Toneelspelen
is een kwestie
van liefhebben
V
(^)vandsS9^
toege/jcht
pmgmm
Acteur Guus Hermus stopt een jaartje
Ruim 2l/2 miljoen
voor een Renoir
Michael Cave:
heldere structuren
DONDERDAG 4 DECEMBER 1980
RADIO - TV - KUNST
Wie Guus Hermus zegt, zegt
Cyrano de Bergerac. Maar
dat is slechts één van de vele
creaties waarmee deze 62
jaar geleden in Amsterdam
geboren acteur het Neder
landse theaterpubliek heeft
weten te boeien. In het begin
van de oorlog behaalde hij
het diploma van de Amster
damse toneelschool en kon
direct aan de slag in de
Stadsschouwburg bij Cor
van der Lugt Melsert.
Guus Hermus - inmiddels in
het bezit van enkele tonee
londerscheidingen, waaron
der de Louis d'Or - heeft zich
nooit lang aan één en het
zelfde gezelschap gebonden,
speelde bij het gezelschap
Comedia van zijn vader Cor
Hermus (1889-1953), het Re
sidentie Toneel, de Neder
landse Comedie, het Rotter
dams Toneel, Centrum (waar
hij in de artistieke leiding
zat en ook enkele regies
deed) en het Amsterdams
Toneel en voelt zich de laat
ste jaren het prettigst in de
sector van de vrije produk-
ties. In het seizoen '78-'79
speelde hij „Een gelukkige
hand", samen met Caro van
Eyck, voor wie dat haar laat
ste rol (bekroond met de
Theo d'Or) zou zijn; zij stierf
15 september 1979.
De televisie heeft maar zuinig
kunnen profiteren van de ta
lenten van Guus Hermus. Hij
was te zien in „Vader en
zoon", „Dagboek van een
herdershond" (dokter Aal-
berse) en in registraties van
toneelstukken, zoals
„Moordspel". Ook zijn me
dewerking aan films is ge
ring: „Makkers staakt uw
wild geraas" en Van 't Sant
in „Soldaat van Oranje".
Guus Hermus speelt op het
ogenblik de rol van pa in
„Vader Zaliger" (Da) van de
Ier Hugh Leonard, waaraan
verder wordt meegewerkt
door Cor van Rijn, Ina van
Faassen, Sjoerd Pleysier,
Broes Hartman, Bep Dekker,
Ellis Gray en Ad Hoeymans.
De regie was in handen van
Karl Guttmann.
(Door Frans Doeleman)
„Ik ben van plan om het
komende seizoen geen to
neel te spelen, ik wil dat
eens een keertje overslaan,
want ik doe het nu al bijna
veertig jaar. Veertig jaar
constant door het land
heen met een of ander to
neelstuk, ik moet het eens
onderbreken. Ik heb het
gevoel dat de rek eruit
Kan iemand zich echter voorstel
len, dat Guus Hermus hele dagen
niets zit te doen? In de acteur
Guus Hermus (62), die samen met
zijn vrouw, de actrice Bep Dek
ker, een flatje in Badhoevedorp
bewoont, woelt een lach op, die
tussen de woorden van zijn eerst
volgende zin door golft: „Ha, ha,
ik zou me dat bijna wel voor kun
nen stellen, dat ik dat in het begin
wel zou doen. Maar nee, natuur
lijk niet, dan kan je eens naar har
telust lezen, naar buiten gaan als
het mooi weer is. Datje niks moet
en alles mag, dat lijkt me fantas
tisch. Misschien zou ik dan juist
wel toneel gaan zien. Als ik nou
een avondje vrij ben, krijg je me
bijna met geen stok naar het to
neel".
Ondanks zijn glanzende carrière is
Guus Hërmus iemand die weinig
omkijkt en sterk in het heden
leeft.
„Wat heb ik toch een vreemd hoofd.
Ik vergeet het gewoon allemaal.
