sis#
Ook leerlingen christelijke MTS aan de "chip"
"Als het buiten regende,
regende het binnen ook"
Expositie in museum toont aan:
het handschrift is verloederd
PPR zeer verbaasd over
afbraakvan monumenten
Oud-papierhandelaar uit Maredorp
Fietspad
afgesloten
DONDERDAG 4 DECEMBER 1980
y w- u'
Vi'iuiih voint S (Uïiioiiu'ii hi(tuni>;>
101101 MiimDlU.YitmVunt iiilinikt) AcuoTimt
t het boek De Spieghel der Schrijfconste van de beroemde Nederlandse calligraafJ. vld Velde
LEIDEN - Een expositie van zijn
serie panelen over de geschiede
nis van de Westerse schriftvor
men. Dal had de student aan de
Enschedese kunstacademie Paul
Bomers toch niet verwacht toen
hij deze zomer min of meer niets
vermoedend zijn afstudeerpro
ject naar het Leidse museum van
Oudheden stuurde. Hij had
hoogstwaarschijnlijk een achter
af zaaltje in z'n gedachten.
Of het museum misschien wat met
z'n werk kon doen? "Natuurlijk",
reageerde Drs. G. van den Boom,
alert. In allerijl begon de conser
vator, die tevens hoofd van de
educatieve dienst is, één en ander
te regelen. (Dat laatste deel van
zijn functie heeft hij inmiddels
eer aan gedaan door ruim zes
honderd scholen in West-Ne
derland te benaderen.)
"Die grafische vormgever uit En
schede sprong eigenlijk in een
gat", verduidelijkt de conserva
tor nu. "We hadden namelijk nog
nooit echt een tentoonstelling
over schriftvormen gehad. Ja.
ooit hebben we iets dergelijks
gedaan. Maar toen waren zelfs de
Grieken niet meegenomen. Nu
gaan we veel verder terug in de
tijd".
Het werd dus tijd. De voorberei
ding nam evenwel nog een paar
maanden in beslag. "Logisch",
legt Van den Boom uit. "Want er
gaat toch veel tijd in het organise
ren zitten. We hebben niet alleen
die panelen aangekocht voor
driehonderd gulden. ("Niet veel
geld, nee".) Maar ook veel histo
risch materiaal verzameld om de
tentoonstelling zo goed mogelijk
aan te kleden".
En dat materiaal mag er zijn, vindt
de conservator zelf. Ineen zaaltje,
dat schemerig wordt gehouden
om te zorgen dat de spullen nog
langer dan vandaag kostbaar
blijven, ligt toch gauw voor zo'n
twee miljoen aan verzekerd 'pa
pier'
"Dat bedrag was nog veel hoger
geweest als we ook in het bui
tenland waren gaan zoeken",
verklaart Van den Boom. "Maar
dat hebben we bewust niet ge
daan, omdat in Nederland ge
noeg interessants is te vinden. Je
hoeft echt niet altijd de grens
over om een beetje behoorlijke
tentoonstelling op te zetten".
Als vanzelf komt het gesprek nu op
de vraag in hoeverre de mensen
zijn geïnteresseerd in een expos-
tie over de geschiedenis van het
schrift. "Zeer", constateert de
conservator simpel.
Vragen, die hem in de loop der ja
ren werden gesteld, bewijzen dat
volgens hem. En: de eerste reac
ties van mensen die de tenstoon-
stelling al hebben bezocht liegen
er ook niet om.
Van den Boorn: "De gevarieerd
heid van de tentoongestelde
schriften spreekt de i
aan. En als ze eenmaal
paneel staan korcer r atuurlijk
vanzelf vragen als: waarom ziet
dat er zo uit?, boven borrelen"
De bezoekers die de moeite nemen
om het verleden met het heden te
vergelijken kunnen volgens de
conservator maar tot één conclu
sie komen: het handschrift is
verloederd. Waren vroeger vorm
en inhoud even belangrijk, te
genwoordig kan dat eerste
woordje wel worden geschrapt.
Kraaiepoten en andere vogelpo-
de boventoon.
"Of ik dat erg vind? Ach, laat ik het
zo stellen: ik kan me goed voor
stellen dat een grafische vormge
ver zich ergert aan de degeneratie
van het schrift. Vroeger was
schrijven tenslotte een kunst.
Maar tegenwoordig: ho maar.'
Soms kun je er zelfs helemaal
geen wijs meer uit worden"
De tentoonstelling duurt tot en met
30 januari.
WIM BRANDS
LEIDEN - Schaft een school, die
een beetje mee wil gaan met de
tijd een computer aan voor zijn
leerlingen? Wiskunde en compu
terdocent J. Roeloffs aan de
christelijke MTS in Leiden meent
van wel. "Op elk bedrijf waar
leerlingen stage lopen krijgen ze
te maken met dit nog voor velen
raadselachtige apparaat".
