niet
Gedwongen "afkicken" kan
„Zoekjijdedoos
met kerstballen
even op? Dan zet
ik vast een pilsje
klaar!'
Loonmaatregel
door Senaat
Deskundige mr. Frenkel: probeer drogist op de hoek
Bijna-ongelnk
Brits vliegtuig
op Schiphol
Heerlijk,helder Heineken.
HOOOOGSTE RENTE
BI) DE
LEIDSE SPAARBANK 5
Minister pleit voor
Fokker-order Bolivia
WOENSDAG 17 DECEMBER 1980
BINNENLAND
PAGINA II
De burgemeesters van de vier grote
steden hebben er bij de regering
op aan gedrongen.dat erop korte
termijn maatregelen worden ge
nomen om de problemen rond de
verslaving aan hard drugs aan te
pakken. Er gaan steeds meer
stemmen op om zwaar verslaaf
den gedwongen te laten "afkic
ken
De betrokken ministers hebben la
ten weten dat er van dwangver
pleging geen sprake kan zijn. Wel
SCHIPHOL - Een vliegtuig van
British Caledonian met 34 inzit
tenden is gisteren op Schiphol na
de landing van de baan geraakt
en tot op zijn buik in de klei ge
zakt. Het tweemotorige vliegtuig
bevatte op dat moment nog 2000
kilo brandstof. Doordat vleugels,
motoren en romp geen schade
opliepen, is er .geen brand ont
staan en konden alle inzittenden
het vliegtuig veilig verlaten. Van
daag zou een poging worden ge
daan het vliegtuig te lichten.
Het voor Schiphol opzienbarende
ongeval- iets dergelijks is in geen
jaren voorgekomen - gebeurde
om kwart over een op de zgn.
Aalsmeerbaan. die van zuid naar
noord langs (het oude) Schiphol-
Oost gaat. Het vliegtuig, een BA-
C-IXI met 29 passagiers en vijf
bemanningsleden die van Londe-
n-Gatwick kwam. maakte een
normale landing. Echter, bij het
uitrollen, toen de gezagvoerder
de stuwkracht van de motoren
omkeerde - een gebruikelijke en
lawaaiige procedure om sneller
tot stilstand te komen - bleek het
vliegtuig niet meer onder contro
le gehouden te kunnen worde-
n.
Het maakte een forse ruk naar
rechts, reed over honderd meter
van de baan. over een strook gras
en kwam vervolgens in een akker
van vette klei terecht. Hier zakte
het vliegtuig tot zijn buik weg en
kwam tegelijk tot stilstand. Alles
ging zo snel in zijn werk dat de
gezagvoerder pas op dat moment
voor het eerst alarm sloeg. Via de
twee uitgangen vóór. over een
vleugel en over de achtertrap
achterin de romp werden de inzit
tenden naar buiten geloodst en
snel opgevangen door de in aller
ijl toesnellende assistentie.
Diepe voren heeft het Britse toe
stel door het weiland getrokken
voor het tot zijn buik wegzakte in de
klei van de Haarlemmermeer. Het
toestel raakte na de landing van de
baan.
zal er een werkgroep worden op
gericht die moet onderzoeken hoe
de problemen in de grote sleden
kunnen worden verminderd.
Rotterdams burgemeester Van der
Louw heeft zijn slem de afgelopen
weken het meest laten horen. Met
commissaris J. A Blaauw ran de
Rotterdamse recherche is hij van
mening, dat er toch naar wegen
moet worden gezocht cm de
"zwaarst" verslaafden te dwin
gen zich te laten behandelen.
Van der Louw denkt aan toepas
sing van het Engelse systeem,
waarde mogelijkheid bestaat een
verslaafde die met de justitie in
aanraking komt. in plaats van
een straf op te leggen te dwingen
een afkickprogramma te volgen.
Ook meent Van der Louw dat de
politie meer instrumenten moet
krijgen ter bestrijding van crimi
naliteit en overlast.
Die overlast wordt in Rotterdam het
meest ondervonden door de bewo-
Bovendien is uit experimenten in
de Verenigde Staten gebleken,
dat slechts vijf procent van de go-
dwongen behandelingen blij
vend resultaat heeft.
