Binnen een jaar
geen uitbreiding
zendtijd voor tv
PvdA-top stuurt aan op compromis
Meer geld voor natuurgebieden
ondanks bezwaren Yan der Stee
Grote school nauwelijks nadelig
Lucht in
Rijnmond
vuiler
Minister Gardeniers (CRM)
Groot aantal leden wil afstoting kerntaken
DINSDAG 9 DECEMBER 1980
BINNENLAND
PAGINA 7
ROTTERDAM (ANP) - De
luchtverontreiniging in
het Rijnmondgebied als
gevolg van zwaveldioxyde
en nitreuze dampen neemt
weer toe.
Volgens de directeur van de Dienst
Centraal Milieubeheer Rijnmond
(DCMR), P. Post van der Burg,
zijn de meetwaarden het vorig
jaar weer terecht gekomen op het
onaanvaardbaar hoge niveau van
de beginjaren zeventig.
De directeur noemde de situatie
gisteren in een toelichting op het
jaarverslag van de dienst over
1979 "zorgwekkend".
Deskundigen van de DCMR zijn tot
de conclusie gekomen dat de mi
lieuverontreiniging niet alleen
wordt veroorzaakt door de indus
trieën in het Rijnmondgebied,
maar dat dé sterk verhoogde con
centraties in belangrijke mate
een gevolg zijn van "overgewaai
de" vervuiling uit het Ruhrge-
bied en het industriegebied rond
Antwerpen.
Volgens Post van den Burg kunnen
de problemen niet meer worden
opgelost door binnen het Rijn
mondgebied maatregelen te ne
men. Pas als de industrieën in
België en West-Duitsland beper
kingen worden opgelegd zal er
volgens de directeur van de
DCMR sprake kunnen zijn van
blijvende verbetering in de situa
tie in het Rijnmondgebied.
Volgens de milieudienst van Rijn
mond nemen niet alleen de con
centraties zwaveldioxyde en ni
treuze dampen toe. maar ook die
van andere verontreinigende
stoffen. "Het is duidelijk dat de
luchtverontreiniging in het Rijn
mondgebied nog lang niet be
dwongen is", zei Post van der
Burg.
Een nieuwe zorg is volgens hem de
te verwachten toename van de
overslag en het verbruik van
steenkolen in de Rotterdamse ha
ven, die zal leiden tot een sterke
verhoging van stofconcentraties
en een toename van zwaveldioxy
de in de lucht.
Kwart van de
weggebruikers
onder invloed
van medicijnen
UTRECHT (ANP) - Ongeveer twin
tig tot dertig procent van alle ver
keersdeelnemers gebruikt regel
matig geneesmiddelen die het rij
gedrag nadelig beïnvloeden. Het
gaat hierbij om kalmerende mid
delen die de stof Diazepam bevat
ten. Deze stof werkt op het cen
trale zenuwstelsel en heeft een
spierverslappende werking. Pa
tiënten die regelmatig Diazepam
gebruiken, rijden aantoonbaar
slechter dan niet-gebruikers.
Dit concludeert farmacoloog dr.
J.J. de Gier uit Nieuwegein in zijn
proefschrift "Evaluatie van ge
neesmiddelen in het verkeer"
waarop hij gisteren aan de Rijks
universiteit in Utrecht promo
veerde tot doctor in de wiskunde
en natuurwetenschappen.
Om de betekenis van geneesmidde-
lengebruik voor het rijgedrag te
bestuderen, heeft De Gier met
een aantal automobilisten prak
tijkonderzoek in het alledaagse
verkeer gedaan.
De proefpersonen, patiënten die
een kalmerend middel met Dia
zepam gebruiken, zijn door des
kundigen beoordeeld op voer
tuigbehandeling, de verkeers-
handelingen, verkeersinzicht en
op waarneming.
WEERRAPPORTEN
DEN HAAG (GPD) - De regering
trekt 12 miljoen méér uit voor de
aankoop van natuurgebieden,
ondanks pricipiële bezwaren van
minister Van der Stee (financiën).
