De
Aal
geniet
van zijn succes
'Grap loopt uit de hand'
Ontkoppeling van omroepbijdrage
en lidmaatschap zonder effect
ZATERDAG 10 JANUARI 1981
"EXTRA
PAGINA 25
Verbluffend snel werd hij de bekendste tand
heelkundige van Nederland, feestneus Bert
van Aalten uit Laren, alias De Aal. Dat dankzij
„Un barg die hè un krul in den steert", de gehei
de carnavalskraker, die De Aal al proestend,
blazend en knorrend ten gehore brengt.
De mensen lachen erom, maar ook De Aal heeft
schik voor tien. „Het is begonnen als een grap
en daar moet het bij blijven", meent hij. „M'n
praktijk laat ik er beslist niet onder lijden."
„Een tweede plaatje? Laat me niet lachen", zegt
Bert. „Nee hoor, straks wordt De Aal gewoon
weer anoniem."
LAREN - Hallekiedee,
mmm-smak. Daar
heeft hij alweer een
nieuwjaarszoen van
Bonny St. Claire te pak
ken. Kijk 'm es glunde
ren, die Aal. Prachtig
vindt hij het. Echt
prachtig alle loftuitin
gen, die hem met wind
kracht acht komen aan
waaien, sinds hij met
zijn liedje 'Un barg die
hè un krul in den steert'
al proestend, knorrend
en blazend de hitladder
besteeg.
Zingende tandheelkundige
Bert van Aalten (31) uit het
Noordhollandse Laren geniet
ervan. Met volle teugen.
„Voor zolang het duurt wèl",
zegt Bert, „want over twee
maanden ga ik terug in de
anonimiteit en weet niemand
meer wie De Aal is."
De Aal meent het. „Het is als
een grap begonnen", ver
klaart hij, „en daar moet het
bij blijven. Radio- en tv-op-
namen prima hoor, maar wel
in de avonduren, want ik ben
niet van plan er ook maar één
afspraak met een patiënt voor
te verzetten."
De Aal wordt dezer dagen over
stelpt met aanvragen om met
zijn aanwezigheid tal van car
navalsfeesten en zuippartijen
in den lande op te luisteren,
maar bewust houdt hij de
boot af. „Alleen radio- en tv-
opnamen. Daar werk ik wel
aan mee, want die vind ik
prachtig. Ik beschouw het
ook als een hele gunst, dat ik
nu in de keuken van de radio
en televisie kan kijken. Dat
intrigeert me, evenals de hele
platenwereld trouwens. Tja,
anders maak je zo'n piaat ook
niet, da's nogal wiedes."
Onzin
Intussen is 'Un barg....' een dijk
van een hit gebleken, een re
gelrechte carnavalskraker.
„De grap ervan", gnuift de in
Arnhem getogen Aal, „is dat
het allemaal onzin is. Vul
gair?? Niks hoor. Het liedje
gaat gewoon over een barg,
die een krul in de steert heeft
en - (zingt nu) - d'r kommen
zie allemaol w'r an. Haha."
Glimt nu als een biljartbal:
„Trouwens stom toeval hoor,
dat het allemaal zo is geko
men. Platenproducer Hans
van Hemert is een maat van
me. En toen hij een keertje bij
mij op de borrel was, zei ik
gekscherend: 'Joh, je moet es
een carnavalshit maken'.
'Maar nee', zei-ie, 'aan die on
zin waag ik me niet'. Toen ik
echter dat liedje voordroeg,
kwam Hans niet meer bij van
het lachen en was-ie meteen
verkocht."
„Wij dus twee dagen de studio
in. En een lol dat we hebben
gehad! Alleen daardoor al kon
het niet meer stuk. Ja echt
hoor, al zou de plaat zijn ge
flopt, dan had me dat niks
kunnen schelen, gezien de
pret die we aan de opname
hebben beleefd."
Frappant
.,Maar frappant vind ik wel dat
je door twee tv-optredens en
vijf radio-interviews zo be
kend kunt worden-. Dat vind
ik eerlijk gezegd een beetje
beangstigend. Omdat ik nou
toevallig een vriendje van
Hans van Hemert ben, sta ik
nu opeens in het middelpunt
van de belangstelling
Vreemd hoor."
