Alexander Haig:
Iran krijgt geen
wapens van V.SJ
Reagan laat prijscontrole benzine los
■riimifvr»
Solidariteit verliest greep op situatie
Bewapening VS
desnoods ten
koste van armen
Strijd tegen
communisme
en zionisme
NMB
Ondanks toezegging Carter
Hoge rente en uw geld blijft
dagelijks opvraagbaar.*
DONDERDAG 29 JANUARI 1981
PAGINA 9
(Van onze correspondent
Henk Kolb)
WASHINGTON - President Rea
gan heeft de prijscontrole op ben
zine en brandstof opgeheven, een
maatregel die vermoedelijk zal
leiden tot een stijging van de ben
zineprijzen met mogelijk zo'n 10
procent. De prijscontrole zou, na
negen jaar, eind september van
dit jaar ten einde zijn gekomen,
maar Reagan oordeelde een on
Rcntc voor dc maand februari.
De NMB Kapitaal
markt - Rentereke
ning geeft een rente die
een half procent boven
het gemiddelde rende
ment op aflosbare Ne
derlandse staatslenin
gen ligt. Hen hoog ren
dement dus.
Van onze correspondent
Anton Koene)
WENEN - De gebeurtenissen in
Polen volgen elkaar nu zo snel op,
dat de voornaamste belangheb
benden, de Poolse regering en de
nieuwe vakcentrale Solidariteit,
niet weten hoe de zaken te keren.
Onderhandelingen over de vijf
daagse werkweek vinden, zoals
overeengekomen, het komende
weekeinde plaats. Verder zijn er
definitieve plannen uitgewerkt
voor een landelijke staking van
een uur op maandag 2 februari, in
plaats vap dinsdag 3 februari zo
als het plan was. om daarmee het
protest van de boeren te onder
steunen tegen de weigering van
de Poolse regering een onafhan
kelijke boerenbond te erkennen
Dit zijn de enige vaststaande pun-
middellijk ingrijpen nodig om de
Verenigde Staten een 'evenwich
tig energiebeleid' te geven. Waar
sommigen de maatregel prijzen,
zeggen anderen - onder wie de
consumenten-organisaties - dat
*Uw geld blijft
dagelijks opvraagbaar.
Over de opgenomen
bedragen berekent de
NMB een geleidelijk
afnemende retourrente.
Folder met uitge
breide informatie bij
elk NMB kantoqr ver
krijgbaar.
De NMB denkt met u mee.
ten in een rumoerige, chaotische
situatie die van uur tot uur kan
veranderen.
De topfiguur van de onafhankelijke
vakcentrale Solidariteit, Lech
Walesa, die schijnt af te wijken
van de gematigde koers die de
paus hem eerder deze maand bij
zijn bezoek aan Rome heeft aan
geraden, is aangekomen in de
Zuidpoolse Rzeszow, waar 200
boeren sinds 3 jarruari de gebou
wen van de ontbonden commu
nistische vakorganisatie bezet
ten. Walesa verklaarde bij zijn
aankomst dat hij in Rzeszow zal
blijven tot de regering de proble
men met de boeren heeft opgelos-
In het hoofdkwartier van Solidari
teit vergaderden gisteren de ove
rige leden van het hoofdbestuur
zij de oliemaatschappijen enor
me winsten toeschuift en een tra
gedie betekent voor de gebruike-
De voorstanders van vrije prijzen
Communist
mag geen
pleegkind
DÜSSELDORF (DPA) - De 32-
jarige Westduitse communist
Uwe Hüttmann uit Kleve in
Noordrijn-Westfalen, die we
gens zijn partijlidmaatschap
niet aan openbare scholen
mag onderwijzen, mag op de
zelfde grond ook geen meisje
van 15 jaar als pleegkind aan-
Het echtpaar Hüttmann had
zich met een verzoek om
pleegouders te mogen wor
den gewend tot het gemeente
bestuur van Kleve. Maar
woordvoerder Wilhelm Pfirr- N
mann zie gisteren dat de Hütt-
manns er niet borg voor kon
den staan, dat het pleegkind
in de geest van de grondwet
van de Bondsrepubliek
Duitsland democratisch en
tolerant zou worden grootge
bracht..
om een beleidslijn uit te stippelen
voor de komende onderhandelin
gen met de regering. Besloten
werd op 18 februari een algemene
landelijke staking van onbeperk
te duur te beginnen als met de
regering geen overeenkomst
wordt bereikt.