De christelijke MTS, gelegen aan
het Lammenschanspark doet al
les om deze ontwikkelingen bij te
benen, maar een zonder compu
ter blijkt dat haast onmogelijk te
zijn. En Roeloffs blijft niet uit
boekjes de leerlingen voorlezen
hoe 'mooi' het allemaal is.
Het ministerie van onderwijs en
wetenschappen heeft dat begre
pen. Onlangs heeft het veertig
duizend gulden beschikbaar ge
steld om zes microcomputers
met hun randapparatuur aan te
schaffen.
In een kleine lokaliteit, want door
de snelle groei van de school is
het ruimtegebrek groot, staan ze
sinds gisteren opgesteld. Wat
gaat hier nu gebeuren?
Roeloffs. "Het is de bedoeling dat
elke klas eens in de veertien da
gen een paar uur met deze appa
ratuur gaat werken". De "chip"
otwel de microprocessor, is een
kleine elektronische krachtbron,
die in staat is in zeer korte tijd
vele complexe handelingen en
rekensommen te verrichten. "In
al deze kastjes - wijzend op zes
schermen met toetsenborden -
zitten dus deze chips. Dat bete
kent niet dal de leerling niets
meer hoeft uit te rekenen door
een simpele druk op de knop. In
tegendeel; ze moeten nog meer
dan voorheen de opgaven eerst
zelf analyseren". Met nadruk zegt
hij: "Een computer doet niets
hoor, als de mensen niet op een
logische wijze gegevens inbren
gen waar de 'chip' mee aan de
slag kan"
En dat gaan de leerlingen nu leren.
Allereerst zullen ze zich de com
putertaal, Basic geheten, moeten
eigen maken. Vervolgens moeten
ze het programmeren onder de
knie krijgen en dan pas kunnen
ze het gaan toepassen bij de tech
nische vakken.
Stages
ïo nieuw als deze ontwikkeling
nog is op deze MTS, zo oud is zij al
weer in het bedrijfsleven. Leer-
t Computerdeskundige Roeloffs legt uit:
belangrijk dat ze verbanden leren zien"
lingen die op stage gingen, merk
ten dat ze achter liepen. Bereke
ningen waar zij op school uren
mee bezig waren, zonder te be
grijpen wat ze nu precies deden,
rekende de computer op het sta
geadres in enkele seconden uit.
Roeloffs: "Mij gaat het pas in de
laatste plaats om de berekenin
gen. Veel belangrijk vind ik dat ze
verbanden zien". En dat 'zien'
gaat prachtig via het computer
scherm. In een wip tovert hij de
verschillende grafieken van de
gedempte trillingen tevoor
schijn. Een 'printer' zorgt er voor
dat de leerling het ook nog eens
thuis op papier kan bekijken.
"Probeer dit maar eens op het
bord aan de jongens duidelijk te
maken.
De MTS-er is een echte doe-leer-
ling. Aan .theoretische betogen
heeft hij niets. Een ander voor
deel is dat de leerlingen alles op
eigen niveau kunnen doen en zelf
kunnen nagaan waar de fout zit.
Je moet er wel voor zorgen dat
het niet in een soort hobbyisme
uitmondt. Het belangrijkste van
de docent is om dat een beetje in
goede banen te leiden. Er is nog
weinig over computerdidactiek
bekend. Enhet moeilijkste is
eigenlijk, ervaring krijgen in het
onmiddellijk zien van een fout
programma"
Eenheid
De Christelijke MTS heeft enige
maanden de tijd genomen om te
kijken welke apparatuur het bes
te op de school gebruikt kan
worden. Roeloffs: "Overal moet
je rekening mee houden. Over
een paar jaar kan alles wel weer
verouderd zijn. Ontwikkelingen
in het computerwezen gaan zeer
snel. En dat is waar de meeste
scholen voor terugschrikken.
Wat doe ik straks met mijn ver
ouderde kostbare apparatuur?
Onze apparatuur is afgestemd op
de toekomst. Als over een maand
het systeem 'Pascal' als compu
tertaal wordt gebruikt, kunnen
wij dat ook. Je moet daarvoor wel
wat bedrij ven af, want ze willen je
van alles in de maag splitsen.
Met alle MTS-en in Nederland wil
len we tot een eenheid in de appa
ratuur komen. We kunnen dan
meer druk uitoefenen op de leve
ranciers en het is een groot voor
deel voor het onderling uitwis
selen van programma's".
