Nieuwe kans op SALT-2-overleg Uruguay stemt: militairen bepalen uitslag Junta schuldig aan moord op oppositieleiders Ierse bisschoppen verzoeken hongerstakende IRA-leden actie te stoppen Grootscheepse jacht op Yorkshire Ripper %rt informele sfeer Centraal tomité Polen Jnaandag bijeen Braziliaan toch naar Russell-tribunaal \TERDAG 29 NOVEMBER 1980 BUITENLAND PAGINA 9 Moordenaar waart rond in Groot-Brittannië 'blij 7^LEEDS (AP) - Sinds gisteren patrouilleren 's avonds tien tallen extra politiemannen in >pe de straten van Leeds, op zoek FU naar de "Yorkshire Ripper", laar die vijf van de 13 door hem in Rijr, de afgelopen jaren gepleegde 636 moorden op vrouwen in deze stad pleegde. Van nu af aan loopt elke man die zich na zonsondergang op straat begeeft de kans aange- houden en ondervraagd te worden, maar, zo zegt de poli- Je' tie, alleen de Ripper hoeft bang te zijn. Ook in de vijf andere Engelse steden waar de moordenaar heeft toegeslagen, Bradford, :u^ Halifax, Huddersfield, Man- Tipi Chester en Preston, worden de straatpatrouilles versterkt. Gisteren vond de eerste verga dering van het „Supersquad" plaats. Deze uit vijf hoge poli tiefunctionarissen en een technische deskundige be staande ploeg coördineert de jacht op de Ripper. Aan het hoofd staat de 53-jarige Ja mes Hobson, voormalig chef van de recherche in Leeds. Na zijn benoeming eerder deze week kondigde Hobson aan alle 5.000 politiemannen en -vrouwen uit het gebied rond Leeds bij de operatie te zullen inzetten. De Ripper is zo genoemd naar de befaamde Londense "Jack the Ripper", die in 1888 zes vrouwen vermoordde maar nooit gepakt werd. Vorige week maakte hij zijn nieuwste slachtoffer, de 20- Jarige Jaqueline Hill, een stu dente sociologie aan de uni versiteit van Leeds. In geheel Engeland werd toen geroe pen om arrestatie van de Rip per. Studentes in Bradford, waar drie van de moorden werden gepleegd, kregen donderdag van de politie te horen dat ze strafbaar waren als ze zich een wapen aanschaften. De poli tie meende dat ze er verstan diger aan deden om 's avonds nooit alleen naar buiten te gaan. De studentenbond van de uni versiteit heeft al aangekon digd iedereen juridische bij stand te verlenen die toch door de politie wordt gearres teerd. Een aantal studentes heeft al messen en spuitbussen bij zich, en de studentenbond verkoopt draagbare alarmin stallaties en bussen gas waarmee eventuele aanval lers in het gezicht kunnen worden gespoten. Een lastige bijkomstigheid voor de politie is het toenemende aantal telefoontjes die van de Ripper afkomstig zouden zijn. In Leeds is daarvoor woensdag een man tot drie maanden hechtenis veroor deeld. Donderdagavond brak in het ziekenhuis van Leeds, een van de grootste in Europa, lichte paniek uit toen een on bekend gebleven persoon opbelde met de mededeling dat hij de Ripper was, en dat hij deze week een verpleeg ster zou vermoorden. Het personeel kreeg opdracht alle deuren en ramen op slot te doen en het licht op alle gangen aan te laten. Ver pleegsters mochten zich niet alleen van het ene gebouw naar het andere begeven of naar de parkeerplaats lopen. De politie zegt bijna alles over de Ripper te weten. Behalve zijn naam. Hij heeft waar schijnlijk een technisch be roep en woont in Leeds of omgeving. De jacht die nu op hem is geopend, is de grootste in de geschiedenis van de En gelse politie. El Salvador: (Van onze correspondent Rob Sprenkels) MEXICO STAD - In El Salvador zijn de stoffelijke overschotten ontdekt van acht leiders van het dij 0 de B idWARSCHAU (DPA) - De met ispanning afgewachte plenaire el» zitting van het centraal comité van de Poolse communistische -j partij, die al enkele malen is uit gesteld, zal op maandag plaats vinden, zo is gisteren officieel bekendgemaakt in Warschau. Volgens deze bekendmaking zal het centraal comité zich bezig houden met: „de taken van de partij in de strijd om het socialis- tische karakter van de vernieu wing van het maatschappelijk le- ven en met de economische situa- u, tie van het land en de daaruit voortvloeiende taken". ^Politieke waarnemers verwachten j, ook dat opnieuw tot een wijziging van de samenstelling van het cen traal comité zal worden besloten. Gisteren vergaderde partijleider Stanislaw Kania met leidende bedrijfsfunctionarissen uit de provincie. 