Hiermee komt deze begrotings
post van het departement van
CRM gisteravond op totaal 29,5
miljoen gulden voor 1981. Dit
heeft staatssecretaris Wallis de
Vries de kamercommissie voor
crm maandagavond toegezeg-
d.
De staatssecretaris kwam met zijn
toezegging de Kamer gedeeltelijk
tegemoet. Faber (CDA) diende
tijdens de commissievergadering
twee wijzigingsvoorstellen in.
waarvan er één door de staatsse
cretaris werd ingewilligd.
Faber vroeg ook om een verschui
ving binnen de begroting van
CRM voor de aankoop van na
tuurterreinen. De post voor de
openluchtrecreatie zou met 7,5
miljoen moeten dalen, terwijl de
post voor aankoop met eenzelfde
bedrag zou moeten stijgen. Daar
mee komt de CDA'er op een be-
drae van 37 milioen.
Ook dat zou te weinig zijn - volgens
hem is er ongeveer 50 miljoen no
dig - maar met een dergelijk be
drag zou hij gezien de financiële
omstandigheden tevreden zijn.
De PvdA steunt Fabers voorstel,
terwijl de VVD er afwijzend te-
r staat.
Wallis de Vries wees het amende
ment van de hand omdat er een te
groot offer van de openluchtre
creatie gevraagd zou worden.
Volgens hem heeft dat een zeer
schadelijk effect op deze vorm
van vrijetijdsbesteding. Hij zegde
Faber toe. dat hij voor de stem
ming over het voorstel een gede
tailleerde uitwerking van de ge
volgen van het aannemen van het
voorstel aan de Kamer zal toestu-
De toegezegde 12 miljoen is vol
gens de staatssecretaris slechts
éénmalig. Hij wilde niet zeggen of
deze post in de komende jaren op
de begrotingen zal worden ge
handhaafd. minister Van der Stee
vindt het onjuist via verkoop van
Domein-gronden aan dit geld te
komen. De Kamer is van mening
dat de 12 miljoen blijvend gere
serveerd moeten worden voor de
aankoop van terreinen. Faber en
Evenhuis (VVD) dienden daartoe
een motie in.
CDA en PvdA blijven er voorstan
der van met het aankopen van na
tuurterreinen door te gaan zoals
al jaren de bedoeling is. De-WD
is het daarmee niet eens. De opzet
van het beleid is volgens Even-
huis veel te globaal en moet meer
gericht zijn op bepaalde gebieden
die het waard zijn te worden be
waard.
Er moet volgens Evenhuis minder
worden aangekocht en meer ge
dacht in de richting van beheers
regelingen. Bij die regelingen
koopt de overheid de gronden
niet aan maar sluit overeenkom
sten met de boeren. Deze ver
plichten zich tegen een vergoe
ding van de overheid het land
schap onaangetast te laten.
Op een spoorwegovergang bij het Betuwse Zetten is gistermiddag e
ster werd zwaar gewond. Vermoedelijk werd ze verblind door de zon
trein aankwam. Op de foto de restanten van haar auto.
auto onder de trein geraakt. De bestu
ardoorze niet in de gaten had dat er
BRUSSEL (ANP) - Minister De
Geus (defensie) verwa'cht dat
eind 1981 zal blijken dat Neder
land zijn defensiebegroting niet
met anderhalf, zoals nu verwacht
wordt, maar met twee procent zal
hebben verhoogd ten opzichte
van 1979.
Hij zei dit na afloop van het beraad
dat defensie-ministers van elf Eu
ropese NAVO-landen gisteren in
Brussel hebben gehouden, en
aan de vooravond van een bijeen
komst van defensie-ministers
van alle NAVO-landen. Het is
vrijwel zeker dat de Amerikaanse
minister van defensie, Harold
Brown, de Europese NAVO-
landen vandaag krachtig onder
druk zal zetten om zich te houden
aan het besluit van de NAVO-top
van Washington om de defensie
begrotingen jaarlijks om en nabij
drie procent te verhogen.
