cmmsma
John
Lennon: rebel in ruste
Pua
'Niet naar verdoemenis'
De publieks-
clown is dood
'3
Zeer verzorgde operetteproduktie
tgegeljcht
^^programma i
&ED
"Bed-in'
4, tl
tegen
4
geweld
Problemen
over tv-
rechten
mini-WK
DINSDAG 9 DECEMBER 1980
*y.
NEW YORK - Op 27 mei
1979 verscheen er een op
vallende advertentie in
The New York Times, die
'A love letter from John
and Yoko to people who
ask as what, when and
why' heette. Een pagina
grote brief van het echt
paar Lennon, waarin het
tweetal in vreedzame be
woordingen („De planten
groeien, de katten sno-
ren") schetste dat er een
ommekeer in hun per
soonlijke leven had plaats
gehad. „In het verleden
hebben we geprobeerd
dingen te bereiken door
het vredesteken te laten
zien, nu proberen we het
door ons dingen te wen
sen... Het werkt".
Wal was dat nu? Was dat dezelfde
verbitterde publieksclown van
weleer, die al in 1964. toen Len
non's groep The Beatles de eer had
te mogen spelen voor het Britse
koninklijk paar in de Royal Va
riety Show, het publiek toevoegde
,.dat de mensen op de goedkopere
plaatsen kunnen meeklappen en
de mensen op de duurdere plaat
sen maar met hun juwelen moeten
meerinkelen"?
Was dat dezelfde paranoïde, geniale
gek die met een achterhaalde,
maar niet begrepen bedséance in
het Amsterdamse Hilton voor de
vrede wilde vechten? Was dat de
zelfde angry young man die mas
sahysterie veroorzaakte in de ja
ren 1963 tot 1967. dezelfde arro
gante intellectueel, die tot in de
kringen van de Ku Klux Klan toe
beroering veroorzaakte toen hij
niet zonder reden rond 1966 de
stelling „nu zijn we populairder
dan Jezus Christus" poneer
de?
Twee maanden geleden gaf het
echtpaar Lennon voor het eerst in
ruim vijf jaar een interview. Het
Amerikaanse, weekblad News
Week schetste het onthutsende
beeld van een gesettelde veerti
ger, die voor een bestaan als huis
vader had gekozen en die vertel
de hoe zijn vijfjarig zoontje Sean,
na bij de buren televisie te heb
ben gezien, het huis binnen
kwam stormen met de vraag:
„Pap, pap, heb ik jou gezien? Zat
jij in The Beatles?" De wereld
schudde voor de zoveelste keer
het hoofd over John Winston
Lennon, met in het achterhoofd
de stelling eenmaal publiek bezit,
altijd publiek bezit. De rebel in
ruste?
Op "Double Fantasy', het eerste al
bum dat Lennon en zijn vrouw
Yoko Ono na een vrijwillige
windstilte van vijfjaar onder pro-
duktionele leiding van oude
vrienden als Jack Douglas en za
kelijk leider David Geffen ver
vaardigden, antwoordde de man,
die als weinig anderen van zijn
generatie de muziekopvattingen
beïvloedde en daardoor mede het
wereldbeeld gedurende een tien
tal jaren bepaalde de vragen van
de buitenwereld.
Uit de song "Watching the Wheels':
People say I'm grazy doing what
I'm doing;
Well they give me.all kinds of war
nings to save me from ruin:
When I say that I'm O.K. they look
at me kind of strange;
Surely you're not happy now you
no longer play the game.
Publieksclown
Ja. het was dezelfde publieksclown
van weleer. De stem was onmis
kenbaar dezelfde ietwat nasale,
monotone hoge tenor. Alleen had
John Lennon. nu hij de jaren van
de jeugd definitief achter zich
had gelaten en nu hij met behulp
van therapie de lasten die massa
le populariteit nu eenmaal met
zich meebrengen, gekozen voor
zijn eigen bestaan. Best was de
bijna lichamelijke pijn die door
klonk op het verslag van een pijn
lijk afkickproces (Cold Turkey),
verdwenen de goeroewijsheid uit
Yoko Ono
verlaat geheel
in tranen en
ondersteund
dooreen
Band, kon worden gezien als een
bewijs van een grote evolutie van
muzikaal voorstellingsvermogen
van een man die bij de start van
zijn carrière zo ongeveer voor een
Afrikaanse wildeman werd afge
schilderd. incluis oerwoudritmes
en het zinloze verwijt dat hij
slechts drie akkoorden beheer
ste.
