'Hillegom eet eigen mooie dingen op'
De regio
Terugblik op
Hoe het
Wapen van
Friesland
verloederde
PAGINA 34
EXTRA
WOENSDAG 31 DECEMBER
KATWIJK - "Er zit weer
toekomst in de visserij.
We zijn door het dal
heen. Let maar eens op,
er worden volop nieu
we schepen gebouwd.
Ik ben al een paar keer
gebeld door reders die
willen weten hoe het zit
met het aantal leerlin
gen hier op school,
want straks moeten die
schepen worden be
mand".
Aan het woord is directeur C.
van Beelen van de school
voor de zeevisvaart aan de
Katwijkse Sluisweg. Hij is in
een opperbeste bui. want hij
ziet de toekomst voor 'zijn'
school zonnig in. Begin dit
jaar was Van Beelen aanmer
kelijk minder optimistisch. In
februari stond in deze krant
een alarmerend verhaal over
de weinig florissante toe
komst van de Katwijkse vis-
serijschool: het voortbestaan
van de school was in gevaar
omdat zich te weinig leerlin
gen meldden voor de 'oplei
ding tot
Voor de nieuwe eerste klas van
het schooljaar '7.9/'80 waren
slechts vier leerlingen aange
meld. Een aantal dat ver bene
den de norm van het ministe
rie van onderwijs lag. Omdat
de inspectie voor het nautisch
onderwijs een oogje toek
neep, mocht de Katwijkse
school toch met een echte eer
ste klas beginnen.
Dit cursusjaar haalde de school
met dertien nieuwe leerlin
gen de norm voor de eerSte
klas wél. Volgens Van Beelen
was de open dag die de school
- noodgedwongen - in maart
organiseerde, daar debet aan.
Maar liefst 4000 (vierdui
zend!!) belangstellende Kat-
wijkers bezochten die dag de
school.
Directeur Van Beelen geeft
voortdurend blijk van zijn op
timisme over de toekomst
van de school. Hij spreekt van
gezonde vooruitzichten.
"Echt. ik durf nu te zeggen
dat we een gezonde school
hebben die in elk geval niet
meer direct met opheffing
wordt bedreigd"
Rondleiding
Voor de cursus die in septem
ber van dit jaar begint rekent
de directeur op een nog groter
aantal 'verse' eerste-klassers.
Hij leidt dat af uit de reacties
van onderwijzers en onder
wijzeressen van zesde klassen
van lagere scholen in Kat
wijk. Voor het eerst in de ge
schiedenis van de school
ganiseerde Van Beelen rond
leidingen voor zesde-klas
sers. Met veel succes. Rond
leidingen en open dagen, dat
zijn de activiteiten waarmee
de directeur aan de weg tim
mert.
"De school moet meer bekend
heid krijgen, beter gezegd,
het onderwijs moet meer be
kendheid krijgen, want dal
wordt zwaar onderschat", al
dus Van Beelen.
Directeur C. uan Beelen van
de Katwijkse school voor de zee
visvaart: "Oppassen dat mét de
school het hart niet uit de visse
rij verdwijnt"
Hart
Naar zijn mening is het uiterma
te belangrijk dat de school
voor de zeevisvaart voor Kat
wijk behouden blijft. "Als de
school uit Katwijk verdwijnt,
dan verdwijnt het hart van de
visserij uit de plaats. En later,
dan verdwijnt de visserij, dat
is een logisch gevolg", zo
meent Van Beelen. Voor hem
is dat buiten kijf. Hij heeft een
voorbeeld bij de hand: Sche-
veningen. "Sinds de visserij-
school daar is,verdwenen,
worden de schepen vrijwel
niet meer bemand door jonge
Scheveningers. Er zijn
haast geen Scheve-
ningse vissers meer. De re
ders uit die plaats bellen mij
op, als ze bemanningsleden
nodig hebben!"