Overheidsbemoeienis
Mr. Frenkel vindt dat de overheid
zich beter niet met hel gebruik
van verdovende middelen had
kunnen bemoeien. Het hele ver
slavingsprobleem is volgens hem
gecreëerd doordat de overheid
vanaf het begin van deze eeuw
steeds strengere maatregelen
heeft genomen. Voor die tijd was
opium bij de drogist op de hoek te
verkrijgen. Ook toen waren er
verslaafden. maar niemand
maakte zich daar druk over. Ne
derland heeft ook jarenlang de
grote Chinese gemeenschap,
waar opiumgebruik heel gewoon
was. ongemoeid gelaten.
Amerika was het eerste westerse
land. dat eind vorige eeuw met
een opiumprobleem werd gecon
fronteerd. Amerikaanse militai-
nersvan het Oude Westen. Zij heb
ben op hun beurt bij de gemeente
Rotterdan aangedrongen op
maatregelen om de overlast die
zij ondervinden van het drugsge-
beuren op en rond de Westkruis-
kade te verminderen.
Hun oplossing: een groot opvang
centrum in het hartje van de stad.
maar buiten de woonwijken. Om
hun eisen kracht bij te zetten, be
talen de bewoners van het Oude
Westen sinds oktober geen huur
ren die op de Filippijnen in de
Spaans-Amerikaanse oorlog
vochten, maakten kennis met het
roken van opium. Daarbij kwam
de emigratie van Chinezen naar
Amerika en de uitvinding van de
injectienaald.
Op Amerikaans initiatief kwam het
internationale opiumoverleg tot
stand, dat in 1912 resulteerde in
een verdrag, dat de deelnemers
tot nationale wetgeving dwong.
Vanaf dat moment kwam ook de
scheiding in wetgeving tussen
opiaten en geneesmiddelen tot
stand en werd op opium ook het
gebruik gecriminaliseerd.
"Aanvankelijk wilde de overheid
de consumentbeschermen tegen
de niet vermoede gevolgen van
het opiumgenruik. Zolang iets
niet lekker wordt, is het een ge
neesmiddel". Volgens Frenkel is
deze mentaliteit ook duidelijk te
zien bij de overheveling van ge
neesmiddelen (amfetamine) naar
de opiumwet en het verbod van
sommige geneesmiddelen van-
weg een ongewenste nevenwer-
king.
Hoge prijs
Waarom is de overheid zich steeds
meer met het opiumgebruik gaan
bemoeien? Het betreft middelen,
die daardoor nu een hoge prijs
hebben en bovendien gebruikt
worden door een subgroep in de
maatschappij met een bepaalde
mentaliteit. Daarbij komt de veel
al slechte hygiëne van de gebrui
ker, waardoor er ongelukken ge
beuren.
In wezen verschilt het gebruik van
verdovende middelen volgens
Frenkel niet van dat van hartsti-
mulerende middelen of insuline.
"De gebruikers zijn mensen, die
voor hun lichamelijk welzijn en
sociaal functioren afhankelijk
zijn van een stof die door het li
chaam niet wordt opgebracht.
Dat we dat bij heroine verslaving
noemen, ligt het aan het feit dat
de gebruiker door eigen keuze -
andere zouden zeggen door eigen
schuld - afhankelijk geraakt is".
Dat het gebruik wordt veroordeeld,
heelt volgens Frenkel veelal te
maken met de afwijkende levens
wijze van de verslaafde. Het is
volgens hem nog maar ds vraag of
iemand alleen verslaafd is aan de
drugs die jij gebruikt of dat hij of
dat hij ook niet buiten het milieu,
de "drugsscene" kan.
Herbezinning
Frenkel meent dat er een grondige
herbezinning m«et komen op de
geneesmiddelen en -opiumwet.
De consument beschermen kan
ook volgens een alarmsvsteer. via
'zoals nu al gebeurt, bijsluiters
meer. De gemeente is in de wijk de
grootste huisbaas.
Over de mogelijkheid en vooral de
onmogelijkheid van het gedwon
gen afkicken sprak een AN P-ver
slaggever met mr. F. E. Frenkel.
wetenschappelijk hoofdmedewer
ker strafrecht aan de Erasmus
Universiteit in Rotterdam. Fren
kel is een bekend deskundige op
dit gebied. Hij gaf ook zijn me
ning over de vraag of het zin heeft
het gebruik van verdovende mid
delen strafbaar te stellen.
van de geneesmiddelen. Het vier
den van drugs 1 lsl508blijkt geen
enkelezun te hebben. "Als je ziet
dat steeds strengere maatregelen
een vergroting van het probleem
tot gevolg hebben, dan moetje tot
de conclusie komen dat er een
verkeerde diagnose is gesteld. Je
zou de hele zaak terug moeten
draaien naar de verkoop bij de
drogist. Het is echter niet zo dat
dan de hele Nederlandse bevol
king aan de opium gaat.