Wat oud is, is voorbij en interes
seert me niet meer. Ja, ik ben erg
vaak van gezelschap veranderd,
anders zou ik het benauwd krij
gen. Ondanks dat toneelspelen
een soort kunst is, zou ik het ge
voel krijgen dat ik een ambtenaar
was. Het heeft ook te maken met
ongedurigheid, met nieuwsgie
righeid, steeds weer iets anders
willen, een nieuwe uitda
ging".
Die uitdaging vindt hij de laatste
jaren in de vrije sector.
„Je kan zelf een beetje meekiezen,
het is meer een onderonsje dan
bij een groot gesubsidieerd ge
zelschap. In het begin was de
vrije sector sterk gericht op
makkelijk te verko
pen stukken, maar daar is de laat
ste tijd verandering in gekomen.
Het stuk dat we nu spelen, „Va
der Zaliger", is beslist geen
commercieel stuk, hoewel het
een enorm succes is geweest op
Broadway. Het is een poëtisch
stuk, geen handig in elkaar ge
timmerd blijspelletje"
Groene erwt
„Nee, ik heb geen bepaalde voor
keur. Alle genres zijn de moeite
waard om gespeeld te worden,
van klucht tot Sofokles en Sha
kespeare zijn verrijkend voor de
acteur. Eén bepaald genre? Ik
zou er niet aan moeten denken.
Experimenteel toneel? Ach, dat
zijn meestal jongere mensen, ik
zit nu eenmaal bij een meer tradi
tionele vorm van toneel. Ik heb
wel eens gehoord van experi
menten in een repetitielokaal.
Een meneer of een dame zei dan:
nu moet je je voorstellen dat je
een groene erwt bent of een ba
naan. En dat moest je dan uit
beelden. Dat soort dingen, daar
word ik ontzettend driftig van,
Helft bioscoop
bezoekers best
bereid kwartje
meer te betalen
AMSTERDAM (ANP) -
Meer dan de helft van het
Nederlandse publiek (54
procent) is bereid voor een
bioscoopkaartje een kwar
tje meer te betalen als dat
geld gebruikt wordt ter
ondersteuning van de Ne
derlandse film. Het tijd
schrift "Film en tv-maker"
heeft dat via een enquête
uitgezocht.
Bijna 20 procent van de geënquê
teerden bleek nog nooit een bio
scoop te hebben bezocht en 48
procent was meer dan een jaar
niet naar de film geweest.
Van de geregelde bioscoopbezoe
kers heeft 38 procent de Neder
landse film nog nooit een blik
waardig gekeurd. Verder blijkt
dat "Spetters" de meeste kijkers
heeft getrokken, gevolgd door
"Soldaat van Oranje" en "Turks
Fruit".
In de onderste regionen bungelen
"Juliana Regina", "Een vrouw als
Eva", "Lieve Jongens" en "Dr.
Vlimmen".
Erasmusprijs
voor Prouve
AMSTERDAM (ANP) - De Eras
musprijs 1981 voor industriële
vormgeving zal worden toege
kend aan de Franse "construc
teur" Jean Prouve.
Prouve begon als smid. Vanaf 1925
werden in zijn werkplaats (in
Nancy en later in Maxeville) re
volutionaire luchtmetaalcon-
structies uitgevoerd die zowel in
de meubelproduktie als in de
bouw toepassing vonden. In sa
menwerking met architecten als
Le Crobusier ontwikkelde Prou
ve detailconstructies voor de
bouw en verschillende prototy
pen voor seriewoningen. Hij
werkte vooral met nieuwe mate
rialen en voor modulaire indus-
trieprodukten.
Prins Bernhard, regent van de
Stichting Praemium Erasmia-
num zal in oktober volgend jaar
in Rotterdam de 100.000 gulden
grote prijs aan Prouve uitreiken.
LONDEN (AP)-"La Baigneuse", een van de vermaardste schilde
rijen van Auguste Renoir, heeft op een veiling van Sotheby's in
Londen 510.000 pond (ruim 2>/2 miljoen) opgebracht.
