Jeugdjournaal: leuk,stom,interessant, kort
Anja en Paul
halen vogels
uit de olie
Recept
Molen De Valk is in
drie maanden gebouwd
Kijkje in de natuur
Muesli
koekjes
ZATERDAG 17 JANUARI 1981
EXTRA
PAGINA 33
Redactie: Marijke Kool
en Anneloes Timmerije.
Bijdragen van: Margot
Blonk Monique Uiter-
waal en leerlingen van
de Kon. Julianaschool
in Leiderdorp.
Reacties: Klepperdoos,
Postbus 54,2300 AB Lei
den.
Gevelsteen
Voor Anja en Paul zolangzamer-
hand een dagelijkse klus: het was
sen en drogen van vogels.
WAT HEB JE NODIG:
2 eieren de dooiers moet
je van het eiwit split
sen), 2 koppen muesli, 2
eetlepels olie, 2 eetlepels
honing of jam, 1 kop
melk of vruchtensap. 1
kop volkorenmeel, zout,
snufje kaneel, noten of
sesamzaad.
WAT MOETJE DÖEN:
Meng de muesli met de
melk of vruchtensap.
Roer de eierdooiers, zout,
meel. en olie goed door
elkaar tot het deeg aan de
lepel blijft kleven. (Je
kunt, als je dat lekker
vindt, wat extra rozijnen
en wat citroensap erbij
doen). Doe de muesli er
bij.
Brillen en rattenvallen
Op de eerste drie zolders werden vroeger de zakken graan en meel opgesla
gen. Daar kwam natuurlijk ongedierte op af, muizen en ratten bijvoor
beeld- In 1966 is 'De Valk' museum geworden, en men heeft toen van de
zolders tentoonstellingsruimten gemaakt. Er liggen heel veel molenon
derdelen, gereedschappen, weegschalen, meelscheppen en andere din
gen, zoals twee o'ude ijzeren brilletjes en houten rattenvallen Als je de
molen binnenkomt kun je de molenmakerij bekijken, waar ze de onder
delen bouwden en herstelden, én een smidse en een echt smidsvuur met
daarbij allerlei tangen. Als je bij het smidsvuur staat kijk dan eens naar
boven. Daar hangt een enorme blaasbalg, waar het vuur mee kon wor
den aangewakkerd.
Poepdoos
Vóór de smidse, links, is een soort houten kast: een ouderwetse poepdoos.
Die doos stond dus een eindje van de molenaarswoning af. En dat is
maar goed ook, want al te fris zal zo'n doos niet hebben geroken. Als de
doos helemaal vol zat met rommel, dan moets hij worden leeggeschept.
De molenaarswoning kun je ook bekijken. De meubels en de hele inrich
ting zijn vari rond 1900. Op de eerste verdieping sliep de molenaar en zijn
gezin.
Klop de eiwitten stijf en
schep dit heel voorzich
tig door het deeg (niet
roeren).
Vul een ingevette bakplaat
met het deeg, ongeveer
een centimeter dik, en
strooi er wat sesamzaad
of gehakte nootjes over.
Bak de koek lichtbruin in
een warme oven (onge
veer 20 tot 30 minuten).
Snij er dan kleine koekjes
van en bewaar deze ge
zonde koekjes in een
trommel, of eet ze liever
gelijk warm op.
Op de gevelsteen staat dat de molen 'De Valk' is gebouwd door Adrianus
van Deventer en Maarte van Royen. De eerste steen is gelegd op 20 juli en
de laatste steen op 7 oktober in datzelfde jaar. In 1743 heeft men in een
kleine drie maanden 'De Valk' gebouwd!!
Voor 50 cent (als je tussen de 6 en 16 jaar bent) kun je deze stenen stelling
korenmolen bekijken. Open: van dinsdag tot en met zaterdag van 10 uur
tot 5 uur 's middags. Zondag van 's middags 1 uur tot 5 uur. Maandag is
'De Valk' dicht. Adres: 2de Binnenvestgracht 1 (vlakbij station).
Boven de maalzolder is de Steenzolder. Daar staan de maalstenen, waar
tussen het graan werd gemalen tot meel. Vroeger hebben er vier maalste
nen gestaan. Eentje is er weggehaald, zodat de mensen de ruimte hebben
om de stenen goed te kunnen bekijken. Dan komt de Luizolder. Het
graan werd met een hijsinrichting omhoog gehesen. De molenaar noem
de dat een 'luiwerk'. De zolders onder de luizolder hebben allemaal ppn
luik, die precies onder elkaar liggen. Door die luiken werden de zakken
graan met het luiwerk omhoog gehesen (ze noemden dat 'geluid'). Op de
kapzolder kwam de molenaar alleen als bepaalde draaipunten moesten
worden gesmeerd en het draaiwerk moest worden nagekeken.
