"Ik sta nog
jwel op een
paar tenen links en rechts
vandaag
toegelicht
ïCabaretier
Frans Halsema:
J
Gitaarrecital zonder spanning
TV BUITENLAND
- DONDERDAG 29 JANUARI 1981
LEIDEN/« AMSTERDAM
Ruim 41 jaar geleden werd
Frans Halsema in Amsterdam
geboren als zoon van een re
clametekenaar, die in zijn
vrije tijd aan cabaret deed. Op
zijn zesde speelde hij al piano
en op zijn elfde stond hij, met
zijn vader, voor het eerst in
parochie verband, op het to
neel.
Na drie jaar ulo doorstond hij
een twaalf-ambachten-dert-
tien-ongelukken-periode:
banketbakker, herenmode-
verkoper, vertegenwoordiger
in stropdassen, effectenkan
toor en uitgeversmaatschap
pij. In de avonduren "schnab
belde" hij door piano te spe-
Morgenavond
in Leidse
schouwburg
len in kroegen en op feestjes.
De oprichting van de toenma
lige cabaretschool bracht uit
komst en negen maanden la
ter maakte hij deel uit van Lu-
relei.
Zijn periode bij het ABC-caba-
ret van Wim Kan ervoer Hal
sema als zeer leerzaam. Daar
na maakte hij programma's
met Gerard Cox en Adèle
Bloemendaal en vertolkte de
mannelijke hoofdrol in de
musical "En nu naar bed" van
Annie Schmidt.
De laatste jaren treedt hij alleen
op, eerst met het programma
"Ik, ik en nog er's ik" en tot
eind april met "Je moet er ge
weest zijn". Met dit laatste
programma komt hij morgen
avond (30 januari) naar de
Leidse Schouwburg.
Zijn volgende programma, dat
eind dit jaar of begin volgend
jaar in première gaat, krijgt
als titel "Frans Halsema and
the Angels of Hope", waarin
hij terzijde wordt gestaan
door drie meisjes. Het blijft
dus een one-manshow.
ujLEIDEN/AMSTERDAM - „Er is maar één ramp op de we-
ij reld en er is maar één groot goed op de wereld en dat is het
J feitdatjij er zelfbent, verder gaat dat niet. Egoïsme? Maar
3 het is toch allemaal egoïsme? Er is toch niets te bedenken
it wat je niet voor jezelf doet? Dat wordt dan als egoïsme
-i geïntrepreteerd, maar dat is, geloof ik, niet het goede
woord, het is overleven, mensen zijn overlevers, mensen
zitten ontzettend vast aan het leven".
li
ij
u Cabaretier Frans Halsema (41)
kijkt uit het raam. Rond zijn
ié nieuwe boerderij in Dreumel zijn
ei nog duidelijk de restanten van de
bouw zichtbaar. In het klamme
el gras scharrelt een konijn. In een
in hoek van de ruime zitkamer staat
U' een pianoeen instrument waar
;r| hij moeilijk buiten zegt te kunnen,
een onderdeel van zijn leven.
.4 „Ja, mijn programma is geënga
geerd. Aan het leven. En daar zit
ook de herkenning. Bij Vader
Abraham kunnen een hoop men-
I sen iets herkennen, wat ik dus
niet heb. Bij Wim Kan herken ik
het veel eerder, evenals bij Freek
de Jonge. Ik herken het bijvoor
beeld ook bij de Zangeres zonder
Naam, maar dat is dan een soort
herkenning die ik eigenlijk niet
wens, dat is sentimenteel, maar ik
kan er niet goed tegen, het doet
me iets, dus moet het wel iets
echts hebben".
- Richt je je tot een breed publie-
k?
„Ik vind het leuk als het elke avond
uitverkocht is, maar ik heb geen
programma gemaakt voor een zo
breed mogelijk publiek, ik sta
nog wel op een paar tenen zo
links en rechts. Ik heb een pro
gramma gemaakt dat ik zelf leuk
vind. Ik kan niet iets bedenken
wat ik niet leuk vind en het wel
doen. Je bent gewoon je eigen
maatstaf. Als je iets maakt, of dat
nou een schilderij is, een beeld
houwwerk of een tekst, dan maak
je dat omdat je het zelf mooi
vindt, of scherp, of dat je vindt
dat het die vorm moet hebben.
