PM
'Misschien ga ik
meer voor de buis jertrosfne
politicus en dat wil
ik nog even blijven gas
Duitsland
heeft
'Der Kaiser'
weer in
genade
aangenomen
PAGINA 12
EXTRA
DINSDAG 9 DECEMBER 1980
Door
Jan Westerlaken
DEN HAAG - Nee, Mar-
cel van Dam denkt er niet
over om nu maar direct
voorgoed naar 'Hilver
sum' terug te gaan. Af en
toe een programma voor
de tv vindt hij best
aantrekkelijk. Maar om
nu weer helemaal door
het omroepwereldje te
worden opgeslokt, daar
voelt Van Dam weinig
voor.
"Natuurlijk", zegt hij met enige
stemverheffing, "het is heus
niet uitgesloten, dat ik wat
meer voor de buis ga doen.
Eerst de 'Achterkant van het
gelijk' (zijn nieuwe pro
gramma voor de Vara-televi-
sie) maar eens afmaken, dan
zien we wel verder. Nu zit ik
echter in de politiek, daar wil
ik voorlopig nog wel even
blijven."
De kleine koffiekamer in het
Binnenhof is rokerig en
bloedheet. Geroezemoes aan
alle tafels. Kamerleden lopen
in en uit. Middenin die kof
fiekamer, alleen aan een tafel,
wacht Marcel van Dam. Eens
Ombudsman bij de Vara, nu
Tweede-Kamerlid voor de
Partij van de Arbeid én pre
sentator van de 'Achterkant
van het gelijk'.
Van Dam, is terug bij de omroep
van de 'rode haan'. Duidelijk
terug. Want 'zijn' 'Achterkant'
is ingeslagen. Na twee uit
zendingen staat dit nu al on
omstotelijk vast. De Vara
heeft in de roos geschoten.
Vijf afleveringen
Tweede-Kamerlid Van Dam
gaat vijf afleveringen presen
teren: elke vier weken één.
Daarna? Marcel van Dam:
"Als het aan mij ligt, gaan we
er gewoon tot het einde van
het seizoen mee door. Maar ja.
dat heb ik niet voor het zeg
gen. Do Vara maakt de dienst
uit."
gek te vinden om nog een
paar 'Achterkanten' aan die
vijf te breien. "Ik heb tot nu
toe niks gehoord", zegt hij en
enige spijt klinkt door in zijn
stem. "Hoe groot mijn in
vloed is? Ach. ik weet dat niet.
Eigenlijk wil ik me daar ook
niet mee bemoeien. Het enige
dat ik kan aanvoeren is. dat
die twee programma's be
hoorlijk wat kijkers hebben
getrokken. Voor een omroep
moet dat aanleiding zijn eens
na te denken om er mee door
te gaan", denkt Marcel van
Dam.
Twee uitzendingen heeft de
'Achterkant van het gelijk' nu
achter de rug: in het eerste
spraken rechters en advoca
ten over hun werk, het tweede
was gewijd aan journalisten
en hun schrijverij. Wat wil
Van Dam de kijkers nu pre
cies duidelijk maken?
"Niet meer dan praten over di
lemma's in beroepen. En di
lemma's tref je in elke baan
aan. Je kunt je geen beroep
voorstellen waar zich dit niet
voordoet. Ik tenminste niet.
Daarover praten we uitge
breid in de 'Achterkant van
het gelijk'", aldus het kamer
lid.
Medische ethiek
De medische ethiek komt in de
derde aflevering (later deze
maand) aan de orde. Praten
met artsen hoe de verhouding
met hun patiënten is. "Of ik
me op glad ijs begeef? Nee
hoor, dat dacht ik niet. Ik hoef
heus niks over bepaalde ziek
ten te weten. Uitsluitend wat
over de relatie tussen de dok
ter en zijn patiènt. En ik zie
niet in waarom een arts daar-
ovér meer zou weten dan ik.
Maar. dat is begrijpelijk, je
moet wél in de onderwerpen
duiken. Goed beslagen ten ijs
komen. Als je dat niet doet,
kan het fout lopen. En daar
moet je voor waken."
Een Tweede-Kamerlid heeft
weinig vrije tijd. Kan hij tus
sen al die vergaderingen door
tóch nog tijd vinden om zo'n
uitzending goed voor te be
reiden?