Het doek voorstellend een weelderige jongedame die zich droogt
na een bad te hebben genomen in een watertje, was sinds 1911 het
eigendom van de familie Reinhart in Winterthur in Zwitserland,
en werd te verkoop aangeboden door de erven van de laatste
eigenares, mevrouw Olga Reinhart.
La Baigneuse werd in 1888 door de Franse kunstenaar voltooid. Het
doek is gekocht door de kunsthandel Foejii in Tokio. Sotheby's
had gedacht dat het eindbod zou komen te liggen tussen de
400.000 en de 500.000 pond.
De hoogste prijs voor een Renoir ooit betaald bedraagt 1,6 miljoen
dollar, die voor "La Bohemienne'' werd geboden op een veiling in
New York op 22 oktober jongstleden.
daar wil ik ook helemaal niks mee
te maken hebben. Dat is, neem
me niet kwalijk, maar dat is
volksverneukerij, dat is de boel
belazeren. Daar stink ik niet in,
dat verdom ik. Er zijn ook colle
ga's aan de rand van de wanhoop
geraakt die dat moesten doen.
Dat is onnodig, dat is flauwe kul.
Wie gaat er nou een groene erwt
spelen, dat wordt toch nergens
gevraagd. Wie wil het trouwens
zien? Niemand".
- Wat wilt u bereiken ,met to
neel?
..Mensen amuseren, boeien, voor
mijn part schokken, aan het la
chen maken, aan het huilen ma
ken, doet er niet toe, als ze maar
geboeid zijn. De mensen moeten
zichzelf vergeten, daar gaat het
om. De acteur moet zichzelf ver
geten en een ander worden en als
hij dat goed doet, vergeten de
mensen in de zaal zichzelf ook.
Dat is de hele mop, de kern van de
zaak, lijkt mij. Echt de goeie
avonden voel je de mensen zich
zelf vergeten, dat is voel
baar".
„leder mens heeft wel een vorm
van ijdelheid in zich. Waarom zou
een acteur dat niet hebben? Je
kan natuurlijk een walgelijke
egotripper zijn, maar je kan er
ook prijs op stellen iets zo goed Kritiek
mogelijk te doen, van jezelf het
onderste uit de kan vragen. Dan
streef je naar iets, maar dat is een
soort ijdelheid die niet negatief is.
Als je het toneel op gaat met van
te voren de gedachte: oh, wat
zullen ze me weer een lekkere
vent of een lekker wijf vinden, ja,
dan kom je niet goed over, lijkt
- Gaat dat reizen elke avond hem
niet de keel uit hangen?
„Dat asfalt wordt een soort obses
sie, dat gaatje aanvliegen op den
dutir. Vroeger heb ik nog wel een
paar jaar zelf gereden, voor geen
goud meer, in die spitsuren met
dat waanzinnige verkeer, nee.
Spookachtig vind ik het zo lang
zamerhand. Vooral in de slechte
maanden zoals nu".
- Toneelprijzen?
„Ach, het is een feestelijk gebaar. Ik
vind het best leuk, ja, natuurlijk.
Maar ik loop niet met zo'n borst
ervan rond, ik hang ze ook niet
om, want ze zijn groot en erg
Regisseren?
,Dat is iets wat ik nog liever doe
dan toneelspelen. Ik vind het ver
rukkelijk, een heerlijke, creatieve
bezigheid. Maar ik word er niet
voor gevraagd, terwijl ik toch in
de tijd dat ik het gedaan heb, geen
enkele flop heb gehad, alleen
maar successen. Zelf heb ik een
regisseur nodig, jawel, ik wil
graag gecontroleerd worden. Je
hebt een klankbord nodig als je
repeteert".
mij
„In de mooiste en allerbeste zin - en
ik zeg echt niet dat dat altijd en
elke dag zo is, dat kan niet - is
toneelspelen een kwestie van
liefhebben. Als het allemaal mooi
en goed is, de samenwerking met
het publiek is op z'n allerbest en
het is een mooi stuk, ja, dan heeft
het iets met liefde te maken. En
dat vind ik een heel ding".
