Een hele
goeie zware shag
is samen
gesteld uit de
beste Kentucky
tabakken.
Beperkingen
verkeer
Suriname-
Nederland
Spanning in Polen rond gearresteerde drukker
Arabische top gaat door zonder Syrië
Chinese a-commandant
bekent p(ging tot coup
"Noodzaak Tribunaal voor
indianen eigenlijk absurd"
MAANDAG 24 NOVEMBERZO
BUITENLAND
PAGINA 9
(Van onze corresponden
Rienko Wilton)
AMMAN - De grote jaarlijks\ra-
bische topconferentie, geand
voor morgen in de Jordnse
hoofdstad Amman, gaat c tijd
door, maar zonder deelnan van
Syrië. Dit bleek zaterdag i af
loop van de voorbereidiptop
van 21 Arabische ministe van
buitenlandse zaken, die iAm-
man bijeen waren ter vastslling
van de agenda en het formeren
van aanbevelingen voor dfrote
top van staatshoofden eirege-
ringsleiders. Syrië's minisr van
buitenlandse zaken, Chaiam.
verliet na de stemming, disterk
in het voordeel was van et op
tijd laten beginnen van dgrote
top, boos de zaal en veraarde
tegenover de pers dat ddrabi-
sche top in Amman een fiao zou
worden „omdat Syrië er Et aan
meedoet".
Daar zit een kern van waanid in:
Syrië's boycot van de komende
elfde Arabische topconferentie
doet de politieke betekenis van
de top afnemen, omdat Syrië on
danks alles een zeer belangrijke
positie inneemt in de Arabische
wereld. Syrië is na het wegvallen
van Egypte militair het grootste
confrontatieland tegen Israel,
Damascus is in hoge mate poli
tiek en militair betrokken in Li
banon. Syrië heeft recentelijk een
vriendschapsverdrag afgesloten
met de Sowjet-Unie, het heeft
grote invloed op de Palestijnen
en is leider van het „front van
standvastigheid" (Algerije, Libië,
de PLO en Zuid-Jemen), Syrië's
Arabische vrienden welke Da
mascus nu probeert over te halen
om ook de top in Amman te boy
cotten.
Syrië wenste uitstel van de top
vanwege de duidelijk aan het
licht getreden onderlinge Arabi
sche tegenstellingen ten gevolge
van de Iraaks-Iraanse oorlog, die
de Arabische wereld in twee
kampen heeft verdeeld. Damas
cus meent dat de noodzaak om
deze tegenstellingen op te lossen
groter is dan een herbevestigen
van de gemeenschappelijke Ara
bische politieke confrontatie met
Israël.
De overgrote meerderheid van de
Arabische landen is dat duidelijk
oneens met de Syriërs, vandaar
dat de top in Amman gewoon zal
doorgaan en de Arabieren hun
oude stellingen zullen herbeves
tigen. Dat wil zeggen: alleenver
tegenwoordiging van de Pale
stijnen door de PLO, Israëlische
terugtrekking tot de grenzen van
1967 inclusief Arabisch Oost-Je-
ruzalem, blijvend Arabisch ver
zet tegen Camp David (Egyp-
tisch-lsraëlisch vredesverdrag en
„beperkte autonomie" voor een
klein deel der Palestijnen), en af
wijzing van de beruchte VN-re-
solutie 242 op grond van het feit
dat deze resolutie de Palestijnen
alleen maar noemt als „vluchte
lingenprobleem" in plaats van als
een volk dat legitieme nationale
rechten heeft. Wat dit betreft
moet van de elfde Arabische top
conferentie weinig werkelijk
nieuws verwacht worden.
Het grote punt blijft onder welke
politieke omstandigheden in de
Arabische wereld de top werd
voorbereid. Syrië's wantrouwen
geldt óp de eerste plaats Jordanië
en Irak. Volgens de Syriërs (en de
pro-Syrische pers in Beiroet) zou
koning Hoessein, aangemoedigd
door Irak, Saoedi-Arabië en
Koeweit, de top in Amman willen
aangrijpen om het recht op te ei
sen namens de Palestijnen te
mogen spreken, daarmee de PLO
naar het tweede plan verwijzend..
