"Als
Maccabi
verliest js het
stil op straat'
ledereen in Israël betrokken bij club
mmtm
Harry Kip, die op zijn zwerftochten langs de interna
tionale basketbalvelden meermalen Israel bezocht
en deze gelegenheid te baat neemt om oude kennis
Berkowitz de hand te schudden, zakt neer in het
leer dat domineert in de immense Penta-lounge en
op verzoek herinnert de receptioniste de Israëli
sche ster aan zijn afspraak met de delegatie uit Hol
land.
Waarna er een half uur niets gebeurt. Kip groet minzaam zijn toe
vallig passerende opponent van de vorige avond, de Maccabi-
Amerikaan Earl Williams, die er in zijn lange bontjas nog angst
aanjagender uitziet dan normaal gesproken al het geval is, maar
verder wordt de stilte niet doorbroken. De man die tegenover
heeft plaatsgenomen kijkt nors voor zich uit. Berkowitz is zich
zeker van zijn status bewust, want waarom duurt het anders zo
lang? Harry Kip krijgt er na een kwartiertje de pest in. Hij houdt
niet van sterallures.
Dan eindelijk maakt een gestal
te zich los van een van de tien
liftdeuren. Aarzelend treedt
hij naar voren, negeert aan
vankelijk zijn bezoekers en
stapt recht op de roerloze fi
guur aan de andere zijde af.
Wisselt met deze snel een
aantal woorden in het He
breeuws om zich vervolgens
om te draaien en Harry Kip
uiterst vriendelijk te begroe
ten. Het ijs is dan vlug gebro
ken waarna de lange Neder
lander, op weg naar de bar,
vraagt wie dat personage was
die ons zo zat aan te staren.
"Een veiligheidsagent" ant
woordt de snipverkouden
Berkowitz achteloos. "Hij
keek even of de zaak dat
half uur dus in orde was.
Geen probleem, we kunnen
hier rustig wat drinken en
praten". Hij gaat voor naar
het verder nog verlaten eta
blissement op de eerste etage
en bestelt bier. Drie minuten
later komt er een bekende
binnen. Met z'n koffie gaat-ie
een paar stoelen verderop
nors voor zich uit zitten sta
ren. Mickey Berkowitz slaat
er geen acht op, is blijkbaar
gewend geraakt aan de scha
duwen. Die overigens, zo ver
telde Kip eerder, tot de tan
den gewapend zijn. Op het
Europees kampioenschap in
Turijn, waar de nationale
ploeg van Israel het zo uitste
kend deed, 'vergat' een van
de agenten zich even toen er
een beslissend punt werd ge
scoord. Hij sprong juichend
omhoog waarbij de revolvers
door de zaal vlogen. "Ik heb
nog nooit iemand zo'n snelle
snoekduik zien maken",
lachte Kip.
Ster
In datzelfde Turijn trouwens,
nu twee jaar geleden, flonker
de de ster Mickey Berkowitz
als nimmer tevoren. De toen
24-jarige speler, met z'n 1.90
meter misschien wel de
kleinste forward die er daar
rondliep, groeide in de
Noorditaliaanse fabrieksstad
uit tot de smaakmaker van
het EK en werd dan ook door
de verzamelde Europese pers
uitgeroepen tot de meest
waardevolle bailer van het
toernooi. In eigen land, waar
het basketbal naast de poli
tiek en de inflatie tot de be
langrijkste onderwerpen van
het dagelijks gesprek be
hoort, heeft hij al jaren patent
op dat predikaat. Dit on
danks het feit dat zijn manier
van spelen beslist niet sensa
tioneel te noemen is. Sterker
nog, in deze sport waar de
schijnwerpers veelal gericht
zijn op de (Amerikaanse) bal
goochelaars en ringbestor-
mers, is de stijl van Berko-
witz eerder sober te r
Hij valt eigenlijk pas op als je,
achteraf, de statistieken
doorneemt.
Snel en balvaardig en begena
digd met een loepzuiver
schot, dat is-ie. Maar bovenal
is Berkowitz een slimme spe
ler, een man die op de belang
rijke momenten de juiste be
slissingen neemt. Die nooit
gëirriteerd raakt in wat voor
situatie dan ook, die altijd
koel en kalm blijft. En dat
zijn vanzelfsprekend zeer
waardevolle eigenschappen
in een sport waarbij spanning
en sensatie dikwijls de over
hand nemen. Hoe dan ook,
naast nationale en continen
tale erkenning wist Mickey
Berkowitz zich na Turijn ook
verzekerd van interesse uit
Amerika, het walhalla van
het basketbal. De daar aan
wezige Hubey Brown, des
tijds de coach van de Atlanta
Hawks, haalde hem over om
naar zijn profkamp te komen,
terwijl hij, eenmaal in de Sta
tes, ook direct aan de slag
kon bij de New Jersey Nets.
