"Helpen is moeilijk"
HP
FLSEVIERS
deTijd
Karei Planting over Vietnam en Cambodja:
m
DONDERDAG 27 NOVEMBER 1980
PAGINA 11
'Enkele maanden geleden zijn
door een overstroming grote
gebieden in het noorden en
zuiden onder water komen te
staan. Duizenden tonnen rijst
klaar voor de pluk, zijn hierbij
verloren gegaan. Een collega
van mij was toevallig in dat
gebied tijdens de overstro
ming. Wanneer je zo'n verhaal
hoort denk je wel eens: waar
moet dat naar toe, zouden we
er ooit nog uitkomen".
"Onze eerste opdracht was aanvankelijk het opzetten
en bevoorraden van laboratoria in Phnom Penh, de
hoofdstad van Cambodja. In januari '79 kwamen we
daar samen met een Frans artsen-team aan.
Talloze instanties, waaronder de Wereldraad van
Kerken, het Rode Kruis, Unicef e.d. waren bezig
de hulpacties op gang te zetten. Wij zijn, "vertelt
Karei Planting", eerst begonnen met het zoeken
naar mogelijkheden om laboratoria op te zetten.
Daar waren we snel mee klaar. Nergens in dat ge
bied was stromend water of elektriciteit. We beslo
ten toen het malaria-project te adopteren. Gek ge
noeg had niemand zich daar nog mee bezig gehou
den. Terwijl het, na het voedseltekort, volksziekte
nummer één was".
Het Medisch Comité Nederland-Vietnam houdt zich bezig met de
medische hulpverlening in Vietnam. Al zo'n twaalf jaar werkt
het voornamelijk aan drie projecten: de malariabestrijding; de
t.b.c.-bestrijding en de supervisie over het Nederlandse zie
kenhuis in Dong Ha.
Sinds de aanwezigheid van Vietnam in Cambodja (januari '79)
heeft de stichting haar hulpverlening naar dit gebied uitge
breid.
Karei Planting, werkzaam als socioloog bij het Medisch Comité
heeft Cambodja vanaf die tijd regelmatig bezocht. Zijn taak
was het op gang brengen van de hulpverlening, in het bijzonder
de malariabestrijding. Dat dit niet eenvoudig is in een land dat
jarenlang door oorlog en honger is geteisterd, blijkt uit het
onderstaaande relaas.
Door
Anneloes
Timmerije
Ze waren afwachtend en
stuurloos, alsof het nog niet
echt tot ze doordrong dat de
oorlog ten einde was. De stra
ten waren verlaten. Het was
spookachtig"
Verandering
Een half jaar na het eerste be
zoek is Karei Planting terug
gegaan. Hij trof daar een heel
ander Phnom Penh aan dat
hij had achtergelaten.
"De verandering was enorm.
De stad leeft weer. Het inwo
nertal is ondertussen geste
gen tot ongever 200.000. Er is
weer geld in omloop ge
bracht, de riel. Eén riel is on
geveer vijftig cent. Er is wat
straathandel. Ik kon mijn
ogen helemaal niet geloven,
toen ik er twee restaurantjes
aantrof. We kregen trouwens
in ons hotel bijna overvloedig
te eten. Wel wat eenzijdig,
maar zoveel dat ik het niet
opkon.
Het medisch instutuut in de
hoofdstad, waar wij gedeelte
lijk mee samenwerken, draait
op volle toeren. Er zijn nu vier
artsen en drie assistenten in
dienst. Zij houden zich op het
ogenblik bezig met de oplei
ding van 20 mensen ten be
hoeve van de malariabestrij
ding. Eén voor elke provincie
in Cambodja. Zij leren ziekte
verschijnselen bij een mala-
riapatiènt te onderkennen,
het toedienen van medicij
nen, het herkennen van de
malariamuskiet en de bestrij
ding van dit insect. Daarna
gaan zij het land in en leiden
op hun beurt mensen in de
provincie op. Dit systeem, dat
gebaseerd is op het sneeuw
bal-effect wordt in heel Cam
bodja bij de hulpverlening en
de wederopbouw toegepast
en werkt bijzonder efficient"
Voedseldistributie in Phnom Penh
"Na contact opgenomen te heb
ben met de afdeling Nood en
Voedselhulp van het ministe
rie van buitenlandse zaken in
Nederland kon de zaak
van start gaan". We kregen
850.000 gulden".
Het geld was er, de mensen wa
ren er, maar toen begon pas
het eigenlijke werk. "Het is
voor onze generatie moeilijk
voor te stellen wat vijf jaar
oorlog voor een land bete
kent. Er was helemaal niets.