Van Dam beweert dat het alle
maal wel meevalt. Dat het niet
zo'n tijdrovende zaak is. "In
de eerste plaats", somt het
kamerlid op. "is er één keer in
de vier weken een program
ma. Als je je werk goed in
deelt, is het best te doen. Ik
kan er op een zaterdag of zon
dag eens rustig voor gaan zit
ten om na te denken wat er
allemaal aan de orde moet
komen. De spullen die ik no
dig heb, worden me bezorgd.
Daar hoef ik dus niets aan te
doen."
Anders was het gesteld met een
Vara-radioprogramma waar
aan hij tot voor kort mee
werkte. Dit kostte Van Dam
een hele zaterdag. "Daar ben
ik. na lang beraad, mee ge
stopt. De tijd die ik daarin
stopte was gewoon teveel. Ik
vond dat ik op die dag wel wat
andere dingen kon doen."
Niet alleen
Samen mat Vara-ir
paalt Marcel van Dam waar
over in de 'Achterkant van het
gelijk' zal worden gepraat.
"Natuurlijk, ik zou dit ook
best alleen afkunnen. Maar je
praat met de redactie van het
programma. Zo kom je tot een
beslissing. De inbreng is dan
ook groter. Er komen soms
dingen bij waaraan je zelf nog
niet had gedacht."
Veel moeit "1 hoeft het kamerlid
niet te doen om mensen voor
zijn uitzending te vinden. "Ik
heb", lacht hij, "wat dit be
treft, nog maar weinig
problemen gehad. Neem de
journalisten, de meesten wa
ren zo bereid om te komen.
Behalve die van één krant, die
weigerden mee te werken. Ja,
jammer. Meer ook niet. Er
waren zelfs mensen die me
vantevoren een brief hadden
geschreven en zich min of
meer zelf uitnodigden om in
het programma mee te mogen
praten. Nee, tot nu toe zijn de
mensen geen punt geweest.
Ook de artsen niet. De mees
ten zegden zonder meer toe te
zullen komen."
Voor welke groep televisiekij
kers is de 'Achterkant van het
gelijk' precies bestemd?
Marcel van Dam trekt, voor hij
antwoord geeft, heftig aan
een lange, dunne sigaar. Zegt
dan: "Ik probeer het zodanig
te doen, dat iedereen het be
grijpt. Het programma is in
elk geval afgestemd op een
groot publiek. Dat probeer ik
tenminste. Of er inderdaad
veel mensen naar kijken, ik
weet het echt niet. Misschien
kan daar nog weel eens een
onderzoekje naar worden in
gesteld. De NOS zal dat van-,
daag of morgen ook wel doen,
denk ik."
Positief
Eén ding staat wel vast: de reac
ties tot nu toe zijn heel posi
tief. "Collega's in de Kamer",
vertelt Marcel van Dam ter
wijl hij enkele opkomende
zweetdruppeltjes van het
voorhoofd wist, "toch over
het algemeen genomen kriti
sche kijkers, hebben alleen
maar lof. Als dat zo blijft, mag
ik echt niet klagen."
Maar ook op straat wordt het
kamerlid aangesproken.
Door wildvreemde mensen.
Als ze hem herkennen, stap
pen ze op hem af en beginnen
direct over zijn televisie-pro
gramma te praten. "Hoeveel
telefoontjes en brieven ik niet
heb gehad, ontelbaar. Niet
één heeft het programma af
gekraakt.-Alleen maar loven
de opmerkingen. Je zult dus
zeggen dat het idee is aange
slagen. Anders zouden er wel
negatieve opmerkingen op je
af komen."
Het idee van de 'Achterkant' is
niet van Marcel van Dam. Va-
ra-mensen hebben dit be
dacht, zegt hij. "Ik kan niet
anders zeggen, dat de formule
me aanspreekt. Ja, ik ben er
tevreden mee", lacht hii.
Hoe het met de kijkdichtheid
staat, weet Marcel van Dam
niet. "Die cijfers", denkt het
kamerlid, "kunnen nu nog
niets zeggen. De eerste uit
zending was op een erg laat
tijdstip. Zondagavond half
elf, geloof ik. Dan zit je niet
best. Er is erna wél veel over
gepraat. Daarom had het
tweede programma heel wat
meer bekijks. Maar wat mij
persoonlijk interesseerde,
was de waardering. Die was
hoog. Dat is me wel duide
lijk."
Ombudsman
Jaren was hij Ombudsman.
Heeft Van Dam nooit heim
wee naar die stoel?
"Bepaald niet", laat hij direct
weten. "Ik zal daar niet meer
willen zitten. Dat kan dan al
leen maar tot teleurstellingen
leiden. Ervaring daarmee?
