Agenda conferentie nu rond
Polen helpen bij oogst
üiumii
Donkere wolken boven Arabische top
Solidariteit rommelt optimistisch aan
Oproep socialisten
tot onderhandelingen
Arabieren en Israël
Sowjet-Unie overstag in Madrid
RODE LOPER VOOR PAUS IN DUITSLAND
Drie jaar geëist
tegen Ormskerkgroep
i Frangois Mitterand tijdens de Socialistische Interna-
MADRID - Alle Arabische staten
en Israël worden opgeroepen om
de moedige benadering van de
Egyptische president Sadat te
volgen en onmiddellijk onder
handelingen te openen. Deze op
roep werd gisteren^gedaan op het
vijftiende congres van de Socia
listische Internationale in Ma-
drid. Door de voorzitter van deze Gistermiddag wijdde de Socialisti-
ring het Jordaanse koninkrijk bij
naam wordt genoemd, is geheel
sin overeenstemming met het
standpunt dat de Israëlische ar
beiderspartij, jarenlang rege
ringspartij tot de verkiezingsne
derlaag van 1977, al enige tijd in
neemt.
organisatie, Willy Brandt, de Oos
tenrijkse kanselier, Bruno Kreis-
ky, de leider van de Israëlische
arbeiderspartij, Shimon Peres en
Boutros Ghali, die de nationaal-
democratische partij van Egypte
vertegenwoordigt. Deze partij is
waarnemer op het congres.
In de oproep van de vier politici
wordt alle buurlanden en vooral
Jordanië gevraagd besprekingen
te beginnen met Israël, die moe
ten leiden tot vrede en dienen bij
te dragen tot een oplossing van
het Palestijnse probleem "in al
ziin aspecten!'. Dat in de verkla-
sche Internationale zich
verhouding tussen rijke en arme
landen in de wereld, de zoge
naamde Noord-Zuid problema
tiek. Veel positieve woorden
vielen er te beluisteren over het
Brandt-rapport waarin een ana
lyse wordt gegeven van deze
problematiek. Eveline Herfkens
van de PvdA meende echter, dat
dit rapport niet ver genoeg gaat.
Zij verklaarde voorts dat de derde
wereld in feite de problemen van
de heersende economische crisis
twee maal op haar schaars gevul
de bord opgediend krijgt.
correspondent Peter Hattink)
MADRID - De Sowjet-Unie is overstag. Na een verbitterd
touwtrekken van tien weken hebben de 33 Europese lan
den, de Verenigde Staten en Canada gistermiddag in Ma
drid overeenstemming bereikt over de spelregels van de
Conferentie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa
te Madrid.
maal gelukkig met de samenstel
ling van de agenda, de organisatie
en het tijdschema van de Europe-
se veiligheidsconferentie. "Een
compromistekst is nooit hele
maal bevredigend, maar met deze
agenda, waarin de minimumei
sen van het Westen zitten, is goed
te werken", aldus Van Dongen,
die meende dat de werkstructuur
van de conferentie van Madrid
beter in elkaar zit dan die van de
eerste vervolgconferentie te Bel
grado.
Deze bijeenkomst over ontspan
ning tussen Oost en West was
dinsdag zonder agenda gestart,
waarbij een aantal westerse dele
gaties, waaronder de Nederland
se, uiters sombere verwachtin
gen hadden over de voortzetting
ervan. Op de conferentie moet de
naleving van de akkoorden van
Helsinki worden getoetst.
In een wanhopige poging om de
conferentie nog te redden stelden
acht neutrale en niet-gebonden
landen gisterochtend een i
Na oproep ministerie
s correspondent)
WARSCHAU - De Poolse minister
voor landbouw heeft het Poolse
volk opgeroepen de boeren te
helpen bij het zo snel mogelijk
binnen halen van wat er aan
aardappelen, suiker- en voerbie-
ten nog te oogsten valt. De laatste
paar dagen is de temperatuur na
een betrekkelijk lange vorstpe
riode weer boven het vriespunt
gestegen. Dat betekent dat er nog
hoop is dat een deel van de bij
voorbeeld 25 miljoen ton aardap
pelen die in slechte staat en half
bevroren op het veld staan, nog
geoogst kunnen worden.