Als je alleen op schoonheid
werkt, of denkt dat dat de men
sen wel mooi zullen vinden, dan
kan je het maar het beste meteen
wegflikkeren, want dan heeft het
geen waarde. Je richt je huis toch
ook niet in voor de visite?".
wel dat het goed is om er door
heen te zijn gegaan. Ik denk dat ik
niet meer gelovig ben, maar dat is
natuurlijk niet meer dan een ge
dachte, ik weet niet hoe ik voel.
Want zo diep gaat zo'n geloof na
tuurlijk wel, het wordt je met de
paplepel ingegoten en van de
doopvont tot mijn twintigste,
eenentwintigste heb ik heel dui
delijk die indoktrinatie van het
katholicisme ondergaan. Ik kan
wel verstandelijk beredeneren
dat het allemaal onzin is, maar
daar wil ik absoluut geen mensen
mee kwetsen. Als er iets bestaat
dan heeft het niet die vorm die
ons door het katolicisme of door
het christendom in het algemeen
wordt aangepraat".
„Veel mensen laten zich door het
geloof aan een lijntje houden en
denken: hierna wordt het pas
echt leuk. Maar dan hebben ze
wel onderhand een pestleven
achter de rug. Alles is zonde, alles
is straf, dat is vreselijk, dat is heel
sadistisch bedacht c
onderdrukken".
Potpourri's
Egotrippen
„Wat ik doe is heel duidelijk caba
ret. Ik heb dit programma samen
geschreven met Guus Vleugel en
Guus is een absolute cabaret-
schrijver. Het is niet vergelijk
baar met wat Paul van Vliet op
het ogenblik doet of Herman van
Veen. Dat heeft, los van het feit of
je het mooi of lelijk vindt, niet
zoveel met cabaret te maken. Ie
dereen staat een beetje te egotrip
pen op het ogenblik. Dat is na
tuurlijk een uitgangspunt en dat
mag best. Maar mijn programma
is geen vrijblijvend amusement,
het gaat heel sterk over 1980 en
1981, onderwerpen als euthana
sie, abortus, kernenergie, gijze
lingen".
Frans Halsema is een man van ui
tersten: opgegroeid in een katho
liek, rechts gezin debuteerde hij
bij het atheïstische, socialistische
cabaretgezelschap Lurelei.
„Dat was een hele overgang natuur
lijk, maar het heeft me geen
kwaad gedaan. Ik denk in zijn al
gemeenheid, dat een godsdiensti
ge achtergrond altijd een slechte
achtergrond is. Zolang mensen
leven valt er niets te bewijzen, het
is een volkomen open stelling. Je
gaat allemaal dingen volgen die
door God weet wie, om het zo
maar even te noemen, zijn opge
legd. Aan de andere kant denk ik
„Ik heb in dit programma een num
mer, „Die leuke potpourri's", dat
gaat over vijf onderwerpen. Het
eerste is godsdienst en dat is en
blijft een absoluut heet hangijzer,
mensen schrikken er van. Het
tweede is het koningshuis. Over
de koningin, vinden de mensen,
kan net. Prins Bernhard mag al
genageld worden, want die is al
lang van zijn sokkel gedonderd.
Het derde gaat over sex. Als ik
dan op de wijs van „Daisy, Daisy"
letterlijk zing „neuken, neuken",
dan zie je nog steeds mensen ver
stijven en dan niet op de plaats
waar dat hoort. Als vierde komt
geweld aan de orde en dat mag,
want om geweld mag je lachen.
Over geweld mag je de grofste
dingen zingen, hoewel dat toch
erg is, bij geweld begint het pas
echt gevaarlijk te worden. Ge
weld is voor veel mensen een heel
luchtig onderwerp, men is er aan
gewend. Het vijfde onderwerp is
politiek en ook dat kan je onge
hinderd zo smerig behandelen als
je maar wilt. Daar zit niemand
mee, dat vindt iedereen eigenlijk
ook een zwijnestal".
- Waarom is hij cabaretier geworde-
n?
„Alle dingen zijn natuurlijk een op
telsom. Het heeft ermee te maken
dat ik meen dat ik iets te vertellen
heb, dat ik meen dat ik kan zin
gen, dat ik meen muzikaal te zijn.