Europese landen zullen zich vrij al
gemeen op het standpunt stellen
Minister: twee
procent meer
voor defensie
na 1981
dat, zoals minister De Geus het
uitdrukte, de drieprocentsverho-
ging niet "de alleen zaligmaken
de meetlat" moet ziin.
Hij zal zelf ongetwijfeld naar voren
brengen dat weliswaar het ko
mend jaar 179 miljoen gulden te
weinig wordt uitgegeven, maar
dat het bondgenootschap op den
duur meer schade zou ondervin
den als in Nederland defensie
niet in de zogenaamde "ombui
gingsoperatie" (het beperken van
de uitgaven op velerlei gebied)
was betrokken.
"Levering van Starfighters aan Tur
kije, de zestig miljoen voor Portu
gal voor de bouw van (Nederland
se) fregatten, de technische hulp
die de Nederlandse marine Grie
kenland verleent, en de tientallen
miljoenen voor de opslag van
Amerikaans militair materieel op
Nederlands grondgebied komen
niet in de begroting tot uiting.
Maar wanneer het volgend jaar is
verstreken, kunnen wij uitkomen
op een reële groei van twee pro
cent ten opzichte van dit jaar. al
dus de minister. Bovendien gaat
in Nederland (volgens de Neder
landse statistieken) 29 procent
van de defensie-uitgaven naar in
vesteringen, waarmee Nederland
tot verhoudingsgewijs de groot
ste investeerders in het bondge
nootschap behoort.
DEN HAAG (GPD) - Uit
breiding van televisie
zendtijd per 1 oktober 1981
is vrijwel zeker niet moge
lijk. Dit heeft minister Til
Gardeniers (CRM) giste
ren gezegd tijdens een de
bat over de media in de
Tweede Kamer.
Financiering van deze uitbreiding
dagtelevisiedoor vermeerde
ring van de STER-zendtijd
maakt wijziging van de Omroep
wet noodzakelijk. Dit omdat het
wettelijk maximum aan STER-
reclame op de tv al is bereikt Deze
wetswijziging zou op zijn vroegst
in april volgend ^aar haar beslag
kunnen krijgen. Daarna zou de
Omroepraad nog advies moeten
uitbrengen.
Dc woordvoerders van de drie gro
te fracties. Kosto (PvdA). Van der
Sanden (CDA) en Keja (VVD),
pleitten voor versnelde invoering
Onderzoekers bekijken "welbevinden" scholier
DEN HAAG (GPD) - De omvang
van scholen voor voortgezet on
derwijs blijkt slechts een zeer ge
ringe invloed te hebben op het
welbevinden van de leerlingen
op die scholen. De veelgehoorde
kreet: grote scholen hebben een
nadelige invloed op de leerlin
gen, gaat in zijn algemeenheid
dus niet op. Factoren als school
organisatie, huisvestingssituatie
en welbevinden van leraren blij
ken in veel gevallen een aanzien
lijk duidelijker invloed te hebben
op het welbevinden van de leer
lingen.
Dat blijkt uit een onderzoek dat
door het Research Instituut voor
het Onderwijs in het Noorden
(RION) is gedaan. De door staats
secretaris De Jong van onderwijs
en wetenschappen ingestelde
Commissie Schoolgrootte Voort
gezet Onderwijs, die opdracht
voor het onderzoek heeft gege
ven, zal haar beleidsaanbevelin
gen voor een groot deel op het
rapport baseren dat naar aanlei
ding van dit onderzoek is ge
maakt. De commissie hoopt in fe
bruari 1981 met de beleidsaanbe
velingen klaar te zijn.
