Poolse premier
neemt ontslag
Aanslag IRA op schepen verwacht
oreuk in c
>paanse re
gerings]
jartij UEJJ
Nederland niet blij met
toegestane haringvangst
"n i c
y T/^TN
Singapore tegen
Cuba als leider
ongebondenen
Herziening Gdansk-akkoorden bepleit
Doden in El Salvador
Schippers beraden zich met Britse regering
DINSDAG 10 FEBRUARI 1981
BUITENLAND
PAGINA 11
van onze correspondent Peter Hat-
tink)
MADRID (GPD) Het tweede
congres van de Spaanse rege
ringspartij Unie van het Demo
cratisch Centrum (UCD) is uitge
lopen op een breuk tussen 'aan
hangers' van oud-premier Adolfo
Suarez en de 'kritische lijn' van
Landelino Lavilla, de voorzitter
van de Tweede Kamer. De twee
stromingen, die weer onderver
deeld zijn, lijken onverzoenbaar
en zijn gefrustreerd door de on
macht met een eigen partij de po
litiek in te gaan.
Het probleem van de UCD ont
stond bij haar geboorte. In mei
1977 ontstond een coalitie van 15
verschillende partijtjes, die ruim
een maand later onder leiding
van Adolfo Suarez de eerste de
mocratische algemene verkiezin
gen won. In de overwinningsroes
De afgetreden Poolse premier Jo
zef Pinkowski.
De opvolger: generaal Wojchiech
Jaruzelski.
Oud-minister
treedt uit
Labourpartij
LONDEN (Reuter) - De Britse so
cialistische oud-minister Shirley
Williams is gisteravond uit het
bestuur van de Labourpartij ge
treden en heeft daarmee een stap
dichter gezet bij de oprichting
van een sociaal-democratische
partij.
Men verwacht in Londen nu dat
mevrouw Williams en andere la-
bourleiders die ontgoocheld zijn
over de zwenking naar links van
Labour, de nieuwe partij nog dit
jaar zullen vormen.
Shirley Williams is een van de vier
oud-ministers die in januari een
raad voor sociaal-democratie op
richtten.
Uit een opiniepeiling die de Times
gisteren publiceerde, bleek dat
een centrumcoalitie van sociaal
democraten en liberalen zo zou
kunnen aanspreken, dat zij tot re
geren zou kunnen komen.
Kandidaten van zo'n samengaan
zouden in parlementsverkiezin
gen die nu zouden worden gehou
den, 39 procent van de stemmen
krijgen, tegen de socialisten 27 en
de conservatieven 21 procent.
Labour koos op haar jaarcongres in
de herfst van 1980 voor uittreden
uit de EG, eenzijdige kernontwa
pening en omvangrijke naasting
van industrie en bankwezen.
De geestverwanten van mevrouw
Williams zijn Roy Jenkins, laat
stelijk voorzitter van de EG-com-
missie in Brussel, oud-minister
van buitenlandse zaken dr. David
Owen en oud-minister van ver
keer William Rodgers.
reikten de partijtjes van de UCD,
behorend tot de politici die zon
der enige moeite hadden samen
gewerkt met dictator Franco, de
hand aan de partijtjes, behoren
de tot de oppositie onder Franco,
waarvan sommige leiders onder
de dictatuur politiek werden ver
volgd.
Adolfo Suarez zag deze breuklijn
en smeedde de oud voor- en te
genstanders van Franco binnen
de UCD eind december 1977 tot
een stevige eenheidspartij. Om
een barst in de gelijmde
breuklijn te voorkomen, kreeg
UCD tijdens een eerste partij
Op de vergadering van het centrale
comité werd een herziening be
pleit van de akkoorden van
Gdansk, die begin september van
het afgelopen jaar werden geslo
ten tussen de regering en het on
afhankelijke vakverbond Solida
riteit
Pinkowski die tot premier werd be
noemd op het hoogtepunt van de
arbeidsonrust in Polen, vorig jaar
augustus, heeft een belangrijke
rol gespeeld bij de totstandko
ming van de akoorden met Soli
dariteit. Maar hij is er niet in ge
slaagd de afspraken waar te ma
ken, waardoor de huidige onrust
in Polen wordt verklaard. Zijn
opvolger staat bekend als een ge
matigd man, maar gevreesd
wordt dat met zijn benoeming de
invloed van het leger in de rege
ring sterk is toegenomen.
