijn leve-
n".
„Mijn geest verzette zich tegen wat
ik deed. Begrijp je? Ja, dat is
achteraf gepraat hoor. Toen was
ik me dat denk ik nauwelijks be
wust. Er zat iets niet helemaal
goed, maar wat het nou precies
was... Nu zeg ik: ik wilde die jas
niet meer aantrekken, die jas van
een ander. Waar je dan helemaal
in verdween. Ik wilde mezelf zijn
op toneel. En niet die door een
ander gemaakte jas, verdomme.
Toch begreep ik toen al: hoe dich
ter je op het toeel bij jezelf komt,
hoe vollediger je rollen worde-
en met. Had ik nu schathemeltje-
rijk geweest. Maar eh... (schreeu
wend ineens) Ja weet ik veel! Het
was zo verwarrend die tijd. Ik
stopte alles weg. Weg, weg, weg.
Mijn werk, dat was het helemaal.
Dat bijvoorbeeld homofilie zo be
langrijk in mijn leven was, daar
was ik me totaal niet van bewust.
Ik..."
Grote liefde
Langdurig zwijgen. Alsof hij ge
schrokken is. Opnieuw die voor
komendheid. Die angst, dat hij de
interviewer verveelt. Verward.
Piepstem: „Ik deed alles in m'n
eentje in die tijd. Verwerkte alles.
Had geen contact. Ach ja. wat
vriendjes soms, maar och... Mijn
eerste grote liefde trouwde. Ik be
minde hem, ik had met 'm ge
vrijd... maar toen opeens, hij ging
trouwen".
Leen Jongewaard trouwde ook.
Een huwelijk dat acht jaar stand
hield. Hij rept over een „fijne
vrouw" en een „goede relatie."
Maar tochAlleen". Jonge
waard met kalme stem en met die
merkwaardige, plechtige grimas
op zijn gezicht, waarmee hij na
afloop van zijn cabaretprogram
ma met Robert Long ook de ova
ties van het publiek in ontvangst
neemt: „En toen ben ik naar de
psychiater gegaan. Dat was zo
heerlijk. Ze zegt: Waarom komt U
hier. Ik zeg: Ik heb altijd alles al
leen gedaan. Vanaf m'n twaalfde,
toen mijn moeder overleed. Ik
zeg: Ik geloof dat ik dat niet lang
meer kan volhouden'
Twee razendsnelle dribbels. Eén
naar de keuken, eentje terug.
„Hèèèète koffie". Langdurige
discussie over „eerlijkheid' in
interviews. „In alles wat ik zeg. zit
een behoorlijke portie twijfel. Ik
roep wat en tegelijk flitst het door
me heen: Maar is dat nou wel pre
cies zo? Ik bedoel, ik vertel geen
onwaarheden, maar ik wil zelfs in
nuances oprecht proberen te zijn.
Maar wat je ook zegt: in een krant
wordt altijd alles weer zwart-wit.
En in dit leven is niets zwart
wit".
- Je manager, John Drogtrop zegt.
dat je een enorme ontwikkeling
hebt doorgemaakt, sinds je met
Long werkt.
„Ja, dat is ook zo. Bob... Tja, hoe
moet je dat nu weer allemaal zeg
gen... Bob en ik denken hetzelfde
En dat stimuleert me enorm. Ik
heb altijd veel ideeën gehad,
maar ik zei nooit wat. „Ach, laat
maar", dacht ik dan. Totdat ik
Bob ontmoette. Ik merkte in
eens: ik kan ze bij hem kwijt, die
ideeën yan me. Hij begrijpt me.
Hij verwerkt alles wat ik bedenk
tot teksten waarvan ik zeg: dat is
nou precies wat ik bedoel".
Maar ook je spel heeft een verdie
ping ondergaan. „Ik heb hem
naar de trein gebracht", die mo
noloog in „Duidelijk Zo" grijpt
een hele zaal naar de keel.
„Ik vind het erg leuk datje dat zegt,
en ik weet best, dat kon ik tien
jaar geleden niet. Toen prepareer
de ik zo'r. tekst nog. En die zin die
zeg ik zo en op dat woord leg ik
die nadruk... Long heeft me ervan
overtuigd dat ik die tekst gewoon
over me heen moet laten komen.
Gods water over Gods akker.