Televisie
Buiten het theater timmert Guus
Hermus weinig aan de weg. De
Ster-reclame irriteert hem alleen
al bij het zien, maar ook anders
zins is hij weinig op de buis te
bewonderen.
„Ik zou het best willen, maar ik
moet zo ontzettend veel reizen,
dat ik het er niet bij kan doen.
Dan sta ik te knoeien voor de tv
en 's avonds op het toneel ben ik
zo bekaf, dat ik mijn werk niet
meer behoorlijk kan doen, sta ik
te suffen, sleep me door een voor
stelling heen. Dat kan niet".
- Is Guus Hermus gevoelig voor
kritiek?
„Kijk, als ze je een lor van een ac
teur vinden ineens, dan vind ik
dat wel vervelend, ja. Maar na een
paar dagen ben je dat weer verge
ten, het werkt niet door. Het is
uiteindelijk het publiek dat be
slist, het publiek maakt uit of
men wil komen of niet. Ik heb
meegemaakt dat neergesabelde
stukken een groot succes wer
den. Recensies worden snel ver
geten door het publiek. Toneel is
iets dat alleen maar plaatsvindt
tussen acht en elf, voor de rest is
het er gewoon niet. Of ze nou zeg
gen u bent meneer die en die, oh,
bekend, we kennen u, bekend ge
zicht en zo, dat zijn de randver
schijnselen die echt niet veel te
betekenen hebben. Nee, het is
alleen maar tussen acht en
elf'.
- Niet echt bezeten van toneel?
„Nee, niet zomaar van toneel zon
der meer, nee. Ik kan wel bezeten
raken als ik met iets bezig ben.
Bezeten raken is dus dat iets bezit
van je neemt. En eigenlijk elke
avond hoop je, dat de rol die je
speelt, bezit van je neemt. In die
zin ben ik eigelijk altijd bezeten,
tenminste tussen acht en elf. Bui
ten acht en elf ben ik niet bezeten,
wens ik ook niet bezeten te wor
den, maar een vrij staatsburger te
zijn".
MORITuetrouwbaremieStS
LEIDEN - De Amerikaanse com
ponist/pianist Michael Cave
speelde gisteravond in de Kapel
zaal van K en O een programma,
dat behalve werken van Mozart
en Schubert ook een eigen com
positie bevatte, n.l. de neo-ro-
mantische Sonate, opus 22, die
voor het eerst in Nederland werd
uitgevoerd.
Zijn spel was uiterst geconcen
treerd. De interpretatie van de
Fantasie KV 475 en de Sonate KV
457 van W. A. Mozart (1756-1791)
muntte uit door rijk dynamische
nuances, ondersteund door sub
tiel pedaalgebruik. Ondanks het
feit dat de pianist goed toon durf
de maken was het geheel door
zichtig.
Sonate in Bes grote terts, opus
posthume, van Fr. Schubert
(1797-1828). Het tweede deel
hiervan, adagio espressivo, dat
ruim tien minuten duurt, behield
zijn spanning, en de lyrische,
contrapuntische lijnen waren
ononderbroken te volgen.
De sonate van Michael Cave (geb.
1944) zelf was een 12 minuten du
rend stuk dat nog te veel aan an
dere componisten - vooral Russi
sche - deed denken, om al te
spreken van een duidelijk eigen
stijl. Wel was het een zeer pianis
tisch werk en werd het voortref
felijk uitgevoerd.
Het is plezierig van een kunstenaar
op één avond zowel zijn schep
pende als herscheppende zijde te
kunnen genieten.
ELLEN LOOYESTIJN.