Op Sergeant Peppers, een creatief
hoogtepunt dat Lennon na het
uiteenvallen van The Beatles en
hun gezamenlijke onderneming
(Apple) in 1970 alleen nog maar
evenaarde met zijn solo-album
'Imagine' en enkele hierboven
gememoreerde singles, tekende
John een sprookjesachtige we
reld. Een maatschappij die de
desillusie van drugs, Vietnam en
de impotentie van de jaren '60
nog moest meemaken, luisterde
ademloos toe. Rockmuziek die
een orkestrale basis had gevon
den! Opnametechnieken met als
resultaat een voor die tijd won
derbaarlijk zuiver h.f.-geluid!
Zeldzaam
John Lennon.
filmster (How I v
componist met
NEW YORK - "Ik heb een groot deel van mijn leven
onder contract gestaan. Het was alsof ik tussen vier
muren leefde. Mijn contract was de uitdrukking van
mijn gevangenschap. Ik wilde me er niet langer bij
neerleggen, naar Las Vegas gaan en daar mijn reper
toire afdraaien of naar de verdoemenis gaan zoals
Elvis Presley is overkomen.
Dit antwoordde de in New York doodgeschoten ex-
Beatle John Lennon. toen hem eens werd gevraagd
waarom hij nogal plotseling het stille leven van een
echtgenoot en huisvader was gaan leiden, ver weg
van de media.
Lennon kreeg destijds de bijnaam "Groucho Marx"
van de Beatles. Hij was er ook de intellectueel van,
aan wie de groep enkele van haar grootste succes
nummers dankt.
Uit zijn eerste huwelijk met Cynthia Powell werd in
1963 een zoon, Julian, geboren, maar het was aan de
zijde van de Japanse Yoko Ono dat hij het best be
kend werd. Er zijn er die de ontbinding van de Beat
les in 1970 aan Yoko Ono toeschrijven.
Aan Lennon 'dankt' men ook enkele pittige uitspraken
als "De Beatles zijn populairder dan Jezus Christus",
wat hem de woede van heel wat Amerikanen op de
hals haalde. Maar de meester van hun landgenoten
waren vanaf 1964 in aanbidding voor de Beatles neer
gevallen.
Na de geboorte van zijn tweede zoon in 1975, trok Len
non zich uit de openbaarheid terug, om zo al zijn
aandacht aan zijn zoon te kunnen geven.
Zijn laatste album is onlangs uitgekomen. De kritiek
liep er niet uitzonderlijk warm voor.
India (Instant Karma), voorbij de
(overigens terechte) kritiek op
mede Beatle Paul McCartney
(How can you sleep). Lennon was
huisvader die zich's avonds aan
het bedje van zijn zoontje zette en
zong:
(Uit de song Beautiful Boy)
..Close your eyes
have no fear
the monsters gone
he's on the run and your Daddy's
here".
John Winston Lennon. die op 9 ok
tober 1940 in de grauwe fabrieks
stad Liverpool werd geboren,
was niet alleen leider en oprichter
van een beatgroepje dat de we
reld in 1963 schokte met voor die
tijd afwijkende kleding, muziek
en haarlengte, maar bovendien
een man van visie. Verreweg het
grootste deel van de 184 Beatle-
songs. dragen zijn persoonlijk
stempel.
In 1963 reageerde mijn vader op het
voor hem schokkend geluid met
afgrijzen en verkondigde hij. ge
lijk zovelen van zijn generatie, de
stelling dat het hier om een mode
gril, een eendagsvlieg, ging. Nog
geen vijfjaar later was het beeld
van eigentijdse muziek volslagen
veranderd. In 1967 was Lennon
de grote geest achte*- het project
waaraan drummer Ringo Starr,
gitarist George Harrison en zelfs
bassist Paul McCartny alleen
maar een secundaire bijdrage le
verden.
Evolutie
Het resultaat, het album Sergeant
Peppers Lonely Hearts Club
'Das Land des Lachelns'
LEIDEN - Franz Lehar had
nooit kunnen vermoeden dal
het onderwerp van zijn ope
rette 'Das Land des Lachelns'.
geschreven in 1929. zo'n dikke
vijftig jaar later een actueel
en schrijnend probleem zou
betreffen.
Immers deze operette vertelt de
geschiedenis van de Weense
gravin Lisa. die een Chinese
prins trouwt en hem volgt
naar zijn geboorteland, om
daar te merken dat de positie
van de vrouw een zó volstrekt
ondergeschikte is. dat zij be
sluit haar man te verlaten en
naar Wenen terug te keren.
Vanzelfsprekend ging het Franz
Lehar met om de confrontatie
van twee culturen, maar voor
hem, als vooralle romantische
componisten, was China een
exotisch sprookjesland dat
een ideale achtergrond vorm
de voor een simpel liefdesver
haal, met vele mogelijkheden
tot muzikale en visuele illu
straties. en dat alles dan nog
gezien door een Weense bril.