Nee hoor. Maar m'n gevoel
zegt dit gewoon. Je moet,
vind ik, bepaalde dingen nu
eenmaal niét te lang doen. Na
verloop van tijd wordt het een
sleur, ga je op je routine wer
ken. Als dat gebeurt, ben je
fout bezig
GRONINGEN - Het is nog maar drie en een halfjaar
geleden dat zijn hele privéleven breed werd uitge
meten in de Westduitse schandaalpers. Onthullin
gen over zijn wat al te hitsige avontuurtjes en een uit
de hand gelopen belastingschuld van ongeveer eén
miljoen mark vonden toen gretig aftrek, want de
Westduitser was danig geschokt over het doen en
laten van de zich immer zo onberispelijk presente
rende Franz Beckenbauer
Geen spaan werd er van hem
heel gelaten en de sterspeler
van Bayern Munchen nam
snel de benen. Hij week uit
naar de Verenigde Staten,
waar New Vork Cosmos hem
met open armen en een wel
gevulde geldbuidel ontving.
Dat is echter allemaal voltooid
verleden tijd. De onderhand
35-jarige Franz Beckenbauer
is weer in genade aangeno
men door de ..heimat" en hij
is zelfs een innige verhouding
met de sensatiepers aange
gaan. Tegen uiteraard een
aanzienlijke vergoeding ver
koopt hij tegenwoordig zijn
mening exclusief aan liet
Spinger-concern. uitgever
van onder meer Bild Zeitung.
Niet alleen de tijd heeft de
wonden dus geheeld, ook de
pecunia heeft op Becken
bauer een zalvende uitwer
king gehad.
Toch is ..kaiser Fran/" niet lou
ter voor hel financiële gewin
in de Westduitse Bundeshga
teruggekeerd, waar hij bij
Hamburger SV emplooi heelt
gevonden. Ofschoon hij bij
HSV jaarlijks het lieve som
metje van 1.2 miljoen mark
toucheert, viel ervoor hem bij
New York Cosmos veel meer
te verdienen Toen hij des
tijds overging naar de Ameri
kaanse club. ving hij vooreen
driejarig contract liefst zeven
miljoen mark schoon in het
handje. Dat bedrag kon hij
overigens niet geheel in eigen
zak steken, want 1,75 miljoen
moest Beckenbauer als af
koopsom afdragen aan
Bayern Munchen 'bij welke
club hij nog een tweejarig
contract had lopen, en 20 pro
cent verdween in de knip van
zijn managet. Robert
Schwan. Bovendien had hij in
de belastingdienst een dank
bare afnemer.
Gras
Met dergelijke bedragen kon
HSV hem mei lekker maken.
maar dat hoefde voor bec
kenbauer ook niet. ..Ik wilde
graag weer eens op echt gras
spelen", zegt hij. ..en daar
naast voetbal ik toch het liefst
als libero. Bij Cosmos heb ik
vier seizoenen op het mid
denveld gestaa. en dat vond
ik welletjes. Ik werd dan niet
in de achterhoede opgesteld,
omdat het publiek doelpun
ten van me verwachtte. Bo
vendien had Cosmos in Car
los Alberto al een goede libe-
Een ander aspéc-t was voor
Beckenbauer minstens zo
belangrijk om zijn overgaan
naar Hamburg te laten ver
hinderen. ..De echte wed
strijdspanning mis je in Ame
rika". legt hij uit. „want het
peil ligt daar toch een stuk la
ger. Je hoefde nooit tot op de
bodem te gaan. Ik wist nau
welijks meer wat het was om
uitgeput in de kleedkai
koi
strijd. Toen Zebec en Ni
ac h te ree n v ol ge n s t ra i n e
Hambui
•ed-
■ed.)
?ind
r SV.
pol
sten, was ik erg vereerd. Toch
heb ik nog lange tijd moeten
nadenken over hun voorstel
len. want ik nam natuurlijk
een enorm risico door in de
Bundesliga terug te ke-
rloezeer Beckenbauer het
kunstgras haatte, mocht wel
blijken bij het afscheid van
Cosmos. Om hen te pesten,
bracht de Westduitse retor
d international voor zijn
ploeggenoten een stukje van
ÉMtaM ■MtaMfeB-tlllf
he
op
•inde
want bij Hamburger SV
wachtte hem een heus gras
veld en bovendien een meer
professionele instelling. De
beroepsmatige benadering
bleek ogenblikkelijk bn aan
komst in Hamburg. ..Kaiser
r Franz Beckenbauu
chts
Franz" had gedacht direct
naar liet Oostenrijkse Kitz-
bühel door te kunnen reizen
om daar te genieten van een
korte en welverdiende vakan
tie. maar Branko Zebec
maakte hem meteen duidelijk
dat hij geen uitzonderingspo
sitie bij HSV innam. Becken
bauer diende zich de volgen
de ochtend op de training te
vervoegen, want Zebec wilde
een beeld kunnen vormen
van zijn gesteldheid.