„Ik vind het trouwens even zo
goed waanzin dat een onbe
kende pief zomaar in de hitpa
rade kan komen. Met een heel
oud liedje in feite. Want m'n
vader pakte het op toen hij in
de oorlog ondergedoken zat
in Friesland. Maar de discjoc-
keys vonden het liedje toeval
lig geestig en draaiden het.
„En dat ik nou degene ben, die
het liedje op de plaat heb ge
zet. komt gewoon omdat bij
na niemand die knorrende ge
luiden kan maken. M'n broer
en m'n vader kunnen het ook:
het zit bij ons in de familie."
Geklets
„En reacties? Laat ik je dit zeg
gen: niet één negatieve op
merking tot nog toe. Behalve
dan die ene tandarts, die
denkt dat ik aan lager wal ben
geraakt en vindt dat ik het vak
ermee naar beneden haal.
Maar da's geklets natuurlijk."
„Ik haal juist het vak omhoog.
Ik laat zien dat tandartsen ook
vrolijk kunnen zijn, dat zij
ook maar gewone mensen
zijn. Da's toch prima?"
„Het leuke vind ik dat ik nu
eens uit de sleur van m'n
praktijk kom. Maar uiteraard
houd ik het allemaal wel in de
hand. Valt trouwens wel mee
hoor. Ik woon in Laren, dus
de studio's zijn vlakbij."
Stier
„Tot dusver moest ik slechts
één keer ver van huis", vertelt
De Aal. „Dat was in Tilburg
voor opnamen van 'Op Losse
Groeven'. Maar die gelegen
heid heb ik mooi te baat geno
men om al m'n studiege
nootjes uit Groningen uit te
nodigen en dat is een hele jo
fele reünie geworden. Meteen
bus vol alcohol, haha, zijn we
er naar toe gereden. Dat heeft
trouwens iedereen wel een
handvol geld gekost, want al
lemaal moesten ze een waar
nemer charteren voor hun
praktijk."
Bert van
Aalten, alias
De Aal:
Of ik glad.
ben...?Alsik
m'n bloes
uittrek niet,
hahaha..."
(Foto Marcel
Antonisse
„In Hilvarenbeck ben ik ook
nog geweest. Voor opnamen
van 'Stuif es in'. Maar op het
laatste moment ging dat pro
gramma niet door. dus dat
eind was ik helemaal voor Jan
met de korte achternaam ko
men rijden. Ik baalde als een
stier."
„Is me trouwens al meer opge
vallen". aldus De Aal. „dat
niemand in dit wereldje je
vertelt wie wie is. Nergens
word je opgewacht of zo, je
moet het zelf maar uitzoeken.
Dan denk ik wel eens: die lui
hebben waarachtig ook geen
enkele vorm van beschaving
genoten."
Grappig
„Maar grappig vind ik het wel
hoor, dat dit liedje zo ver
draaid goed loopt. Wat zegje?
Als ze me straks vragen een
tweede plaatje te maken? Wat
ik dan antwoord. Niks. Dan
begin ik gewoon heel hard te
lachen. Want vertel me eens,
wat zou dat dan in vredes
naam moeten zijn....?"
DEN HAAG - De zojuist
gepubliceerde cijfers
over de ledenaanhang
van de acht omroepor
ganisaties zijn interes
santer dan zij op het eer
ste gezicht lijken. Voor
al als men zich reali
seert dat deze cijfers het
bestand aangeven on
geveer een jaar nadat de
ontkoppeling van lid
maatschap en omroep
bijdrage feitelijk in wer
king is getreden. In het
oog springend is dan
dat deze ontkoppeling,
waarvoor de wet moest
worden gewijzigd, wei
nig of niets heeft uitge
haald.
In 1979 werden na jarenlang po
litiek touwtrekken en gehar
rewar de discussies over een
„rechtvaardiger verdeling"
van zendtijd eindelijk afge
rond. Eigenlijk alleen naar te
vredenheid van CDA-
minister Til Gardeniers en de
CDA-mediadeskundigen in
Tweede en Eerste Kamer.
VVD, Partij van de Arbeid en
D'66 hadden zich steeds op
het standpunt gesteld dat er
andere wegen moesten wor
den gezocht om de schaarse
zendtijd eerlijker te verdelen,
maar kregen geen voet aan de
grond.