(Met nadruk) Dat is wat hoor. In
die stoel gaan zitten en nergens
over nadenken. Het komt wel-
Dat vereist moed, verschrikkelijk
veel moed. Want je bent natuur
lijk zo kwetsbaar als de pest. De
kans dat je je tekst vergeet, is dui
zendmaal groter geworden. Het is
me al een keer gebeurd, dat ik het
toneel af moest. Sorry mensen,
maar ik weet het niet meer. Juist
dat nummer. Een afgang. Sinds
dien staat Long tussen de coulis
sen. Om me eventueel met mijn
tekst te helpen. Maar ik heb hem
nog nooit nodig gehad, natuur
lijk. Het gaat me alleen maar om
de zekerheid van: hij-staat-er-
tenminste".
Jordaan-jochie
„Ja ja... Maar dan wel op een posi
tieve manier. (Langzaam, zeuren
de §tem bijna) Ik heb natuurlijk
toch meer zelfvertrouwen gekre
gen. Toch wel. Ik bedoel, de tele
visie maakt van een acteur een rol
en ik had dat stempel van een Jor-
daanjochie. Daar zou ik nooit
meer vanaf kunnen komen, leek
het. Maar nu, nu mag ik op het
toneel, toch maar lekker mezelf
zijn. Zover ben ik nou. Ik mag
dingen roepen die voor mij heel
essentieel zijn'Ik kan nu iets uit
stralen wat helemaal van mezelf
is. Ik vind, daar moet ik heel
dankbaar voor zijn. Dat ik dat sta
dium van het acteurschap nog ge
haald heb".
ROB v.d. DOBBELSTEEN
10 (17) Embarrassment - Mad-
11 7)
12 (16)
13 6)
14 (10)
15 (26) Imagine-John Lennon
16 (14)
6 2) Lola - Tfre Kinks
7 (11) Ik wil op m'n k'op ei
kamerbreed tapijt
Barry Hughes
If you feel the funk - La
Toya Jackson
Fred Astaire - The Mo
San Salvador - Azoto
24
(27)
Shake it up - Rod
25
(37)
Get up - Maria Verano
26
Wij zijn de slijpers Pa
rijs - De Slijpers
27
(12)
Mama he's a soldier
now - Sakia en Sege
28
(31)
Fade to grey - Visage
29
Rock this time - Stray
Cats
30
(23)
I'm coming out - Diana
Ross
31
(34)
Ik ben tamboer - Corry
van Gorp
32
(30)
I hope I never - Split
Enz
33
(36)
Shine on - Ltd
34
Rapture - Blondie
35
One in a lifetime - Tal
king Heads
36
All American Gins -
Sister Sledge
37
Het dorpsfeest - Jan en
Zwaan
38
(39)
Gotta have more love -
Climax Bluesband
39
(35)
Zonder jou - Rob de
Nijs
40
(28)
Starting over - John
(Stichting Ned. Top 40).
(ADVERTENTIE)
NEDERLAND 1
18.25 - Nieuws voor doven en slecht! orendtn (NOS)
18.30 - Jeugdjournaal (NOS)
18.36 - Sesamstraat (NOS)
18.50 - Staatsloterij (NOS)
18.55 - Toeristische tips (NOS)
19.00 - Van gewest tot gewest (NOS)
19.50 - Uitzending van de VVD (PP)
20.00 - Cinevisie (NOS)
20.20 - Kleur bekennen, tv-film (NOS)
21.37 - Journaal (NOS)
21.55 - Den Haag Vandaag (NOS)
22.10 - Panoramiek (NOS)
22.40 - Studio Sport (NOS)
23.10 - Journaal (NOS)
23.15 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
NEDERLAND 2
18.27 - Engels voor beginners, les 17 en 18 (TELEAC)
18.57 - Journaal (NOS)
18.59 - Thuiskomst, tv-film (IKON)
19.25 - Kenmerk (IKON-KRO-RKK)
20.00 - Journaal (NOS)
20.27 - Film van de stichting Werkende (SOCUTERA)
20.32 - Countdown (VOO)
21.10 - Mooi Nederland (VOO)
21.35 - Het vergif, eenakter (VOO)
21.45 - IJsland, ik hou van jou, muziekspccial (VOO)
22.20 - Info TV (VOO)
23.02 - Voorlichtingsprogramma antieke wereld (TELEAC)
23.22 - Journaal (NOS)
23.27 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
DUITSE TV
DUITSLAND I
(Reg. progr.: NDR: 18 00 Verhaal.
18 30 Actual. 18 45 Kleuterserie.