In het hoofdkwartier in Gdansk ko
men uit heel Polen ononderbro
ken berichten binnen van stakin
gen en prikacties. In Bialystok
wordt gestaakt uit protest tegen
de censuur, waar ironisch genoeg
de officiële censor de hoofdre
dacteur van de plaatselijke krant
is. In andere steden worden talrij
ke demonstraties gehouden om
de overplaatsing of vervolging
van corrupte communistische
ambtenaren af te dwingen.
In Lodz was woensdag het aantal
stakende studenten al uitge
groeid tot 4500. Zij hebben een
betogen dat hogere kosten voor
brandstof een zuiniger gebruik
bewerkstelligen en de ontwikke
ling van alternatieve energie
bronnen bevorderen. Slechts on
geveer een kwart van de in de
(Van onze correspondent)
WASHINGTON - Terwijl de voor
zitter van de Amerikaanse chefs
van staven het Congres waar
schuwde voor een „gevaarlijk en
instabiel tijdperk," heeft minister
van defensie Caspar Weinberger
voor de defensiecommissie van
de Senaat herbewapening van de
VS bestempeld als de voornaam
ste prioriteit van het ogenblik.
Weinberger verklaarde dat het in
ternationale politieke klimaat
blijft verslechteren en dat het
vooruitzicht van gebruik van mi
litaire macht, direct of indirect,
terwille van de bescherming van
Amerikaanse belangen, niet bui
ten beschouwing mag worden ge
laten.
De nieuwe bewindsman vindt de
huidige toestand van de VS-
strijdkrachten „minder dan be
vredigend" en dat kon niet op een
ongeschikter ogenblik aan de dag
treden. Amerika ligt bij de Rus
sen achter wat betreft de paraat
heid alsmede in conventionele en
strategische sterkte. „Wij zullen
uitgeven wat nodig is om onze
vermogens zo snel mogelijk te
verbeteren", aldus Weinberge-
Het geld voor de twee voornaamste
doelstellingen: een betere paraat
heid en meer strategische wa
pens, zal volgens Weinberger
wellicht moeten worden gevon
den door beknotting op sociale
programma's terwijl het voor ve
le andere projecten temporise
ring of een reductie meebrengt,
die van het ministerie van defen
sie op andere dan bewapenings
terreinen niet uitgezonderd.
Weinberger wil dat wordt onder
zocht welke programma's ter be
strijding van armoede daaraan
ook werkelijk iets bijdragen. An
dere woordvoerders van Rea
gan's regering hebben al laten
doorschemeren dat zij de uitga
ven voor voedselbonnen, die aan
armlastigen worden verstrekt als
een soort subsidie op de aankoop
van levensmiddelen, met de helft
willen beknotten, opdat „alleen
de werkelijk behoeftigen" ervoor
in aanmerking blijven kome-
Verenigde Staten geproduceerde
olie viel nog onder de prijsmaat
regel.
Een sterke stijging van de benzine
prijs zou onder meer voor de toch
al zwaar geteisterde Amerikaan
se auto-industrie nadelig kunnen
zijn. De Democratische senator
Howard Metzenbaum heeft ver
klaard alles in het werk te zullen
stellen om te zorgen dat Reagan's
besluit door het Congres teniet
wordt gedaan.
Generaal David Jones, voorzitter
van de chefs van staven, die jaar
lijks aan het Congres verslag uit
brengt over de toestand van de
strijdkrachten, was buitenge
woon somber. Uit kringen rond
Reagan is aangedrongen op zijn
vervanging, omdat hij zich tij
dens Carter's bewind al te gemak
kelijk zou hebben neergelegd bij
verzwakking van Amerika's mili
taire potentieel. Voor het Con
gres echter betoogde Jones, dat
de door Carter Verworpen B-l-
bommenwerper voor de lange af
stand toch moet worden ge
bouwd, Hij riep op tot nauwere
samenwerking in de NAVO bij de
verdediging van West-Europa te
gen een mogelijke Sowjet-aanval
en waarschuwde dat een conflict
met de Russen over het gebied
van de Perzische Golf tot een
krachtmeting van groter omvang
kan uitgroeien.