Het binnenhalen van de nog op het
land staande gewassen kan van
wege de zachte modder niet meer
met machines, voor zover zij be
schikbaar zijn, maar moet met de
hand worden gedaan. De helpers
moeten bij dit werk tot ver over
hun enkels door de ijskoude
modder ploeteren. De minister
van landbouw heeft verder een
beroep gedaan op de Poolse be
volking om particuliere auto's ter
beschikking te stellen voor ver
voer van de nog te redden pro-
dukten.
Het was een verrassing dat de mi
nister voor voedselvoorziening,
Jan Zalewski, gisteren bekend
maakte dat alle exporten van
spijsolie, tabak, suiker, koolzaad,
aardappelmeel en sterke drank
zijn stopgezet. Polen zal noodge
dwongen voedsel moeten impor
teren om door de winter te ko
men. De regering wil vlees, var
kensvet en suiker invoeren.
Ie internationale OUDE KUNST- EN ANTIEKBEURS
'OUDT-'S GRAVENHAEGHE'
Nederlands Congresgebouw, Den Haag.
Met 55 nederlandse, belgische, franse, italiaanse en
engelse antiquairs. Za. 15 t/m 23 nov.
Dag. 12.00-22.00 uur YmtsSlM
Zond.: 11.00-18.00 uur
VS en de Sowjet-Unie gericht ul- "Met deze oplossing zijn geen
timatum, waarin werd gesteld dat
zij alle op zouden stappen als de
ze twee grote mogendheden tij
dens het weekeinde hun red
dingspoging zouden verwerpen.
Dit voorstel werd door alle dele
gaties stilzwijgend geaccepteerd
en het Kremlin gaf gistermiddag
de Russische afvaardiging toe
stemming om het compromis te
aanvaarden.
i geen verliezers.
Met deze vaststelling van het
verloop van de veiligheidsconfe
rentie is een confrontatie en
daarmee een begin van een kou
de oorlog tussen Oost en West
voorkomen", was de reactie van
Javier Ruperez, de Spaanse dele
gatieleider, die zich tot het laatst
toe achter de schermen heeft in
gezet voor het slagen van deze
bijeenkomst over ontspanning te
De Nederlandse delegatieleider dr. Madrid.
F. van Dongen toonde zich op- Werkschema
gelucht over het akkoord, maar
verklaarde zich toch niet hele- Het werkschema bevat voldoende
tijd om de toetsing van de slotak
te van Helsinki aan te gaan en
geeft de ruimte om de nieuwe
"voorstellen, die in de laatste week
voor het kerstreces worden inge
diend, grondig te bestuderen.
Naast de werkzaamheden van de
speciale commissie, die belast
was om tot een akkoord te komen
over het scenario van de confe
rentie, gingen gisteren de ope-
ningsspeeches van de landen
normaal door.
De gematigde openingsrede van de
Russische onderminister van
buitenlandse zaken, Leonid Ili-
chev, die in het midden liet of de
conferentie van Madrid een mijl
paal op weg naar de vrede zou
worden of een stap achteruit zou
betekenen op weg naar de koude
oorlog, voerde de spanning onder
de delegaties over het welslagen
van de bijeenkomst op. Zijn uit
drukkelijke standpifht, dat de
kritiek op "de Russisch militaire
hulp aan Afghanistan" en op dis
sidenten een inmenging waren in
interne aangelegenheden, plus
zijn poging om de veiligheids
conferentie om te zetten in een
ontwapeningsbijeenkomst, de
den de niet-Europese landen vre
zen dat de Sowjet-Unie geen poli
tieke wil toonde om tot een ont
spanning te komen.
De rode loper wordt uitgelegd
voor paus Johannes Paulus 11
die vandaag in West-Duitsland
aankomt voor een bezoek aan
dit land.
Nederlanders
vrijgelaten
in Thailand
DEN HAAG (ANP) - Bij een alge
mene amnestie ter gelegenheid
van de veijaardag van de Thaise
koning Bhoemibol zijn gisteren
in Thailand vierhonderd gevan
genen vrijgelaten. Onder hen zyn
twee Nederlanders. Dit heeft een
woordvoerder van buitenlandse
zaken desgevraagd bevestigd. De
Nederlanders, een man en een
vrouw, worden één dezer dagen
in Nederland verwacht, aldus
buitenlandse zaken.
De Nederlanders werden drie jaar
geleden op het vliegveld van
Bangkok aangehouden met an
derhalve kilo heroïne in hun be
zit.