Het heeft te maken met ijdelheid,
met het feit dat ik er geld mee kan
verdienen. Ik vind het leuk om te
doen, maar er zitten wel degelijk
negatieve kanten aan. Ik heb een
liedje in dit programma waarin ik
alle negatieve kanten van het vak
opsom. Door zijn overtrokken-
heid wordt dat verhaal natuurlijk
belachelijk, want het druist in te
gen het magische dat velen aan
het theater verbinden en dat er
ook wel degelijk is".
Wonderlijk
„Het is toch een heel wonderlijk ge
geven: als ik 's avonds het theater
binnenkom en ik zie alleen een
vleugel op het toneel staan, het
Frans Halsema
decor is er en ik ben er, meer is er
niet... Dan denk-ik wel eens om
zeven uur: hoe zat het ook weer,
hoe moet het ook weer ontstaan?
En dan heb ik toch de dag daar
voor een voorstelling gespeeld.
Maar dan is het heel vreemd, dat
naarmate je toeleeft naar het mo
ment dat de voorstelling moet be
ginnen, het allemaal weer bezit
van je neemt. Dat is best heel
wonderlijk aan dit beroep".
- Waarom is Frans Halsema - zelfs
de pianist die hem in het vorige
programma nog vergezelde is
thuis gebleven - helemaal alleen
op het toneel gaan staan?
„Gerard Cox en ik hebben in de
ogen van het publiek wellicht een
duo gevormd, maar we waren na
tuurlijk nooit een echt duo. Je
gaat jezelf ook herhalen en bo
vendien had ik de indruk dat ik
toch wel iets te vertellen had op
toneel, meer dan alleen maar als
leuke padvinder. Ik wilde wel
eens helemaal aan mezelf toeko
men, met alle pauzes en stiltes die
ik wil leggen, de dingen doen die
ik leuk vind. Daarvoor moetje in
derdaad de one-manvorm kiezen.
Maar het is ook moeilijker, want
je hebt de hele avond de directe
confrontatie van jezelf met het
publiek, daar zit niets tussen. Dat
is een leuke strijd, maar het is ook
een strijd natuurlijk".
„Elke avond weer denk ik na de
voorstelling: dit was de beste.
Tenzij er gewoon wel eens eentje
tussendoor schiet waarvan je dat
niet denkt. Je moet je kunnen
omkeren in zo'n voorstelling. Je
moet het zo kunnen spelen, dat
op welke plek in het programma
je ook komt, je je een keer om
kunt draaien, gewoon op het to
neel, dat je dat zou durven. Dan
heb je de voorstelling pas echt in
de hand. En dat duurt inderdaad
heel lang".
De >e ijverige cameraman kreeg tijdens de opnaniev voor een kinder
programma in Marine World Park (VS) meer dan hij ooit verwacht had.
Een kleine Bengaalse tijger wandelde namelijk met zijn scherpe klauwen
over hem heen. De cameraman overleefde het avontuur en had mooie
beelden.
LEIDEN - Hoewel de gitaar een
scala aan klankkleur kan bieden -
niet alleen door de snaren harder
of zachter aan te slaan, maar ook
door de aanslag te variëren en
door de snaar op verschillende
plaatsen te bespelen - buitte gita
rist Jan Penninkhof deze moge
lijkheden, op zijn overigens mati
ge gitaar, slechts karig uit.
Pas op het einde van zijn recital,
gisteravond in de Kapelzaal van
K O werd zijn spel wat boeien
der en zijn registratie levendig.
De gitarist was nu ook lijfelijk
meer betrokken bij de muziek en
dat kwam zijn presentatie zeer
ten goede.
Nu zijn de laatste twee werken,
'Thème varié et finale' van MM.
Ponce(1882-1948)en 'Suite Vene-
zolana' van A. Lauro (geb. in 1917)
muzikaal uitdagender voor een
gitarist dan de 'Luitsuite nr. 3'
van J.S. Bach (1685-1750) en de
'Sonata clasica' van M.M. Ponce,
geschreven als hommage aan F.
Sor, waar Jan Pennikhof mee be
gon.
Uitgesproken saai was zijn spel
hier: de baslijnen waren dof en
zonder expressie - misschien zou
een steviger attack van de rech
terduim en wat meer variatie
hiermee, wat oplossen - en de gro
te lijn ging ten onder aan de te
grote aandacht voor het detail.
De 'Qautre pieces brèves' van F.
Martin (1890-1974), vier bizarre
stukken, met een macabere sfeer,
kregen veel te weinig spanning,
waardoor het onbegrijpelijke sa
lonstukjes werden.