Ook Jones concentreerde zich
vooral op het thema van de Ame
rikaanse herbewapening, opdat
„de Sowjets voortdurend worden
geconfronteerd met het zekere
vooruitzicht dat een militaire on
derneming tegen belangen van
de VS of zijn bondgenoten het ri
sico meebrengt van een conflict
dat geografisch, qua omvang en
wat betreft geweld groter is dan
zij bereid zijn te aanvaarden".
Ex-gegijzelde
in ziekenhuis
ARLINGTON,VIRGINIA (Reuter)
- Robert Ode (65), de oudste van
de door Iran vrijgelaten Ameri
kaanse gegijzelden, is in Arling
ton in Virginia opgenomen in een
ziekenhuis wegens bronchitis en
uitputting.
Ode's dokter zie gisteren dat zijn
patiënt het verder goed maakt.
De ex-gegijzelden was gepensio
neerd van de Amerikaanse diplo
matieke dienst en voerde een tij
delijke opdracht in de Ameri
kaanse ambassade in Teheran
uit, toen deze in november 1979
werd bezet.
(Van onze correspondent
Rienko Wilton)
BEIROET - De islamitische
topconferentie in Taif (Saoedi-
Arabië) is voorbij. De conferen
tie is bepaald geweest door de
nadruk die de staatshoofden en
regeringsleiders van 38 islamiti
sche landen (samen met zo'n
700 miljoen inwoners) hebben
willen leggen op die zaken die
de islamitische wereld binden -
verzet tegen het Israëlische zio
nisme en het Russische com
munisme met name in Afgha
nistan -juist in een tijd dat het
islamitische blok wordt ge
plaagd door grote verdeeldheid
over bijvoorbeeld de Iraaks-
Iraanse oorlog.
De stand van zaken in de islami
tische wereld wordt het best
weergeven door de redenen
waarom vier islamitische lan
den het in Taif lieten afweten.
Het door Moskou gesteunde re
gime in Afghanistan werd niet
uitgenodigd vanwege de Russi
sche militaire aanwezigheid
daar. Egypte was niet uitgeno
digd omdat Sadat een vredes
verdrag met Israël heeft afge
sloten.
Iran boycotte de conferentie
vanwege de oorlog met Irak,
wiens leider Saddam Houssein
wel in Taif aanwezig was. Libië
deed niet mee omdat Gaddafi
ruzie heeft met het gastland Sa-
oedi-Arabië. De afwezigheid
van Afghanistan, Egypte, Iran
en Libië onderstreepte ook dat
de islamitische wereld van zijn
kant geen genoegen kan en wil
nemen met de situatie dat een
supermogendheid (Rusland)
een islamitisch land (Afghanis
tan) binnenvalt, dat een islami
tisch land (Egypte) een eenzijdi
ge vrede sluit met Israël ten kos
te van islamitische en Arabi
sche belangen (Jeruzalem en de
Palestijnse kwestie), dat het ene
islamitische land (Iran) de
grensrechten van een ander is
lamitisch land (Irak) niet wil er
kennen, en dat een islamitisch
land (Libië) zijn gang gaat in
Afrika (Tsjaad) en een zeer be
langrijk islamitisch land (gast
heer Saoedi-Arabië) tegen zich
in het harnas iaagt.
De Taif-conferentie is het meest
bepaald geweest door de afwe
zigheid van Iran, het land dat
een eigen, revolutionair elan
heeft willen geven aan de islam,
een elan dat door de overgrote
meerderheid van de islamiti
sche landen niet erg gewaar
deerd wordt. Als verdedigers
van Iran waren alleen Syrië,
Zuid-Jemen en in mindere ma
te de PLO en Algerije in Taif
aanwezig.
Daarom was het niet moeilijk
voor de Iraakse president Sad
dam Hoessein om de show te
stelen in Taif. Terwijl zijn troe
pen nog geen 48 uur daarvoor
een aanval hadden gedaan op
het Iraanse eiland Kharq, bood
Saddam Hoessein opnieuw aan
een einde te willen maken aan
de oorlog met Iran. Hij zei dat
Irak zijn troepen uit Iran met
een zou terugtrekken indien Te
heran de Iraakse eisen (soeve
reiniteit over de Shatt-al-Arab
grensrivier) zou inwilligen.