(Van een medewerker)
PARAMARIBO - Tegen de ver
dachten in het zgn. Ormskerk-
próces in Paramaribo zijn giste
ren gevangenisstraffen van
maximaal drie jaar met aftrek
geëist. De Nederlander Cornelis
Krol, die een aandeel zou hebben
gehad in de door ex-militair
Ormskerk opgezette coup, hoor
de die eis tegen zich uitspreken.
Maar tegen ir. Kasantaroeno, de
ex-minister van landbouw, vee
teelt en visserij, en beschouwd
als het brein van de poging tot
staatsgreep werd bij verstek (hg
verblijft in Nederland) drie jaar
met aftrek geëist. Eenzelfde eis
viel tegen diens vader, Hein Ka
santaroeno. De andere complot-
teurs hoorden één jaar met aftrek
tegen zich eisen.
De kantonrechter in Paramaribo
begon donderdagmorgen met de
verhoren van de verdachten.
Daaruit is gebleken dat de zes op
de hoogte zijn geweest van de
plannen van ex-minister van
landbouw, veeteelt en visserij ir.
Kasantaroeno die na de staats
greep op 25 februari via Cayenne,
het oostbuurland van Suriname,
naar Nederland vluchtte. Het was
de bedoeling in Nederland samen
met de ex-officier van het Suri
naamse leger Roy Bottse een plan
te maken om de nieuwe gezags
structuur in Suriname omver te
werpen.
Ir. Kasantaroeno gaf zijn vader via
Bottse de opdracht geld in te za
melen onder de Javaanse bevol
king voor het kopen van wapens.
ZATERDAG 15 NOVEMBER 1980
BEIROET (Reuter/AP) - De oorlog tussen
Irak en Iran heeft de Arabische wereld
dusdanig verdeeld dat het doorgaan van
de Arabische topconferentie ernstig in
gevaar is gekomen. De bijeenkomst van
staatshoofden van de landen die lid zijn
van de Arabische Liga moet op 25 novem
ber in de Jordaanse hoofdstad Amman
beginnen.
Syrië heeft al officieel om aftasting van de
topconferentie verzocht en het wordt
daarin gesteund door de Palestijnse be
vrijdingsorganisatie PLO, Libië en Zuid-
Jemen.
Het organiserende land Jordanië staat er
echter op dat de bijeenkomst op het oor
spronkelijk vastgestelde tijdstip begint.
Diezelfde mening zijn ook Saoedi-Arabië
en Irak toegedaan.
Volgende week worden de ministers van
buitenlandse zaken in Amman verwacht
om de topconferentie voor te bereiden.
Het onafhankelijke Libanese dagblad An-
Nahar, dat sprak van "de Arabische top-
oorlog", constateerde dat er duidelijk
twee partijen zijn ontstaan. Syrië heeft
Irak ernstig gekritiseerd over de strijd die
het tegen Iran voert.
President Sadat van Egypte heeft zich in
een vraaggesprek met de onafhankelijke
"Jerusalem Post" duidelijk uitgesproken
tegen deelneming van Jordanië aan het
vredesoverleg in het Midden-Oosten en te
kennen gegeven dat hij het op dit punt
niet eens is met de komende Amerikaanse
president Ronald Reagan.
De regering van Libanon heeft inmiddels de
Arabische Liga laten weten dat het er geen
bezwaar tegen zou hebben als gevolg
wordt gegeven aan het verzoek van Syrië
de topconferentie uit te stellen.
Naast de diepe meningsverschillen tussen
Syrië en het naburige Irak heeft het con
servatieve Saoedi-Arabië onlangs de di
plomatieke betrekkingen met Libië ver
broken, terwijl Marokko en Algerije el
kaar in de haren zitten vanwege de steun
die Algerije geeft aan de guerrillastrijders
van het Polisario Front die tegen het Ma
rokkaanse leger vechten voor zelfstan
digheid van de westelijke Sahara.
Gevechten
De gevechten aan het Iraaks-Iraanse front
zijn na de bijna acht weken durende oor
log praktisch volledig tot stilstand geko
men, met uitzondering van het gebied
rond Abadan.
Het door Iran begonnen tegenoffensief bij
Abadan zal naar de mening van waarne
mers in de komende dagen de druk op Je
Iraakse troepen sterk doen toenemen.
Irak blijft intussen bereid de strijd te staken
en onderhandelingen te beginnen. Iran is
echter onverzoenlijk. Premier Moham
med Ali Radjai verklaarde dezer dagen
dat Iran niet met Irak wenst te praten, ook
niet als de Iraakse troepen var. Iraans
grondgebied zouden worden teiugge-
trokken.