Vovendien zou door het vrijgeven
van verdovende middelen veel
geld vrijkomen voor onder zoek,
dat nu nauwelijks wordt verricht.
"We zitten veel te veel vast aan een
traditionele benadering. Zeer
verideologiseerde groepjes hulp
verleners bestrijden elkaar, slok
ken een hoop geld op en maken
weinig klaar".
Volgens Frenkel zou het nuttig zijn
als er ook mcdiseh-bialogisch
onderzoek gedaan werd naar bij
voorbeeld de vatbaarheid voor
verslaving. "Ondanks de duide
lijke gevaren van versluiering
was waardeoordelen achter zoge
naamde harde uiten, moet toch
ook deze toegang niet geblok
keerd worden".
Maar eerst moet vastgesteld wor
den dat de weg die nu bewandelt
niet de juiste is. "Laten mensen
die de verantwoordelijkheid dra
gen, zoals een burgemeester van
Rotterdam, maar eens zeggen dat
het onzin is waar we mee bezig
zijn. En probeer het dan maai
eens met die drogist op de hoek."
DEN HAAG (GPD) - De
Eerste Kamer is gisteren
na een kort debat akkoord
gegaan met de loonmaat
regel van minister Albeda
(sociale zaken). Alleen
PvdA, PSP en CPN stem
den tegen de wetsvoorstel
len van het kabinet. Daar
mee is de weg vrijgeko
men voor de door de mi
nister gewenste loonmati
ging van twee procent op 1
januari, later in het jaar ge
volgd door een verlaging
van het vakantiegeld met
een half procent. Ook
wordt het vakantiegeld af
getopt, waarschijnlijk op
f5000.
Niet alleen de regeringspartijen
CDA en WD steunden de plan
nen van het kabinet. Net als in de
Tweede Kamer kozen ook D'66
en de kleine rechtse partijen voor
de beperkte loonmaatregel De
maatregel zal waarschijnlijk op
24 december worden, afgekon
digd. Dat is echter ook nog afhan
kelijk van de rechter, die pas op
22 december uitspraak doet in
het kort geding van de Industrie
bond FNV tegen de Staat.
Vooral de VVD bleek opnieuw veel
moeite te hebben met de wens
van minister Albeda om in te
kunnen grijpen in afzonderlijke
cao's. Ook de PvdA'er Kloos ver
zette zich fel tegen deze uitbrei
ding van de bevoegdheden van
de minister. Uiteindelijk stem
den de liberalen toch in met het
voorstel.
Volgens Zoutendijk (VVD) moet de
minister echter voorzichtig zijn
met zijn bevoegdheden. Ook het
"Aardgasprijs
niet omhoog"
DEN HAAG (ANP) - Ongeveer
honderd demonstranten hebben
gisteren op het Binnenhof in Den
Haag van het parlement geëist
dat de aardgasprijzen worden be
vroren. Zij overhandigde een pe
titie met 25.000 handtekeningen.
De regering heeft voorgesteld do
aardgasprijs op 1 januari 1981 te
verhogen met 9.3 cent per kubie
ke meter, terwijl het gas dit jaar al
met 7 cent duurder werd.
De demonstranten wijzen deze ver
hoging af, omdat de koopkracht
van vele huishoudens hierdoor
ernstig wordt aangetast.
uitbreiden van de loonmaatregel
tot een algemene zou Zoutendijk
betreuren. „Werkgevers en werk
nemers hebben zelf in de hand
om dit te voorkomen."
Kloos wees. net als zijn partijge
noot Van der Doef in de Tweede
Kamer, de maatregel fel van de
hand. De werknemers worden er
door tegen de haren in gestreken,
zei hij. Hij vindt dat de sociale
partners zelf de gewenste loon
matiging moeten kunnen regele-
n.
Daar was minister Albeda het ei
genlijk wel mee eens. Vandaar
dat hij zo lang met een ingreep
gewacht had. Ook wees hij erop
dat een te snelle ingreep de be
reidheid van de vakbeweging om
deel te nemen aan de matiging,
verder beperkt zou hebben „Je
moet de eigen verantwoordelijk
heid van de sociale partners niet
afpakken door regelmatig een
loonmaatregel af te kondigen,' zei
hij.
