Autotelefoon PTT
veel succesvoller
dan verwacht
Steenstrippen: metselen met lijm
The Duke
Graveren op
aluminiumfolie
VEILIG FRITUREN
In nog geen
jaar 2000
aansluitingen
TEEKENS
KEMPENEERS'
Espé
Espé automatenhal
PAGINA 18
EXTRA
VRIJDAG 9 JANUARI 1981
Onder de talrijke mogelijkheden
om een wand af te werken, neemt
het zogenaamde „schoon metsel
werk'' een steeds belangrijker
plaats in. Zo'n bakstenen kamer
wand kan erg decoratief zijn,
vooral wanneer er een mooie
steen voor is gebruikt, zoals bij
voorbeeld de handvorm- of de
strengperssteen. Overigens doen
de „betonstenen" het ook erg
leuk in een interieur.
Zelf een wand in schoon metsel
werk bijvoorbeeld in de woonka
mer aanbrengen, is natuurlijk
niet zo'n eenvoudig karwei. Afge
zien van de metselvaardigheid
die ervoor nodig is: het is een zeer
ingrijpende onderneming die
veel rommel met zich meebrengt.
Wie echter toch serieuze plannen in
die richting heeft, kan zijn toe
vlucht zoeken in de zogenaamde
steenstrippen, die net als wandte-
gels eenvoudig worden gelijmd.
Er zijn vele soorten verkrijgbaar,
behalve in echte, gebakken klei
ook in geperst materiaal, nauwe
lijks van echte steen te onder
scheiden (bovendien heel dun).
in beton enz. En ook in kleuren is
veel keus. Wanneer een wand met
steenstrippen is afgewerkt, is het
verschil met een oppervlak van
„volle" baksteen niet te zien.
Voor het verwerken van steenstrip
pen hoeft men niet zo verschrik
kelijk handig te zijn. Hel is veel
eer een kwestie van nauwkeurig
werken niet haastig. Bijzonder
veel rommel levert het werk ook
niet op; al duurt het karwei enke
le dagen, de kamer kan' intussen
redelijk goed bewoond blijven.
Er moet wel aan enkele eisen wor
den voldaan: de ondergrond
moet geschikt zijn om erop te lij
men en al te grote oneffenheden
en andere fouten in'het wandop-
pervlak moeten vooraf worden
aangepakt. Oude wandbekleding
wordt dus verwijderd, grote ga
ten en scheuren gedicht. Op een
ietwat „zuigende" wand wordt
eerst een voorstrijk middel aange
bracht. om de hechting van de
lijm te bevorderen.
beeld gipskartonplaat, hetzij re
gelrecht op de wand, hetzij op
houten regels. Daarna ook voor-
strijkmiddel aanbrengen: dit is
ook noodzakelijk wanneer bij
voorbeeld op spaanplaat wordt
„gestript".
Zet die lijn met een waterpas
dicht langs de vloer op de wand
uit en bevestig daarlangs een ste
vige, zuiver rechte lat met enkele
betonspijkers (niet helemaal in
slaan). Daarop komt de eerste rij
steenstrippen. Om ze aan te bren
gen, wordt bouwlijm gebruikt,
een droge lijm op cementbasis
die met water tot een taaie massa
wordt gemengd. Met een grofge-
tande kitstrijker wordt deze lijm
op de wand aangebracht, telkens
over een gedeelte ter hoogte van
enkele rijen strippen. In de daar
door ontstane lijmribbels worden
de strippen met een enigszins
draaiende beweging vastge
drukt. de eerste rij dus op die
vooraf aangebrachte zuiver hori
zontale lat.
Wat hel moeilijkst lijkt bij dit werk,
namelijk het tot stand brengen
van voegen die overal precies
even breed zijn. is echt niet zo'n
heksentoer. Daarvoor kunnen
zuiver rechte latten van bijvoor
beeld 12 bij 28 mm worden ge
bruikt. Zaag een tiental van deze
latten op enkele centimeters min
der dan de wandbreedte(bij grote
breedten: per rij twee latten ge
bruiken) en leg op de eerste rij
strippen zo'n lat als voegafstand-
houder. Niet helemaal tegen de
wand aandrukken, anders pakt
hij in de lijm. Een heel kort stukje
van zo'n lat kan als afstandhou
der voor de verticale voegen wor
den gebruikt.
Breng nu op die lat de twee rij strip
pen 'aan. Gebruik het kleine stuk-
je hout voor de bepaling van de
verticale voegen; dat hoeft niet te
blijven zitten. Die lange lat wel.
Op de tweede rij weer een lat en
zovoorts. Wanneer zo een rij of
tien aangebracht is, kan van on
der af telkens een lat (voorzichtig)
worden verwijderd en voor de elf
de rij worden gebruikt, vervol
gens telkens aan de onderkant
een lat weghalen en voor de vol
gende rijen gebruiken. Let erop
of de van hun „voegsteuntje" ont
dane strippen niet verschuiven.