'Het Sowjetrussische persbureau Tass heeft gisteren een zeer felle - aanval weergegeven van het Poolse blad Trybuna Ludu op de dissidente "organisatie voor een r onafhankelijk Polen" en haar lei der Leszek Moczuleski. Deze worden beschuldigd van "anti- Sowjet en antisocialistische ac ties". Het officiële orgaan van het centrale comité der (communis tische) Poolse verenigde arbei derspartij, aldus Tass, beschul digt hem van "onbeschaamd op roepen" tot de "bevrijding van het land", en een einde te maken aan de macht van de partij ten einde een "kapitalistisch sys teem" in te voeren in Polen en "het Warschau-pact te doen uit- I eenvallen". Moczuleski had, op 14 september voor de Westduitse televisie verklaard, dat zijn partij "een einde wil maken aan het MOSKOU (AFP/UPI) - De Amerikanen en de Russen zijn elkaar "dicht genaderd" om op informele wijze de onder handelingen over Salt 2 te heropenen. Dit verklaarde gis teravond de Amerikaanse senator Charles Percy (re publikein) tijdens een persconferentie in Moskou. zei dat Gromiko hem niet de ver zekering gaf dat de Russen mili taire interventies in Polen uit de weg zouden gaan. Hij meende echter wel te moeten zeggen dat het "zijn persoonlijke gevoelen is dat de Russen geen geweld in Polen willen gebruiken". De officieuze afgezant van de toe komstige Amerikaanse president Ronald Reagan, die verwacht de voorzitter te worden van de Se naatscommissie voor buiten landse betrekkingen, heeft de af gelopen dagen met verschillende Russische leiders overleg ge voerd. Percy zei desgevraagd dat hij "zeer verrast zou zijn als de twee partijen (Amerikanen en Russen) niet snel rond de onder handelingstafel zullen zitten" Hij meende dat het SALT-2-ver- drag in zijn huidige vorm "dood" is. Volgens Percy zullen het in eerste instantie "informele dis cussies worden. Als zij zien dat ze over bepaalde principes in rede lijke mate een akkoord bereiken, denk ik dat de tijd gekomen is om een formele agenda op te stellen en tot officiële onderhandelingen over te gaan", zo zei hij. Percy had in Moskou ontmoetin gen met de Russische president en partijleider Leonid Brezjnjev, met minister van defensie Dimi- tn Ustinow en met minister van buitenlandse zaken Andrei Gro miko. Polen In de bijna vier uur durende be spreking die hij gisteren met Gromiko voerde had Percy, naar zijn zeggen, aan Russische zijde bestaande misverstanden over het beleid van Amerika opgehel derd, onder meer over de kwestie Polen. "Het gebruik van geweld, grote troepenconcentraties in Polen, zou het gezicht van de aar de veranderen", zo stelde hij. "Het zou een oproep betekenen tot een bewapening, zoals we sinds de Tweede Wereldoorlog niet meer hebben gezien". Percy brede oppositiefront FDR die donderdag rond het middaguur werden opgepakt toen 200 geüni formeerde mannen met geweld een persconferentie in de hoofd stad San Salvador onderbra ken. De verantwoordelijkheid voor deze wrede actie is opgeëist door een rechts commando dat zijn naam heeft ontleend aan de brute dicta tor uit de dertiger jaren. Maxi- miano Hernandez Martinez. De junta van militairen en christen democraten heeft in alle talen ontkend iets te maken te hebben met de liquidatie van vrijwel de complete oppositieleiding. Niets lijkt echter minder waar. De minister van defensie, Jose Guillermo Garcia, beweerde donderdagavond dat de officiële uniformen