Van Toorn biedt
bedlampjeslectuur
De fluit en de bombardon
boeken - boeken - boeken - boeken - boeken - boeken - boeken
Een gruwelijke
Oostersehuivering
Parels voor Nadra
"Pestvogels en andere verhalen"
"Een op de tien":
informatief boekje
over kinderen met
een lichte
hersenbeschadiging
GRATIS
Grandioze Kamsteeg-opruimingsshow
op 1112, 13 en 14 februari
175 occasions*
1 jaar No Risk-garantie
DINSDAG 10 FEBRUARI 1981
Janwillem van de Wetering - zijn politioneel duo Grijpstra en De
Gier heeft zelfs filmisch gestalte gekregen - heeft dertien span
nende en griezelige verhalen uit het Verre Oosten verzameld
onder de veelzeggende titel "Een oosterse huivering".
Het is niet allemaal honderd procent oosters want er zit in de
verzameling ook een kort juweeltje van Robert van Gulik en
Van de Wetering besluit zijn dertiental met twee verhaalties van
hemzelf.
"Griezelen is leuk", zo rechtvaardigt hij zich in een lahge inlei
ding. En verder: "Griezelverhalen zijn op maat gemaakte nacht
merries die ons niet hoeven te passen".
Dat zal wel de reden zijn dat niet alle verhalen mij even sterk
hebben geïntrigeerd. Dat hoeft ook niet. Van de Wetering heeft
slechts een greep gedaan uit Japanse en Chinese griezellitera
tuur. Het is geen representatieve bloemlezing.
Maar toch kan men zich een beeld vormen van de directe, zeer
rechtlijnige verteltrant waarvan althans de door Van de Wete
ring gekozen schrijvers en schrijfsters zich bedienen. Zo con
creet, zo onomwonden dat de absurditeiten en de gruwelijkhe
den in hun verhalen soms erg wreed, in elk geval erg hard over
komen. Cru maar zeker treffend.
Daarin zit ook het verschil met de bijdragen van Van Gulik en Van
de Wetering. De sfeer is nauwelijks anders, de moordzaken op
zichzelf niet minder realistisch (integendeel soms) maar de toon
is milder.
Alles bij elkaar best een aangename huivering.
"Een oosterse huivering", verhalen verzameld door Janwillem
van de Wetering, verschenen bij Uitgeverij Loeb in Amster
dam 19.50).
De Amsterdamse journalist Joop van den Broek - verbonden aan
NRC/Handelsblad - kan een indringende thriller schrijven.
Dat heeft hij inmiddels enkele malen bewezen. Kortgeleden nog
met zijn jongste boek "Heimwee naar Indië".
Kennelijk heeft Van den Broeks succes zijn Alphense uitgever
geïinspireerd eerdere verhalen van hem in nagenoeg dezelfde
verpakking aan het publiek voor te zetten.
Ook in die twee boeken "Parels voor Nadra" en "Steekspel in
San Sebastian" wordt de hoofdrol gespeeld door de avontuur
lijk aangelegde en uiterst doortastend optredende fotograaf Lex
van der Tuyn Walema. Hij is de grote bink die de politie de
oplossing van vreemde moordzaken op een presenteerblaadje
aanbiedt.
Al zijn "dichterlijke vrijheden" ten spijt, ik bon een echte fan van
Joop van de Broek geworden. Hij vertelt gemakkelijk, houdt de
actie erin en kan het sfeertje van spanning tot het einde toe
vasthouden. Van mij mogen er meer verhalen volgen.
"Parels voor Nadra" en "Steekspel in San Sebastian", door Joop
van den Broek. Verschenen bij SijthofFs Uitgeversmij in Al
phen aan den Rijn 13.50 per stuk).
KOOS POST
Nog steeds is de Tweede We-
reldoorlog een thema van be
lang bij de meeste van onze
auteurs - een bewijs dat een
heel nieuwe en verfrissende
schrijversgeneratie nog wel
even op zich wachten laat.
Zelfs "jongere" prozaïsten als
Willem van Toorn, die toch al
een hele waslijst boeken
(poëzie, romans, verhalen) op
zijn conto heeft, ontkomt niet
aan Nederlands krijgshaftig
verleden.
Zijn jongste bundel, Pestvo
gels en andere verhalen, be
schrijft met name in het titel
verhaal de gebruikelijke WO
II-cliché's vanuit het ge
zichtspunt van de elfjarige
Erik Leeman, een figuur die
ook in enkele andere verha
len in de bewuste bundel een
hoofdrol speelt.