In de havens ontbraken de
hijskranen en daarmee de
mogelijkheid om de schepen
met medicijnen te lossen. Dat
moest allemaal met de hand
gebeuren.
Toen kwamen ook de verhalen
in de kranten dat de mensen
niets zagen van de medicijnen
die wij daar brachten. En dat
de loodsen vol voedsel zou
den staan. Ik geef toe, dat het
allemaal verschrikkelijk
langzaam ging. Maar komen
deed het er! De Cambodjanen
hadden vijf jaar honger gele
den en konden gewoon niet
sneller werken. De meesten
waren aan het eind van hun
krachten. De voedselhulp
kwam toen al wel op gang,
maar ook dit verliep, zoals al
les in het begin, erg traag.
De schepen waren nog niet ge
lost, of we stootten op het vol
gende probleem. Er waren
nauwelijks vrachtwagens of
andere transportmogelijkhe
den. Wegen waren voor het
merendeel onbegaanbaar
door bominslagen en ga zo
maar door.
Onze contacten liepen in de be
ginperiode vooral via Unicef.
Zij regelden voor het grootste
gedeelte de verscheping van
medicijnen en materialen. In
Phnom Penh zelf hadden we
eigenlijk een contactpersoon
nodig om de boel in de gaten
te houden, want ook de minis
teries functioneerden nog
maar heel gebrekkig. Brieven
die we hadden gestuurd
kwamen pas maanden later
aan, bestellijsten raakten
zoek. Dit had tot gevolg, dat
men in de havens niet wist
waar wat naar toe moest. Er
kwam bijvoorbeeld een
scheepslading met vrachtwa
gens van het Rode Kruis, be
stemd voor ons convooi aan.
Niemand van one was op dat
moment in de haven. Toen wij
aankwamen waren ze al weg.
Iedereen had natuurlijk ver
voer nodig, want er jwas ver
der niets!
De ministeries werden over
spoeld met bezoeken van de
legaties. lederen deed zijn
best om de hulpverlening op
gang te krijgen. Door het ont
breken van coördinatie ver
liep dat niet al te best. Pas als
je kon zeggen: in de haven
staat een loods vol met potten
anti-malariapillen, ga maar
kijken!, dan geloofden ze je.
De bevolking van Phnom
Penh had een merkwaardig
soort gelatenheid over zich.
L^n
VRU NEDERLAND
"De ruzie in het kabinet om de
RSV-onderzeeërs voor Taiwan"
siert de voorpagina van VN. Het
eerste bericht daarover blijkt bij
de redaktie van NRC/Handels-
blad onder druk van Rijn-Schel-
ae-Verolme een dag opgehouden
te zijn, totdat van Agt van zijn reis
uit China was teruggekeerd. "Te
vrezen was dat bijvoorbeeld Van
Agt in zijn kwaadheid de Chine
zen zou beloven dat RSV geen
exportvergunning zou krijgen",
zo licht NRC-verslaggever Gral
toe, die zijn uitstel als volgt moti
veert: "Ik heb mijn verantwoor
delijkheid ook als maatschappe
lijk functionerend wezen. Het
gaat hier om zes miljoen manuren
werk".
Rob Sijmons putte voor een artikel
over geneesmiddelen in Neder
land uit het gelijknamige boek
dat deze week verschijnt. "Mis
leiding is een frequent onderdeel
van de reclame voor vrij ver
krijgbare medicijnen. Ook de
reclame voor geneesmiddelen op
recept, ontbeert evenwichtigheid
en juistheid". Schaduwzijden:
Uitslag, shockverschijnsclen en
leverschade.
Van Dorp en Barend berichten uit
Groningen over de dreigende
sluiting van de aardappelmeelfa
brieken van Avebe. Ze bezochten
Oranie, waar een van de fabrie
ken is gevestigd en waarvan de
helft van de beroepsbevolking
afhankelijk is. Bram van der Lek
maakt in een vraaggesprek dui
delijk dat hij overweegt zich weer
In het noorden en noord-oosten
van Cambodja is de hulp niet
of nauwelijks doorgedron
gen. Het uitgestrekte jungle-
gebied is praktisch niet be
reikbaar. "Een convooi met
voedsel en medicamenten
kan niet ver komen. Alle we
gen zijn verwoest door bom
bardementen van Pol Pot-
troepen, bruggen zijn onklaar
gemaakt. Bovendien is ben
zine nog steeds één van de
meest schaarse artikelen"
Juiste cijfers van het bevol
kingsaantal zijn er niet. Men
schat de huidige bevolking op
verkiesbaar te stellen voor de
PSP-fractie in de Tweede Ka
mer. Hij blijft kritisch over linkse
samenwerking en zegt over D'66:
het doet mij sterk denken aan de
Kennedy-tijd: een intelligente
manier om het kapitalisme te be
heren". Loucky Content had in
Rome voor het kleurkatern een
interview met journaliste Oriana
Fallaci, beroemd en berucht door
haar vraaggesprekken met be
langrijke poilitieke leiders als
Chomeiny. Deng Xiaoping, Ba-
zargan. Kisssingcr en Kadaffi.