In dat geval liever even een tijdje
pauzeren om de lijm tijd te geven
wat beter aan te hechten. Maar
pas wel op dat de latten niet in de
lijm vast raken. Als laatste: de
steunlat aan de onderkant verwij
deren en de ruimte langs de vloer
invullen met een rij strippen.
Aan de zijkanten zullen strippen op
maat moeten worden gemaakt.
Dat gaat het eenvoudigst door ze
met een metaalzaag enkele milli
meters diep in te zagen en ze op
die lijn te breken.
Als alle strippen op hun plaats zijn,
moeten de voegen worden ge
vuld. Gebruik kant en klaar ver
krijgbare voegspecie (met water
aanmaken) of stel de specie sa
men uit één deel cement en drie
delen zand. Goed mengen en met
een voegspijker in de voegen du
wen. Om een wat ruwe voeg te
na het aanbrengen met een harde
stoffer beslaan; dat is mooier dan
zo'n strak-glad afgestreken voeg.
De autotelefoon bestaat uit de ei
genlijke ontvanger/jet bedienings
paneel en de hoorn.
<2>°
(Door Hugo van der Heem)
Sinds de invoering van de
autotelefoon in plaats van
de mobilofoon dit voorjaar
is het aantal abonnees, dat
vanuit de auto kan telefo
neren, sterk opgelopen.
Bij de introductie waren er
alleen mobilofoons in ge
bruik: toestellen waarbij
de verbinding werd opge
bouwd via een telefoniste,
en waar gewerkt werd
over een kanaal.
Dat betekende dat er 'over' gezegd
moest worden en dat men elkaar
niet in de rede kon vallen. Veel
gewone telefoonabonnees, niet
gewend aan dit systeem, raakten
van het afwisselend luisteren en
spreken soms behoorlijk van de
kook.
Tegenwoordig zijn twee typen au
totelefoons in gebruik, die nau
welijks meer lijken op de be
staande mobilofoons. Het zijn
met computercomponenten uit
geruste zendontvangers gewor
den, die het telefoneren zo moge
lijk nog comfortabeler maken
dan thuis. De PTT voert twee ver
schillende typen, de Castor en de
Pollux, waarmee - afhankelijk
van het abonnement - alleen na
tionale of ook internationale ge
sprekken gevoerd kunnen wor
den.
De kosten voor deze service zijn vrij
hoog: f410 voor een internatio
naal abonnement en f290 voor
een nationaal maandabonne
ment. Daar komen dan nog ge
sprekskosten bij. Maar voor zake
lijke doeleinden telt eerder het
bedieningsgemak en de moge
lijkheden. Die zijn zo groot dat de
PTT. afdeling Mobilofonie. de
vraag nauwelijks bij kan houden.
Er zijn nU al 2000 abonnees en er
wachten 1000 aanvragers op aan
sluiting. In de loop van 1981 zul
len de centrales voor dit systeem
worden uitgebreid, waardoor het
mogelijk zal worden om nog eens
500 abonnees, totaal dus 3500, te
bedienen.
Bedrijven zijn enthousiast over de
autotelefoon, omdat hun mede
werkers niet meer onvindbaar
zijn in het land als men niet pre
cies weet waar de opgeroepene
rijdt.
Autotelel'oongebruiKers bevalt het
systeem, omdat zij net als thuis
met de nieuwste telefoontoestel
len met druktoetsen de gewenste
aansluiting kunnen kiezen. De
autotelefoon zorgt zelf voor de
keuze van kanalen en basissta
tions. Bovendien is het mogelijk
om 15 veelgebruikte nummers in
de apparaten op te slaan. Twee
cijfers zijn dan voldoende om aan
te geven welk nationaal of inter
nationaal nummer men wenst te
gebruiken. Dat wordt dan door
de autotelefoon zelf gekozen, ter
wijl de bestuurder zijn aandacht
bij het verkeer kan houden.
/Van de andere technische moge
lijkheden die in de autotelefoon
zijn gebouwd, heeft de gebruiker
geen weet. Hij merkt het alleen in
het bedieningsgemak. Geen tele
foniste meer nodig, heen en weer
praten zoals met een normale te
lefoon en de mogelijkheid dat het
apparaat zelf uit een van de 70
landelijk ter beschikking zijnde
kanalen, een vrije kiest.