Wetsontwerp
tegen misbruik
van bv's
DEN HAAG (GPD) - Bestuurders
van „rechtspersonen" (bijvoor
beeld nv's of bv's) zullen in be
paalde omstandigheden aanspra
kelijk gesteld kunnen worden
voor de schulden die de rechts
persoon heeft aan bedrijfsvereni
gingen, de belastingdienst of een
pensioenfonds, waar het gaat om
de betaling van premies of belas
tingen.
Minister De Ruiter (justitie) en de
staatssecretarissen De Graaf (so
ciale zaken) en Van Amelsvoort
(financiën) hebben gisteren daar
voor een wetsontwerp bij de
Tweede Kamer ingediend. Het is
het tweede in een reeks van drie
wetsontwerpen die tot doel heb
ben het misbruik van rechtsper
sonen (met name bv's) tegen te
gaan.
Centraal staat de plicht voor de on
derneming om, zodra blijkt dat
de genoemde schulden niet kun
nen worden voldaan, daarvan
melding te doen aan de bedrijfs
vereniging. de fiscus of het pen
sioenfonds. Gebeurt deze mel
ding correct, dan is de bestuurder
sl<vhts aansprakelijk als blijkt
dat de niet-bctaling aan hem per
soonlijk te wijten is.
(ADVERTENTIE)
Het rechtstreeks gedwongen opnemen of onder behandeling stellen
van verslaafden is volgens de Nederlandse strafwetgeving niet mo
gelijk. De krankzinnigenwet die daarvoor zou moeten worden ge
hanteerd biedt geen soelaas.
"Er is geen rechter in Nederland die een krankzinnigheids
verklaring afgeeft op grond van het sociaal afwijkend
gedrag, dat de verslaafde vertoont", zegt mr Frenkel.
Hij begrijpt wel hoe Van der Louw
en zijn collega's op het idee zijn
gekomen. Onder bepaalde om
standigheden heeft de burge
meester volgens de krankzinni
genwet de mogelijkheid om een
inbewaringstelling te gelasten
voor een onvrijwillige opname.
Als iemand "zodanig gevaar voor
zichzelf, zijn omgeving en de
openbare orde" oplevert, en een
beschikking van een rechter niet
kan worden afgewacht, kan de
burgemeester een dergelijke be
slissing nemen.
Het betreft dan een opname van en
kele weken, omdat uiteindelijk
toch een beslissing door de rech
ter genomen moet worden.
Opvallend is wel dat de afgelopen
tien jaar steeds voorzichtiger met
de krankzinnigenwet wordt om
gesprongen en het aantal verkla
ringen dat door rechters is afge
geven, daalt. Het aantal onvrijwil
lige opnamen - ook van drugsver
slaafden - door tussenkomst van
de burgemeester bleek in de eer
ste helft van de jaren zeventig te
zijn toegenomen.
Onderscheid
Mr. Frenkel maakt bewust het on
derscheid tussen opnemen, ver
plegen en behandelen. Deze be
grippen worden volgens hem te
veel door elkaar gehaald. Ook al
wordt iemard die een strafbaar
feit heeft begaan, ter beschikking
van de regering gesteld om in een
inrichting te worden opgenomen
en verpleegd, dan hoeft die gede
tineerde zich niet te laten behan
delen.
De Hoge Raad heeft daar duidelijke
uitspraken over gedaan: een ge
detineerde moet in absolute vrij
heid kunnen beschikken over
zijn eventuele behandeling.
Ook de tbr-wet biedt dus volgens
Frenkel geen mogelijkheden
voor het gedwongen afkicken.
"Een verslaafde alleen op grond
van heroïnegebruik veroordelen
tot tbr is een oneigenlijk gebruik
van de strafwet".
In de nog in voorbereiding zijnde
wet "Bijzondere opneming psy
chiatrische ziekenhuizen", die de
krankzinnigenwet moet vervan
gen, is de mogelijkheid gescha
pen. dat een verslaafde zich vrij
willig voor een jaar "onder
dwang" laat plaatsen. Hij kan zijn
detentie in die tijd niet stopzet
ten.
(ADVERTENTIE)
r w w w
m%
Voor spaardeposito's en groei-
spaarbewijzen met een looptijd
van 5 jaar. Minimum inleg f 1.000,-.
Crisissfeer
De roep om maatregelen tegen de
door velen sociaal onaanvaard
baar geachte en blijkbaar zo hard
nekkige heroïneverslaving is vol
gens Mr. Frenkel niet zo verwon
derlijk. Hij trekt een parallel met
de jaren dertig, toen in een crisis
sfeer de overigens nooit inge
voerde wet op de bewaring tot
stand kwam. die ervoor moest
zorgen dat ongewenste elemen
ten konden worden opgeborgen.