Van Beelen kan die reders vaak
niet helpen. De meeste leer
lingen van zijn school komen
terecht op de veertig Katwijk
se vissersschepen. Want juist
daar. en dat spreekt welhaast
vanzelf, zijn de leerlingen van
de Sluisweg zeer gewild.
De opleiding aan de school voor
de zeevisvaart duurt vier jaar.
Leerlingen die van de lagere
school komen worden in die
vier jaar opgeleid tot stuur
man-werktuigkundige. Daar
na kunnen zij nog een jaar aan
de Katwijkse school doorle-
i vervolgoplei
ding van een jaar in Den Hel
der mogelijk is.
Verdriet
De geringe toeloop van leerlin
gen in de afgelopen jaren wijt
Van Beelen aan tal van facto
ren. Enkele daarvan wil hij
wel noemen, zoals het volko
men verkeerde beeld dat veel
Katwijkers van de school
hebben. "Er wordt vaak ge
zegd: 'als je niets kunt, dan
moetje maar naar de visserij-
school'. Dat is een negatieve
benadering, want leerlingen
die hier op school komen
moeten heel wat in hun mars
hebben. De opleiding is lang
niet zo gemakkelijk als wel
wordt gedacht, leerlingen die
hier naar school gaan moeten
ook willen leren, anders ko
men ze er niet".
Volgens Van Beelen is het on
derwijs op de visserijschool
breder van opzet en vaak
moeilijker dan het onderwijs
dat op een lts wordt gegeven.
"Het is bovendien een oplei
ding waar brood in zit. Alle
leerlingen die hier van school
komen vinden gemakkelijk
een baan. Maar ik weet niet
hoe ik dat de mensen duide
lijk moet maken".
Een andere oorzaak is de hou
ding van veel ouders die hun
kind niet graag naar zee zien
gaan. Van Beelen heeft daar
wel begrip voor: "Er zijn heel
wat Katwijkers verdronken;
er is heel wat verdriet gele
den. Het beeld van de domi
nee die moeder komt vertel
len dat zoon of man verdron
ken is, staat veel Katwijkers
nog helder voor de geest..".
"Een gevolg van die houding is
dat ouders hun kind, ook al
wil het nog zo graag naar onze
school, naar de mavo of de lts
sturen. Als het daar niet goed
gaat, komen ze toch bij ons
terecht. We krijgen van tijd
tot tijd leerlingen op school
die eerst een paar jaar op een
andere school hebben geze
ten, maar er daar met de pet
naar gooiden omdat ze nu
eenmaal graag naar zee wil
len", aldus Van Beelen.
Fusies
De vijf visserijscholen in ons
land hebben -samen 500 leer
lingen. Niet veel. Het ministe
rie van onderwijs houdt de
scholen nauwgezet in de ga
ten, want juist door het gerin
ge aantal leerlingen kost de
opleiding het ministerie veel
geld. Van Beelen hoopt dat
het ministerie straks niet be
sluit om scholen te-laten fuse
ren. Want dat zou kunnen be
tekenen dat de Katwijkse
school toch nog uit het zee
dorp verdwijnt.
"De scholen hebben een door
en door plaatselijk karakter",
zegt de directeur. "Leerlingen
die hier in Katwijk op de vis
serijschool zitten krijg je met
geen mogelijkheid naar, bij
voorbeeld, Den Helder. Toen
de school in Scheveningen
werd opgeheven, verwachtte
men dat wij daar baat bij zou
den hebben. Nou, we hebben
hier geen Scheveninger op
school!"
Volgens Van Beelen is de visse
rij door het dal heen. Na het
verbod op de haringvangst en
talrijke vangstbeperkingen
(om te voorkomen dat de zee
werd leeggevist) gloort er
weer hoop. "Als straks het
vangstverbod op haring
wordt opgeheven, dan mer
ken we dat hier op school ook.