en de G-3 geweren van de 200 mannen die de persconfe rentie onderbraken geen enkel bewijs zijn voor de betrokken heid van de autoriteiten. „Er zjjn de afgelopen maanden duizen den uniformen en geweren van het leger gestolen", argumen teerde hij. Garcia sprak echter met geen woord over het feit dat de 200 werden vervoerd in auto's met de eenvoudig te herkennen num merplaten voor officiële voertui gen. Een ander opvallend detail is dat de op FDR-persconferenties altijd in groten getale aanwezige SAINT-ANGELO DEL LOMBARDI - Drie daklozen uit het door aardbevingen getroffen gebied in Italië hebben itijd in groten get eiligheidsagenten zich in dekens gehuld om zichzelf tegen de kou te beschermen. Nu het in dit gebied ook sneeuwt, is de toestand voor De ^oord5 op de*oppositieleiding in burger dit de vele duizenden daklozen onhoudbaar. Maar hulp komt nog niet overal goed op gang ROTTERDAM (GPD) - De lei der van de Braziliaanse Xa- vante-indianen, Mario Juru- na, heeft alsnog toestemming gekregen zijn land te verlaten. Voor het begin van de vierde Russell-tribunaal, dat deze week in Rotterdam wordt ge houden, was hij door de jury als voorzitter gekozen. Aan vankelijk kreeg hij geen uit reisvisum van de Braziliaanse regeringscommissie voor in- dianenaangelegenheden, de FUNAI, om aan het tribunaal over het lot van de Indianen deel te nemen. Het organisatiecomité van het vierde Russell-tribunaal ver wacht dat Juruna morgen op de slotzitting zijn voorzitters- stoel zal kunnen innemen. Deze is de hele week demon stratief onbezet gebleven. Een woordvoerder van het organisatiecomité kwalifi ceerde de niet meer verwach te komst van Juruna als een bewijs van het belang van het tribunaal. „De publieke opinie, die veel aandacht heeft besteed aan de problemen rond Juruna, heeft de toestemming afge dwongen," aldus de woord voerder. „Anderzijds illu streert de aanvankelijke wei gering van de Braziliaanse overheid om Juruna naar Ne- derland te laten afreizen hoe hevig de onderdrukking van de indianen wel is". Volgens de Braziliaanse wet worden aan indianen dezelf de rechten toegekend als aan minderjarigen, wat een indi catie is voor hun .weinig flo rissante situatie. Canadese Indianen De Canadese indianen hebben in een verklaring voor het Russell-tribunaal geëist dat in de nieuwe grondwet van Canada het recht op een eigen Indiaanse natie wordt er kend. Afgevaardigden van de nationale indiaanse broeder schap verklaarden dat de in dianen betrokken moeten worden bij drie partijen- overleg over de grondwets wijziging met de Canadese en Britse regering. De indianen willen proberen door een publiciteitsoffensief Britse parlementariërs aan hun kant te krijgen. De huidige Canadese grondwet, de zogenaamde North Ameri can Act, dateert van 1867 en is opgesteld door het toenmali ge Britse bestuur. Voor amendering van de grondwet is nog steeds de goedkeuring van het Britse parlement ver eist. De Canadese indianen, die met 300.000 ruim één procent van de bevolking uitmaken, wil len bereiken dat de Britten hun goedkeuring aan een grondwetswijziging onthou den, wanneer er aan de india nen niet bepaalde garanties worden gegeven. De commissie van het Canade se parlement buigt zich op het ogenblik over een grond wetsherziening. Onenigheid bestaat vooral over de be voegdheden die de afzonder lijke provincies zouden moe ten krijgen. "Steun ons in de strijd tegen ontrechting van alle inheem se volkeren, trek uw missio narissen terug want zü ver nietigen onze cultuur, boycot produkten uit bezette in heemse gebieden, demon streer bij ambassades. De mohawks zijn de laatstcn met een nog functionerende in heemse regering. Als wij worden weggevaagd dan zullen alle andere indianen ook worden weggevaagd". Het was een indringend woord, dat Mike Myers, leider van de mohawks gisteren richtte tot jury