Gitarist Jan Penninkhof beschikt
over een uitstekende techniek.
hopelijk diept hij ook de dynami
sche en expressieve mogelijkhe
den van zijn instrument verder
uit. ELLEN LOOYESTEIN
(ADVERTENTIE)
I I C J KOI M BETA ALCHHtJI 1 I Dl CiROEM BLTAALPA
Gegarandeerd tot f 1(X),- per cheque. Zonder kosten
erkrijgbajr bij alle banken en spaarbanken van Nederland.
NEDERLAND 1
18.25 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
18.30 - Jeugdjournaal (NOS)
18.36 - Sesamstraat (NOS)
18.50 - Paspoort voor Turken (NOS)
19.00 - Woody Woodspecker (TROS)
19.06 - Op volle toeren (TROS)
20.00 - Kieskeurig (TROS)
20.30 - Lessen in liefde, tv-serie (TROS)
21.37 - Journaal (NOS)
21.55 - Den Haag Vandaag (NOS)
22.10 - Grootstad, filmdocumentaire (NOS)
23.10 - Jourpaal (NOS)
23.15 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
NEDERLAND 2
18.57 - Journaal (NOS)
18.59 - Don Quichot (VARA)
19.25 - Het mysterie van Danedyke (VARA)
20.00 - Journaal (NOS)
20.27 - Hoe bestaat het (VARA)
20.45 - Malu, een vrouw, tv-sene (VARA)
21.30 - Ombudsman (VARA)
22.00 - Zeg 'ns "AAA", tv-serie (VARA)
22.25 - Achter het nieuws (VARA)
23.20 - Journaal (NOS)
23.25 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
DUITSE TV
DUITSLAND I
20.00 Journ. 20.15 Doe. 21.15 Mu-
ziekprogr. 22.05 Amus.progr. 22.30
Actual. 23.00 Doe. 23.45 Journ. (Reg.
progr. NDR: 18.00 Sonne. Wein und
harte Nusse, tv-serie. 18.30 Actual.
1845 Kleuterscrie. 18.55 Inform,
mag. 19.25 Sport. 19.59 Progr.-overz.
WDR: 18.00 die offene Tur, tv-spel.
18.15 Westside Hospita), tv-serie.
19.15 Actual. 19.45 Inform, pro
gr.).
DUITSLAND II
18.20 Kreuzfahrten eines globetrot
ters, tv-serie. 19.00 Journ. 19.00
Journ. 19.30 Spelprogr. 20.50 Rep.
21.00 Actual. 21.20 Filmrep. 22.05 ein
bisschen was Schones, tvdspel.
23.35 Journ.
DUITSLAND III WDR
18.00 Kleuterprogr. 18.30 Inform, se
rie. 19.00 Sport. 1945 Cultureel
progr. 20.00 Journ. 20.15 Sernade fur
zwei Pistolen.(Les femmes sen en
balancent), Franse speelfilm 22.10
Inform, progr. 22.55 Rep. 23.40 Jour-
BELGISCHE TV
BELGIË VLAAMS
18.00 Kinderserie. 18 05 Jeugdserie.
18.30 Jeugdmag. 18.57 Gastprogr.
19.37 Meded. en Morgen. 19 45
Journ. 20.10 Spelprogr. 20.55 Ak-
tual. 21.45 Dallas, tv-serie. 22.30
Sportmag. 23.00 Journ.
NET II
Van 18.00-20.10 Zie NET 1. 20.10 De
collega's, tv-serie. 20.45 Doe. 21.15
Filmrubriek.
Grootstadeen film over vrijwilligerswerk. Zo kondigt de NOS
de produktie aan die Kees Hin in opdracht van CRM en met mede
werking van de NOS-televisie vervaardigde. De 55 minuten duren
de film, die vanavond (22.10 uur via Ned. 1) wordt uitgezonden,
omvat echter veel meer dan het vrijwilligerswerk. Het is eerder een
film over menselijke relaties, iets wat Hin erg interesseert. Waar het
vrijwilligerswerk of de „vrijwilligheid" als een rode draad door
heen loopt.
Kees Hin maakte van zijn film een speurtocht n<
helpen en mensen die geholpen moeten worden. De vraag die hij stelt
is: Wat voor mensen zijn het die vrijwiligers? Hij zoekt ze en gaat ze
als het ware uitvergroten.