Saddam Hoessein zei ook dat
Irak bereid was met elke inter
nationale organisatie - inclusief
de islamitische conferentie - sa
men te werken om de Iraaks-
Iraanse crisis op vreedzame wij
ze op te lossen. De islamitische
conferentie in Taif heeft al actie
genomen: er is een verzoenings-
commisie samengesteld be
staande uit de secretaris
generaal van do conferentie Ha-
bib Chatti, PLO-chef Jasser
Arafat, en de staatshoofden van
Pakistan, Bangladesh, Turkije.
Guinee, Gambia en Senega-
De verwachtingen op succes
van deze bemiddelingspoging
tussen Teheran en Bagdad zijn
ATHENE (AFP) - Een Siberische
weersgesteldheid heerst op het
ogenblik in Griekenland. Geen
enkele binnenlandse vlucht van
"Olympic Airways" kon van het
vliegveld van Athene beginnen
vanwege de dikke sneeuwlaag op
de startbanen. Ook het vervoer
over de weg, per trein en te water
ondervond veel hinder.
Sedert het begin van de koudegolf
zijn in de afgelopen week onge
niet erg hoog: het wordt de ze
vende poging om een einde te
maken aan de Iraans-Iraakse
oorlog. De besluiten inzake Af
ghanistan, het tweede hete han
gijzer in Taif, zijn onder druk
van Moskou's vrienden Syrië en
Zuid-Jemen afgezwakt: Mos
kou's optreden in Afghanistan
werd niet letterlijk veroordeeld,
er werd slechts 'diepe ongerust
heid' uitgesproken over de blij
vende Russische bezetting, ter
wijl opgeroepen werd tot on
middellijke terugtrekking uit
Afghanistan van alle 'buiten
landse' (niet-Russische bij na
me) troepen.
Ook hier was de verdeeldheid in
de islamitische rangen duide
lijk zichtbaar: Pakistan en Sa
oedi-Arabië bijvoorbeeld we
zen voortdurend op het 'com
munistische gevaar' dat de isla
mitische natie bedreigt, terwijl
bijvoorbeeld Syrië en de PLO
hun aanvallen richtten op het
'Amerikaans imperialisme' dat
overal in het Midden-Oosten
militaire bases zou willen in
richten, Egypte had losgeweekt
uit de islamitische solidariteit
teneinde het een bondgenoot te
maken van het zionisme, en dat
Israël in staat stelt een blijvende
bedreiging te vormen voor de
islamitische wereld.
Het was dus een opbieden in
Taif welk gevaar het grootste is:
het communisme of het zionis
me. Er was ook een stroming in
Taif die beide gevaren even
reëel achtte voor de islamiti
sche wereld, en die om prakti
sche oplossingen vroeg. Het
beste voorbeeld hiervan was de
Libanese president Elias Sarkis
(de enige christen onder 37 isla
mitische leiders), die een ware
noodkreet liet horen over de si
tuatie in zijn land: „Libanon
lijdt zwaar onder de militaire
Palestijnse aanwezigheid in het
land. Libanon is het enige Ara
bische land dat zijn grenzen
heeft opengesteld voor de Pale
stijnse guerrillastrijders. Liba
non is niet langer meer in staat
om de vernietigende Israëlische
wraakacties tegen Libanon al
leen te dragen", aldus Sarki-
Het kwam erop neer dat Sarkis
de islamitische en Arabische
landen opriep zo spoedig moge
lijk een oplossing te zoeken
voor het Palestijnse probleem
(incluis te streven naar een on
afhankelijke Palestijnse staat)
voordat het te laat is 'en Liba
non er defintief onder door
gaat'. Over goede bedoelingen
op dit punt van de zijde van de
islamitische landen, zou Sarkis
eigenlijk niet te klagen moeten
hebben. De islamitische lan
den, ondanks hun vele geschil
len, konden zich namelijk in
Taif wel uitstekend vinden in de
Palestijnse kwestie en in Jeru
zalem. Het belangrijkste docu
ment dat in Taif geproduceerd
werd, is de zogenaamde Jeruza-
lem-declaratie.