De novelle "Pestvogels" be
schrijft de belevenissen van
de jonge Erik in 1944, beleve
nissen overigens die weinig
toevoegen aan het beeld dat
na-oorlogse generaties zich
van de bezetting gevormd
hebben. Als vader Leeman
enkele dagen van huis is om
zijn oude moeder in de Betu
we op te sporen (en en-pas
sant de schaarse levensmid
delen aan te vullen), blijven
moeder en Erik bezorgd ach
ter.
Vooral Erik (in het verhaal de
ik-figuur) is er maar angstig
onder. Natuurlijk is hij nog te
jong om de rol van plaatsver
vangend gezinshoofd te spe
len:
"in bed was het zo koud, dat ik
ineens weer klaarwakker
werd. ik had de deur open la
ten staan en probeerde zo
zacht mogelijk adem te halen
om alle geluiden van het huis
te horenhanden aan de win
keldeur of de ramensluipen
de voetstappen op de trap.
Als ik iets zou horen, zou ik
dan uit bed durven gaan en
boven aan de trap gaan kij
ken, of zelfs naar beneden
gaande zwarte, half leeg ge
broken winkel in, terwijl ik
vanmiddag al zo bang was
geweest voor de Duitsers in de
verte?" (pag.25).
Voorspelbare angst en onzeker
heid, óók ten aanzien van zijn
omgang met vriendjes en een
(sexueel ontluikend) vrien
dinnetje. Een goedgeschre
ven oorlogsniemendalletje,
zoals we die geregeld in treu
rige soap-producties van
Amerikaanse komaf voorge
schreven krijgen. Een Hol
landse vinger-in-de-dijk-va-
riant, zonder dat de auteur er
in slaagt méér dan enige flak
kerende, snel dovende ont
roering op te roepen.
De "andere verhalen" redden
de bundel gelukkig, vooral
door de veel actuelere the
ma's. Zo doet de titel "Va
ders" terecht literaire actuali
teit vermoeden, waar onze
schrijvers en schrijfsters zich
de laatste tien jaar plotsklaps
bezorgd tonen om de respec
tievelijke vaders en moeders
in 't juiste daglicht te plaat-
In "Vaders" gaat het om de
jeugdliefde tussen de "ik" en
zijn klasgenootje Eva, nogal
Eva was het mooiste meisje
van de school en ze was een
beetje gek. Er hing altijd een
soort leegte om haar heen, en
overal waar ze liep zag je
hoofden van jongens met
haar meedraaien, er er wa
ren leraren die elke aanlei
ding aangrepen om haar
voor het bord te laten komen
of over haar bank heen te bui
gen om iets uit te leggen.
Het laatste stukje van de zo
mer en de hele herfst waren
we steeds bij elkaar. We werk
ten samen aan ons huiswerk,
of deden alsof, maar dan kon
den we tenminste in haar ka
mer aan haar bureautje zit
ten, waar ik met mijn hand
onder haar rok haar Franse
uitspraak verbeterde", (pag.
56/57).
Zo'n Eva, een ongrijpbare lief
de, die de meeste jongens on
der ons zich al te wel en al te
smartelijk herinneren. Een
fraai verhaaltje, waarin het
gemis aan "vaders" (ander
maal!) een belangrijk motief
"Occasion" tenslotte is - hier al
thans - Van Toorn's aardig
ste, want meest herkenbare
verhaal (al is "Vaders" het
beste): over een ogenschijn
lijk luchtig verlopende schei
ding, waarbij de hoofdper
soon - opnieuw: Erik - zijn
bijna gewezen echtgenote
poogt te helpen bij de aan
schaf van een eigen tweede
hands autootje. Het toch nog
onverwachte happy-end be
derft én verschaft veel lezers
genot, maar bevestigt de ma
tige kwaliteit van de gehele
bundel.
Bedlampjeslectuur.
Willem van Toorn, Pestvogels
en andere verhalen. Uitgeve
rij Querido, Amsterdam 1980.
Eén op de tien kinderen gedraagt zich anders dan 'normaal'. Het
gaat om kinderen met een lichte hersenbeschadiging, ook wel
MBD-kinderen genoemd, naar de Engelse term Minor Brain
Dysfunction.