De voorstelling die de Hoofd
stad Operette gisteravond
van 'Das Land des Lachelns'
gaf. bracht inderdaad die
Weense sfeer in de Leidse
Schouwburg, niet in het minst
door de uiterst verzorgde aan
kleding. De kostuums, die de
Hoofdstad Operette altijd in
Wenen laat ontwerpen en ma
ken. waren bij tijd en wijle
adembenemend.
De regie had gezorgd voor een
levendig en sfeervol toneel
beeld. waarbij in het bijzon
der het kleurrijke begin van
het tweede bedrijf een ver
diend open doekje kreeg van
de geheel bezette schouwburg.
Van de vele medewerkenden
moeten in de eerste plaats
Marga de Boer als Lisa en Ton
Hofman als Prins Sou-Chong
worden genoemd, die met hun
vocale prestaties het stuk
droegen. Jacco van Renesse
zette een charmante redder-
in-de-nood neer. Anita Hems
was een allerliefst Chinees
prinsesje, en Lilly Loerkensen
Antoni Wink zorgden voorde
noodzakelijke komische noot.
Deze zeer verzorgde voorstelling
is ook dinsdag en woensdag
nog in de Leidse Schouwburg
te zit
MIES ALBARDA
verbeeldings
kracht. kan in zoverre niet
werkelijk begraven worden, om
dat hij zijn sporen nog in lengte
van jaren zal nalaten. Waar Paul
McCartny een sympathieke rond
borstige en handige musicus was,
had Lennon trekjes van een zeer
zeldzaam talent, dat zich in per
soonlijke songs aan de luisteraar
openbaarde.
Het heeft weinig zin alles in keurig
ingelijste kolommen op te dissen,
maar wie iets van de generaties
van na 1945 wil begrijpen, moet
zorgvuldig te luisteren naar wat
Lennon heeft gewrocht. Met een
van zijn mooiste songs 'Nowhere
man' zijn tal van associaties te
maken, niet in het minst met de
Lennon die als vroegere rebel de
huiselijke vrede had gevonde-
HILVERSUM - Er zijn ernstige pro
blemen gerezen over de televisie
rechten voor het zogenaamde mi
ni-wereldkampioenschap voet
bal, dat rond de jaarwisseling in
Uruguay wordt gespeeld. Het ziet
er zelfs naar uit. dat in de meeste
Europese landen geen beelden
van de wedstrijden op het televi
siescherm komen.
In de eerste plaats vragen de orga
nisatoren voor de Europese tele
visierechten een bedrag van ruim
2.5 miljoen gulden, terwijl de lan
den, verenigd in de Europese om
roeporganisatie. hebben afge
sproken niet meer te willen beta
len dan bijna twee miljoen gul
den.
Ook het bezoek van de delegatie
van Europa aan Uruguay heeft de
afgelopen week. wat de vraag
prijs van de Zuidamerikanen be
treft. geen wijziging opgeleverd
Inmiddels echter heeft de nationale
Italiaanse omroeporganisatie
RAI zich bereid verklaard het
verschil van ongeveer 600.000
gulden te willen bijbetalen. Daar
mee zouden de Europese om
roeporganisaties wel akkoord
kunnen gaan, ware het niet dat
Uruguay intussen de rechten
vuor italic al heeft vei kocht aan
een particulier televisiestation in
Milaan.
Alleen wanneer dat station bereid
zou zijn die rechten aan de RAI
over te doen zouden de overige
Europese landen nog televisie
beelden van het toernooi kunnen
krijgen.