en publiek bij het Russell-tribunaal. De mohawks maken deel uit van de houdenosaunee, zes naties van de irokese federa tie in het noordoosten van de Verenigde Staten. De houde nosaunee sloten al verdragen met vreemde mogendheden nog vóór de onafhankelijk heid van de Verenigde Staten. Het eerste was het verdrag van 1643 met Corlaer (mo- hawkse benaming voor Hol landers). De indianen van de zes irokese naties hebben nog altijd hun traditionele be stuursvorm waarbij clan- moeders de stamhoofden kie zen en reizen op eigen houde nosaunee paspoorten. De getuigen van de mohawks beschuldigden de federale en New Yorkse regering van voortdurende schendingen van alle verdragen waarin de VS de souvereiniteit van de zes naties der irokezen er kennen. communisme BELFAST (Reuter/AFP) - Zes rooms-katholieke bisschoppen in Noord-Ierland hebben giste ren een beroep gedaan op zeven Noordierse guerrillastrijders hun meer dan een maand geleden be gonnen hongerstaking te beëin digen. In een verklaring zeggen de prelaten: "Wij smeken dege nen die in hongerstaking zijn een eind te maken aan het gevaar waaraan zij hun eigen gezond heid en leven blootstellen". De bisschoppen vroegen ook vier Noordierse vrouwen die wegen anti-Britse activiteit gevangen zitten en die hebben aangekon digd maandag in hongerstaking te gaan, dit voornemen te laten varen. De zeven hongerstakers, allen rooms-katholiek, zijn van plan hun actie tot het einde voort te zetten, tenzij zij door de Britse au toriteiten als krijgsgevangenen en niet als gewone misdadigers worden behandeld. Zes van hen behoren tot het voorlopig Ierse Republikeinse leger, IRA, en de zevende tot het Ierse nationale bevrijdingsleger, INLA. Beide organisaties streven naar samen voeging van de Britse Noordierse provincie met de Ierse Re publiek. Intussen is de gezondheidstoe stand van de hongerstakers aan merkelijk verslechterd. Sinds het begin van hun actie hebben zij alleen water en kleine hoeveel heden zout tot zich genomen. Hun gewicht is teruggevallen tot ongeveer vijftig kilo en degene die er het zwakste aan toe is, de 26-jarige Sean McKenna, lijdt constant aan zware hoofdpijn. Het zevental zit opgesloten in de beruchte Long Kesh-gevangenis in Noord-Ierland. De republi keinse gevangenen worden vast gehouden in de H-blokken, zo genoemd vanwege hun vorm, van de inrichting. Onlangs wer den zij overgebracht naar schone cellen, omdat de verblijven waar zij eerst zaten erg vervuild waren vanwege de "hygiene-stakmg" van de gedetineerden. Zij mogen nu elkaar bezoeken en naar de televisie kijken. Volgens de re publikeinse bronnen is hun mo reel ondanks de voedselweige- iing uitstekend. Van onze correspondent Rob Sprenkels) MEXICO-STAD - In Uruguay wordt morgen gestemd over de omstreden nieuwe grondwet. Verontrustheid is echter geheel op zijn plaats, want de nieuwe grondwet betekent een legalisering van de mensenrechten ver trappende dictatuur in Uruguay. De volksstemming van morgen is nauwelijks meer dan een schijn vertoning. De afgelopen maan den heeft eigenlijk iedereen in Uruguay zich fel tegen de nieuwe grondwet uitgesproken. De mili tairen hebben daarom een groot scheepse fraude voorbereid om in elk geval in de loop van mor genavond de nieuwe grondwet als aangenomen te kunnen ver klaren. "Een nationale overwin ning op het communisme", zo zal het maandag de gehele dag door de Uruguayaanse ether schallen. Volgens het oppositionele weekblad "Opinar", dat in Mon tevideo wordt gepubliceerd, ligt de officiële uitslag al kant en klaar uitgewerkt in een van de bureauladen van generaal Apari- cio Mendez, de president. Maar laten we allereerst de inhoud van de grondwet waarover mor gen wordt gestemd onder de loep nemen. Eerste opvallende punt is dat de hoofdlijnen van de toe komstige politiek zullen worden bepaald door de Cosena, de na tionale