Het onderzoek is verricht op 89
scholen en af scholengemeen
schappen voor voortgezet onder
wijs, variërend van vwo (voorbe
reidend wetenschappelijk onder
wijs) tot Ito (lager technisch on
derwijs). De onderzochte school
typen vertegenwoordigen bijna
80 procent van het Nederlandse
voortgezet onderwijs. Ruim 7000
leerlingen, alsmede ruim 600 lera
ren van de betrokken scholen,
hebben hun medewerking aan
het onderzoek verleend.
De resultaten van het onderzoek
maken duidelijk dat de bewering
„hoe groter de school hoe minder
de leerlingen zich welbevinden"
over het algemeen niet juist kan
zijn. Uit het onderzoek bleek na
melijk dat slechts 2,4 procent van
de verschillen in 'schoolwelbe-
vinden' tussen leerlingen eventu
eel toegeschreven kan worden
aan de factor schoolgrootte.
Het schoolwelbevinden daalt voor
alle schooltypen na het eerste
leerjaar vrij sterk. Een daling die
zich na het tweede leerjaar in
minder sterke mate doorzet. Pas
in het vierde leerjaar treedt er een
zekere stabilisatie op. De school
zelf blijkt oorzaak van meer ver
schillen in het schoolwelbevin
den dan de schoolgrootte.
Dat zou, volgens de onderzoeker,
kunnen liggen aan het schoolkli
maat en de huisvesting van de
school. De aanwezigheid van een
aula, een bibliotheek, een (over
dekte) fietsenstalling, een kanti
ne en een sociaal centrum wor
den door de ondervraagden posi
tief gewaardeerd. Noodlokalen
en een minder goede vestigings
plaats als negatief. De mate en
vorm van begeleiding en beoor
deling door leraren en allerlei ex
tra activiteiten binnen het leer
plan oefenen een positieve in
vloed uit op het welbevinden van
zowel leerlingen als leraren
van tv-zendtijduitbreiding als
„antwoord" op de steeds verder
gaande ontwikkelingen van ka-
bel- en satellietomroep, ter on
dersteuning van het eigen Neder
landse bestel.
Keja diende een motie in, waarin hij
de regering vroeg vóór 1 oktober
1981 een begin te maken met uit
breiding van tv-zendtijd, die bin
nen enige jaren zal leiden tot dag
televisie. Hij denkt daarbij aan
een derde tv-net, dat naar het
voorbeeld van dc Engelse ITV-
zender geheel door de reclame
bekostigd zou moeten worden,
waardoor Nederland I en II vrij
van STER-zendtijd zouden kun
nen blijven. Hoewel Van der San-
den en Kosto de motie in deze
vorm niet willen ondersteunen,
zeiden zij ook voorstander te zijn
van snelle beslissingen in deze
kwestie.
Kosto stelde voor de bewinds
vrouw tijd te laten winnen door
voor de financiering van de zend
tijduitbreiding - in afwachting
van de wetswijziging - alvast een
beroep te doen op de omroepre
serves (ongeveer 350 miljoen gul
den). Maar daar voelde dc minis
ter weinig voor.
Bovendien vond zij het onjuist op
dit moment een definitieve uit
spraak over zendtijduitbreiding
te doen. Zij is in afwachting van
een tussentijds mediarapport van
de Wetenschappelijke Raad voor
het Regeringsbeleid (WRR). En
zij wil vooral eerst het voorstel
van het NOS-bestuur op tafel
hebben. Op 12 december a s
wordt dit voorstel, dat zendtijd
uitbreiding beoogt met ingang
van 1 oktober 1982 (dus een jaar
later dan de Kamer zou wensen),
in stemming gebracht. Omdat al
leen NCRV er VPRO hier tegen
zijn, wordt dit voorstel zeker aan
vaard.
Overigens wees de minister er nog
op dat zendtijduitbreiding bin
nen een jaar de omroep voor on
overkomelijke problemen op het
gebied van techniek en personeel
zou plaatsen.
ei
ei
5
e c
1
bt-r
p
D x o
aj
I 5b
H
C
Amsterdam
zwaar bew.
3
-1
0.1
De Bilt
licht bew.