Uiteraard in ruil voor enkele
honderdduizenden dollars.
Nu nog baalt hij ervan dat hij
de grote stap naar de NBA
(Amerikaanse proforganisa
tie) niet heeft mogen maken.
Let wel: mogen....
Kwaad
Mickey Berkowitz, die een ui
termate vriendelijke en sym
pathieke indruk maakt,
wordt kwaad als hij er op
nieuw aan terugdenkt. "New
Jersey wilde me zo hebben.
Ik ben wit, Joods en kan aar
dig met de bal overweg, voor
een club uit New York een
ideale combinatie. En voor
mij uiteraard een grote eer,
want erg veel buitenlanders
lopen er niet rond in de NBA.
Door
Ad van Kaam
Het geld interesseerde me
niet eens zoveel. Gewoon de
eer. En eens kijken hoe het er
daar aan toeging. Bovendien
trok de stad me erg aan. Er
wonen veel Joden en dat is
voor mij natuurlijk belang
rijk, want je hebt overal en
tree. Alle deuren gaan voor je
open. Het was de kans van
mijn leven. Maar ik mocht
niet. Maccabi hield me aan
mijn contract dat nog tot vol
gend jaar loopt en daarbij
werd er door anderen grote
druk op me uitgeoefend.
Door wie? Door de pers, de
publieke opinie, zelfs door de
regering. Vind je dat
vreemd? Dan heb je nog geen
idee wat Maccabi is. Ik zal het
proberen uit te leggen".
"Misschien", zet hij zijn glas
weer neer, "is dit wel een aar
dig voorbeeld. Als Maccabi
heeft verloren, iets dat nu
niet zo vaak voorkomt, dan is
het de volgende dag stil op
straat. Echt waar, dat is geen
grap, het is de realiteit. De
mensen fluisteren dan tegen-
elkaar, zo van: heb je het ge
hoord, ze hebben verloren.
Dat geldt niet alleen voor Tel
Aviv, dat gaat net zo goed op
in Haifa, Jerusalem en Eilat.
Maccabi is niet zomaar een
club, Maccabi is 'A way of li
fe', een onderdeel van het
Joodse leven en denken. Al
generaties lang. De naam
komt uil de Schrift. Betekent
'toorts'. Het zou tever gaan
om uit te leggen hoe het nu
precies in elkaar zit, maar
neem maar van mij aan dat
de wortels erg diep zitten. Ie
dereen in Israel, jong of oud,
voelt zich betrokken bij Mac
cabi". Hij buigt zich voorover
en dempt zijn stem.
Problemen
De Joodse gemeenschap ver
volgt hij in zijn grappige ac
cent-rijke Engels, "ik leef
sinds jaar en dag met giganti
sche problemen, enfin dat
weten jullie in Holland best.
Momenteel is de directe drei
ging van een oorlog dan wel
niet aanwezig, maar het ge
vaar loert aan alle kanten.
Maar daarnaast stapelen de
binnenlandse problemen
zich op. De inflatie is enorm,
de handel in drugs tiert welig
en de terreur op straat neemt
angstige vormen aan. Kort
om het toekomstperspectief
oogt niet al te best. De men
sen worden dagelijks met die
narigheid geconfronteerd.
Om nu die dingen af en toe te
vergeten zoekt men zijn heil
in het basketbal. Maccabi
dus, de enige uitlaatklep. In
derdaad een soort opium
voor het volk. Elke week op
TV, elke dag in de krant. Een
Europa Cup-duel is al maan
den van te voren uitverkocht,
gegarandeerd 10.000 man.
Waaronder steevast Mosje
Dayan en andere hoogge
plaatste Israëliërs. Toen we
de Europa Cup finale vorig
jaar in Berlijn tegen Real Ma
drid speelden gingen er drie
Jumbo's met supporters
mee. Begrijp je nu waar het
ongeveer om gaat?"
"En dan snap je ook", haalt hij
nauwelijks adem, "dat de na
tionale trots - daar ga ik dus
voor door - niet zomaar in
Amerika kan gaan ballen.