De gisteren begonnen achtste bij
zondere zitting van het centrale
comité van de Poolse communis
tische partij, die in de loop van
vandaag zou eindigen, heeft nog
geen opzienbarende zuiveringen
en veranderingen in partij te zien
gegeven. Wel verdwenen acht le
den van het centrale comité maar
zij behoren niet tot de meest pro
minente figuren in de partijtop.
Maar het kan niet worden uitge
sloten dat er alsnog hogere kop
pen gaan rollen.
Op de bijeenkomst van de Poolse
communisten pleitte Stanislaw
Wronski, de hoofdredacteur van
het partijorgaan „Nowe Drogi",
voor „aanpassing aan de reali
teit" van de akoorden van
Gdansk. Dit nieuwe akkoord zou
dan moeten worden gebaseerd
op een „democratisch program
ma", dat moet worden gesloten
tussen de regering, de partij en de
vakbonden. Het is duidelijk dat
dergelijke pogingen op zeer groot
verzet zullen stuiten van de kant
van de onafhankelijke vakbon
den Solidariteit, die momenteel
overal in het land acties voeren
om juist de uitvoering van de ak
koorden van Gdansk af te dwin
gen.
Solidariteit kreeg de zwaarste kri
tiek van de Poolse partijtop tot
nog toe. Politbureau-lid Barci-
kowski beschuldigde „een aantal
leiders" van Solidariteit er van
„onze gemeenschap in de rich
ting van anarchie te drijven". Al
met al kan een periode van scher
pe confrontatie tussen partij en
Solidariteit worden verwacht.
Dreiging
De zwaarste dreiging die op dit mo
ment boven Polen hangt, is de be
slissing van het hooggerechtshof,
vandaag over de toekomst van
een onafhankelijke boerenbond.
Een lager gerechtshof in War
schau heeft het verzoek om regi
stratie van zo'n bond in december
verworpen; het hooggerechtshof
zou nu in laatste instantie beslis
sen. Op de bijeenkomst van het
Poolse centrale comité was in ie
der geval al de mening van de par
tijtop te horen. Barcikowski zei
dat hij geen reden zag „om goed
keuring uit te drukken" voor een
onafhankelijke boerenbond.
In het geval dat de uitspraak voor
de boeren negatief uitvalt, dreigt
de onafhankelijke vakbond Soli
dariteit een algemene landelijke
staking uit te roepen. Gisteren
kreeg de regering al een voor
proefje toen over het hele land
een prikactie van een kwartier
werd gehouden. Bovendien heeft
de roomskatholieke kerk in Po
len haar onvoorwaardelijke steun
aan de boeren toegezegd.
In Jelenia Gora, in het zuidoosten
van Polen, is gisteren het open
baar vervoer en het werk in meer
dan 450 fabrieken voor onbepaal
de tijd stilgelegd. De meeste kan
toren, scholen en winkels, voor
zover niet van essentieel belang,
nemen deel aan de algemene sta
king, die niet kon worden voor
komen ondanks nachtelijke on
congres, twee jaar geleden, een
'Presidentieel' karakter: een
structuur, waarin de arbitraire
bevoegdheden van de voorzitter
zeer ver gingen.
Onmacht in de bestrijding van de
economische crisis, in het terug
dringen van de inflatie, het on
vermogen om de werkloosheid
en het terrorisme in te perken,
het verslijten van vijf kabinetten
in vier en een half jaar deed de
'kritische sector' binnen de UCD
de oude oppositie onder Fran
co christen-democraten en con
servatieve liberalen van nu
derhandelingen van een rege
ringsdelegatie en de smeekbeden
van de machtige Poolse vak
bondsleider Lech Walesa. Een
van de eisen van de stakers is dat
een particulier sanatorium, be
stemd voor leden van het minis
terie van binnenlandse zaken en
hun gezinnen, wordt opengesteld
voor iedere Pool.