SASKIA STOELINGA
LEIDEN - "Het was vreselijk moeilijk om bij het oude
gebouw aan de Hekkesteeg te komen. Laatst deed ik er
een uur over om de wijk uit te komen. In de Van der
Werfstraat, de Vollersgracht en op de Oude Vest stond ik
met de vrachtauto vast." Oud-papierhandelaar J. de No
bel is blij dat ie weg is, dat mag blijken uit voorgaande
woorden.
Wethouder Fase stelt de moderne papierpers van J. de Nobel in werking. Het bedrijf is in verband met de
stadsvernieuwing in Maredorp verhuisd naar de ZoeterwoudsewegPapierhandelaar De Nobel kijkt toe.
Vragen over monument aan de Wolsteeg
Het oude gebouw aan de Hekkes
teeg in de stadsvernieuwingswijk
Maredorp was trouwens toch in
zo slechte staat dat het bedrijf er
niet behoorlijk kon functioneren.
"Als het buiten regende, regende
het binnen ook", vertelt De No-
LEIDEN - In verband met de
leg van een hoofdriool waari
vandaag is begonnen, zal het
fietspad ter hoogte van de paral
lelweg-Meerburgerkade hoogst
waarschijnlijk drie weken lang
zijn afgesloten.
De fietsers zullen gedurende de
werkzaamheden over het trottoir
hun weg verder moeten vervol
gen.
bel. Nu heeft het bedrijf zijn on
derkomen aan de Zoeterwoudse
weg met alle voordelen van dien-
.Het is gemakkelijk bereikbaar,
heeft eigen parkeergelegenheid,
is gedegen gehuisvest en be
schikt over de modernste appara
tuur.
Door middel van een flinke investe
ring (350.000 gulden) kan het be
drijf nu zo'n 160 ton papier per
week verwerken. Een grote pa
pierpers, die papier en karton au
tomatisch perst en bindt in balen
van ongeveer vijfhonderd kilo is
de trots van het bedrijf. Wethou
der Fase (VVD) van economische
zaken zette de nieuwe apparatuur
gisteren in werking. De Nobel
(62) zit zijn hele leven in de oud
papierhandel. Hij vertelt dat dat
al generaties lang zo is in zijn fa
milie. Zelfs in 1700 - zo weet hij -
zat de familie De Nobel al in deze
branche, al hoorde daar toen ook
de lompenhandel bij. Het is pas
van de laatste tijd dat het belang
van het hergebruik van papier
voor het milieu wordt onderkent.
Voor het verlenen van een hinder
wet-vergunning heeft de ge
meente inmiddels een hoorzit
ting gehouden. Bezwaren van
een aantal omwonenden, die aan
vankelijk tegen de komst van De
Nobel waren, werden naar ver
luidt niet meer gehoord. Kenne
lijk - zo redeneert men bij de ge
meente - is de vestiging van het
bedrijf iedereen meegevallen.
"Bij oud-papierhandel denkt ie
dereen aan een rommeltje, terwijl
het bedrijf van J. de Nobel erg
ordelijk is en helemaal geen over
last bezorgd", aldus een woord
voerder van de gemeente.
De enige bezwaren die tegen de ver
lening van de vergunning werden
ingebracht waren afkomstig van
de collega's. In een brief uan B en
W vragen de concurerende han
delaren, waaronder een broer van
De Nobel, zich af waar deze het
geld vandaan haalt voor die nieu
we apparatuur. Nou zegt de ge
meente dat zulk soort vragen ner
gens op slaan als het gaat om het
verlenen van een hinderwetver
gunning en dat deze vergunning
beslist niet kan worden gewei
gerd, maar J. de Nobel zit met het
bezwaar van z'n collega's toch le
lijk in de maag.
Verontwaardigd haalt hij het be
zwaarschrift tevoorschijn en ver
telt dat hij kort na de oorlog zijn
broer er nog boyenop heeft gehol
pen. "Gooi het toch bij het oud
papier, mompelt iemand.
Gemeente koopt boerderij
voor Steventjeshofpolder
LEIDEN - De gemeente Leiden
heeft de boerderij aan de Rijndijk
31 aangekocht. De koop was van
belang in verband met de toe
komstige invulling - woning
bouw - van de Stevenshofjespol-
der.
Bijkomende kosten worden door
de gemeente geschat op 23.UUO
gulden. Ook in verband met de
plannen voor de polder heeft de
gemeente de pachtovereenkomst
met één van de pachters inmid
dels ontbonden. De kosten van
deze transactie bedragen 1200
gulden.
LEIDEN - Het monumentale pand
je Wolsteeg 1 is afgebroken. Hoe
kan dat?, vraagt PPR-raadslid
Van Oosten aan wethouder Waal
(ruimtelijke ordening) In een
brief aan de wethouder wijst Van
Oosten erop dat het pand dateer
de uit de zestiende of begin ze
ventiende eeuw en grensde aan
pas gerestaureerde huizen aan de
Langebrug.