Hierin staat dat alle moslim
landen in de wereld zullen ijve
ren voor bevrijding van de door
Israël bezette Arabische gebie
den (in 1967 door de Joodse
staat veroverd), inclusief Arabi-
sch-Oost-Jeruzalem, en dat de
Palestijnen het recht hebben op
een eigen onafhankelijke staat
onder leiderschap van de
PLO.
Een en ander zou moeten ge
schieden in het kader van deJ ï-
had' (heilige oorlog). Ten on
rechte wordt deze islamitische
oproep in het westen (en ook in
Israël) als een soort agressieve
daad uitgelegd. De 'Jihad' in dit
verband moet echter veel eer
der gezien worden als een 'isla
mitisch reveil', een oproep tot
actie, als een hernieuwd protest
tegen de Israëlische bezetting
van Arabisch land en de mosli
m-heilige plaatsen in Jeruza
lem, en Israëls weigering de ba
sis-nationale rechten van de Pa-
lestijnen te erkennen.
veer 30 mensen omgekomen. Een
aantal ouderen bezweek aan een
hartaanval als gevolg van de
weersgesteldheid. Dertien her
ders in enkele dorpen in de pro
vincie Evritanië, in midden-
Griekenland, worden al enkele
dagen vermist.
In Macedonië zijn weer wolven ver
schenen. In hetgebeid van Ra-
dossi hebben zij al 40 schapen
verslonden.
serie eisen, waaronder het
schrappen van de verplichte col
leges in de communistische ideo
logie. Er zijn aanwijzingen dat de
studentenstaking in Lodz voof,
het einde van deze week steun
krijgt van andere universiteits
studenten uit heel Polen.
Daarnaast zijn er opnieuw tekenen
dat er ook binnen de communisti
sche partij de conflictsituaties
naar een hoogtepunt groeien. Ge
neraal Moczar, die de Sowjet-
Unie graag als „sterke man" in
Polen zou zien, heeft er krachtig
op aangedrongen dat de Poolse
communistische partij wordt ge
zuiverd van degenen die het land
onder het Gierek-regime te
gronde hebben gericht en die nu
de „nieuwe koers" niet willen
aanvaarden. Moczar is een gepas
sioneerde Poolse nationalist die
tien jaar terug tijdens het Go-
moelka-regime een machtig man
s, daarna op dood spoor werd
gezet en die nu zijn plaats onder
de Poolse communistische lei
ders heroverd heeft.
In het algemeen veroorzaakt de
huidige situatie ook buiten Polen
de nodige bezorgdheid. Opnieuw
houden de westerse veiligheids
diensten zich bezig met een mo
gelijke Russische inval in Polen.
In de Poolse buurlanden Oost-
Duitsland, Tsjechoslowakije en
de Sowjet-Unie draait de anti-
Poolse campagne weer op volle
toeren.
Er zijn tenslotte ook nog berichten
over moeilijkheden in Oostduitse
havens, langs de Baltische kust,
in Estland, Letland en Litauen,
vanwaar wordt gemeld dat stu
denten in opstand zijn gekomen,
en in het gebied langs de Pools-
Russische grens waar arbeiders
en boeren discussiëren over vrije
vakbonden.
(Van t
correspondent Henk Kolb
WASHINGTON - Iran krijgt geen wapens van de Verenig
de Staten. De regering-Reagan heeft een beslissing terug
gedraaid van president Carter, die had goed gevonden dat
binnen het raam van het akkoord over de vrijlating van de
gegijzelden de wapens konden worden geleverd die Iran
al in de Verenigde Staten had gekocht, toen de Ameri
kaanse ambassade werd bezet.
Minister Weinberger (rechts) en de voorzitter van de chefs van staven
Jones bestempelden gisteren defensie van de VS als de hoogste prioriteit.
Dit heeft Alexander Haig, de nieu
we minister van buitenlandse za
ken gisteren tijdens zijn eerste
persconferentie bekendgemaakt.