veiligheidsraad. Cosena betekent in feite niet meer dan een nieuwe benaming voor; een dictatoriale militaire junta zoals die onder meer in Chili, Argenti nië en Bolivia bestaat, want de nationale veiligheidsrad is door precies dezelfde personen sa mengesteld, te weten de presi dent, de commandanten van de landmacht, de luchtmacht en de marine en de opperbevelhebber van de strijdkrachten. Evenals bij de Chileense, Argen tijnse of Boliviaanse junta hou den de rechten van de Cosena niet op bij het bepalen van de hoofdlijnen van 's lands politiek. Zo zal de Conesa onder meer ook bepalen wie de toekomstige pre sident wordt, of zijn opvolger. Voor 1982 belooft de nieuwe grondwet dan wel presidents verkiezingen, maar er is slechts één kandidaat toegèstaan en die moet worden aangewezen door de Cosena. Betutteling De democratische betutteling die de nieuwe grondwet voorschrijft, gaat nog veel verder. Hoewel het parlement bijna geen enkele macht wordt toegekend, mogen daarin alleen "vaderlandslieven de partijen" plaatsnemen. Ille gaal zijn volgens de letterlijke tekst van de grondwet "alle par tijen die middels hun ideologie, principes, naam, functionering of componenten blijk geven van een band met of afhankelijkheid van een buitenlandse politieke partij, institutie, organisatie of staat". En even verder lezend: "...zij die deel uitmaakten van groepen of organisaties, politieke of sociale, die middels het geweld of tot geweld provocerende pro paganda een smet wilden werpen op de grondwettelijke orde en de bases van de nationaliteit of hen wilden vernietigen". Als laatste categorie van illegalen noemt de nieuwe grondwet "zij die deel uitmaakten van verboden orga nisaties". Het is vanzelfsprekend dat de nog geen drie miljoen Uruguayanen in Uruguay, en natuurlijk ook de bijna een miljoen ballingen in het buitenland, zich met hand en tand tegen de nieuwe grondwet verzetten. Al in augustus, toen het Amerikaanse opinieburo Gallup in opdracht van het minis terie van Buitenlandse zaken in Washington de stemming in Uruguay peilde, kwam het tot de conclusie dat 70 procent van de kiezers tegen zou stemmen. Sinds augustus is het politieke bewustzijn onder de Uru guayaanse bevolking duidelijk toegenomen. In de hoofdstad Montevideo dwar relen pamfletten met propaganda van de balkons tegen de nieuwe grondwet, terwijl over de radio vermoeide stemmen oproepen tot "vaderlandsliefde" en "ja". Vrijdag de 14e november werd in een bioscoop in Montevideo een meeting gehouden van de libe rale Nationale Partij, een van de twee toegestane partijen. De happening werd gekenmerkt door een ongenoegen in de zaal over de door militairen benoem de stromannen in de partijleiding die voor de microfoon de nieuwe grondwet probeerden te verde digen. De gemoederen liepen zo hoog op dat de partijleden een an- ti-grondwetmanifestatie voor de deur van de bioscoop organi seerden. De demonstranten wer den door de politie met gummik nuppels en traangas verspreid, een veertigtal werd gevangen ge nomen. Opposant De belangrijkste opposant van de generaals is zonder meer Wilson Ferreira Aldunate, die bij de ver kiezingen van 1971 de meeste stemmen behaalde, maar mid dels grondwettelijke bepalingen het presidentschap toch aan Bordaberry moest laten, "de ge vangene van de militairen". Fer reira heeft het hart van bijna ie dere Uruguayaan gewonnen door op te roepen tot een gezamenlijke strijd tegen de vijand, "want we dreigen ons vaderland te verlie zen". Tekenend voor de morele kracht van de oppositie tegen het refe rendum is ook een van de pamfletten die door studenten en vakbondsleden worden ver spreid: "In dit klimaat van ter reur, van gevangenissen die uit puilen met landgenoten en van tienduizend geemigreerde bur gers betekent elk "ja" stemmen voor de voortgang van 7 jaar dic tatuur, stemmen voor de