Voor het volk staat dat gelijk
aan hoogverraad. Soms haat
ik dat. die verering. Ik hoef
echt niet te proberen om met
mijn dochtertje van twee
naar de dierentuin te gaan.
toe. En men neemt, zeker
na die schokkende ge
beurtenissen in West-
Duitsland, dan ook de
grootst mogelijke voor
zichtigheid in acht als
Maccabi weer eens uit
vliegt om de eer van het
land in Europa hoog te
houden.
Deze maand speelde de ex-
Europa Cup winnaar en
houder van de interconti
nentale beker op een
toernooi in Londen waar
aan ook het Leidse Par
ker deelnam. Een tiental
agenten in burger be
woog zich anoniem tus
sen het gezelschap, zich
voordoende als suppor
ter, verzorger of official.
De verdieping van het
even imposante als dure
Penta-hotel die het team
had betrokken was her
metisch afgesloten, een
ieder die 'per ongeluk' de
lift op 'll>' liet stoppen
werd onmiddellijk door
gestuurd. En sterspeler
Mickey Berkowitz, een
topper van internationa
le allure die in Israel een
grotere populariteit ge
niet dan Johan Cruijff
ooit in Nederland had,
wordt dus helemaal niet
uit het oog verloren. Zijn
aanwezigheid werpt zelfs
'een schaduw' vooruit.
Mickey Berkowitz: een
ongekroonde koning in
eigen land.
ledereen wil een handteke
ning, allemaal moeten ze je
even aanraken. Ik ben soms
echt blij als we naar Europa
moeten, wapt dan heb ik
weer wat privacy, kan ik ein
delijk mezelf eens zijn". Drie
stoelen verderop gaat iemand
verzitten.
Koning
Een ongekroonde koning in ei
gen land dus deze Berkowitz
die onder druk van de publie
ke opinie afzag van een recht
zaak om zijn contract met
Maccabi destijds te laten ont
binden en te kiezen voor een
lucratief Amerikaans avon
tuur. Hij bleef bij de club
waar hij als jongetje van zes
jaar binnenstapte. Op zes
tienjarige leeftijd debuteerde
hij in het eerste team waar
mee hij zeven nationale titels
won. Drie seizoenen was hij
er tussenuit. Twee jaar dien
de hij verplicht in het leger,
een jaar speelde hij voor de
Universiteit van Las Vegas in
Amerika. "Ik had", zo zegt hij
daarover, "talloze aanbiedin
gen van grote collega's, maar
ik koos voor Las Vegas om
dat daar nu eenmaal veel Jo
den zitten. Na een jaar ging ik
terug naar Tel Aviv. Omdat ik
heimwee had en omdat Mac
cabi wilde dat ik terug
kwam". En moeders wil is
wet....
Vijf jaar inmiddels, dag in dag
uit, tooit Mickey Berkowitz
zich in het met sterren ver
sierde geel zwart van Macca
bi dat bij tijd en wijle verruild
wordt voor de egaal witte
kleuren van de nationale
ploeg. Of van dat laatste
evenwel nog veel zal komen
is de vraag. Want Berkowitz
heeft inmiddels meer dingen
aan zijn hoofd dan alleen bas
ketbal. Zaken, zoals het een
goed Jood betaamt. "Ja, zegt
hij lachend, "ik moet natuur
lijk onderhand aan de toe
komst gaan denken. Ik be
doel, dat basketbal houdt een
keer op, maar ik moet verder.
Ik ben daarom dit jaar gestart
in samenwerking met een fa
briek in sportartikelen, met
een eigen merk. Inderdaad,
wat Johan Cruijff in Neder
land ook doet. Nu is de tijd
rijp daarvoor, nu moet ik pro
beren mijn naambekendheid
te exploiteren. Het loopt aar
dig, het slokt in elk geval een
flink deel van mijn tijd op.
Weliswaar werk ik het samen
met een compagnon, maar de
mensen met wie je zaken
doet zien toch veel liever Mic
key Berkowitz zelf op de af
spraak verschijnen. Daarom
wil ik bepaalde dingen afsto
ten. Al valt dat niet mee", ver
zucht hij.