Al zou het leerlingenaantal
enorm toenemen, ze blijven
verzekerd van werk".
Volgens de directeur hebben de
reders de komende jaren vol
op behoefte aan vaklieden.
"En vaklieden kunnen wij le
veren", aldus Van Beelen.
"Alle leerlingen die hier van
school komen zijn zonder
meer vaklieden. Daar moet
beslist niet laatdunkend over
worden gedaan. Want reken
maar da het een vak is, visser
man zijn, een vak met een
hoofdletter V".
HANS VELDHUIZEN
HILLEGOM - "De notabelen van Hillegom hebben
het monument "Het Wapen van Friesland" gestolen
van de Hillegommers en het naar de knoppen laten
gaan", dat constateert R.F. van Vliet, lid van de on
langs opgeheven actiegroep "Behoud dorpskern
Hillegom.
Hij kan zich nog maar nauwe
lijks vborstellen dat het oude
monument, waarschijnlijk
gebouwd rond 1500, nu defi
nitief is verdwenen nadat het
pand in september 1979 onder
verdachte omstandigheden
vrijwel tot de grond toe uit
brandde. Ook dit jaar was
"Het Wapen van Friesland"
uitgebreid in het nieuws. In
Arnhem werden de brand
stichters berecht met straffen
tot maximaal 3'/2 jaar. Een
eventuele betrokkenheid van
slager E. Teekens. tijdens de
brand eigenaar van het pand.
werd door de Arnhemse
rechtbank niet bewezen
geacht. Wel werd een perso
neelslid van Teekens Bouw-
promoties in Amsterdam tot
een geldboete van enkele dui
zenden guldens veroordeeld
wegens het onrechtmatig ver
wijderen van antieke pilaren
uit het restaurant.
Zakenmensen
Toch treft deze mensen, zo zegt
Hillegommer Van Vliet, min
der blaam dan een aantal
vooraanstaande Hillegom
mers. "Het is onvoorstelbaar
dat de Hillegommers. onder
wie wethouders en goede za
kenlieden, niet in staat waren
het hotel-restaurant draaien
de te houden. Oud-wethou
der ing. C. Smits is directeur-
eigenaar geweest van beton-
fabriek "De Ringvaart" en ou
d-wethouder R.S. van der
Laan heeft een aantal Hema
zaken. Andere eigenaars van
het pand hadden stuk voor
stuk goedlopende zaken,
maar toch waren deze zaken
mensen niet in staat "Het Wa
pen van Friesland" draaiende
te houden", aldus Van Vliet.
Hij constateert nu dat er grote
fouten zijn gemaakt bij het in
exploitatie nemen van "Het
Wapen van Friesland" door
een aantal notabele Hillegom
mers. "Ik heb het hele verloe
deringsproces zien aanko
men. Toen het pand door Hil
legommers werd overgeno
men, zogenaamd om het van
de ondergang te redden, werd
"Het Wapen van Friesland"
een elite zaak. Als je daar als
eenvoudig man binnen
kwam, werd je gewoon weg-
gegekeken. Je hoorde er niet
thuis. Het is geen wonder dat
die zaak slechter ging lopen.
Een beetje zakenman had een
barretje in het pand gemaakt.
Zo'n ding loopt altijd. Een an
dere grove fout van de Hille-
gomse notabelen is dat zij het
restaurant niet hebben ver
pacht. Die ongeveer 20 men
sen die een deeltje van de
zaak hadden gekocht speel
den op een enkele uitzonde
ring na allemaal de baas. En
dat kan natuurlijk nooit goed
gaan", zo zegt Van Vliet.
En dat het niet goed ging bleek
al snel. Vrij kort nadat een
e af of bepaalde gemeentebestuurders weten
aantal vooraanstaande inwo
ners van Hillegom het hotel
restaurant hadden overgeno
men. kwamen er klachten,
mei name over de moeilijke
exploitatie. "Het pand zou on
gunstig gelegen zijn. Mensen
zouden het met de auto moei
lijk kunnen bereiken. Maar
dat is lariekoek. Het bedrijf
heeft altijd gelopen en de Hil-
legomse zakenmensen heb
ben het naar de knoppen ge
holpen", zo vervolgt Van
Vliet zijn verhaal.