Dit om tegemoet te komen aan de
plannen van de nieuwe Ameri
kaanse president Reagan, die de
kaart van de „Jordaanse optie"
schijnt te willen spelen omdat hij
de PLO als een „groep terroris
ten" blijft beschouwen.
Volgens conferentiekringen in
Amman is het Syrische wan
trouwen inzake Hoesseins ver
meende bereidheid om in te gaan
op Reagans „Jordaanse ootie"
niet gerechtvaardigd. Als het wel
waar zou zijn, dan zou PLO-leider
Arafat, die gisteren in Syrië was.
al lang een hartaanval gekregen
moeten hebben. Bovendien zul
len de Arabieren, alleen om Rea
gan (en de Israeli's) een plezier te
doen, niet zo maar de hoeksteen
van hun buitenlandse politiek
van de laatste 6 jaar-in 1974 werd
de PLO erkend als enige wettige
vertegenwoordiger van het Pale
stijnse volk - overboord werpen
en Hoessein laten or de -handelen
namens de Palestijnen.
Nee, Syrië's wegblijven van de
Arabische top moet veel eerder
als een bevestiging gezien wor
den van Damascus' angst voor de
nieuwe as Amman-Bagdad, en
het niet willen accepteren dat de
combinatie Jordaniê-Irak een
nieuw machtscentrum in de Ara
bische wereld heeft gecreëerd dat
een bedreiging vormt voor Sy
rië's opgeëiste leidersrol in het
anti-Camp-Davidfront.
PEKING (UPI/Reuter) - Wu
Faxian, de 65-jarige vo'malige
commandant van de Jhinese
luchtmacht, heeft gisten be
kend gemaakt dat hij hift deel
genomen aan een same:wering
die ten doel had Mao Zlong te
vermoorden. Tevens g.hij toe
dat hij betrokken is geeest bij
een mislukte poging ot een
staatsgreep. Wu Faxn ver
scheen gisteren voor heitweede
tribunaal" van de specie recht
bank die vijf gewezen hge mili
tairen én vijf burgers loet be
rechten in China's "prois van de
Het "tweede tribunaal" 'handelt
de zaken van de militaijn en een
"eerste tribunaal" zal c burgers
berechten. Dit tribuna zal van
daag bijeenkomen et Wang
Hongwen, het jongsteid van de
zogenaamde "bende \n vier", in
de beklaagdenbank. 4e tien be
klaagden, onder wie s weduwe
van Mao Zedong weien afgelo
pen donderdag voorleid op de
openingszitting van .e speciale
rechtbank om de 20.(0 woorden
tellende aanklacht ai te horen.
De aanklacht bevat 4 specifieke
beschuldigingen, wjronder het
vervolgen en dodervan duizen
den mensen, een sïienzwering
om Mao van het levo te beroven
en de macht te gryen, en een
complot voor eenopstand in
Sjanghai. Niet alle bschuldigin-
gen hebben betrekkig op iedere
individuele beklaage, ofschoon
alle beklaagden eo mogelijke
doodstraf wacht.
Wu Faxian zei gistem: "Ik weet
zeker dat ik een g>te misdaad
heb begaan. De aairiacht is zeer
juist en maakt didelijk welke
misdaden werdenbegaan door
wie". Wu, dieMao jbg vergezelde
op de beroemde "lange mars"
voor de communitische macht
sovername, iservn beschuldigd
dat hij de gevezn minister van
defensie wijlen rin Biao heeft
geholpen bij een samenzwering
die tot doel had Mao te vermoor
den en de macht in China te grij
pen.
Wu zei dat hij in 1969 Lin Biao in
zijn huis bezocht om de zaak met
hem te bespreken. Wu maakte
Lin toen - nadat deze nog maar
twee jaar had gediend in de
luchtmacht - tot waarnemend
operatiehoofd en waarnemend
bevelhebber van de Chinese
luchtmacht. Volgens de recht
bank plaveide deze stap de weg
voor de vorming van de "rugge-
graat" van Lins poging tot een
staatsgreep.
Aan het einde van de zitting van
gisteren verklaarde de recht
bank: "De feiten zijn duidelijk.
Het bewijs is voldoende". Maar
zij sprak nog geen oordeel uit.