Van haar hand verschijnt hier de
ze week een boek over de Griekse
verzetsstrijder Alekos Panagou-
lis.
hervormd
nederland
Vijf pagina's heeft de redactie van
HN uitgetrokken voor een ver
slag van de Hervormde Synode,
waar werd besloten tot een
"kernwapenvrij Nederland".
"Liever dood dan rood is een on
christelijke leus", zo meldt de
kop boven het verslag. De synode
sloeg geen acht op de brief die
minister van defensie De Geus
ter beïnvloeding van de besluit
4 miljoen, wat zou betekenen
dat er drie miljoen mensen
zijn omgekomen. "Het is
moeilijk om een overzicht te
krijgen van de situatie in het
land, omdat er nauwelijks
vliegverkeer is. Er zijn vluch
ten ingezet door het Rode
Kruis en de Russen, maar de
ze worden uitsluitend ge
bruikt voor voedsel- en me
dicijnentransport.
vorming aan de vooravond ver
stuurde. Laurens Hogebnnk
schrijft zich zeer gestoord te heb
ben aan de beschuldiging van de
minister dat het ontwerp van de
pastorale brief een foute voor
stelling van zaken geeft. Wil het
gesprek tussen minister en syno
de zin hebben, dan moet de be
windsman die beschuldiging in
trekken. aldus het IKV-lid Ho-
gebrink. De nieuwe secretaris
generaal Mooi wordt onder
vraagd over zijn achtergrond.
Een tweede Van den Heuvel wil
hij zich niet noemen, maar zo zegt
hij in reactie op zijn in de kritiek
aan de orde gestelde behoudende
opstelling: "Ik zou het me heel
erg aantrekken als over zeven
jaar hetzelfde zou worden ge
schreven".
Cees Veltman neemt "Centraal
wonen" onder de loep. mensen
die er voor kiezen in groepsver
band met familie of vrienden te
leven. "In het samenwonen van
generaties met name op het plat
teland, maar ook in de steden,
was er meer betrokkenheid op
elkaar. Conflicten werden echter
op een paternalistische wijze op
gelost. Bij centraal wonen is dat
een democratisch proces", zo
zegt Martien de Jonge, oud-be-
stuurslid van de landelijke ver
eniging centraal wonen desge
vraagd.
In het gebied langs de Thaise
grens waagt zich helemaal
geen mens. Daar huizen nog
steeds de troepen van Pol Pot.
Bovendien wordt er veel ge
roofd en geplunderd door
vluchtelingen die op voedsel
uit zijn".
"Het meest getroffen was ik
door de houding van de be
volking in Phnom Penh. Het
Jan Goossensen schetst het leed bij
de sanering van de textielindus
trie:" Arbeiders die vier keer zijn
overgeplaatst en van ellende ziek
zijn geworden. Mensen die in ou
de bedrijven zijn opgegroeid en
jarenlang te horen kregen dat
hun fabriek de beste was. totdat
ze werden ingelijfd".
Henk Holland wijdt zijn column
aan het rumoer rond de publica
tie van de biografie van ex-ko-
ninging Juliana. Dat tumult ver
baast hem. "In het verhaal van
350 pagina's is het een onbelang
rijke passage, die weinig bij
draagt tot onze kennis van Julia
na's persoonlijkheid en die ove
rigens geheel niet de indruk ves
tigt dat Van Agt en Juliana op
Soestdijk het koninkrijk ver
kwanselen. terwijl koningin Bea
trix machteloos toeziet".
Jos Schneider reisde op uitnodi
ging van de ambassadeur van
Irak naar het oorlogsgebied
Kans op gedegen informatie loop
je meer in het Westen met alle
is bijna onvoorstelbaar hoe
deze mensen zich in zo'n kor
te tijd hebben weten te her
stellen. Je merkt het aan alles.
De mensen zijn levendig. Er
wordt overal druk geredderd.