Zeekoeten proberen een beetje op temperatuur te komen onder de warme
lamp in het buitenhok.
Nog meer vrijwilligers aan het werk in 't Vogelasiel. Een Jan van Gent
die olie naar binnen heeft gekregen wil nog niet zelf eten. De jongen links
omklemt de vogel voorzichtig met zijn benen en houdt de snavel open. Zo
'kan er een visje in zijn bek worden gestopt.
De walmolen 'De Valk' is gebouwd op een heuvel (een wal), een vroegere
verdedigingsheuvel van de stad Leiden. Als je langs de molen fietst,
verwacht je niet dat het zo'n groot bouwwerk is.
Molenaar moest veel trappen lopen
Om helemaal bovenin de kap van de molen te komen, moetje maar liefst 7
heel smalle en steile trappen oplopen. Ongeveer halverwege de molen is
de Maalzolder Daar werkte de molenaar eigenlijk. Hij ving uit de twee
houten kokers, de 'meelgoten', die uit het plafond van de maalzolder
komen, het meel op in zakken.
Omloop
Vanaf de maalzolder kun je op de stelling of de 'omloop' komen. Omdat de
huizen steeds hoger werden gebouwd, moesten de molenbouwers, die
hun graanmolen natuurlijk dicht bij hun klanten wilde bouwen, de
molen zo hoog maken om de wind over de huizen heen op te kunnen
vangen. 'De Valk' is dan ook 29 meter hoog. Maar ja, de wieken konden
niet te lang worden gemaakt, want dan zou het wiekenkruis veel te zwaar
worden en alleen bij hevige stormwinden kunnen draaien. Maar de
molenaar moest wel bij de wieken kunnen komen om zeil te 'meerderen'
of te 'minderen'. Hij moest ook de wieken vast kunnen zetten. Daarom
bouwden ze een omloop.
Luiwerk
Anja van Duin en Payl van Dijk
doen heel goed werk. Elke dag
fietsen zij na schooltijd naar het
vogelasiel in Noordwijk om te
helpen met voeren en hokken
schoonmaken. De afgelopen we
ken hadden zij het erg druk. Elke
dag werden er tientallen vogels
naar het asiel gebracht. Deze die
ren zaten helemaal onder de olie.
Jullie weten.ondertussen dat een
groot dee'l van de Nederlandse
kust onder de olie zit. Waar dat
precies vandaan komt weet nog
niemand.
(zoals je voor je haar gebruikt) ge
droogd. Als de vpgels een beetje
bijgekomen zijn mogen ze naar
de buitenkooi.
Omdat de vogels helemaal nat zijn
geworden (dat heet officieel 'lek
raken') moeten zij hun veren la
ten drogen. Achter in de staart zit
een vetklier. Je ziet vaak (water
vogels die bezig zijn met poet
sen. Ze halen met hun snavel vet
uit de klier en dit strijken ze langs
hun veren. Tussen de veren moet
ook weer lucht komen, zodat de
lichaamstemperatuur van de vo
gel op peil blijft. Het duurt wel
een paar weken voordat de vogel
helemaal droog is. Een heleboel
vogels halen het ondanks de goe
de hulp van Anja en Paul toch
niet.
De dieren die weer naar buiten kun
nen en. weer kunnen zwemmen
worden naar de pier in IJmuiden
gebracht. Daar worden ze losge
laten. Als het even mee zit kun
nen zij meteen weer zelf voedsel
zoeken. Het is dan wel te hopen,
dat er niet weer zo'n oliegolf in
zee zit!
Als je iets meer wilt weten van het
asiel kun je zelf gaan kijken. Elke
laatste zaterdag van de maand is
het te bezichtigen voor iedereen,
's Middags van twee tot vier. Het
asiel is te vinden achter het poli
tiebureau in Noordwijk.
Zeevogels, vooral zeekoeten en Jan
van Genten, maar ook meeuwen,
hebben vréselijk te lijden van die
olie. De meesten zitten helemaal
onder. Vogels die niet besmeurd
worden door die olie krijgen het
vaak naar binnen bij het drinken
van water. De olie is zo sterk, dat
hun darmen verbranden. De
meesten gaan dan ook meteen
dood. Sommige vogels spoelen
min of meer levend aan. De poli
tie, mensen van de boswachterij
en toevallige voorbijgangers
brengen de dieren naar het
Noordwijkse vogelasiel. Anja en
Paul spoelen de vogels eerst
schoon met een soort afwas-mid-
del. Dit lost de olie op, maar tast
de huid van de vogel niet aan.