Inmiddels speelde zich binnen
de gemeentegrenzen van Hil
legom ook een andere affaire
af. Het oude politicbureau en
het hotel-restaurant werden
verkocht aan Teekens, alhoe
wel het laatstgenoemde pand
op de voorlopige lijst van be
schermde monumenten was
geplaatst. Wethouder ing. C.
Smits ontving voor Hillegom-
se begrippen een mammoet-
prijs van 1000 gulden de vier
kante meter, maar dat geld
zou pas worden gestort als
Teekens nieuwbouw zou mo
gen plegen en "Het Wapen
van Friesland" gesloopt zou
mogen worden. "Wethouder
Smits had het pand nooit mo
gen verkopen. Uiteindelijk is
hij de enige schuldige dat
"Het Wapen van Friesland"
voor Hillegom verloren is ge
gaan. Nadat de zaak beklon
ken was, verpauperde het ho
tel-restaurant steeds meer.
De inboedel werd geveild, de
jeugd werd erin gelaten en er
werden gaten in het dak ge
slagen. Toen was het eigenlijk
al afgelopen met het Hille-
gomse monument", meent
Van Vliet.
Het verdwijnen van het hotel
restaurant is volgens hem een
groot verlies voor Hillegom.
"Hillegom heeft nog steeds
een leuke, oude dorpskom en
dan praat ik over een cirkel
waarbinnen het raadhuis, de
klokgevel, het Schoutenhuis,
de Nederlands Hervormde
kerk en de oude pomp liggen.
Ook het 'Wapen' lag binnen
die cirkel.
Nu het hotel-restaurant is
verdwenen is een deel van
de sfeer van het oude pleintje
verdwenen en dat is jammer.
Toch zou de sfeer weer een
klein beetje teruggehaald
kunnen worden als de ge
meente zou besluiten wat ou
de bomen zou plaatsen zoals
ze vroeger voor "Het Wapen
van Friesland" stonden. Maar
bomen zijn in Hillegom taboe,
die worden weggehaald. De
gemeente zet liever lelijke
paaltjes meer. Ga maar kijken
in de Hoofdstraat, het lijkt
warempel de Maginotlinie
wel.
De familie Van Waveren schonk
voor de oorlog de Sixlaan aan
de gemeente onder voorwaar
de dat de bomen aan die laan
zouden worden behouden. Ik
geloof dat er wel een paar
honderd stonden en nu staan
er nog twee of drie".
Appel
"In Hillegom", zo vervolgt Van
Vliet", vreten ze hun eigen
mooie dingen op. Vroeger
werd de cultuur bepaald door
een aantal rijke heren die in
het gemeentebestuur zaten.
Zij zorgden voor mooie ge
bouwen en schonken die in
enkele gevallen zelfs aan de
gemeente. Maar de huidige
gemeentebestuurders heb
ben nauwelijks oog voor dat
soort dingen. Ik vraag me
zelfs af of bepaalde gemeente
bestuurders weten wie Karei
Appel is".
Voor Van Vliet is de strijd ge
streden. "Met zo'n twintig
Hillegommers hebben we ge
probeerd "Het Wapen van
Friesland" te behouden en
dat is helaas niet gelukt. De
actiegroep heeft zich na de
brand opgeheven, omdat alle
andere Hillegomse monu
menten op de lijst van be
schermde monumenten
staan. Gelukkig heb ik van
het voormalige hotel-restau
rant nog filmopnames. Zo
kunnen anderen altijd nog
zien hoe het geweest is", al
dus Van Vliet.
HENK VAN DER FOST