Hoewel de Warschaupact-troepen
op de loer liggen en in staat van
paraatheid zijn, weigeren de Po
len zich te laten intimideren. Hoe
verder het'conflict zich uitbreidt,
des te meer vrezen andere com
munistische regimes dat hun on
derdanen een soortgelijke sprong
naar de vrijheid zullen make-
In Bonn verkiaarde de woordvoer
der van de bondsregering, Kurt
Becker, dat de bedreiging van
een militaire inmenging van de
Sowjet-Unic „groot' is, en „niet
verminderd". Uit kringen van de
Amerikaanse inlichtingendien
sten werd gemeld dat troepen
van de Sowjet-Unie en andere
Warschaupact landen zich con
centreren langs de Poolse grenze-
Sowjet-Unie
overlegt
met DDR
MOSKOU (AP) - De Russische
ambassadeur in de DDR en
de bevelhebber van de Russi
sche troepen in dat land heb-
bén gisteren in Oost-Berlijn
een ontmoeting gehad met de
voornaamste militaire en po
litieke leiders van Oost-
Duitsland. Volgens het Russi
sche persbureau Tass zijn 'za
ken van gemeenschappelijk
belang' besproken.
De Russische ambassadeur
Pjotr Abrasimov leidde de
bijeenkomst.
Aangenomen wordt dat de Rus
sische leiders, voordat zij de
stap nemen in Polen tussen
beide te komen, zich eerst zul
len verzekeren van de mede
werking van Oost-Duitsland
en de andere leden van het
Warschau-pact.
(Van onze correspondent)
LONDEN (GPD) - De Britse
scheepvaartfederatie en de vak
bond voor zeelieden bespraken
gisteren afzonderlijk het mogelij
ke gevaar dat Britse boten en be
manningsleden oplopen in Ierse
wateren. De vergaderingen wer
den gehouden nadat vrijdag
nacht de IRA het Britse schip
Nellie M tot zinken had gebracht.
Zeven gewapende IRA-leden
overrompelden de bemannings
leden en dwongen hen in een rub-
berboot het schip te verlaten,
waarna ze het schip opbliezen. De
waarde van Nellie M wordt ge
schat op vijftien miljoen gulde-
Het schip vervoerde steenkool toen
het voor de Ierse kust overrom
peld werd door het verboden Ier
se Republikeinse Leger De be
manning werd verteld dat meer
zich afvragen of de regeringspar
tij wel op de goede weg was. De
'kritische sector' wilde haar stem
laten horen. Dat kon alleen maar
door de afschaffing van het 'Pre
sidentiële' karakter van de partij,
die de interne democratisering
van UCD onmogelijk maakte.
Minderheden
De 'kritische sector' voerde tijdens
het partijcongres de interne de
mocratisering hoog in het vaan
del. Onder de leuze 'Minderhe
den moeten binnen de UCD ook
een kans hebben' hield men ook
een congres in een naburig hotel
BRUSSEL (GPD) - Nederland wil
'beduidend meer' haring uit de
Noordzee vangen dan de 11.000
ton die de Europese Commissie
gisteren heeft voorgesteld. Dit zei
een Nederlandse woordvoerder
na de eerste ronde van onderhan
delingen tussen de visserijminis
ters van de Europese Tien. Inzet
van het beraad was het totstand
komen van een gemeenschappe
lijk Europees visseriibeleid.
De Europese Commissie, het 'dage
lijks EG-bestuur', legde gisteren
haar voorstel op tafel om de ha-
ringvanst in de Noordzee dit jaar
te hervatten. De afgelopen drie
jaar was de haringvangst hier ver
boden omdat de voorraad we
gens overbevissing ernstig was
aangetast. Volgens het EG-
bestuur kan er nu zo'n 40.000 ton
haring worden opgevist.
Nederland zou hiervan rond 11.000
ton (27 procent) krijgen. Minister
Braks (landbouw en visserij)
noemde het voorstel een 'stap
voorwaarts'. Omdat hij als voor
zittervan de EG-ministerraad op
treedt, weigerde hij nader com
mentaar. Maar tijdens het overleg
werd van Nederlandse kant de eis
naar voren gebracht om aanmer
kelijk meerharing te mogen op-
Volgens visserijbiologen kan er dit
jaar tussen 50.000 tot 75.000 ton
haring in de Noordzee worden
opgevist, aldus minister Braks.