Onofficiële berichten zeggen dat
de rechtbank daarmee wil wach
ten totdat alle tien beklaagden
zijn berecht om vervolgens een
gemeenschappelijk vonnis te
vellen.
Wu is een van de vijf beklaagden
die hun schuld hebben toegege
ven. De weduwe van Mao, Jiang
Ging, is onder de andere groep
die tot dusverre halsstarrig ge
weigerd heeft te bekennen.
De autoriteiten in Peking en de
oostelijke provincie Anhui heb
ber gewaarschuwd tegen moge
lijke pogingen China's "proces
van de eeuw" te saboteren. De
waarschuwing werd geuit in een
hoofdartikel in het Pekingse
Volksdagblad en in een uitzen
ding van het provinciale radiosta
tion van Anhui. Volgens diplo
matieke waarnemers is het niet
onwaarschijnlijk dat zij door het
hele land is verspreid.
In het afgelopen jaar hebben de
Chinese leiders herhaaldelijk ge
sproken van de gevaren gevormd
door ultra-linkse groepen die nog
steeds in het land zoyden be
staan, en die volgens de leiders
moeten worden uitgeschakeld.
André van der Louw bij opening:
ROTTERDAM - „Het is eigenlijk
(ADVERTENTIE)
f230
50 gram
Dat kol wat meer en dat kun je proeven.
absurd dat particulieren zich zo
massaal moeten organiseren om
aan de kaak te stellen wat over
heden een bevolking of mensen
andere mensen kunnen aan
doen". Met deze woorden opende
gisteravond burgemeester André
van der Louw het vierde Russell
Tribunaal in de Rotterdamse
Doelen officieel. Dit tribunaal,
dat duurt tot 30 november, zal
zich bezighouden met een onder
zoek naar de schendingen van de
rechten van de indianen in
Noord-, Midden- en Zuid-Ameri-
ka.
Uit een lijst met tientallen gevallen
zijn twaalf aanklachten gekozen,
die op het tribunaal aan een nader
onderzoek zullen worden onder
worpen. Alle hebben betrekking
op illegale landonteigening, vol
kerenmoord, het vernietigen van
de eigen indiaanse cultuur en de
schending van het vaak juridisch
vastgelegde recht op zelfbe
schikking.
Voor het tribunaal zijn vertegen
woordigers van de indiaanse vol
keren, organisaties en groeperin
gen uit Noord-, Midden- en Zuid-
Amerika naar Rotterdam geko
men. Ze zullen met hun getuige
nissen de aanklachten moeten
ondersteunen.
Arrestatie
Dat sommige Latijnsamerikaanse
regeringen zich de uitspraken
van het tribunaal wel degelijk
aantrekken, valt af te leiden uit de
arrestatie gisteren van de voorzit
ter van een Peruaans persagent
schap, die aan het tribunaal had
willen deelnemen. Ook de Brazi
liaanse indianenleider Mario Ju-
runa heeft geen toestemming ge
kregen in Rotterdam de moeilij
ke positie van de Braziliaanse in
dianen nader uit de doeken te
doen.
De zittingen van het vierde Russell
Tribunaal zullen worden geleid
door de Nederlandse staats-
rechtdeskundige professor
Canada krijgt
schadevergoeding
OTTAWA (Reuter) - De Sowjul-
Unie zal Canada 3 miljoen dollar
(6 miljoen gulden) betalen als
vergoeding van de schade, ver
oorzaakt door het neerkomen van
een Russische satelliet op Cana
dees grondgebied.
De door kernenergie aangedreven
satelliet, de Cosmos 954, kwam in
januari 1978 terecht in het
noordwesten van Canada.
Canada had aanvankelijk een
schadevergoeding geëist van 6
miljoen dollar (12 miljoen gul
den). Geschat wordt dat de
schoonmaakactie in totaal 14
miljoen dollar heeft gekost.
(Van onze redactie buitenland)
PARAMARIBO DEN HAAG - Surinamers kunnen vanaf
morgen alleen onder bepaalde voorwaarden in aanmer
king komen voor vestiging in Nederland.