Al vrij snel na de totstandko
ming van de Omroepwet aan
het eind van de jaren '60 ont
sponnen zich debatten over
de bezwaren die kleven aan
het beslaande systeem van
zendtijdverdeling Begrippen
als „omroepverkiezingen" en
„dubbele ontkoppeling" vie
len veelvuldig, nadat door de
Televizier-AVRO-"coup" en
Harry van Doorn
latere steekproefonderzoe-
ken duidelijk was geworden
dat hoge percentages leden
van omroeporganisaties zich
niet in de eerste plaats „lid"
maar vooral abonnee op het
programmablad beschouw
den.
Omroepbladen
In zijn Medianota van 1975 ge
waagde de toenmalige minis
ter van CRM, Harry van
Doorn (PPR), voor het eerst
van die dubbele ontkoppe
ling. Deze hield in dat niet al
leen elk gezinslid vanaf 18
jaar voortaan omroeplid zou
kunnen worden, maar - veel
belangrijker - dat tevens
abonnees op omroepbladen
niet meer als omroepleden
zouden worden beschouwd.
Voor de minister stond het
vast dat dit tot veel zuiverder
verhoudingen in de werkelij
ke aanhang van de omroep
verenigingen zou leiden. Im
mers, de macht binnen het
omroepbestel van gezellige
en goedkope familiebladen,
waarin ook nog de omroep
programma's zijn opgeno
men. zou goeddeels zijn ver
dwenen. Leden zouden pas
leden zijn, als zij zich speciaal
schriftelijk als zodanig lieten
registreren en een bepaald be
drag aan lidmaatschapgeld
zouden betalen.
Maar niet alleen de Hilversum-
se zuilen zelf, maar ook het
deel van de Haagse politiek
dat daarmee direct verbon
den is, vielen over Van Doorn
heen. Haastig moest hij zijn
voorstel intrekken. Wat over
bleef. was een „uitgeklede"
tweede ontkoppeling. Dat wil
zeggen dat men zich wel op
een omroepblad kon abonne
ren, maar dat men daar dan
wel een briefje bij diende in te
leveren, waarin stond dat
men zich beschouwd wilde
zien als lid van de betreffende
omroeporganisatie. Dit sys
teem van positieve wils
verklaring vereiste dan ten
minste nog enige extra moei
te van de potentiële om-
roepklant.
Maar in de ogen van Van
Doorns opvolger, CDA-
minister Gardeniers. ging
zelfs dit voorstel te ver. Het
werd geschrapt. Wat gehand
haafd bleef, was haar voorstel
tot afschaffing van het „huis
manskiesrecht": niet alleen
het hoofd van het gezin, dat
kijk- en luistergeld betaalt,
kan omroeplid worden, maar
ook alle andere leden van het
gezin van 18 jaar en ouder
Een allesbehalve ingrijpend
voorstel, maar Gardeniers
hield vol dat toch in elk geval
een aanzienlijke toestroom
van nieuwe leden tot stand
zou komen cn een stuk „dis
criminatie" ten aanzien van
vrouwen en jongeren wegge
nomen zou worden. Op die
manier zou de zendtijd toch
een klein beetje eerlijker ver
deeld worden.
Drempelverhoging
Hoewel VVD en PvdA al direct
twijfelden aan de zin en het
effect van de povere maatre
gel, waar niettemin zo veel ja
ren over was gebakkeleid,
voorzag Gardeniers' politieke
broeder in de Tweede Kamer,
Piet van der Sanden, een
reusachtige eruptie van maar
liefst 6 miljoen nieuwe om-
-oepleden. Ook Gardcmers
elf droomde al van een Hink
reservoir van potentiële sup
porters, want gelijktijdig met
de ontbinding van de koppe
ling verhoogde zij de „drem
pels" van de A-. B en C
omrocpen aanvankelijk met
respectievelijk 100.000.75.000
en 50.000 leden. De Tweede
Kamer floot haar terug, zodat
er tenslotte voor alle omroe
pen een drempclverhoging
van 50.000 overbleef.
Op 1 februari 1980 werd de ont
koppeling van kracht. Op dat
moment beschikten AVRO,
TROS. KRO. NCRV. VARA.