Brits geregistreerde schepen ge
vaar liepen in de toekomst opge
blazen te worden door de I RA. De
IRA maakte ook duidelijk in de
toekomst haar acties te zullen
richten op andere „gerechtvaar
digde commerciële doelen".
De politie vreest dat niet alle bom
men aan boord van het gezonken
schip ontploft zijn. maar juridi
sche moeilijkheden beletten gis
teren het onderzoek. De moeilijk
heden ontstonden toen uitge
vochten moest worden in welke
wateren de Nellie M precies ge
zonken was. Het schip zonk in de
Lough Foyle die Noord-Ierland
scheidt van de Ierse Republiek.
Al jarenlang is er onzekerheid
over de vraag wie precies verant
woordelijk is voor die watere-
Woordvoerder Davy van de Britse
scheepvaartfederatie, bevestigde
in contact te staan met de Britse
van het gebouw, waarin het
UCD-congrcs plaatsvond.
Op het eerste gezicht verloor de
'kritische lijn' van de 'aanhan
gers' van Suraez bestaande uit
'oud-francofielen' thans so
ciaal-democraten en mannen uit
het oude dictatoriale staatsappa
raat - maar bij nader inzien be
haalden deze 'critici een morele
overwinning, doordat zij in de
bestuursorganen veel meer ze
tels kregen dan verwacht.
Na veel geharrewar van beide kan
ten koos men gisteren het partij
bestuur: 82 procent "aanhan
gers" van Suarez worden bij de
Nederland had vroeger een aan
deel van 32 procent in de visserij
op haring die voor menselijke
consumptie bestemd is. Volgens
het voorstel van de EG-commis-
sie bedraagt dit percentage nu 27.
Alleen Engeland, bijgevallen
door Griekenland, verklaarde
zich voor handhaving vap het be
staande vangst verbod. De andere
EG-landen willen ook weer op
haring gaan vissen.
De opstelling van Londen wordt in
de Europese kringen meer als een
tactische zet gezien dan als een
fundamenteel standpunt. Minis
ter Braks toonde zich tevreden
dat de industriële haringvisserij
op de Noordzee verboden blijft.
regering over verdere mogelijke
acties van de IRA. Davy zei dat
het de federatie al jarenlang be
kend is dat haar boten gevaar lo
pen aangevallen te worden door
de IRA. Ook de zeeliedenvak
bond zei de veiligheidsmaatrege
len te zullen verscherpen, maar
geen „totale landelijke actie" te
kunnen ondernemen.
Campagne
Intussen riep in Belfast gisteren de
protestantse leider Ian Paisley
met groot gevoel voor drama en
historie de Noordierse bevolking
op zich te scharen achter een
nieuwe Ulster Declaratie. De de
claratie maakt deel uit van een
nieuwe campagne die tot doel
heeft de Ierse Republiek buiten
alle besprekingen te houden over
de toekomst van Noord-Ierland.
Paisley maakte pas geleden zijn
dagelijkse leiding van de partij
wakker gehouden door 18 pro
cent "critici".
In de "politieke raad", het hoogste
partijorgaan tussen de congres
sen door, ligt de verhouding
evenwichtiger: 39 procent "criti
ci" nemen de topbeslissingen
met 61 pet "aanhangers" van
Suarez, van wie sommigen - zo
als oud-minister Rodolfo Martin
Villa de oud-premier reeds een
halfjaar geleden politiek hebben
afgeschreven. Deze twee stro
mingen. die alles bij elkaar so
ciaal-democraten, liberalen,
christen-democraten, "oud-fran-
Een probleem is nog dat ook
Noorwegen (dat geen lid is van de
EG) een flinke hoeveelheid ha
ring uit de Noordzee opeist als de
tien besluiten dat de haring
vangst hier wurdt heropend.