Daarmee zal, naar zowel de Suri
naamse als de Nederlandse rege-
sche gronden berustende, relatie
hebben.
ring verwacht, een eind komen Surinamers kunnen vanaf morgen
op vertoon van hun paspoort Ne
derland binnen, maar krijgen
geen vergunning voor vast ver
blijf in Nederland. De nu nog gel
dende visumregeling (alleen in
woners van communistische
landen hebben een visum nodig
als ze Nederland willen bezoe
ken) zal over drie maanden door
de Nederlandse regering in her
overweging worden genomen en
mogelijk worden afgeschaft.
i de uittocht van Surinamers
die sinds de onafhankelijkheid
van het land op 25 november 1975
voortduurde. Totnogtoe was een
vrijwel onbeperkt personenver
keer tussen de beide landen mo
gelijk. De verdragen waarin dit
was vastgelegd zijn vervangen
door een nieuw, dat morgen van
kracht wordt.
Het akkoord over de beperking van
het personenverkeer is na uiterst
moeizame en langdurige onder
handelingen tot stand gekomen.
Een Nederlandse ambtelijke de
legatie, onder leiding van het Een uitzondering op de beperken-
Uitzondering
Hulsman. Na afloop zal de jury
een oordeel uitspreken over de
ingebrachte aanklachten. In deze
jury hebben onder anderen zit
ting de Nederlandse polemoloog
Lolle Nauta, de Uruguayaanse
verbannen auteur Eduardo Ga-
leano („De aderlating van een
continent"), de Franse cultureel
antropoloog Robert Jaulin en de
in Mexico in vrijwillige balling
schap verkerende Peruaanse au
teur-antropoloog Stefano Vare-
Menselijk geweten
Hoewel het Russell Tribunaal geen
juridische status heeft en dus ook
geen echte veroordeling kan uit
spreken, moeten aan de conclu
sies ervan grote publicitaire
waarde worden toegekend. Het
tribunaal is niet gebonden aan
enige politieke of economische
macht en ontleent zijn legitimi
teit aan wat door de voorzitter
van het eerste tribunaal over de
schending van de mensenrech
ten in Vietnam (de Franse filo
soof Sartre) „het menselijk gewe
ten" werd genoemd. Doel van het
tribunaal is dan ook niet zozeer
het veroordelen van de door de
verschillende regeringen ge
pleegde wandaden ten opzichte
van de indianen. Belangrijker is
de mentaliteit te veranderen ten
opzichte van de indianen.
oud-PvdA-Tweede-Kamerlid
Molleman, moest op aandringen
van Suriname vorige week don
derdag vanuit Paramaribo om
verruiming van haar onderhan
delingsmandaat vragen aan het
kabinet-Van Agt. Nadat die toe
zegging er was konden de be
sprekingen, die meer dan een
maand hebben geduurd, met re
sultaat worden afgesloten.
Compromis
Zowel de Surinaamse onderhan
delingsleider, vice-premier
Haakmat, als Molleman toonden
zich uiterst tevreden met het be
reikte akkoord. Volgens Haak
mat is Nederland op verschillen
de punten „door de bocht ge
gaan". Molleman sprak van een
schitterend compromis en een
uniek verdrag. Maar uit politiek
Den Haag kwamen vooral van de
kant van regeringspartijen kriti
sche geluiden over het ontbreken
van bepalingen die de terugkeer
van Surinamers naar hun land
regelen.
Nederland heeft zich aanvankelijk
op het standpunt gesteld dat er na
25 november geen verdrag tussen
beide landen nodig zou zijn. Su
rinamers zouden dan net als in
woners van andere buitenlanden
als „vreemdeling" worden be
schouwd. Met het nieuwe ver
drag wordt toch een uitzondering
gemaakt voor Surinamers, om
dat, zoals in de pre-ambule is
vastgelegd, Nederland en Suri
name een bijzondere, op histori-
de bepalingen wordt gemaakt
voor Surinamers die in Neder
land willen studeren. Zij krijgen
een tijdelijke vestigingsvergun
ning. Ook is een uitzondering
gemaakt voor gezinshereniging.
Surinamers die langer dan een
jaar in Nederland wonen en wer
ken kunnen hun gezin laten
overkomen. Surinamers die nu
legaal in Nederland verblijven
houden hun verblijfrecht.