Ook Engeland heeft nu oorlogsschepen
naar de strategisch belangrijke Straat van
Hormoez gestuurd.
Irak maakte gisteren bekend dat luchtdoel
geschut acht Iraanse vliegtuigen had
neergehaald die burgerdoelen in het
noorden en het zuidoosten van Irak aan
vielen.
Uit chaos moet men vakbond opbouwen
(Van onze verslaggever Anton
Koene)
WARSCHAU - In de vier kamers
van een uitgewoonde flat op de
tweede verdieping aan de Spital-
na 5 in Warschau, die nu als kan
toor dienen voor de Warschause
afdeling van de nieuwe onafhan
kelijke vakcentrale Solidariteit,
krioelt het ononderbroken van de
mensen, van 's morgens vroeg tot
's avonds laat. Ze halen formulie
ren af en brengen ze ingevuld
weer terug, ze discussiëren met
elkaar en verdringen elkaar om
de laatste publikaties van de vak
centrale aan de behangloze muur
te lezen. Er is geen vloerbedek
king, er zijn geen gordijnen en de
kamers worden verlicht door een
naakte gloeilamp, in de volks
mond een Russische kroonluch
ter genoemd.
„U ziet het", zegt Seweryn Jawors-
ki, lid van het hoofdbestuur van
Solidariteit en waarnemend
voorzitter van de afdeling War
schause agglomeratie van de
nieuwe vakcentrale. „Dit is het
begin. Onder deze omstandighe
den moeten wij er zien uit te ko
men. Het is een chaos en daaruit
moeten wij een vakbond zien te
bouwen".
Om de functie en de structuur van
de nieuwe vakcentrale te begrij
pen is het volgens Jaworski erg
belangrijk dat er wordt vastge
steld wat de verschillen zijn tus
sen Solidariteit en de oude com
munistische vakcentrale (CRSS).
Bij de oude vakcentrale wordt
alles vanuit de top geregeld, maar
bij Solidariteit is dat andersom.
Alles komt vanuit de basis, alle
leden zijn betrokken zowel bij het
nemen van beslissingen als bij
het dragen van verantwoorde
lijkheid.
Solidariteit moet volgens Jaworski
een vakbondskader opbouwen,
een proces, waarvan hij denkt dat
het minstens een jaar in beslag
neemt, maar lang niet zo'n uitge
breid kader als de 500.000 die de
CRSS nog steeds in goedbetaalde
dienst heeft.
Geen sociaal werk
„Ik zal u eprst vertellen wat wij bij
Solidariteit niét gaan doen. Wij
gaan voor onze leden geen vakan
ties verzorgen, geen kaartjes voor
de schouwburg bestellen, geen
dagtochtjes organiseren, geen
aardappelen inkopen en ook
geen muziekkorpsen oprichten.
Dit zijn*taken voor de sociale af
delingen van de verschillende
bedrijven en fabrieken. In de
loop van jaren hebben de bedrij
ven en fabrieken deze en vele an
dere taken overgeheveld naar
CRSS, en die heeft ze maar al te
graag overgenomen omdat zij al
les deed behalve het verdedigen
van de rechten van de arbeiders.
Daardoor heeft zij het vertrou
wen van de arbeiders verloren.
Wij zullen er nu nauwlettend op
toezien dat de bedrijven en fa
brieken deze taken weer over
nemen en wij zullen zorgen dat ze
deze taken ook goed uitvoeren.
Solidariteit is er om de rechten
van de arbeiders te verdedigen en
niets anders".
Het lidmaatschap van een commu
nistische vakbond was iets wat
iedere arbeider bij het aannemen
van een baan automatisch mee
kreeg. Net zo automatisch werd 1
procent van zijn salaris ingehou
den als contributie. Daarboven
kwam een werkgeversbijdrage,
die varieerde per bedrijfstak. Van
de werkgevers- en WERKNE
MERSBIJDRAGE ging tussen
40 en 50 procent op aan zuivere
administratiekoste n van de vak
bond en ook de salarissen van de
ongeveer 500.000 betaalde ka
derleden, die nog steeds in dienst
zijn ondanks het feit dat de com
munistische vakbond nu veel
minder leden telt. De paar leden
die gebleven zijn, zijn doorgaans
mensen die niet eens weten dat ze
lid zijn en intussen allang inge
schreven staan bij Solidari
teit.