VOO (Veronica), EO en
VPRO samen over globaal
3.858.000 leden. De recente
telling (31 december 1980
geeft aan dat dit totaalcijfer in
middels is gestegen tot onge
veer 3.940.000. Een eenvoudi
ge aftreksommetje leert dat
gedurende het eerste jaar,
waarin volgens Van der San-
c'en en zijn CDA 6 miljoen
nieuwe leden zich hadden
kunnen aanmelden, er slechts
80.000 (de normale aanwas
door de bevolkingstoename
uiteraard inbegrepen)
werkelijk zijn bijgekomen.
Dat is niet helemaal de aard
verschuiving die de christen
democraten zich van de ont
koppeling zullen hebben
voorgesteld.
Uit de cijfers blijkt - en dat viel
ook te verwachten - dat alleen
Veronica, de snelle omroep
voor de jeugd, profijt heeft ge
trokken van de wetswijziging
(60.000 nieuwe leden, al zal
nog moeten worden gecon
troleerd of allen tenminste 18
jaar zijn), en in wat mindere
mate de Evangelische Om
roep (15.000) en de TROS
(11.000). Alle andere „zuilen"
hebben de gebruikelijke
schommelingen doorge
maakt: AVRO. KRO NCRV
kregen er leden bij. VARA
Til Gardeniers
v„Kloos"-effect en 30 april-
radio, en VPRO zagen leden
vertrekken.
Eigenlijk heeft de hele ontkop-
pclingsoperatie dus nauwe
lijks enige zin gehad. Van een
rechtvaardiger verdeling van
zendtijd is geen sprake, al zal
Veronica die inmiddels de B
status heeft aangevraagd dat
tegenspreken. De abonnee op
het omroepblad is gewoon lid
gebleven, al kan hij altijd
schriftelijk doen blijken geen
prijs op ccn lidmaatschap te
siellen (negatieve wilsverkla- -
ring), maar dat was ook al zo
yet gewoonlijk meer gemoti
veerde tien gulden-lid moeter
echter wel bijzeggen dat hij
als lid wil worden beschouw-
d
Er zijn in de loop van de jaren
'70 ontzettend veel woorden
gesproken en papieren ge
schreven naar aanleiding van
het systeem van meting van
de aanhang van de omroepen
en de daarmee direct samen
hangende verdeling van
zendtijd. VVD, PvdA en D'66
stonden twee jaar geleden
nog op de bres voor omroep
verkiezingen. die volgens het
CDA en zijn minister van
CRM slechts bestel
ondermijnende populariteits-
slagen ten gevolge zouden
nebben.
Omroepverkiezingen
De VVD bij monde van Wim
Keja heeft vorige maand de
bewindsvrouw er nog eens
aan herinnerd dat zij een in
1979 toegezegde notitie over
de voor- en nadelën van zulke
verkiezingen nog altijd niet
heeft laten zien. Er wordt aan
gewerkt, zo verzuchtte giste
ren een woordvoerder van het
departement van de bewinds
vrouw. De PvdA zal niet rou
wen om het uitblijven; om-
roepspecialist Kosto die zich
destijds zo hartstochtelijk
voorstander van verkiezingen
toonde, heeft van zijn partij
'at dat betreft zijn principes
moeten inslikken.
ilet is niet ondenkbaar dat die
notitie er nooit zal komen Het
gedebatteer over „eerlijker
verdeling van schaarse zend
tijd" lijkt volledig overvleu
geld door de actuele discus
sies over satelliet- en kabel
omroep. Schaarste speelt
daarin geen rol meer. Wat
overblijft, is alleen nog maar
het onderzoeken van de kan
sen op overleving voor de be
staande Nederlandse om
roep. „Hete hangijzers" als
ontkoppelingen en omroep
verkiezingen zijn plotseling
zo heet niet meer.
Zendtijduitbreiding, interna
tionale overeenkomsten voor
satellietomroep, kabclbeleid,
ccn derde commercieel net:
het zijn problemen die op dit
moment meer in de belang
stelling staan en een snelle
oplossing verdienen, omdat
het an Iers misschien niet
meer hoeft. Intussen zijn er
helaas wel jaren verloren ge
gaan, waarin de politiek zich
heeft beziggehouden met de
afschaffing van een koppe
ling, die in het geheel geen ef
fect blijkt te hebben.
PETER HUYSMAN