Volgens de nu geldende bepalin
gen kon een Surinamer een vi
sum voor drie maanden verblijf
in Nederland krijgen. Vond hij in
die tijd werk en een huis, dan
werd een vestigingsvergunning
verstrekt. Nederland heeft bij de
onderhandelingen overigens
toegezegd dat, zoals Haakmat
uitdrukte, „razzia's tegen illegale
Surinamers" zullen uitblijven.
Volgens Haakmat is van Neder
land afgedwongen dat Surina
mers die als ongewenst vreem
deling op het vliegtuig naar Pa
ramaribo worden gezet, binnen
de remigratieregeling vallen, zo
dat Nederland verplicht is tot be
taling van cje reiskosten en een
tegemoetkoming aan de remi
grant.
Nederland en Suriname zullen in
het vervolg tweemaal per jaar
overleg plegen over het gevoerde
beleid. Die overlegstructuur
maakt het mogelijk om verande
ringen van de nu vastgelegde re
gelingen door te voeren, of be
zwaar te maken tegen eenzijdig
afgekondigde maatregelen van
de verdragspartner.
WARSCHAU (Reuter) - Leiders
van de Poolse vrije vakbeweging
hebben de autoriteiten gisteren
tot vanmiddag de tijd gegeven
om èen gevangen zittende druk
ker vrij te laten of de openbare
aanklager in eigen persoon naar
een fabriek in Warschau te sturen
om uitleg te verschaffen over
diens gevangenneming.
De Warschause afdeling van de
vrije vakbond Solidariteit liet we
ten dat een stakingsactie over
wogen zal worden als de druk-
ker-in-kwestie, Jan Narozniak,
niet op vrije voeten komt of als de
arbeiders van de tractorfabriek
Ursus niet tevreden zijn met de
uitleg van de openbare aankla
ger, Lucjan Czubinski.
"De arbeiders zullen dan beslissen
tot welke acties er moet worden
overgegaan", aldus een woord
voerder van Solidariteit. De
openbare aanklager is onbewust
het middelpunt geworden van
het jongste conflict tussen de
nieuwe Poolse vakbonden en de
autoriteiten, dat opnieuw aan
toont hoe groot het gebrek aan
vertrouwen is tussen de twee par
tijen.
De drukker Narozniak werd afge
lopen vrijdag in hechtenis geno
men nadat hij gesommeerd was
op het ministerie van binnen
landse zaken te verschijnen na
dat de politie donderdagnacht de
burelen van Solidariteit in War
schau had doorzocht. De politic
nam toen kopieen in beslag van
een 13 pagina's tellend document
dat was geschreven door de
openbare aanklager en waarin
een tactiek wordt uitgestippeld
voor de aanpak van dissidenten
en "Anti-socialistische elemen-
De vakbond Solidariteit, die zei dat
het document zonder officiële
goedkeuring op haar kantoren is
vermenigvuldigd, verklaarde dat
de inhoud bewijst dat het justi
tiële apparaat geen sympathie
koestert voor de nieuwe onaf
hankelijke vakbeweging. Func
tionarissen van de Warschauwse
afdeling van Solidariteit, "Ma-
zowse", lieten weten dat zij nu
haast maakten met het vervaar
digen van 2.U00 kopieen van het
document, dat de titel draagt
"opmerkingen aangaande begin
selen omtrent de vervolging van
deelnemers aan onwettige anti
socialistische activiteit".
Het document, dat dateert van ok
tober nadat de autoriteiten met
de stakers een overeenkomst
hadden getekend over de vor
ming van vrije vakbonden, stelt
dat het kenmerkend was voor
dissidenten om onafhankelijke
vakbonden en het recht om te
staken, te eisen. Het bevat een
lijst met voorzorgsmaatregelen
gericht op tiet vwiMnmMi van an
tisocialistische activiteit, waar
onder huiszoekingen en inbe
slagnemingen.
Volgens het stuk waren van de 200
huiszoekingen die in het laatste
kwart van dit jaar zgn uitgevoerd,
slechts een paar tevergeefs.
Voorts stelt het dat personen die
betrokken v en tij antisocialis
tische activiteit, terecht moesten
staan voor gewone misdaden.
Dissidenten werden gedagvaard
onder verscheidene wettelijke
bepalingen die betrekking heb
ben op wangedrag, waaronder
het verstoren van de vrede door
het aanheffen van antisocialisti
sche leuzen.