Het autotelefoonnet is opgebouwd
rond 37 frequenties. Die worden
op meer plaatsen in het land ge
bruikt. Zo kan er sprake zijn van
70 kanalen. Die 70 kanalen (na de
uitbreiding in de loop van 1981
zullen het er 100 worden) zijn ver
deeld ovef26 basisstations. In de
regio West zijn dat er maar vier.
maar met veel kanalen. In het wat
oppervlak betreft grote regio
Noord zijn dat er 12 en in Zuid
heeft men 10 basisstations ter be
schikking.
Herkenning
Al deze stations zenden constant to
nen uit waarmee zij autotelefoons
oproepen. Wordt een bepaalde
code door een autotelefoon her
kend. dan gaat hij ogenblikkelijk
over op zenden en meldt zich in.
De abonnee die de autotelefoon
oproept, weet dan dat de wagen is
gealarmeerd. Staat de autotele
foon af. dan antwoordt het appa
raat niet en krijgt degene die het
gesprek aanvraagt te horen dat de
wagen niet bereikbaar is in die
regio.
Hij kan dan nog de twee andere re
gio's proberen, om te kijken of de
Een van de drukknoptoestellen kan tussen de voorstoelen onder handbe
reik worden geplaatst. Hel andere type wordt in het dashboard gebouwd.
auto zich misschien elders be
vindt. Staat het toestel in de wa
gen wel aan, dan geeft de centrale
ogenblikkelijk het oproepsig
naal. De autotelefoon kan ook in
Luxemburg, Duitsland en Oos
tenrijk worden gebruikt. Ook
daar kan men oproepen en opge
roepen worden, omdat het sys
teem in die landen eender is. Via
internationale afspraken worden
de kosten verrekend.
Andere voordelen zijn de grotere
privacy, omdat elk basisstation
alleen een autotelefoon oproept.
Andere gebruikers kunnen niet
meer, zoals vroeger bij de mobilo
foon, meeluisteren. Prettig is ook
het feit dat men niet meer naar
lange lijsten opgeroepen voertui
gen hoeft te luisteren. Het appa
raat is stil totdat er een gesprek is
voor die bepaalde auto en aan
sluiting.
Vroeger werd maar al te vaak bij
eindeloze gesprekken over een
mobilofoonkanaal de volumere
gelaar dichtgedraaid. Daardoor
kon een oproep vaak verloren
gaan. omdat hij niet werd
gehoord.
Praktijk
Gebruikers melden dat er alleen
rond Amsterdam nogal eens te
weinig kanalen zijn en ook dat in
een lange file blijkbaar veel ge
bruikers via hetzelfde kanaól aan
het telefoneren zijn. De PTT zelf
is het aantal op dit moment met
beleid aan het opvoeren, omdat
het enthousiasme voor de autote
lefoon te groot is gebleken.
Een voorbeeld van het graveren op folie.
De kunst van het graveren is de laatste tijd ontdekt door de
„hobbyist", die zich op verschillende manieren met deze tech
niek bezighoudt. Enige tijd geleden maakten we al melding van
het zeer populaire glasgraveren, maar er zijn nog andere moge
lijkheden. Dan denken we bijvoorbeeld aan het graveren op spe
ciale graveerfolie. Het werken met dit materiaal is voor vrijwel
iedereen weggelegd, dus ook voor de minder „artistiek-
begaafden" onder ons.
Voorbedrukte figuren
De platen graveerfolie zijn verkrijgbaar in de afmetingen 24 bij 30
cm en 20 bij 25 cm. Elk plaatje bestaat uit een vel dik karton met
daarop aluminiumfolie, dat helemaal zwart gemaakt is met druk
inkt. Hierop is dan met grijze inkt een voorbeeld gedrukt. Wat dat
laatste betreft, kunt u kiezen uit voorstellingen als paarden, poe
zen. honden, eenden en zwanen, zangvogeltjes, pandabeertjes,
rozen en andere bloemen, (zeil)-schepen, auto's, gebouwen enzo
voort. Als u helemaal naar eigen fantasie wilt werken, is er ook
nog onbedrukt graveerfolie in de afmetingen 24 bij 30 cm.
Het graveren doet u met een speciaal pennetje. Eigenlijk is het een
soort schraapmesje, waarmee de bovenste inktlaag als het ware
wordt weggekrast. De voorbedrukte figuren dienen als „lei-
draaid": met behulp van uw eigen fantasie worden de details
uitgewerkt en verfijnd. Het graveren op deze folie is een bezig
heid, die u snel onder de knie zult krijgen. Toch is er voor het
maken van het „betere werk" wel wat ervaring nodig. Om die
reden wordt de graveerfolie geleverd in een kompleet pakket,
waar tevens een oefenblad inzit. Zo'n pakket bestaat uit een
houder met een graveerpennetje, een oefenblad en drie voorbe
drukte vellen van 20 bij 25 of 24 bij 30 cm. De voorbeelden op de
vellen zijn gesorteerd volgens onderwerp. De adviesprijs per
pakket bedraagt resp. f 14,50 en f 17,50. Voor vier blanco vellen
betaalt u f 17.50.