Een grote groep mensen in een drukke winkelstraat van Rotterdam
(„Grootstad"). Iemand tuurt doorzijn verrekijker naar de menigte,
harde thriller-achtige muziek (van Otto Ketting). Commentaar bij
de beelden: „Over wie wil je wat wetenDie vrouw met die laarzen
De man met dat sjaaltje? Neen! Wat doet ze voor werk?"
Dan zwenkt de camera weg van de groep. Een individu wordt
uitgelicht. De camera volgt hem of haar op zijn weg en laat vervol
gens daadwerkelijk zien wat die persoon doet en denkt.
Het is de bedoeling dat de film na vertoning „het land ingaat". Hij
komt ook in de filmoteek van de Rijksvoorlichtingsdienst, zodat
iedereen er gebruik van kan maken. Dat is een van de redenen dat
de NOS de film uitzendt. De andere reden is dat de NOS ongeveer
30.000 gulden (dat is ruim minder dan de helft) heeft bijgedragen in
produktiekosten.
DONDERDAG 2y JANUARI
HILVERSUM I
Ieder heel uur nieuws. NCRV: 18.11
Hier en nu. 18.30 Daar waar de mo
lens staar. 18.45 Leger des Heils-
kwartier. 19.02 De wereld zingt Gods
lof. 19.53 Lichtsein. 20.03 Orgelcon
cert. 20.35 Literama-donderdag.
21.02 Op de vrije toer. 22.02 NCRV-
Donderdag-sport. NOS: 23.02 Met
Winfried Povel. 3.02 half-u
4 02 Herrie op 1. 6.02 Van zessen
klaar wakker.
HILVERSUM II
IKON 18.05 Kleur OVER-
H.VOORL. 18 35 Wetenschapsbe
leid PP: 18 50 Uitz van de PPR.
AVRO 19 00 Zo hoor je nog eens
wat. 19.20 In de kaart gespeeld. 21.00
Rond Ernst Krenerk 22.30 Nws.
22.40 Het Radio-Kamerorkest. 23.15
Jazz Spectrum. 23.55 Nws.
HILVERSUM III
Ieder heel uur nieuws. NOS: 18.03
De Avondspits met de Nationale
Hitparade. TROS 1902 Poster,
20.02 Ferry Muut's Soul Show. 22.02
Sesjun. 23.02 Wim van Putten met
LP-werk.
VRIJDAG 30 JAN.
HILVERSUM I
KRO <7 03en 8 03 Echo) 9 03(S) An
ne van Egmond 12.03 (S) Van Uur
tot Uur 13 03 (S) Echo. 13 15 (S)
Kruis of munt. 14.02 (S) The com-
HILVERSUM II
VPRO: 07 00 Nws. 07.10 Ochtend-
gvm. 07.20 Radionieuwst! lenst
VPRO. (07.30. 08.00, 08.30 Nws)
09.00 Gvm. voor de vrouw. 09.10 Wa
ters! 09.15 Expres-VPRO. 1045
Werkbank. AVRO 10 55 De Neder
landse Schoolradio. 11 10 Switch on.
TROS 11.20 Week-in, week-uit.
12 26 Meded voor land- en tuinb
12.30 Nws 12.36 Aktua. NOS 13 00
Nws. 13.11 Meer over minder. 14 20
Op de zeepkist. 14.45 't Kan van nut
zijn. 15 30 Van onze redactie VOO
HILVERSUM III
sein. 9.03 <S) De muzikale fruitmand.
10.03 (S) Muziekmotief. 10 45 (S) La
luz verdadera. NCRV: 11 03 (S) Pop
non stop 12 03 (S) Gneu-middag
VOO 14 03 (S) De Tipparade 15 20
(S) Popjournaal. 1530 (S) Top-40.
(16.45 Concertnieuws).
HILVERSUM IV
NOS 7 00 Nws. 7.02 (S) Vroeg klas
siek 9 00 Nws. 9.02 S) Muziek ui* de
Middeleeuwen en Renaissance 9 35
(S) V rijdagmorgenconcert VOO:
1100 (S) Muziek voor miljoenen.
<12 00 Nws. 12 02 Muziekkwis 12.10
Muziek uit dc klass. top 10 12 30
Nieuwe popul. klassieken). EO.
13 00 (Sl Klassieke klankjuwelen.
14 00 Nws. 14 02 (S) Theologische
verkenningen 14.20 <S) Kla.-s con
cert. VPRO: 15 00-17 00 (S) Muziek