voort gang van de martelingen, ontvoe ringen. doden en ballingen." De Uruguayaanse militairen heb ben de afgelopen jaren de faam verworven de meest weten schappelijke martelaars van de wereld te zijn. Behalve elektrici teit, afranselingen en aanrandin gen gebruiken de folteraars in de "hellen" van Uruguay middelen als LSD om de gevangenen angst aan te jagen. Volgens Amnesty International bevinden zich in de Uruguayaan se gevangenissen op het ogenblik 12.000 politieke gevangenen en dat is veel op een totaal aantal in woners van nog geen 3 miljoen. Een op elke vier Uruguayanen Is wel eens gemarteld, aldus een Amnuty-statistisk. Ferreira Al dunate merkte ooit in dat ver band op: "Hij die is gemarteld is nooit een onbekende, het is de zoon van de kruidenier op de hoek" komt voor de junta op een zeer gelegen ogenblik. De offensieven tegen de in het noorden en het niet ver van de hoofdstad gelegen San Vicente actieve guerrillero's hebben tot nu toe weinig succes geboekt. Integendeel, de onmen selijke beschietingen en bom bardementen op boerendorpen hebben geleid tot een snelle groei m het ledental van de guerrilla bewegingen. Het brede oppositiefront FDR had de afgelopen weken meermalen laten weten te denken aan vor ming van een revolutionaire re gering in het guerrillabolwerk Morazan, nabij de grens met Honduras. Als gevolg van de ont voering en de moord op populai re leiders als Enrique Alvarez Vordova, president van het FDR, en Juan Vhavon, de sterke man van de belangrijkste massaorga nisatie BPR, lijkt het erop dat de vorming van een dergelijke re volutionaire regering voorlopig van de baan zal zijn. Het afschuwelijke bloedbad wordt door de junta toegeschreven aan ulta-rechts, evenals andere mis daden die dagelijks tegen de Sal- vadonaanse bevolking worden begaan. Met name Jose Napoleon Duarte, de christen-democrati sche topman binnen de junta, probeert verslaggevers van de in ternationale media keer op keer wijs te maken dat de junta bereid is om met de oppositie te onder handelen over wat hij noemt een „wapenstilstand". Journalisten die echter wagen de provincie in te gaan om de activiteiten van het leger na te gaan, worden zonder pardon gearresteerd en terugge voerd naar de hoofdstad van El Salvador. Wat dat betreft lijkt het duidelijk dat de Salvadoriaanse junta de feiten probeert te ver doezelen. Volgens de vertegenwoordiger van het brede oppositiefront FDR in Mexico, Rafael Menjigar, bewijst de moord op de 8 FDR-leiders „het volledig ontbreken van res pect bij de regerende junta voor de politieke en civiele rechten". En. zo vervolgt Menjigar, het is opnieuw gebleken dat er geen enkel verschil bestaat tussen de officiële veiligheidsdiensten en de zogenaamde rechtse terreur groepen Saul Villalda, de enige overlevende van het dagelijks bestuur van het FDR, omdat hij op de persconfe rentie verstek moest laten gaan, heeft verklaard dat de revolutio naire strijd ondanks de onthoof ding van de oppositie onvermin derd zal worden voortgezet ..Het christen-democratische militaire offensief is bedoeld om het volk en masse te vermoorden", aldus Villalda, „maar wij zijn voorbe reid om een energiek antwoord te geven". Proces Moro ROME (UPI) - Een 286 pagina's tellende aanklacht is gisteren in Rome verschenen tegen 19 leden van de Rode Brigades die be schuldigd worden van de ontvoe ring en moord op oud-premier Aldo Moro, twee en een half jaar geh den Het document noemt een voorma lig electronicus, Mario Moretti, als het brein achter de ontvoe ring. De 34-jange Moretti is nog voortvluchtig. Twee andere hoofdbeklaagden zijn de 30-jange Ad nana Faranda en de 31-jarige Valeno Morucci. Het paar werd vorig jaar in Rome gearresteerd en bleek toen in het bezit van het pistool waarmee Moro was vermoord.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1980 | | pagina 9