Graveerfolie is verkrijgbaar bij hobby- en handenarbeidzaken,
'speelgoedwinkels, en dergelijke. Mocht u bij u in de buurt geen
verkooppunt kunnen vinden, bel dan even naar de importeur: de
firma A. van Rooij, Oss. Tel. 04120 - 26891.
Frituren met elektrische pannen
kan ook onveilig zijn. Dat is ge
bleken uit een onderzoek van de
Stichting Vergelijkend Warenon
derzoek.
De stichting onderzocht acht grote
en zeven kleine pannen en kwam
tot de conclusie dat meer dan de
helft onvoldoende was beveiligd.
Er waren vooral tekortkomingen
in de elektrische beveiliging. Bo
vendien bescher/nden zeven
merken niet voldoende tegen
oververhitting van het vet.
Kleine pannen vindt de stichting
helemaal niet geschikt voor het
bakken van patates frites. Ook de
grote frituurpannen leverden wat
dit betreft teleurstellingen op. In
enkele grote pannen ging toch
tast toG.'t is van
Automobielbedrijf BV
vraagt voor zo spoedig mogelijk
een
adm. medewerk(st)er
Voor alle voorkomende werk
zaamheden.
Wij vragen mavo/leao en typedi-
pioma.
Soil, te richten aan:
Kempeneers Automobielbedrijf BV
Postbus 359, 2300 AJ Leiden.
t av Dhr Kloet, tel 766851
JAZZ CAFE
vmdag TRIO KAREL B0EKLEE
zaterdag KWARTET ROB RICHTER
ZONDAGMIDDAG HALF 3
LEIDS SWING ORKEST
o./.v. Hans Eekhor
hoek Beestenmarkt/Oude Singel
Tel. 121972.
Bont. Uw hartewens nu ir.
vervulling!!! Laag geprijsde
BONTMANTELS
m. garantie. Desgew soepele
kredietservice De Bontko
ning, Hoogstraat 97. Rotter
dam-C.. tel. 010-117117.
Bij koop reisgeid binnen geh.
Ned. v. 2 pers. terug. Koop
avond tot 21 uur geopend.
TON MENKEN
IJSBAAN
Elke zaterdagavond voor
de jeugd
schaalsdisco
van 19.30 tot 22.00 uur
tegen normale entreeprijs
plus 1muziektoeslag,
met bekende discogroepen
o.a. Orion, Elimination. Li
me Light e v a.
sex-inn
aan de Lammermarkt 19-27
tel. 071-149722 voor
Ned. maandbladen, Zweeose en Duitse
porno, Amerikaanse bladen, S/M bladen,
pakketten, lingerie, films, video, projec
tors, hulpmiddelen, voorbehoedsmidde
len, potentiemiddelen e.d.
Tot ziens bij uw Espé.
WAV/VVWVVV\VWWVVvWS'VWVVvVvV«A?
niet meer dan een portie voor één
tot twee personen.
Het bedieningsgemak viel voorts
tegen en het schoonmaken was
lastig. Daarom, vindt Konsumen-
ten Kontakt, kan men zich beter
houden aan de gewone pan op de
grote gasbrander.
Het blad Koopkracht geeft enkele
tips voor veilig frituren:
-Frituur in een veilige pan. Let dus
op het Kema-Keur.
- Gebruik uitsluitend frituurvet of
-olie.
- Verwarm het vet of de olie vlak
voordat u gaat bakken. Onnodig
lang verhitten komt de kwaliteit
van het vet of de olie niet ten goe
de.
- Laat de temperatuur niet zo hoog
oplopen dat er een blauwe damp
ontstaat. De olie of het vet gaat
anders snel achteruit. Laat de
temperatuur zeker niet tot boven
de 200 C komen. Een tempera
tuur tot aan 180 graden C is het
beste.
- Frituur kleine hoeveelheden tege
lijk, vooral als het om diepvries-
produkten gaat.
- Frituur niet te lang.
- Na het frituren resten verwijderen
door nog warme olie of vet door
een metalen zeef te gieten. Vooral
van belang bij gepaneerde en ge
kruide gerechten.
- Gooi olie of vet na 4 tot 5 keer
frituren weg. Als u gaat fonduen,
kunt u de olie >f het vet maar
keer gebruiken.
- Doe geen verse olie of vet bij oude.
De olie of het vet wordt er niet
beter van.
- Gooi olie of vet nooit door de goot
steen of de WC, maar doe de volle
dig afgekoelde olie in flessen en
het vet in blik of papieren daarna
in de vuilnisbak. Zo voorkomt u
verstopping en extra verontreini
ging van het rioolwater.