18.55 Verhaal. 19.25 Magaz. 19.59
Progr.overz. WDR: 18 00 Verhaal.
18.30 Licht progr. 18.40 Verhaal.
19.15 Actual. 1945 Licht progrj
20.00 Journ. 20.15 Mit Gewissenhaf-
tigheit und Wuerde, tv-spel. 22.00
Reportage. 22.30-23.00 Actual.
DUITSLAND II
18.20 Muz.progr. 19.00 Journ. 19.30
Sport. 20 15 Actueel progr. 21.00 Ac
tual. 21.20 Die Fuechse, tv-serie
22.05 Consumententips. 22.10 Por
tret. 23 00 Mein Leben selber be
stimmen, tv-film (herh.) 0.30 Jour
DUITSLAND III WDR
18.00 Kleuterprogr. 18.30 Cursus En
gels. 19 00 Reportage. 19.45 Journal
3. 20.00 Journ. 20.15 Gesprekken.
21.45 Reportages. 22.15 Die barfues-
sige Graefin (The barefoot contessa),
speelfilm. 0.20 Journ.
BELGISCHE TV
BELGIË VLAAMS
18.00 Kleuterprogr. 18.15Tekenfilm-
serie. 18.20 Natuurfilm. 18.32 Alias
Smith Jones, tv-serie. 19.22 Poli
tieke uitz. 19.37 Meded. en Morgen.
19.45 Journ. 20.10 Weerber. 20 15 Ar
nold, comedy-serie. 20.40 Het huis
aan de St.-Aidegondiskaai. tvdfilm.
22.10 Jazzprogr. 22.45-23.00 Jour-
NET II
18.00 Kleuterprogr. 18.^Tekenfilm
serie. 18.20 Natuurfilm. 18.32 Alias
Smith Jones, tv-serie. 19.22 Poli
tieke uitz. 19.37 Meded en Morgen.
19.45 Journ 20.10 Weerber. 20.15-
ong. 22.50 Ik had je r
■k .Altijd maar weer hoor je zeggen, dat de bevolking van IJsland
zo depressief is. dat er zo'n groot alcoholprobleem heerst, dat er veel
zelfmoorden worden begaan en dat het er zo koud is. Daardoor
krijgen we hier een heel verkeerde en negative kijk op IJsland, want
zo somber is het er niet in mijn vaderland
De IJslandse in Utrecht woonachtige zangeres Viktoria Spans zegt
het met verontwaardiging in haar stem. ..Die negatieve indruk die
men van mijn geboorteland heeft, is dan ook de reden geweest dat ik
heb voorgesteld een televisieprogramma over IJsland te maken,
waarin de kijkers op een andere manier met dat land van bergen,
geisers, strakke luchten en niet te vergeten een lange interessante
geschiedenis kennismaken. Een betere manter".
Bij de VOO vond men dat een goed idee en zo is onder leiding van
regisseuse Tineke Vos een televisieprogramma tot stand gekomen
onder de titel IJslandik hou van je, Viktoria Spans' Midzomer-
nachtdroom".
Viktoria Spans: „Tegelijk komen er twee langspeelplaten ran me
uit, waarvan er een ook muziek bevat die ik in de uitzending zing.
We zijn voor dat programma (dat vanavond wordt uitgezonden,
red.) tien dagen naar IJsland geweest."
Deze grammofoonplaten beratten meer populair klassieke liederen.
Het is een genre dat Viktoria Spans graaq zingt. Men vindt eronder
meer composities in als Stil wie die Nacht. Caro mio B en Sah em
knab ein Roslein steh'n (Nederland 2. 21.45 uur).
Onder de titel Peres en de Palestijnen" zendt de NOS-televisie
vanavond in de rubriek "Panoramiek"een programma uit rond de
vermoedelijke opvolger van de Israëlische premier Begin, Shimon
Peres, leider van de Israëlische Arbeiderspartij
Wat kan en wil Peres doen voorde Palestijnen en wat verwachten
de Palestijnen van hem? "Panoramiek" maakte interviews met
Peres, met de uitgewezen burgemeester van Hebron. Fahd Qauas-
meh en Halhoel. Mohammed Milhem, alsmede met Nairn Khader. de
PLO-vertegenwoordiger in Brussel. (Nederland 1, 22.10 uur)
WOENSDAG 11 FEBRUARI
HILVERSUM I
18.11 Hier en nu
woensdagmagazine 19.02 Bij de
tijd. NOS: 19.30 <S) Hobbyscoop.