NEDERLAND I
18.25 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
18.30 - Sesamstraat (NOS)
18.45 - Paspoort voor Turken (NOS)
18.55 - Journaal (NOS)
18.59 - Woody Woodpecker (TROS)
19.06 - Colorado een woest avontuur in de Grand Canyon
(TROS)
20.05 - Op volle toeren (TROS)
21.00 - Kieskeurig (TROS)
21.37 - Journaal (NOS)
21.55 - Den Haag Vandaag (NOS)
22.10 - Middenschool ja of nee (NOS)
23.05 - Journaal (NOS)
23.10 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
NEDERLAND II
18.25 - Welzijnsplan (TELEAC)
18.55 - Journaal (NOS)
18.59 - Pinokkio (VARA)
19.25 - J.J. de Bom (VARA)
20.00 - Journaal (NOS)
20.27 - Hoe bestaat het (VARA)
20.45 - Theodor Chindler (VARA)
21.45 - Ombudsman (VARA)
22.15 - De onvoorstelbare wereld van Roald Dahl (VARA)
22.40 - Achter het nieuws (VARA)
23.35 - Journaal (NOS)
23.40 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
tv-buitenland
DUITSE TV
DUITSLAND I
egionaal progr.
NDK: 18.00 Informatief progr. 18.30
Aktualiteiten. 18.45 Kleuterserie.
18.55 Sonne, Wein und harte Nusse.
19.25 Sport 19.59 Programmaoverz.
WDR: 18.00 Weibliche Hilfe. 18.15
Westside Hospital. 19.15 Aktualitei
ten. 19.45 Amusementsprogr). 20.00
Journaal. 20.15 Aktuele doe. 21.00
Showprogr. 22.00 Amusements
progr. 22.30 Aktualiteiten. 23.00
Filmdoc. 24.00 Journaal.
DUITSLAND II
18.20 Kreuzfahrten eines Globetrot
ters. 19.00 Journaal. 19.30 Show
progr. 21.00 Aktualiteiten. 21.20
Parlementaire rubr. 22.20 Ein Schef-
fel Saat. 23.30 Journaal.
DUITSLAND III WDR
18.00 Gevarieerd kinderprogr. 18.30
TV-cursus. 19.00 Jeugdmagazine.
19.45 Journal 3.20.00 Journaal. 20.15
Die romantische Englar.derin. 22.05
Informatief medisch magazine.
22.50 Filmreportage. 23.35 Jour
naal.
BELGISCHE TV
BELGIË VLAAMS
18.00 Poppenlilmserie. 18,05 Agen
da. 18.35 Het geheim van Danedyke
19.00 Korte film. 19.05 Sport. 19.35
Mededelingen en Morgen. 19.45
Journaal. 20.10 Serie. 20.15 Wie ba-
taalt de veerman. 21.05 Panorama.
21.55 Dallas, amerikaanse tv-serie.
22.45 Journaal.
NET II
.00 Poppenfilmserie.
18.05 Agenda. 18.35 Het geheim van
Danedyke. 19.00 Korte film. 19.05
Sport. 19.35 Mededelingen en Mor
gen. 19.45 Journaal. 20.10 Informa
tief progr. 21.00 De collega's 21.35 De
voogd en zijn dichter.
VRIJDAG 5 DECEMBER
NEDERLAND I
16.00 - Sinterklaas is jarig, kinderprogramma (NOS)
In de televisie-actualiteitenrubriek "Achter het Nieuws" van de
VARA wordt vanavond een uitgebreide reportage uitgezonden
over de achtergronden en de actuele situatie rond het in moeilijkhe-
den verkerende aardappelmeelconcern Avebe.Het gaat hierbij spe
ciaal om de vestiging in het dorp Oranje. (Nederland 2,22.40 uur).