Dezelfde componenten zijn in deze
tijd weer aanwezig. Sociale span
ningen en economische onrust
hebben een autoritaire houding
van het gezag tot gevolg. De
openbare orde moet worden ge
handhaafd. Mensen met afwij
kend gedrag moeten worden op
gesloten", aldus Frenkel. die
denkt dat de burgemeesters ei
genlijk niets anders willen dan
een opnieuw invoeren van zoiets
als de wet op de bewaring En.
wat die bewoners van het Oude
Westen willen komt in feite neer
op het stichten van een concen
tratiekamp".
Vraagtekens
Mr. Frenkel zet grote vraagtekens
bij de bezorgdheid die de gezags
dragers uiten over het lot van de
verslaafde. Overlast, openbare
orde, criminaliteit en schade aan
de gemeenschap zijn begrippen
waarover men zich veel drukker
maakt. Over die relatie tussen
verslaving en criminaliteit be
staat volgens Frenkel een groot
misverstand. "Noeten we spre
ken over een verslaafde crimineel
of een criminele verslaafde"? Dit
verband is volgens hem uiterst
dubieus.
Volgens Frenkel levert onderzoek
niet duidelijk op dat iemand die
om zijn dagelijkse portie heroïne
te bekostigen uit stelen gaat. niet
op het criminele pad was gegaan
als hij niet verslaafd was. De
schade die door heroïnediefstal-
len aan de maatschappij wordt
toegebracht, bestempelt Frenkel
als "onzin". "Er is slechts sprake
van een gedeeltelijke vermogens-
verplaatsing. Er wordt kunstma
tig een tweedehands circuit van
goederen in stand gehouden.
Hiervan profiteren de verslaafde,
de heler en de man die goedkoop
spullen koopt, die hij zich anders
niet zou veroorloven. En dat
bevordert weer de afzet door de
industrie, omdat de meestal ver
zekerde bestolene toch weer
nieuwe spullen zou kopen. De
verzekeringsmaatschappijen zijn
ook niet noodlijdend".
Frenkel wijst erop dat door bijvoor
beeld het openbreken van auto's
door niet verslaafden en vanda
lisme dan veel eerder schade aan
de maatschappij wordt aange
richt. Zet je tegenover die zoge
naamde economische schade de
kosten voor een gedwongen be
handeling van een verslaafde
(200.000 gulden per jaar. ANP)
dan zijn alle verhoudingen zoek,
hoewel dit natuurlijk ook ar
beidsplaatsen oplevert, zo meent
Frenkel.
Strop dreigt voor Staat
DEN HAAG (ANP) - Indien ge
weigerd wordt een exportver
gunning af te geven voor de
twee Fokkertoestellen, die
een Boliviaanse klant na een
eerdere aankoop van vier toe
stellen heeft besteld, dan zal
de staat aanzienlijke financië
le verliezen lijden en zal de
werkgelegenheid in ons land
worden aangetast.
Minister Van Aardenne (econo
mische zaken) heeft dit de
Tweede Kamer meegedeeld
in een gisteren geschreven
brief. Wordt de exportvergun
ning voor de twee toestellen
geweigerd, dan is het waar
schijnlijk dat betaling voor de
geleverde vier toestellen ach
terwege zal blijven.
Dat betekent, dat Bolivia die
vier toestellen goeddeels ca
deau krijgt, dat de Nederland
se staat tot een bedrag van 54
miljoen gulden zal kunnen
worden aangesproken, dat
Lloyd's Bank een schade lijdt
van ongeveer 18 miljoen gul
den en Fokker zelf een schade
van zes miljoen gulden op
loopt.
De strop voor de staat wordt
veroorzaakt door het feit. dat
de staat exportverzekeringen
tot een bedrag van 54 miljoen
gulden heeft gegarandeerd
Van Aardenne vreest voorts,
dat Fokker als gevolg van het
weigeren van de exportver
gunning Zuidamenkaansc
bestellingen voor in totaal ze
ventig vliegtuigen zal mislo
pen. waarmee 5.300 manjaren
aan directe en indirecte werk
gelegenheid in Nederland
zijn gemoeid.
De Fokker-order is u'terst om
streden vanwege de schen
ding van de mensenrechten
in Bolivia.
Burgemeester Van der Louw van Rotterdam zou volgens mr Frenkel
maar eens moeien zeggen dal hel onzin is waarmee men nu bezig is.