i slechthorenden (NOS)
NEDERLAND I -
18.25 - Nieuws voor doven
18.30 - Sesamstraat (NOS)
18.45 - Paspoort voor Joegoslaven en Italianen (NOS)
18.55 - Journaal (NOS)
18.59 - D'r kan nog meer bij (EO)
19.10 - Tijdsein (EO)
19.55 - Het domein van de brandgans (EO)
20.20 - Land inzicht (EO)
21.00 - God wil wonen bij de mensen (EO)
21.37 - Journaal (NOS)
21.55 - Den Haag vandaag (NOS)
22.10 - Beeldspraak (NOS)
23.00 - Journaal (NOS)
23.05 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
NEDERLAND II -
18.25 - Microprocessors 1 plus 2 (10) (TELEAC)
18.55 - Journaal (NOS)
18.59 - Het geheim van de vuurberg (NCRV)
19.25 - Cum Laude (NCRV)
20.00 - Journaal (NOS)
20.27 - De kleine waarheid (NCRV)
21.20 - Showroom (NCRV)
22.20 - Hier en nu (NCRV)
23.00 - Liturgie (NCRV)
23.15 - Journaal (NOS)
23.20 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
WOENSDAG 10 DECEMBER
NEDERLAND I -
15.30 - Captain Caveman (VARA)
15.41 - Pierre Fabien (VARA)
16.07 - Een reis rond de wereld in 80 dagen (VARA)
16.32 - Casper, het lieve spookje (VARA)
16.47 - In de dierentuin (VARA)
16.55 - Smeerkees (VARA)
17.00 - De Film van Ome Willem (VARA)
tv-buitenland
DUITSE TV
DUITSLAND I
(Regionaal progr. NDR: 18.00 Die
Samev n Monsoreau. 18.30 Actuali
teiten. 18.45 Kleutersene. 18.55 Die
Dame von Monsoreau. 19.25 Regio
naal magazine. 19 59 Pro-
grammaoverz. WDR: 18.00 Sprook
jes. 18.30 Doe. 18.40 Amusements-
progr. 19.15 Actualiteiten. 19.45 In
formatieve serie). 20.00 Journaal
20.15 Susi, tv-serie 21.00 Actualitei
ten. 21.45 Captain Paris. 22.30 Actua
liteiten. 23.00 Show. 23.55 Journaal
DUITSLAND II
18.20 Tekenfilmserie. 19.00 Jour
naal. 19.30 Todliches Geheimnis.
21.Oö Actualiteiten. 21.20 Filmver-
slag. 22.00 Filmrubriek. 22.45 Mu-
ziekprogr. 23.45 Journaal.
DUITSLAND III WDR
f8.00 Kleuterserie 18.30 Informatie
ve serie. 19.00 Film reportage. 19.45
Journaal. 20.00 Journaal. 20.15 In
formatief progr. 21.00 Informatief
progr 21.45 Actualiteiten. 22.30 In
formatieve serie. 23.00 Journaal.
BELGISCHE TV
BELGIË VLAAMS
18.00 Kleuterserie. 18.05 Kleuter-
progr. 13.35 Informatief progr. 19 05
Informatief progr. 19.35 Lotto-
winnaars, mededelingen en Morgen.
19 45 Journaal. 20.10 Amusements
serie. 20.15 Popmuz. 21.10 Informa
tief progr. 22.00 Spelprogr. 22.3C
Journaal.
NET II
20.10 Informatieve serie 20.40 On
voltooid stuk voor pianola. Russisch
speelfilm. 22.20 Informative se-
Op 3 oktober 1940 arriveerde Piet Mondriaan in New York. Drie
jaar en vier maanden later, op 1 februari 1944. overleed hij er. in het
Murray Hill Hospital, aan een longontsteking. Het waren, volgens
zijn eigen zeggen, de gelukkigste jaren van zijn leven. Het feit dat
deze jaren bijna niet meespelen in de beeldvorming over Mon
driaan (er is in Nederland bijvoorbeeld betrekkelijk weinig over
gepubliceerd), was voor kunsthistoricus filmmaker Piet Hoender
dos de direkte aanleiding om een film te maken over deze periode uit
het leven van één van de belangrijkste schilders van deze eeuw
De film die vanavond door de NOS wordt uitgezonden laat zes
mensen uit Mondriaans naaste omgeving aan het woord en samen
vertellen zij het verhaal van zijn leven en werken, vanaf de dag dat
hij aankwam, tot en met de begrafenis op de Cypress Hill Cemetery
in Queens. Zij beschrijven zijn persoonlijke leven en het culturele
klimaat in New York tijdens de oorlogsjaren, maar ook gedetail
leerd. hoe hij tot de verandering in zijn werk kwam. Nagenoeg alle
schilderijen die in New York ontstondenzijn in de film opgenomen.
Een filmpje, gemaakt vlak na de dood van Mondriaan do örèén van
de zes. zijn vriend en enige erfgenaam Harry Holtzman. laat zien
hoe Mondriaan zijn omgeving vorm gaf met dezelfde intensiteit als
waarmee hij schilderde. Naast Holtzman ontmoette Piet Hoender
dos ook Charmion von Wiegand. een vriendin van Mondriaan,
museumdirekteur James Johnson Sweeneey. de kunsthandelaar
Sidney Janis. fotograaf Arnold Newman, die de bekendste portret
ten van Mondriaan maakte en schilder en navolger llya Bolotovsky.