Daarna worden zij met en föhn
Leerlingen van de Kon.
Julianaschool in Lei
derdorp hebben vorige
week naar het Jeugd
journaal gekeken. Hier
onder kunnen jullie le
zen wat zij er van vin
den.
Ik vind het Jeugdjournaal erg
leuk. Er worden wel leuke en
ook wel leerzame dingen in
gezegd. Het wordt erg goed
uitgelegd. Leontien Keule-
mans vertelt het erg leuk. Ik
ben blij dat het Jeugdjournaal
er is, want in het NOS-jour-
naal begrijpen de kinderen
het meestal niet. Nu wel. hoop
ik. Ik begrijp het nu ook veel
beter.
Anita de Jonge.
Watjk van het Jeugdjournaal
vind nou: ik vind het nou niet
iets waarvan je zegt: Ha, leuk
Jeugdjournaal, nee dat zou ik
niet doen! Ik vind het nou wel
leuk om naar t.v. te kijken,
daar niet van hoor. Maar als ie
naar het Jeugdjournaal kijkt
zie je even later ook op het ge
wone journaal, maar ik vind
het wel leuk dat Ze het gedaan
hebben voor andere kinde
ren, dat is mijn mening!
Elise Teske.
Wij vinden het Jeugdjournaal
onwijs leuk. Het is leuk voor
kinderen. Want het journaal
om acht uur is zo ingewik
keld. We vinden het leuk ge
presenteerd. Alleen missen
we de sport en de tekeningen
zijn zo gek getekend, dat kan
nog beter. Maar toch kijken
we elke dag behalve zater
dags en zondags naar dan is
het niet. Jammer dat het niet
elke dag is en dan een kwar
tier. Want het is nu wat kort.
Daarom ook weinig onder
werpen.
Marjolijn Prillwitz. Annemieke
Jutte en Suzanne Bloemen-
Ik vind het Jeugdjournaal wel
leuk. Maar het moet langer
duren. En er moet meer voor
kinderen in.
Francisca.
Wij vinden dat het één en ander
aan het Jeugdjournaal moet
veranderen. Ten eerste: niet
alles wat erg is laten zien,
want er is iedere dag wel wat
leuks gebeurd. Ten tweede:
waarom kan een kind het niet
presenteren het is tenslotte
een Jeugdjournaal! Ten der
de: kunnen het ook eens vlot
te dingen zijn, in plaats van
klassieke concerten of zo.
Verder is het weerbericht
daarentegen erg leuk gedaan,
vooral voor de kleintjes. We
hopen dat het jeugdjournaal
aan onze ideeén denkt.
P.s. kan de Toptien er ook in.
Jeannette en Carolien.
Sinds maandag 5 januari is het
Jeugdjournaal begonnen. Nu
schrijven wij wat wij er van
vinden. We beginnen met de
volgende onderwerpen: We
vinden het kort maar krach
tig. Het is wel kort maar dat
komt door de tijd die ze heb
ben. Ze moeten meer tijd krij
gen. Ze moeten Sesamstraat
maar inkorten. Ze hebben
nog geen écn keer sport uitge
zonden. Sport is toch ook
Nu het presenteren. Het wordt
goed en duidelijk gepresen
teerd. Goed duidelijk met al
die moeilijke woorden er niet
in. Dat is toch een voordeel.
Het weerbericht: Het zijn leuke
tekeningen maar niet interes
sant.
Schrijver: Caspar Wouters,
tekst: Edwin Laman.
Ik vind dat ze het later uit moe
ten zenden. Ze moeten het om
zeven uur uitzenden. Ze apen
het wel een beetje na. Maar ze
lcgggen het beter uit dan het
andere journaal dat is wel zo.
Ik vind het weerbericht een
beetje dom. Allemaal stomme
tekeningen. Van die vogels
vond ik wel leuk. Maar in onze
straat zeggen ze allemaal, wat
stom hc dat Jeugdjournaal.
Het wordt leuk verteld maar
het begin vind ik een beetje
stom Ik vind het niet leuk er
komt nog geen een keer sport
op het t.v. geweest. Ik vind
het een beetje belachelijk,
want om half zeven zit ik nog
te eten. Verder vind ik het wel
leuk.
Edwin Hillebrand.