Pas de laatste jaren is er wat meer belangstelling en vooral begrip
ontstaan voor deze grote groep kinderen, die zeker niet minder
zijn, maar wel 'anders'. Algemene kenmerken: gevoelig, emotio
neel, problemen met de concentratie, een houterige motoriek,
vaak iets later leren lopen en schrijven dan gewoonlijk. Het tv-
programma TROS-Aktua heeft onlangs, wat oppervlakkig, aan
dacht besteed aan deze 'buitenbeentjes', zoals MBD-kinderen
ook wel worden genoemd. Vaak worden MBD-kinderen te laat
als zodanig erkend en heeft een kind een ware lijdensweg achter
de rug.
In het boekje 'Een op de tien' van prof. Reinhart Lempp wordt op
begrijpelijke wijze beschreven hoe lichte hersenstoornissen bij
kinderen kunnen ontstaan. De hersens van een MBD-kind wor
den vergeleken met een 'computer die een beetje anders gescha
keld en bedraad is dan bij de meeste kinderen'. Het specifieke
gedrag (nerveus, zenuwachtig, impulsief, onhandig) wordt uit
gebreid besproken. Ook worden aanwijzingen gegeven hoe ou
ders hun buitenbeentje het beste kunnen opvangen. Begrip, ge
duld en niet steeds vergelijken met andere kinderen. Vooral de
onhandigheid en het langzame begripsvermogen mag het kind
niet verweten worden. Aangeraden wordt het kind in een ver
trouwde, bekende omgeving te laten opgroeien om het zo hou
vast te bieden.
'Een op de tien' heeft het voordeel dat het eenvoudig geschreven
is. Geen vakjargon en ingewikkelde woorden of zinnen. Aan de
andere kant is de zinsbouw hier en daar opVallend houterig en
stuntelig. Misschien een gevolg van de vertaling uit het Duits.
Ook het voorbeeld uit de praktijk, de beschrijving van de eerste
levensjaren van het MBD-kind Robert-Jan, is voor een objectief
verslag erg overtrokken gepresenteerd. Het relaas van de ergo
therapeute die Robert-Jan tenslotte onder behandeling kreeg, is
ontaard in een emotioneel, geëxalteerd geheel waarin vooral de
zg.deskundigen (artsen en leerkrachten) als grote boosdoeners
worden gezien. Een staaltje van onbegrip en onkunde ten op
zichte van een kind met een hersenbeschadiging, dat aan geloof
waardigheid inboet door de subjectieve stellingname van de
schrijfster.
Achterin het boekje, staat een adressenlijst vermeld met speciale
scholen voor kinderen met leer- en opvoedmoeilijkheden, de zg.
LOM-scholen. Zij vangen de meeste MBD-kinderen op. Ook
contactadressen van werkgroepen voor ouders van MBD-kinde
ren zijn niet vergeten.
Uitg. Gamma, prijs f 15,90.
MARGOT KLOMPMAKER
Speclala aanbieding
GOLF EXTRA
1976
5950.-
Graag lot aieos in
OEGSTGEEST
100 liter benzine
kamsteeg
E2
AUÓI V-A-G
:ocn maar mooi meegenomen; KAMSTEEG ZUID B V. GEVERSSTRAAT 30
OEGSTGEEST
Let op de extra voordeel-occasions en demonstratie-auto's telefoon 071-151940
verschillen. Afgezien van de
ze stoeipartijtjes met de taal'
is Het groene aapje een waar
devolle aanwinst.
Hans Kanters maakte er prach
tige tekeningen bij, uitge
voerd in groen-blauwe tinten
en in zwart-wit.
Uitg. Tiebosch, f 29,90.
De sfeervolle tekeningen van
Anton Pieck hebben geen na
dere introductie nodig. Al ve
le malen illustreerde Pieck
bekende sprookjes. Uitgever
Elsevier heeft het nu eens an
ders willen doen. Bij nog niet
eerder gebundelde sprook
jestekeningen van Pieck
werd een twintigtal Neder
landse jeugdboekenauteurs
gevraagd een passend ver
haal te schrijven. Klinkende
namen vermeldt de omslag
van het resultaat: Thea Beek
man, Thera Coppens, Frank
Herzen, Wim Hofman, Simo-
ne Schell e.a.
Helaas heeft niet iedere auteur
't in zijn vingers een sprookje
te schrijven en is gauw ge
neigd het te zoeken in een
slap fantasieverhaaltje. In dit
Anton Piecks sprookjesboek
staan enkele bedroevende
voorbeelden van zulke fanta
sieverhalen zonder kop of
staart. Er zijn ook heel goede
bijdragen, zoals het verhaal
van Simone Schell. Een van
de weinigen die begrijpt wat
de essentie van een "sprookje
is, en in staat blijkt haar op
vattingen in een eigen vertel
ling te verpakken.