Behalve over de hoeveelheden vis
die gevangen mogen worden,
draait het bij de onderhandelin
gen tussen de tien vooral om de
vraag of vissers uit andere EG-
landen toegang krijgen tot de
kustwateren van Engeland en
Ierland. Londen eist een zone van
12 mijl exclusief voor vissers uit
het Verenigd Koninkrijk. Parijs
staat op het recht van de Franse
vissers om in de Britse wateren te
mogen vissen.
vastberadenheid om Ulster bin
nen het Verenigd Koninkrijk te
houden duidelijk door 500 man
nen met wapenvergunningen 's
nachts voor een aantal journalis
ten te laten paraderen. Met deze
actie wilde de dominee de Britse
regering waarschuwen dat de
protestanten van Noord-Ierland
..zich met alle middelen tegen
verraad zullen verzetten".
Paisley is fel gekant tegen de geza
menlijke Anglo-Ierse studies die
op het ogenblik gehouden wor
den. Hij vreest dal de Britse rege
ring hiermee Ulster zal „verra
den" door de protestantse bevol
king over te leveren aan „de vij
and", het katholieke Zuiden.
Paisley wil dat Noord-Ierland
deel zal blijven uitmaken van het
koninkrijk en bestrijdt iedere
vorm van zelfbestuur. Paisley's
declaratie zal de komende weken
in honderdduizend brievenbus
sen gestopt worden om door aan-
cofielen" en onafhankelijken
zoals Adolfo Suarez bevatten,
worden gestuurd door de onaf
hankelijke partijvoorzitter Au-
gustin Rodriguez Sahagun, de
missionair minister van defensie
en "aanhanger" van Suarez.
Adolfo Suarez heelt tijdens het
congres bereikt dat beide stro
mingen Leopoldo Calvo Sotclo,
de demissionaire minister van
economie, steunen als nieuwe
minister-president. Calvo Sotelo
is een behoedzaam en conserva
tief man, die alles zal doen om de
twee stromingen dich bij elkaar
te houden. Twistpunten, zoals
echtscheiding of de afschaffing
van bijzonder onderwijs, zal Cal
vo Sotelo uit de weg gaan, omdat
er meer brandende problemen
zijn. zoals de economische crisis,
de toenemende werkloosheid, de
voorthollende inflatie en de on
rust in de regio's.
NEW DELHI (Reuter) - Singapore
heeft gisteravond op de eerste
dag van de ministerconferentie
van de beweging van niet-gebo-
den landen in de wereld in New
Delhi openlijk het recht van Cuba
aangevochten om als voorzitter
van de beweging te fungeren. Dit
vanwege zijn nauwe banden met
Moskou, die naar het oordeel van
Singapore de geloofwaardigheid
en doeltreffendheid van de groep
ernstig hebben geschaad. Drie
Cubaanse diplomaten verlieten
de bijeenkomst toen de Singapo
rese minister van buitenlandse
zaken, Suppiah Dhanabalan. dit
zei om weer terug te keren toen
hij was uitgesproken.
De Indiase premier Indira Gandhi
had de beweging eerder op de
dag ertoe opgeroepen haar een
heid te bewaren, maar de aanwe
zigheid van naar schatting
200.000 man Vietnamese troepen
in Cambodja en van Sowjet-troe-
pen in Afghanistan heeft de con
ferentie van de ministers van bui
tenlandse zaken van de 96 leden
van de beweging, die in totaal
vier dagen gaat duren, reeds ver
deeld.
Evenals Singapore had de Pakis
taanse minister van buitenlandse
zaken, Agha Shahi, gisteren ver
klaard, dat de beweging haar ge
loofwaardigheid alleen zou kun
nen behouden door terugtrek
king van buitenlandse troepen
uit Afghanistan en Cambodja te
eisen. Een eis, waar de bondgeno
ten van de Sowjet-Unie binnen
de beweging zich tegen verzet
ten.
Cuba, andere pro-Russische niet-
gebonden landen en nu ook India
steunen de door Vietnam met be
hulp van zijn troepen in Cambod
ja in het zadel geholpen regering
van Heng Samrin.