De houding van Vietnam ten
opzichte van Cambodja is
heel positief, bijna loffelijk te
noemen. Ze helpen voor
zover ze kunnen. De Cam-
belangnjke media bij de hand.
dan ter plaatse, zo constateert hij
na zijn trip met 200 journalisten
die drie tot vier miljoen gekost
moet hebben In Santa Barbara
bestaat een kliniek waar alcoho
lici op hardhandige wijze van hun
drankprobleem worden afgehol
pen door een kort veelvuldig ge
bruik van geestrijk vocht. Cees
Post bericht over de kotsbakken
in Californië.
'Aan de ene kant is het lekker rus
tig, aan de andere kant....". Daan
Dijksman portretteert de VPRO,
na het vertrek van Jan Blokker.
Deze zegt daarzelf over. "Als er
maar weer een nieuw soort gareel
komt. dan trekt dat nieuwe men
sen aan. Maar dat kost tijd". Het
nieuwe programma-aanbod staat
Blokker wel aan, op "Burgers en
Buitenlui" en Fassbinder na.
MACA71NF.
'Escalatie tot terreur" noemt het
magazine de "oorlog" rond de
gekraakte Grote Wetering in de
hoofdstad. Onno Reitsma ging op
bezoek bij eigenaar Bakker, die
wordt geteisterd door grote hoe
veelheden onverwachte, door
bodjanen zelf laten zich hier
over niet met zoveel woorden
uit. Ze zijn blij dat de oorlog is
afgelopen, maar je merkt wel,
dat ze zo snel mogelijk weer
zelfstandig willen zijn
Ziekenhuis Dong Ha
De grootste zorg van het Me
disch Comité in Vietnam is
het op peil houden van de
voorraden medicijnen en het
instrumentarium van het zie
kenhuis in Dong Ha. Verder
wordt er gewerkt aan een
project ter oprichting van een
instituut voor kinderziekten.
"Je bent als westerling in Viet
nam echt een beetje gehandi
capt", meent Planting. "Wij
zijn zo gewend aan een leven
waarin alles voor het grijpen
ligt, datje vaak op de verkeer
de manier nadenkt als hulp
verlener in een ontwikke
lingsland. Je wordt daar bijna
dagelijks mee geconfron
teerd.
Zo was ik in het ziekenhuis in
Dong Ha en zag daar tot mijn
grote verbazing wel 10 am
bulances staan. Echter negen
daarvan konden niet gebruikt
worden vanwege één of meer
lekke banden. Nergens in
heel Vietnam een bandelieh-
ter te vinden. Hetzelfde was
het geval met één of andere
heel gevoelige microscoop.
Het ding stond al maanden
werkloos, alleen omdat de
lamp kapot was. Gewoon een
gloeilamp, die je hier voor een
paar gulden bij de super
markt kan kopen."
"Over het algemeen zijn de re
sultaten van de hulpverlening
heel redelijk. Deprimerend is
echter, dat het land als het
ware door rampspoed wordt
achtervolgd. Je hoort en leest
er de laatste tijd minder over,
omdat de aandacht van de
pers wat verschoven is naar
andere brandhaarden in de
wereld. Maar het feit blijft, dat
er nog steeds een economi
sche boycot van de Verenigde
Staten geldt. Westerse mate
rialen komen het land nau
welijks binnen. In elk geval
niet langs legale weg. Verder
heeft vooral de landbouw nog
steeds enorm te lijden van de
jarenlange bombardementen
en het gebruik van ontblade-
ringsmiddelen en andere
chemische wapens, waardoor
er in sommige gebieden he
lemaal niets wil groeien".
krakers bestelde cadeautjes;
"Bakker krijgt dames van de es
cort service aan de deur. wordt
midden in de nacht gebeld door
een loodgieter die zijn riolering
komt ontstoppen.... In de ko
mende dagen zal hij geabonneerd
blijken te zijn op vrijwel de hele
produktie van de Nederlandse
uitgeverswereld". De speculant
zelve: "Mij krijgen ze daarmee
niet klein, maar ik vind het erg
vervelend voor al die midden
standers die hierdoor schade lij
den". Sig Wolf analyseert dat de
kabelnota van CRM nu al is ach
terhaald: "Na de auto-invasie be
reidt Japan een nieuwe overval
op Europa voor die met satelliet
ontvangers".