De Verenigde Staten zullen zich
in hun buitenlandse beleid gaan
concentreren op bestrijding van
terrorisme.
stand rond Polen enigszins ver
minderd, maar zijn nog steeds in
staat tot snel ingrijpen. De Ver
enigde Staten overwegen met
sympathie een programma van
economische bijstand voor Polen
hoewel, merkte Haig op, Polens
probleem er een is van interne
hervorming.
Haig hoopt dat de Sowjet-Unie
niets zal doen dat wijziging
brenpt in de Draktisehe omstan-
Islamitische top ten einde:
WASHINGTON - Iran krijgt geen wapens van de Verenig
de Staten. De regering-Reagan heeft een beslissing terug
gedraaid van president Carter, die had goed gevonden dat
binnen het raam van het akkoord over de vrijlating van de
gegijzelden de wapens konden worden geleverd die Iran
al in de Verenigde Staten had gekocht, toen de Ameri
kaanse ambassade werd bezet.
Alexander Haig.
Eind april
verkiezingen
Zuid-Afrika
KAAPSTAD (Reuter) - Premier
Pieter Botha van Zuid-Afrika
heeft gisteren algemene verkie
zingen voor 29 april uitgeschre
ven.
De premier deed de bekendmaking
in het parlement, toen hij geko
men was aan het einde van een
rede waarin hij inging op een mo
tie van wantrouwen van de oppo
sitie.
Dit heeft Alexander Haig, de nieu
we minister van buitenlandse za
ken gisteren tijdens zijn eerste
persconferentie bekendgemaakt.
De Verenigde Staten zullen zich
in hun buitenlandse beleid gaan
concentreren op bestrijding van
terrorisme.
Volgens Haig heeft de regering zijn
beraad over het 'gijzelingsak
koord' nog niet voltooid, maar hij
verwacht dat de Verenigde Sta
ten hun verplichtingen zullen na
komen, binnen de perken van
binnenland se wetgeving en inter
nationale gebruiken. De bestrij
ding van internationaal terroris
me moet volgens Haig in de
plaats treden van de strijd voor de
rechten van de mens, omdat be
scherming tegen gewelddaden
een verplichting van alle regerin
gen is. Mensenrechten zijn, vol
gens Haig, een noodzakelijk deel
van buitenlands beleid, maar als
men daaraan een buitengewone
plaats toekent brengt men die
rechten in gevaar.
Risico's
Haig zei dat de Sowjet-Unie enor
me risico's neemt, zowel op het
westelijk halfrond als in Afgha
nistan. De militaire tussenkomst
van Libië in Tsjaad wordt, met
het oog op de bestrijding van in
ternationaal terrorisme, scherp in
het oog gehouden.
De Russen hebben hun troepenbe
stand rond Polen enigszins ver
minderd, maar zijn nog steeds in
staat tot snel ingrijpen. De Ver
enigde Staten overwegen met
sympathie een programma van
economische bijstand voor Polen
hoewel, merkte Haig op, Polens
probleem er een is van interne
hervorming.
Haig hoopt dat de Sowjet-Unie
niets zal doen dat wijziging
brengt in de praktische omstan
digheid die de Verenigde Staten
en de Sowjet-Unie houdt aan de
bepalingen van het inmiddels
formeel verstreken eerste ver
drag over de strategische kernbe
wapening.
Het graanembargo tegen de Sow
jet-Unie, dat Carter instelde na de
inval in Afghanistan moet vol
gens Haig gehandhaafd blijven.
Hij heeft geen haast met hervat
ting van de vredesbesprekin gen
tussen Israël en Egypte over Pa
lestijnse autonomie. De nieuwe
Amerikaanse regering onder
schrijft de afspraken van Camp
David, maar gegeven de grote
kans op een regeringswisseling
in Israël heeft het noch voor de
Verenigde Staten noch voor
Egypte veel zin de breekbare af
spraken die tot nu toe zijn ge
maakt in de waagschaal te stellen,
bij nieuw overleg met een pre
mier die vermoedelijk niet terug
keert. Naar wordt aangenomen
zou een regering onder leiding
van de Israëlische Arbeiderspar
tij eerder geneigd zijn Palestijns
zelfbestuur te overwegen.
(ADVERTENTIE)
NMB Kapitaalmarkt-Renterekening
Griekenland: Siberische kou