Aan deze Joegoslavische trai
ner heeft kaiser Franz" be
slist geen makkelijke. Zebec
behoedt er zich zelfs voor in
superlatieven over Becken
bauer te praten. Zebec: „Hij
wordt hier in Duitsland altijd
als Kaiser betiteld, maar ik
ken geen kai.
i het v
Er is vaak verondersteld, dat
Beckenbauer in zijn contract
met Hamburg heeft laten op
nemen dat hij als libero werd
opgesteld. Zebec: „Dat is be
slist niet vastgelegd. Ik ben
degene die de opstelling
maakt. 01' ik me hem op een
andere positie kan voorstel
len? Jawel, naast me op de
)ver de lichamelijke gesteld
heid van Beckenbauer hoefde
Zebec zich in ieder geval geen
zorgen te maken. Professor
Ketil. een an de meest voor
aanstaande sportartsen uit
West-Duitland. onderzocht
grundliehkeit en concludeer
de dat hij wel tot aan zijn veer
tigste jaar voetbal op wereld
niveau zou kunnen bedrijven.
De professor kon geen sleet
op het lijf' van Beckenbauer
ontdekken, hetgeen eigenlijk
nauwelijks verwondering
hoeft te wekken, wantkaiser
Franz" heeft zich nimmer la
ten verleiden tol krachtvoet
bal.
Hoewel Beckenbauer bij aan
komst in Duitsland het voor
hem gebruikelijke gewicht
van 75 kilo had („tijdens mijn
voetbal loopbaan bén ik nooit
zwaarder ol' 1 ichter geweest"
heeft Zebec hem in dc aan
loop naar zijn heroptreden in
de bundesliga gespaard. De
nieuwe sterspeler van Ham
burger SV werd wel dermate
hard aangepakt dat hij nu 72,5
kilo weegt. Tijdens die afmat
tende trainingen dwong Bec
kenbauer wel zoveel respect
af bij zijn ploeggenoten, dat
aanvankelijke scepsis om
sloeg in waardering.
HSV-uanvoerder Felix Magath
stelde indertijd, dat Becken
bauer op het veld maar moest
bewijzen, dat hij nog de grote
voetballer van weleer was.
Aan de vooravond van de
wedstrijd tegen Karlsruhe,
waarin Beckenbauer zijn de
buut voor eigen publiek zou
maken, zei Magath echter:
..Het is me wel gebleken dat
hij nog over enorm veel kwa
liteit beschikt. Zijn lange pass
is nog even zuiver als voor
heen en ook conditioneel is
hij sterk. Daarom ben ik er
van overtuigd dat hij voor oris
van grote waarde zal zijn. Hij
is een speler, aan wie we ons
kunnen optrekken".
Mocht de come-back van Bec
kenbauer een fiasco worden,
de Hamburger SV zal er zich
geen al te grote buil aanval
len. De komst van kaiser
Franz" werd grotendeels ge
financierd door een de spon
sor van de club, de oliemaat
schappij BP. Dal concern
dokte het lccuwedee! van de
1.5 mark, die gemoeid was
met de transfer, en neemt
meer dan de helft van Bec-
kenbauers jaargage (1,2 mil
joen mark) voor haar reke
ning. Op de salarisrol van
HSV neemt de Westduitse re
cordinternational bij lange na
geen toppositie in. want de
Hamburgers betalen hem
jaarlijks ongeveer 200.000
mark. Beckenbauer verdient
erder nog
tra
choenenfii
ma (plus m.
vangt nog ee;
de Springer-uitgever
schappij.