Ook Diepenhorst schrijft over de
Juliana-biografie. Hij signaleert
met Hofland dat archieven in
Nederland nog al eens lang on
toegankelijk blijven, maar vindt
het boek toch van weinig respect
getuigen 'Een bedenkelijk
boek", zo schrijft hij. "Het gaat er
in als koek. maar koek tast soms
wel het gebit aan". In het omslag
artikel gaat het blad in op de vijf
tien procent Nederlandse kinde
ren die te dik zyn. "Wil je de baby
een te dikke toekomst besparen,
dan zal de moeder vooral in de
laatste maanden van de zwanger
schap op een verantwoord dieet
moeten".
Fouten
"Er zijn in het begin veel fouten
gemaakt. De regering besloot
om nieuwe landbouwgebie
den op te zetten, de zoge
naamde "nieuwe economi
sche zones". Alles was ver
woest. Men moest van de
grond af beginnen. De gebie
den die hiervoor werden uit
gekozen waren van oor
sprong de oude verzethaar-
den. Hier trof men echter
niets dan droogte aan. Bo
vendien zijn deze gebieden
bij uitstek bronnen van mala
ria. De vele bomkraters zijn
de broedplaatsen van de ma
lariamuskiet".
Met het probleem van de
bootvluchtelingen heeft het
Medisch Comité aanvanke
lijk wat moeite gehad. Er be
stonden verschillende me
ningen over de motieven die
deze mensen hadden om te
vluchten. "Nu er enige tijd
over heen gegaan is kan ik
concluderen, dat het grootste
gedeelte van de bootvluchte
lingen om economische re
denen het land verlaten heeft.
Je moet je voorstellen, dat de
meeste boeren jarenlang na
de bevrijding hebben geploe
terd om hun land rijp voor
bebouwing te krijgen Dit al
les keer op keer zonder suc
ces. Verder hebben vele Chi
nezen, die de rijsthandel voor
het grootste gedeelte beheer
sten, na de economische
maatregel van de Vietnamese
regering het land verlaten.
Deze handelaren verkochten
de rijst tegen woekerwinsten
op de zwarte markt. In tegen-
steling tot wat China dacht,
namelijk dat deze actie ge
richt zou zijn tegen de Chine
se bewoners van Vietnam, is
deze maatregel in het belang
van het Vietnamese volk ge
troffen. Dat de handelaren
Chinezen waren had er niets
mee te maken".
De Vietnamese economie heeft
een door de staat gecontro
leerd systeem, waarin het be
grip vrijhandel niet is toege
staan. "Zo'n geleide econo
mie is op het ogenblik het
enige systeem waardoor
Vietnam in staat wordt ge
steld zichzelf het hoofd nog
een beetje boven water te
houden".
Karei Planting is deze week op
nieuw naar Vietnam vertrok
ken m verband met het mo
gelijk op te zetten instituut
voor kinderziekten.
De hulpverlening door het Me
disch Comité Nederjand-
Vietnam vordert ondanks alle
tegenslag gestaag. 'Je raakt
wel ontmoedigd als je hoort
dat via de hulpverlening van
het Rode Kruis in het grens
gebied van Thailand de Pol
Pot-troepen indirect worden
bevoorraad. Er schijnen ook
wapenleveranties vanuit de
Verenigde Staten plaats te
vinden: een merkwaardige en
angstige situatie"; meent Ka-
rel Planting.
De Verenigde Staten staat altyd
onmiddellijk klaar voor andere
landen als het gaat om mensen
rechten. maar voor eigen India
nen doet men niets", zegt Lame
Deer, één van de Indianen die in
Rotterdam het Russel-Tribunaal
bijwoont. Corine Spoor zet de
knelpunten in een artikel op een
rijtje. Hans Knoop's nieuwe poli
tieke partij wordt onder de loep
genomen door Gerard Driehuis
en Dirk Kuur "De nieuwe partij
kan zich alleen maar legitimeren
met de stelling dat de oude situa
tie niet deugt".
Het omslagartikel van dit boeken
nummer van de Tijd is gewijd aan
de tachtigers. Er blijkt sprake van
een zeker failliet. Corine Spoor
bericht hoe deze voor de Neder
landse letterkunde niet onbe
langrijke stroming op de middel
bare scholen in elk geval nauwe
lijks op meer belangstelling kan
rekenen dan andere verplichte
examenstof. Voor haar zijn
scholen kennelijk de norm, be
langstelling van mensen buiten
het onderwijs komt niet aan de
orde. Garmt Stuiveling mag er
vervolgens over uitwijden. Voor
hem staat vast: "Mensen zonder
historisch benul leven in een
werkelijkheid die ze niet ken
nen In het blad voorts een ge
sprek met wereldkampioen
dammen Ton Sijbrands.
TON VAN BRUSSEL.