Nu blijkt het pand met de grond te
zijn gelijk gemaakt, aldus het
PPR-raadslid. Hij herinnert aan
de gang van zaken bij de monu
mentale huizen op de hoek van de
Langegracbt en Volmolengracht.
De drie panden uit de eerste helf
van de zeventiende eeuw met
zeer fraaie gevels werden in juni
van dit jaar van de monumenten
lijst geschrapt, zo schrijft Van
Oosten.
Eigenaar Berk weigerde de panden
te herstellen waardoor ernstig
verval optrad. Dit had tot gevolg
dat een deel van de panden moest
worden gesloopt om ongelukken
ter plaatse te voorkomen.
De sloper ging daarbij - aldus nog
steeds Van Oosten - zo rigoreus te
werk, dat zelfs de funderingen
binnen enkele dagen waren ver
dwenen. Met het afvoeren van de
ze zeer fraaie panden waren deze
monumenten voorgoed weg, zo
constateert hij.
Het PPR-raadslid zegt bang te zijn
dat de monumenten die op het
Zoutkeetterrein stonden dezelf
de kant uitgaan en definitief ver
loren zijn voor Leiden. Die pan
den aan Oude Singel en Kool-
straat zijn indertijd afgebroken
door projectontwikkelaar Frefi-
do (Korswagen), waarbij werd
toegezegd dat de monumenten in
ere zouden worden hersteld. Nu
is men volgens Van Oosten bezig
om de panden i
tenlijst af te
Het terrein is inmiddels ruim een
jaar geleden verkocht aan Banero
BV. Deze projectontwikkelaar
heeft tot nu toe niet willen reage
ren op het verzoek om met de her
bouw van de monumenten te be
ginnen, aldus Van Oosten.
Volgens het raadslid is het goed om
dit soort 'ongelukken' in de toe
komst te voorkomen, zodat men
niet alleen maar kan nakaarten.
Hij vraagt zich af of de gemeente
wel lijdzaam moet toezien bij de
huizen aan het Noordeinde (de
nummers 4, 6, 14. 16 en 18), die
eigendom zijn van de Westland/
Utrecht-projectontwikkeling
BV.
Van Oosten stelt de wethouder
voor om binnenkort een extra
commissievergadering te hou
den, waarbij opheldering over de
genoemde kwesties wordt gege
ven en bekeken wordt hoe dit
soort problemen aangepakt kun
nen worden.
Swingen
Ondanks de gebeurtenissen
rond het Sinterklaasfeest valt
er op vrijdag 5 december en
zaterdag 6 december toch nog
één en ander te doen in hel
Leids Vrijetijdscentrum. Zo is
er op vrijdag vanaf 21.OU uur
gelegenheid om te swingen.
En op zaterdagavond treden
er een aantal Leidse popgroe
pen op in het centrum.
Hoogstwaarschijnlijk zijn dit
Hecht, Bizniz en de Kroon
luchters. De zaal gaat weder
om om 21.00 uur open.
Operette
Operetteliefhebbers kunnen
zondagmorgen 7 december
vanaf 10.30 uur terecht in de
grote zaal van het Leidse
Volkshuis. Onder het motto
'gouden operetteklanken'
gaat drs. Joh. Kien, daartoe
uitgenodigd door werkge
meenschap "De Ratel", in vo
gelvluchtdoor de geschiedenis
van de operette.
Kerst-in
Evenals in voorgaande jaren
organiseert de jongerenver
eniging Augustinus ook dit
jaar weereen kerst-in. Om dit
gebeuren echter goed te kun
nen laten verlopen zoekt de
vereniging nog vrijwillige
medewerkers. Liefhebbers
kunnen zich bij het volgende
adres opgeven: Kerst-in Au
gustinus. Rapenburg 24, Lei
den, tel 121531.
Nieuwe cursussen
op stapel staan. Voor i
die in een buurtcomité of an
dere vereniging zitten en
moeite hebben om vergade
ringen te volgen is er de cursus
notuleren en vergaderen On
der de slagzin "Zeg ik het al
lemaal wel goed" wordt er een
korte cursus taalvaardigheid
gehouden. De 'lessen' zijn bij
uitstek geschikt voor mensen
die op een oudervergadering,
bij de dokter of op een ver
jaardag het gevoel hebben dat
ze voortdurend met hun mond
vol tanden zitten.
Mensen die geïnteresseerd zijn
in één van beide cursussen (of
in allebei) kunnen zich opge
ven bij: Ouders op herhaling,
Herensingel 3, Leiden, tel:
126502. Langskomen mag ook
van 9.00 lol 16.00 uur