3
-3
0
Deelen
onbew.
0
-4
0
Eelde
-3
0
Eindhoven
zwaar bew.
-4
0
Den Helder licht bew
4
3
0.1
Rotterdam
half bew.
4
0.2
Twente
zwaar bew.
_1
-4
0
Vhssingen
onbew.
5
-2
0
Za. Limburg onbew
-1
-5
0
Aberdeen
5
0
0.4
Athene
20
9
2
Barcelona
onbew.
13
2
0
onbew.
-5
-6
0
Bordeaux
-6
0
Brussel
-5
0
Frankfort
-3
-4
0
Genève
twaar bew.
-1
-7
0
Helsinki
-12
0
Innsbruck
-18
0.1
Klagenfurt
-1
-16
0
Kopenhagen half bew.
2
1
0
Lissabon
onbew.
11
6
0
0
Locamo
onbew.
5
-8
Londen geheel bew.
3
-1
0
Luxemburg
-3
-9
0.1
Madrid geheel bew.
9
0
0
Malaga geheel bew.
15
13
0
Mallorca
licht bew.
10
-2
0
0
München
onbew.
-6
-14
onbew.
10
1
0
0
Oslo
licht bew.
-2
-5
Parijs
onbew.
1
-5
0
Rome
onbew
6
0
0
Stockholm
half bew.
-2
-2
0
Wenen
onbew.
-4
-6
0
Zürich geheel bew.
-13
0
Casa Blanca
bew. 16
7 0
Istanbul
regen
1
Las Palmas
licht bew.
17
Tel-Aviv geheel bew.
12
Tunis
half bew
12
6
1
DEN HAAG (GPD) - Het partij be
stuur van de PvdA heelt een drin
gend beroep gedaan op de afde
lingen zich te verenigen op een
compromis-standpunt in het ver
kiezingsprogramma over de Ne
derlandse NAVO-kerntaken. De
discussie daarover belooft heftig
te worden op het verkiezingscon
gres in februari.
Uit 130 amendementen vanuit het
land blijkt dat een groot aantal
PvdA'ers afstoting van alle kern
taken voorstaat. Zoals bekend
heeft Joop den Uvl aan zijn lijst
trekkersschap de voorwaarde
verbonden dat gedurende de ko
mende kabinetsperiode één of
twee taken blijven. Het partijbe
stuur staat achter hem.
De PvdA-top streeft naar uiteinde
lijke afstoting van alle atoomta-
ken voor Nederland, maar acht
fasering nodig "om de echo van
onze eenzijdige stappen zo lang
mogelijk te laten doorklinken".
"Het gaat om een afweging van ef
fectiviteit". aldus Den Uyl. Be
perking van de Nederlandse
kerntaken van de huidige zes tot
een of twee in de komende vier
jaar zal de eerste stap moeten zijn.
Daarna wordt bezien of die stap
tot positieve reacties heeft geleid
in oost of west en wordt de twee
de stap bepaald.
Partijvoorzitter Max van den Berg
verklaarde dat de PvdA "bewust
een nieuwe weg inslaat. Wc kie
zen voor eenzijdige stappen en la
ten de afschrikkingsfilosofie
los". Den Uyl noemde het voorge
stelde beleid ingrijpender dan
dat van welke socialistische par
tij in Europa ook.
De PvdA-top wil in het verkie
zingsprogramma een niet al te ex
treem standpunt over afstoting
van kerntaken opnemen, om haar
positie bij de komende kabinets
formatie niet onmogelijk te ma
ken. Regeringsdeelneming is
noodzakelijk, aldus de top om de
plaatsing van gemoderniseerde
kernraketten in Nederland en
Europa tegen te houden.
Dat laatste beschouwt de PvdA op
dit moment als belangrijkste ac
tiepunt op het gebied van vrede
en veiligheid. In hoeverre het
voor de partij voorwaarde zal zijn
om een nieuwe regering deel te
nemen, is nog niet bekend. Hei
partijbestuur bespreekt deze
week de vraag met wie en eventu
eel onder welke voorwaarden
straks geregeerd zal worden.