Waldheim
Wat Afghanistan betreft, vandaag
zou VN-secretaris Kurt Wald
heim naar New Delhi komen om
te pogen overleg op gang brengen
tussen dit land en de buurlanden
Iran en Pakistan, maar volgens
confercntiekringen zal dit geen
gemakkelijke taak zijn, al ver
klaarde de Afghaanse president
Babrak Karmal gisteren volgens
radio Kaboel elk initiatief van de
conferentie toe te juichen dat tot
een politieke oplossing van de Af
ghaanse kwestie zou kunnen lei
den. Hij wil daarover met zijn bu
ren praten, mits dit maar gebeurt
"op basis van de Afghaanse voor
stellen van 14 mei". Deze hielden
directe besprekingen met Iran en
Pakistan afzonderlijk in zowel als
de cis van internationale waar
borgen voor met-inmenging in
de interne Afghaanse aangele
genheden.
Pakistan wil evenwel drie-partijen-
overleg overeenkomstig een re
solutie van de Algemene Verga
dering van de VN van november.
De Pakistaanse minister van bui
tenlandse zaken, Shahi. zei meer
hoop te hebben gehad toen hij vo
rige maand voor het eerst een Af-
ghaans initiatief aankondigde,
maar in de huidige context be
sprekingen over Afghanistan niet
mogelijk te achten. Iran heeft ver
klaard daaraan niet te willen deel
nemen zolang de Sowjet-Unie
zijn troepen niet uit Afghanistan
heeft teruggetrokken.
hangers te worden onderteken-
d.
De declaratie is op dezelfde leest
geschoeid als die van de vroegere
protestantse leider Edward Car
son. Carson, nog steeds hevig be
wonderd door Paisley en vele
protestanten, richtte in 1913 het
Ulster Vrijwilligers Leger op. dat
uitgroeide tot honderdduizend
man. De vrees van de regering dat
dit tot een burgeroorlog zou lei
den, mondde in 1921 uit tot de
splitsing van Ierland in een
Noord en een Zuid-Ierland. Pais
ley spiegelt zich steeds meer aan
Carson, die gezien wordt als de
man die erin slaagde zelfbestuur
tegen te houden. Carson's decla
ratie hiertegen in 1912 werd door
vele protestanten ondertekend,
door sommigen met hun eigen
bloed. Dat zelfde jaar organiseer
de Carson elf marsen die Paisley
met ingang van maart wil herha
len.
(Van onze correspondent Anton Koene)
WENEN - Terwijl in Warschau het centrale comité van de Poolse commu
nistische partij gisteren nog achter gesloten deuren vergaderde, maakte
het Poolse persbureau PAP bekend dat premier Pinkowski is vervangen
door de minister van defensie, generaal Wojciech Jaruzelski.
Een aantal Poolse boeren, die tien dagen in hongerstuking zijn. zijn gisteren naar het ziekenhuis overgebracht.
Zij eisen een wettelijke status voor hun onafhankelijke boerenvukbond. Vier van hen,zijn nog steeds in hongersta
king. Hier onderzoekt een arts een van hen. Op de muur staat geschreven: "Laat de boeren niet uithongeren: het is
al erg genoeg dat we niets te eten hebben".
Gesprek over Europees visserijbeleid
SAN SALVADOR (UPI. AP) - Vermoedelijk linkse guerrillastrijders heb
ben gisteren in El Salvador het vuur geopend op een bus. Hierbij zijn
achttien mensen gedood en 23 gewond, zo hebben de Salvadoriaanse
autoriteiten meegedeeld.
De bus werd in Bermuda, 25 kilometer ten noorden van de hoofdstad San
Salvador, overvallen.
Naar de autoriteiten verder meedeelden zijn in Augustin, ten oosten van
San Salvador, dertien mensen ernstig gewond geraakt bij een treffen
tussen guerrillastrijders en een door de overheid bewapende "burger
patrouille". Het gevecht werd gestreden met handgranaten.
Een Franse fotograaf, die voor "Newsweek Magazine" in El Salvador
werkte, is in een ziekenhuis in de VS overleden. Verleden maand werd
hij in El Salvador door een sluipschutter in de borst geschoten.
In en rond San Salvador zijn gisteren ook drie bommen ontploft. Een van
de bommen was geplaatst bij een elektriciteitscentrale in een voorstad
van de hoofdstad. Niet bekend is hoe groot de schade is. Er is geen
melding gemaakt van slachtoffers.