De NOS zendt vanavond een discussieprogramma over de Mid
denschool uit. Er wordt sinds 1975 met de Middenschool geëxperi
menteerd. De school is bestemd voor leerlingen van twaalf tot vijf
tien jaar van het lager beroeps onderwijs en voortgezet weten
schappelijk onderwijs niveau. Een school waar praktijkervaring
net zo belangrijk wordt geacht als kennis. In deze uitzending dis
cussiëren de voor- en tegenstanders over de (ön)mogelijkheden om
dit schooltype in Nederland in te voeren. (Nederland 122.10 uur)
'Colorado, een woest avontuur in de Grand Canyon' is de titel
van een (Duitse) film over het wildwatervaren, die vanavond door
de TROS wordt uitgezonden. Hans Memminger.specialist in kajak-
films, laat na zijn barre avonturen in Alaska zien hoe het hem
verging tijdens een achttien dagen durende kajaktocht door de
woeste wateren van de Coloradorivier in de Grand Canyon.
ger des Heilskwarüer. 19.02 (S) De
wereld zingt Gods lof. 19.53 (S)
Lichtsein. 20.03 (S) Orgelmuz. 20.35
(S) Literama-donderdag. 21.02 (S)
Op de vrye toer. 22,02 (S) NCRV
Donderdag Sport. 22.50 (S) Politiek
bekeken. NOS 23.02 (S) Met het oog
op morgen KRO 0.02 (S) De Nacht
spiegel. 1.02 (S) Tussen de hoezen
met Winfned Povel. 3.02 (S) Half
weg. 4.02 (S) Herri of Harry op 1. 6.02
(S) Van zessen klaar wakker.
HILVERSUM II
18 05 Kleur.
OVERHEIDSVOORLICHTING
18.35 De politie nu. P P. 18.50 Uit
zending van de PPR AVRO 19 00 Zc
hoor je nog eens wat. 19.20 (S) In de
baard gestreeld. 21.00 (S) Vanuit Re-
ger. 22.30 Nws. 23.15 (S) Jazz spec-
Naüonale Hitparade. TROS 19.02 (S)
Poster 20.02 (S) Ferry Maat's soul
show. 22.02 (S) Sesjun. 23.02 (S) Wim
van Putten met LP-werk.
VRIJDAG 5 DECEMBER
HILVERSUM I
leder heel uur nieuws. KRO:(7.30 en
8.03 Echo). 9.03 Ge\ar progr. 12.03
HILVERSUM II
VPRO. 7.00 Nws. 7 1U Uchtcndgym.
7.20 Radionws.dienst. Vpro. (7.30,
8.00 en 8 30 Nws.). 9 OOGym voorde
vrouw. 9.10 Waterstanden. 9 15 Ex-
pres-Vpro NCRV: 10.30 Vivaldi 1.
NOS: 10.45 Werkbank. AVRO: 10 55
Schoolradio. VARA: 11.10 Switch
on. TROS: 11.20 Week in - week uit.
12.26 Meded. voor land- en tuin
bouw. 12.30 Nws. 12 36 Aktua. NOS:
13.00 Nws. 13.11 Meer over minder.
14.20 "Op de zeepkist" komt u
maar 14 45 't Kan van nut zijn 15 30
Van onze redaktie. VOO: 17.00 Info
r-si* 117 30 Nws 1.
HILVERSUM III
leder heel uur nieuws. EO 7.02
Ronduit op drie. 8.03 EO-Metter-
daad-Memo. 8.05 Tijdsein. 9 03 De
muzikale fruitmand. 10.03 Muziek
motief. NCRV 11 03 Pop non stop.
12.03 Goeimiddag. (12.25 Weer
praatjo. 13 45 filmnws). VOO: 14 03
Tipparade. 15.20 Popjoum. 15.30
HILVERSUM IV
NOS 7 00 Nws 7 02 Vroeg klass.
9 00 Nws. 9.02 Muziek uit de Midde
leeuwen en Renaissance. 9 45 Vrij-
12 02 Muz ekkwis. 12.10 Muziek uit
de klass. top 10. 12.30 Nws. aansl.
populaire klassieken). EO: 13 00
Klass. klankjuwelen. 14 00 Nws.
14.02 Theologische verkenningen.
14 20 Klass. concert. VPRO 15 00
Muziek-op-vier. De Radiola Impro
visatie Salon.