Het partijbestuur van de PvdA
heeft zijn ontwerp-verkiezings-
programma op eeri paar punten
gewijzigd, nadat dc afdelingen
niet minder dan 6600 wijzigings
voorstellen hadden ingediend.
Dat gaat o m. de hulp aan de Der
de Wereld: de ontwikkelingshulp
blijft anderhalf procent van het
nationaal inkomen, bij een mee
vallende economische groei
wordt het twee procent.
Voorts heeft het PvdA -bestuur be
sloten de inpoldering van de Mar
kerwaard en de aanleg van een
tweede nationale luchthaven de-
finiteif te verwerpen. Niet alleen
is dc PvdA nu voor sluiting van
de kerncentrales in Borssele en
Dode waard; o<»k het onderzoek
naar kernenergie zou in Neder
land moeten worden gestaakt
PvdA-fracti^tider Den Uyl en pon
dens hun toelichting op het verkiezingsprogramma "W
Samenhang
Tijdens het mediadebat werd door
de Kamer duidelijk onderkend
dat er samenhang is tussen de
omroep, de pers en de reclameop
brengsten. De vraag van het be
drijfsleven naar STER-reelame is
vele malen groter dan het aan
bod, terwijl de advertentiepositie
van de dagbladen juist onrustba
rend terugloopt.
Voordat de adverteerders via de sa
tellieten naar het buitenland lo
pen. moeten de mogelijkheden
bij de omroep door uitbreiding
van de STER-zendtijd vergroot
worden („Het natonale reclame
budget moet aan Nederland ge
bonden blijven", zei de socialist
Kosto). Vervolgens kan dan de
pers financieel tegemoet worden
gekomen uit de STER-pot. die
dan naar schatting met een extra
bedrag van 200 miljoen gulden
gevuld is.
van der Sanden (CDA) drong in een
motie aan op een snelle beslissing
over een advertentiecompensa-
tieregeling voor de pers. Hij vond
dat zo n regeling uiterlijk 1 janua
ri 1981 in werking moet treden,
ook al heeft de minister het voor
stel van het Bedrijfsfonds voor de
Pers vorige week afgewezen.
Kosto (PvdA) was het daarmee
Strenge aanpak
omroeppiraten
DEN HAAG (ANP) - Minister Gar
deniers (CRM) heeft gistermid
dag aan de Tweede Kamer mee
gedeeld dat interdepartementaal
overleg gaande is om te komen
tot sluitende maatregelen tegen
omroeppiraten Het departement
van CRM maakt zich "uitermate
zorgen" over de huidige situatie,
zo bleek uit de woorden van de
minister.
In het overleg was het CDA-
woordvoerder Van der Sanden.
die dit onderwerp aansneed
"Wat nu in dit land gebeurt kan
werkelijk niet," zo betoogde hij
Van der Sanden becijferde, dat
ons land 10.000 radio-piraten telt.
waarvan 2500 met reclame. Hij
noemde het verschijnsel van dc
omroep-piratenj een ondermij
ning van dc omroepwet.
"Koopkracht
minima op
peil houden"
DEN HAAG (GPD) - De PvdA
wil op de wat langere termijn
de koopkracht voor dc aller
laagste inkomens handhaven.
In aangepaste voorstellen in
het verkiezingsprogramma
"Weerwerk" stelt dc partijtop
voor om de koopkracht voor
deze groepen tot 1985 op peil
te houden De hogere inko
mens zullen net als volgend
jaar vijf procent moeten inle
veren.
Een en ander betekent dat de
koopkrachtgrens nu voor de
PvdA is verlaagd van circa
modaal tot de minima Met
die plannen sluit de partijtop
aan op de veranderde econo
mische omstandigheden
Centrale doelstelling in hot
program Muit het Lnstcnd
houden en scheppen van
werkgelegenheid.