20.02 (S) Langs de lijn. sport en mu
ziek. 23.02-24 00 (S) Met het oog op
morgen NCRV: 0.02 (S) Late date.
1.02 (S) Lichte orkestmuz. 1.30 (S)
Tussen 60plus en 70min. 2.02 (S)
Nachtdienst.
HILVERSUM II
18.00 (S) Vrije tijd, blije tijd. R.V U.:
18.30 Al doende leert men F F
18 50 Uitz. van de BP. VARA 19 00
(Sl De Rode Draad. 20 00 (S) VARA
Klassiek hobo en piano - heden
daagse muziek 20 15 Het zout in de
pap. 21 00 (S) VARA-Klassiek: klass
orkestmuziek. 22.30 Nws. NOS
22.40 Open School. 23 25 (S) Muziek
van deze eeuw de componist Len
nox Berkeley. 23.55-94 nn v.—
HILVERSUM III
NUb 18.03 (S> De Avondspits met
de Nationale Hitparade KRO: 19.02
(S) Rauhfaser. 22 02 (S) Rocktempel
23.02-24.00 (S) Walhalla.
DONDERDAG 12 FEBRUARI
HILVERSUM I
donderdag. 9.03 Wie
lem Wever woont' 10 02 Muziek bij
de koffie. 11.30 Twaalfuurtje 12 40
Middagpauzedienst 13 03 Hier en
nu. 13.20 NCRV-Globaal 16 02 Lich
te muziek. 16.30 Rozegeur en prik
keidraad.
HILVERSUM II
'AVRO: 7.00 Nws. 7 10 Ochtendgym.
7.20 AVRO Aktueel en inform. (7.30,
8 00 en 8.30 Nws. 7.36 en 8 36
AVRO's Radiojourn.). 9.00 Gym
voor de vrouw. 9.10 Waterstanden.
NOS 9 15 Werkbank. AVRO 9 25
AVRO-dite (9 30 Radiojourn.-
nwsflits) 11.00 Radio Lawaaipape-
gaai 11.10 Schoolradio. 11 30Radio-
journ.-nwsfilts. 11.32 AVRO-tema.
11 45 Regio-naai. prov. inform.
RVU 11 56 Ned. Fabrikaat. OVER-
H.VOORL 12 16 Uitz. voordeland-
bouw. AVRO Meded. voor land- en
tuinbouw 12 30 Nws 12 36 AVRO s
Radiojourn. 13.00 Nws 13 11 Euro
pa 13.55 Per Saldo. 13.57 Beursplein
5.14.00 Voor mij kan-ie wat. 14 30 en
15 30 Radiojourn.-nwsfilts) 15 50
Radio Lawaaipapegaai 16 00 Her-
sengym. 16.30 radiojourn.-nwsflits.
16 32 De Slag bij Nieuwpoort 17 24
Meded 17.30 Nws 17 36 AVRO's Ra
diojourn. 17.55 Per Saldo
HILVERSUM III
Ieder heel uur nieuws. TROS 7.02
De havermoutshow 9 03 De Hugo
van Gelderen Show 11 03 De Pol-
derpopparade. 12.03 De Ned top
tien 13-03 50 pop of een envelop.
15.03 De TROS top 50
HILVERSUM IV
VARA: 7 00 Nws 7.02 Morgenrood
9 02 De Duitse Opera 1910-1925 9 50
Pianokwintet. 1030 Ochtendcon
cert door het Symfonieorkest van de
Oostenrijkse Omroep olv Leif Se-
gerstam Klass. muziek 12 00 Nws.
12 02 Lunchconcert cello en piano,
klass muziek. 13 05 Het zout in de
pap. 13.30 het Bartokkw artet. Klass
muziek 14 00 Nws 14 OSVoorkoart
cappella 14.50 Sir Thomans Boe-
cham dirigeert. (1). klass muziek.
16 00 Het zout in de pap 16 15 Klass
pianomuziek. RVU-NOS 17 00 Fol
low me, les 18
Haarlemmerstraat 58, Leiden, telefoon 071-140148.
funktionele sportbril,
de ander 'n sportieve
bril en u zoekt mis
schien wel een veilige
sportbril... zachte
kontaktlenzen.
Bij Bril 58 krijgt u alle
keuze en een vakkun
dig advies voor een
redelijke prijs.
'n kwestie
van
bekijken.