De gedaanteverwisselii
Beckenbauer in A
heeft ondergaan, is ov<
wel opmerkelijk. Ged
zijn werknemersschap
Bayern Miinchen werd hij
gelmatig vervloekt vanwi
zijn hooghartigheid en niel
het laatst door zijn ploeg
5 ton) en
eurtjevan
versmaal-
iger
noten. In die periode, toen hij
zijn politieke voorkeur voor
de oer-cónservatieve Franz
Josef Strauss niet onder
stoelen of banken stak, bracht
hij zijn tijd grotendeels in het
Beierse society-leven door en
zag hij zijn collega's buiten
het veld amper staan. Toen hij
echter om de oren werd ge
slagen met gedetailleerde
onthullingen over enkele
verhoudingen met nog dui
delijke jonge dames, moest
hij zwaar boelen voor zijn
hautaine gedrag. „De periode
in Amerika heeft mij als mens
goed gedaan", zegt hij nu. „Ik
hoefde er maar één ding te
doen: voetballen. Dat was in
Munchen wel anders. In
Munchen werd ik ge
leefd".
Toch blijft het merkwaardig dat
hij ondanks alle negatieve er
varingen in zee is gegaan met
de sensatiepers. Becken
bauer heeft zijn vrouw en drie
kinderen verlaten en woont
tegenwoordig samen met een
vriendin. Om die reden alleen
al loopt hij natuurlijk kans,
dat er weer behoorlijk in zijn
privéleven zal worden ge
wroet. Het is niet onwaar
schijnlijk dat hij juist daarom
een innige verhouding met
het grootste boulevardblad is
begonnen om zo de betrok
ken journalisten te vriend te
houden. Beckenbauer wil die
veronderstelling niet beves
tigen. maar zegt wel: „Ik ben
onderhand mentaal sterk ge-
Door
Bouke Nielsen
noeg om dergelijke verhalen
te verwerken".
Het ziet er niet naar uit. dat
Beckenbauer. zich voorlopig
zorgen hoeft te maken over
dergelijke ontwikkelingen,
want momenteel wordt hij als
een afgod'vereerd4 in West-
Duitsland. Zijn populariteit
lijkt alleen nog groter te wor
den, vooral nu hij ook mense
lijke trekjes vertoond. De
aanbidding gaat zelfs zover,
dat in hem alweer de libero
voor het Westduitse team
wordt gezien. Zelf wil hij daar
nog niets van weten, maar hij
sluit niet uit. dat hij mogelijk
zijn eigen opvolger wordt in
het nationale team. Na zijn
vertrek hebben immers
Schuster. Niedermayer. Stie-
like, Kaltz en nog enkele an
deren niet op die plaats kun
nen voldoen. Beckenbauer:
„Voor mij telt voorlopig al
leen HSV. Mocht ik gekozen
worden voor het nationale
team, dan zien we wel
Als Beckenbauer mocht terug
keren in het Westduitse team,
dan zou hij met zijn 35 jaar
niet de oudste international
aller rijden van zijn land wor
den. Dat is voorlopig nog
steeds Fritz Walter, die bijna
38 was toen hij op de WK in
Zweden van de partij was.
Wel kan hij voor een nieuw
interland record zorgen. Met
zijn 103 wedstrijden in het
Westduitse tricot is hij in ei
gen land al koploper, maar ér
ligt eventueel nóg een ander
record binnen handbereik.
De succesvolste international
van de wereld is namelijk de
Zweed Nordqvist,. die ooit
voor PSV speelde, met 117 in
terlands.
Franz Beckenbauer wil zich
over dat record niet druk ma-
ken en daar zal hem ook wei
nig gelegenheid voor worden
gegeven. Omdat de uitscha
keling van Hamburg SV voor
de UEP'A Cup aanstaande is
na de 5-0 nederlaag tegen St.
Etienne, zal de Noordduitse
club een oplossing moeten
zoeken om die financiële te
genvaller van twee miljoen
mark goed te maken. Bec
kenbauer zal daarbij onge
twijfeld een belangrijke rol
vervullen, want in Duitsland
is hij voorlopig nog steeds
publiekstrekker nummer
Dat een informatief program
ma, want dat is de 'Achter-
"ll kant van het toch, zo
/N A 1^ rn O O K I |X A wordt gewaardeerd, doet het
UUtJÏI, I I laai I IX Ut?[ I kamerlid zichtbaar goed. "'Er
wordt vaak gezegd, dat alles
watje kunt bedenken, al eens
s I op de televisie is geweest.
l~ dachte, dat kijkers zware in
formatie beu zijn, heb ik altijd
a I I I 1 bestreden. Je kunt, denk ik,
wordt zware informatie gege-
ven. Tóch kijken er veel men-
sen naar. De vertrossing heb
- ik altijd bestreden. Nu blijkt,
dat ik het gelijk aan mijn kant
krijg."