(Nederland 1.22.10 uur)
In de televisie-actualiteitenrubriek Hier en Nu van de NCRV
wordt vanavond een uitgebreide reportage uitgezonden over belas
tingfraude in ons land. De NCRV heeft waarschijnlijk ook bijdra
gen over het hospitaalkerkschip "DeHoop"en overeen benzinespa
rend instrumentje in de auto. Nederland 2. 22.20 uur).
In de televisie-actualiteitenrubriek Tijdsein van de Evangeli
sche Omroep wordt vanavond gesproken met twee verpleegsters uit
het Middelburgse Gasthuis, die medewerking aan het verrichten
van abortus hebben geweigerd. In de uitzending komt ook een
Utrechtse advocaat, die adviezen geeft aan degenen die door deze
gang van zaken in de problemen komen, tNederland 1. 19.10 uur).
DINSDAG 9 DECEMBER
HILVERSUM I
18.11 AVRO's Radiojournaal. 18 25
Topper van Toen. 19.02 (S) Natafe-
len. 19.30 (S) Operette: Fragmenten
uit The Gondoliers. 20.03 (S) Mon
vieux, ma vieille. 20 30 (S) Folk live
21.02 Was de kat getuige. Hoorspel-
serie. 22 02 AVRO's Sportpanorama.
NOS 23.00 Met het oog op Morgen.
VARA (S) 0.02 (S) Elpee-tuin. 1.02 (S)
Groot Licht. 5.02 (S) Truck.
HILVERSUM II
18.10 Verkenning HUM VER
BOND 18 20 Na vijven en zess.-n
P.P. 18.50 Uitzending van het GPV
KRO 19 00 Wachter, hoever is de
nacht. 19.25 Kruispunt. 20.00 S()
Concert 20.45 Spektakel 22 20
Overweging 22.30Nws 22.40(S)Zin
in muz 23.30 (S) Muziek op het spel
23.55 Nws.
HILVERSUM III
18 03 (S) NOS De Avondspits met
de Nationale Hitparade VARA 19 02
Popdonder 21.02 (S) Nashville
22.02 (S) and all that jazz. 23 02 (S)
Elpee-tuin.
WOENSDAG 10 DECEMBER
■OA K It M M I
leder heel uur nieuws VOO 7.03
Ook Goeie Morgen 9.03 Muziek ter
wijl u werk 10 02 Kletskop VPRO:
10 45 Villa VPRO-Mag 13 03 Welin
gelichte Kringen. 13.30 Een klap op
je kop EO 14 20 Radio-
Kleuterkrant. 14.45 Open Huis. 16,02
Licht en Uitzicht 10 30 E< >-Aktk t
16.45 EO-Metterdaad. 17 02 Tijdsein.
NCRV 17 45 Theaterorgclbespelin
HILVERSUM II
VARA 7.00 Nws 7 10 Ochtendgym.
7.20 De wekkerradio. (7 30. 8.00 en
8.30 Nws 9 00 Gym voor de vrouw
9.10 Waterstanden NOS 9.15 Werk
bank VARA 9.25 De vooruitgang.
9.50 Hoor Haar! 11.05 Schoolradio.
11.35 Europoort-Centraal. OVER-
H.VOORL 12 16 Wetenschapsbe
leid. VARA 12 26 Meded voor land
en tuinbouw 12.30 Nws 12 36 Din
gen van de dag 13.00 Nws 13 11 Eu
ropoort-Centraal. vervolg 13.30 Ou
de schoolliedjes 13.50 Kinderen een
kwartje? 14 30 Leef-tijd-genoeg.
15 30 Operette 16.00 Hoorspel 16 35
Lichte gram.muziek 17 00 een blok
je Nederlands 17.24 Meded enSOS-
en politiebcr 17.30 Nws 17.36 Din-
HILVERSUM III
Ieder heel uur nieuws. KRO: 7.05
Des Engels 9 03 Van negen tol
twaalf 12 03 De Noenshow 14 03 Dt
Theo Stokkink-Show. 17.03 Stam
HILVERSUM IV
NCRV 7 00 Nws 7 02 Het levende
Woord. 7 10 Preludium 8 30 Musica
Sacra 9 00 Nws 9 02 Divertimento.
9 15 Onder de hoogtezon. 10.00 Or-
kestpalet 12 00 Nws. 12 02 Tafelmu-
ziek. (12 2u Pianowerken uit de
Romantiek. 12 30Themaprogr 13.30
Platennws 13.55 Zojuist versche
nen 14 00 Nws 14 02 Das Buch met
sieben Siegeln, oratorium van
Schmidt 16 10 Bla/« rs van het Ra
dio Kamerorkest Klass muziek.
16.55 Kunst- en vliegwerk