Jammer van Anton Piecks te
keningen, de enige constante
kwaliteitsfactor in dit mid
delmatige sprookjesboek.
Uitg. van Goor, f 24,50.
De Engelse schrijver Lloyd
Alexander is een meester in
de vertelkunst. Zijn boek 'De
eerste twee levens van Luk-
as-Kasha' is een sprankelen
de sprookjesachtige vertel
ling gesitueerd in een Ooster
se omgeving. Humor, sfeer
en uitstekend taalgebruik
(korte zinnen, vlotte dialo
gen) maken dit verhaal tot
puur leesplezier.
Het bock ziet er prachtig uit
door de illustraties van Tejo
Hendriks en de zorg die be
steed is aan de kwaliteit van
het papier.
Uitg. Westfriesland, f21,50.
MARGOT KLOMPMAKER
De meeste boeken van Rita
Törnqvist zijn geschreven
voor kinderen van 7 tot 10
jaar. Heel verrassend is haar
nieuwe boek, een verhalen
bundel voor wat oudere kin
deren met als titel De fluit en
de bombardon.
Deze boeiende, sprookjesachti
ge vertellingen, rond humor
en mysterie, zijn geschreven
met een knipoog naar de rea
liteit en heel gevarieerd van
karakter. Veel verhalen zijn
opgebouwd rond dezelfde
thema's: tevreden zijn met
wat je hebt of het geluk ligt
vaak dicht bij huis verscho
len in kleine dingen. Je zou
het een moraal kunnen noe
men, hoewel nergens derge
lijke levenswijsheden al te
opdringerig worden aange
boden.
De dromerige sfeer van de ver
halen is ook terug te vinden
in de illustraties van Ellen
Meske. Persoonlijk vind ik
het jammer dat haar tekenin
gen de tekst alleen maar
overlappen, omdat Ellen
Meske fragmenten illustreert
die in het verhaal al uitvoerig
beschreven staan. Hier
wreekt zich het gebrek aan
samenspel tussen schrijfster
en illustratrice.
De fluit en bombardon is een
bizonder goed, modern
sprookjesboek dat nergens
verveelt. De woordkeus is
eenvoudig en de zinnen kort-
.Toch kenmerkt elk verhaal
zich door een poëtisch, beel
dend taalgebruik. Rita
Törnqvist op haar best!
Uitg. Ploegsma, f 14,90.
Er zijn enkele langspeelplaten
in de handel waarop de veel
zijdige Hetty Blok bekende
sprookjes voorleest. Met de
sprookjesbundel Het groene
aapje doet deze actrice/caba-
retiere het nog eens dun
netjes over. Voor dit boek
werden een aantal vrij onbe
kende sprookjes uit de hele
wereld door haar verzameld
en bewerkt.
In de meeste vertellingen gaat
het om algemeen menselijke
begrippen en waarden, zoals
bij oeroude sprookjes gebrui
kelijk is. Gevoelens en emo
ties als goed en kwaad, trouw
en ontrouw, hebzucht en vrij
gevigheid, liefde en haat. Be
grippen die elk mens waar
ook ter wereld kent.
De keuze van Hetty Blok levert
soms verrassende sprookjes
op, maar bij de meeste verha
len krijg je zo'n gevoel van
'waar heb ik dat meer gele
zen'. In haar voorwoord geeft
de samenstelster dat ook rui
terlijk toe. Voor liefhebbers
van sprookjes maakt het wei
nig uit; ook de Russische ver
sie van Hans en Grietje is
boeiend om te lezen.
Een aantal verhalen zijn geba
seerd op bekende Griekse
mythen en sagen of roepen
herinneringen op aan een bij
belse vertelling. Hetty Blok
heeft de verleiding niet kun
nen weerstaan om tijdens de
bewerking van de sprookjes
hier en daar een vleugje iro
nie toe te voegen, of wat al te
ouderwetse uitdrukkingen te
vervangen door toffe, eigen
tijdse kreten. Persoonlijk
vind ik zoiets een gruwel en
knijp bij zo'n passage de te
nen samen, maar smaken
Wij (van Kamsteeg) nodigen u hierbij uit om, geheel vrijblijvend, een bezoek te brengen aan onze
Alleen tijdens deze feestelijke opruimingsdagen krijgt u op iedere occasion