Vrees
Met enige vrees ziet hij in deze
het EK naderen. Dat bete
kent vier weken trainings
kamp en nog eens twee we
ken het toernooi zelf. "Zoveel
tijd heb ik er eigenlijk niet
voor over, maar ja, er zal wel
weer de nodige druk worden
uitgeoefend. Het nationale
team is in feite gewoon een
verlengstuk van Maccabi,
want elke speler die daarbij
balt wordt ook automatisch
geselecteerd. Tot en met Au-
lice Perry aan toe, de Ameri
kaan van 2.10 meter. Wist je
dat niet? Hij heeft zich twee
jaar geleden laten bekeren tot
het Joodse geloof en dus is
hij straks speelgerechtigd.
Mooie grap he, een zwarte
jongen in het Israëlische
team".
Hoe dan ook, Berkowitz zal, of
hij wil of niet, straks wel ge
hoor móeten geven aan de
oproep om zijn land te die
nen. Daar kan in Israël zich
niemand aan ontrekken, of
het nu het leger betreft of het
hooghouden van de nationale
eer. Zeker dus Mickey Berko
witz niet, de man op wie Mac
cabi en Israël zo nadrukkelijk
steunt. "En toch", zegt hij,
zijn stem daarbij verheffend,
"zal ik een beslissing nemen
waar ze thuis van op zullen
kijken. Nu nog niet, dat is
vooralsnog onmogelijk, maar
misschien over een jaar, of
over twee jaar. Dan ga ik weg
en dan houdt niemand me
nog tegen. Ze hebben al veel
te lang beslag op me gelegd
en op mijn gezin. En soms
moet je gewoon aan je zelf
denken.
"Ik wil", en zijn toon wordt sa
menzweerderig", mijn carriè
re in Europa afsluiten". Har
ry Kip veert overeind. "Nee,
niet in Nederland". Kip zakt
terug. Berkowitz heeft het
oog laten vallen op Italië.
"Precies, want daar wordt
het meeste betaald. Het
klinkt misschien hebberig,
maar dat kan me niet sche
len. Natuurlijk, ook bij Mac
cabi heb ik nooit te klagen
gehad. Maar in Israël heeft de
inflatie zo toegeslagen dat je
met je geld haast niets meer
kunt doen. Daarom wil ik
nog een paar jaar ergens an
ders spelen. Niet voor m'n lol
maar puur voor het geld. Ze
zullen het hier niet leuk vin
den, maar ik doe het toch.
Koste wat kost".
Tevreden
Hij glimlacht, lijkt tevreden
over zijn eigen harde opstel
ling ten aanzien van Maccabi,
de club die hem toentertijd
van positieverbetering weer
hield. Voorlopig zijn het na
tuurlijk alleen nog maar
woorden. Die hij, op dit mo
ment, in Israel zelf niet zou
durven uitspreken, omdat ze
wellicht een storm van pro
test zouden ontketenen. Dit
hardop overdekkend wordt
hij al weer iets minder zeker
van zichzelf. Het zou natuur
lijk kunnen dat Maccabi
hem, na zijn actieve carrière,
een aantrekkelijke positie
aanbiedt. Wat dan? "Dat zit
er eigenlijk wel in", beaamt
Berkowitz, ze laten je, dat
heb ik onderhand wel aan
den lijve ondervonden, niet
zomaar lopen". Waarvan acte.
Na Harry Kip uitgebreid de
hand te hebben geschud
schrQdt Mickey Berkowitz,
gewapend met een fles on
vervalste Nederlandse jene
ver, door de deur naar de lift.
Even later sluipt een bekend
personage achter hem aan.
Hoe bedoel je, vrij om te gaan
en staan....?
LONDEN Israel heeft
sinds de Olympische Spe
len van Munchen zijn les
je wel geleerd. Nadat
daar, op die zwarte en
nimmer meer uit het ge
heugen weg te drukken
junidag in '72, twaalf
Joodse sportlieden in een
door terroristen aange
richt bloedbad het leven
lieten, verlaat er geen
sportploeg meer het land
of er reist een aantal vei
ligheidsagenten mee. Dat
geldt voor elk team, maar
zeker voor Maccabi Tel
Aviv, de nationale trots,
de ambassadeurs van Is
rael en na de sinaasappe
len wellicht het belang
rijkste exportmiddel uit
het Beloofde Land. Mac
cabi is niet zomaar een
verzameling getalenteer
de basketballers, Macca
bi is een instituut. Niet
alleen Tel Aviv pronkt
met die veren, maar de
hele Joodse wereld tot in
Amerika en Tokio aan
Berkowitz
in actie tegen
EBBC Den
Bosch. Links
op de foto
EBBC-
aanvaller
Delcher.