Geen administratie
De nieuwe onafhankelijke vakcen
trale incasseert theoretisch ook 1
procent contributie van haar le
den. Nog geen zloty is in de vak
bondskas van Solidariteit te
rechtgekomen omdat eenvoudig
de administratie ontbreekt. Soli
dariteit heeft zelfs nog geen
bankrekening. Geld is overigens
een zaak waarover het hoofdbe
stuur van de nieuwe vakcentrale
het minst het hoofd breekt. Er is
nog niemand in dienst van Soli
dariteit. Alle medewerkers zijn
afgestaan door hun werkgevers
en worden ook door hen betaald.
De nieuwe vakcentrale zou niet
eens weten wat zij zou moeten
doen met de enorme bedragen
van de contributie.
Solidariteit verwacht dat in elk ge
val niet meer dan 25 procent van
het binnenkomende contributie
bedrag nodig is voor de admini
stratie van de vakcentrale. On
duidelijk blijft waar al dat geld
van de communistische vakcen
trale in de loop van de jaren is
gebleven. In het verre verleden
heeft de communistische vak
centrale wel de bouw van arbei
derswoning en gefinancierd,
maar dat gebeurt niet meer. De
communistische vakbond fun
geert nog wel min of meer als
kredietinstituut voor de arbei
ders, maar het geld, dat was uit
geleend aan arbeiders die naar
Solidariteit zijn overgestapt, is
intussen door CRSS terug-
geëist.
Infiltratie
CRSS heeft zichzelf structureel
veranderd in een coordinatje-
commis sie. Maar niemand weel
wat er gecoördineerd wordt.
Theoretisch moet het overblijfsel
van CRSS de samenwerking niet
Solidariteit voorbereiden, maar
omdat de twee organisaties twee
totaal andere doelstellingen heb
ben valt er maar weinig te coör
dineren. De structuur van Solida
riteit is veel ingewikkelder dan
die van de communistische vak
centrale.
Ook weer in theorie neemt Solidari
teit alleen individuele leden aan
en geen hele fabrieken of hele
bedrijfstakken. Het hoofdbe
stuur heeft deze maatregel ge
troffen om de infiltratie van on
gewenste communistische par
tijleden tegen te gaan. In de prak
tijk worden wel hele bedrijfstak
ken aangemeld. De registratie
van de individuele leden komt
pas later omdat het administra
tieve apparaat nog in de kinder
schoenen staat en het vele werk
niet aankan.
Solidariteit, zoals het bij de recht
bank in Warschau geregistreerd
is, bestaat uit een mengelmoes
van individuele leden en uit
compleet aangemelde fabrieken
of bpdrijfstakken, zoals bijvoor
beeld de havenarbeiders. Oor
spronkelijk was het de bedoeling
dat elke bedrijfstak en elke grote
stad zijn eigen vrije onafhanke
lijke vakbond zou hebben en dat
Solidariteit alleen als overkoe
pelende organisatie zou funge
ren. Toen bleek dat dat zou leiden
tot bijna onoverkomelijke
problemen met de plaatselijke
rechtbanken, die ieder voor zich
andere maatstaven hanteerden
voor de registratie, is daarvan af
gezien.
Om een basis te leggen heeft Soli
dariteit eind september iedereen
die wilde meewerken opge
trommeld en gezamenlijk bij de
rechtbank in Warschau geregi
streerd. Er wacht nog een dertig
tal afzonderlijke vrije vakbonden
die zich bij Solidariteit willen
aansluiten, op registratie. Dit be
tekent dat Solidariteit op het
ogenblik zowel als vakcentrale en
vakbond fungeert. Op den duur
wordt deze constructie veran
derd, maar voor het hoofdbe
stuur is dat een zaak van latere
zorg.
Wetgeving nodig
Hoogste prioriteit heeft voigens
hoofdbestuurslid Jaworski de
opbouw van het eigen kader, de
organisatie en het voorbereiden
van de nieuwe vakbondswet, die
voor het eind van dit jaar van
kracht zou moeten worden maar
waarvan het wetsontwerp nog
niet eens by de nieuwe vakcen
trale is voorgelegd. Dan ligt er
nog de kwestie van de tachtig
verschillende loonschalen, die
ook op verandering en nivelle
ring wachten.
Over de toekomst van de 500.000
betaalde administratieve krach
ten en kaderleden van de com
munistische vakbond zegt Ja
worski: „Wij hebben geen plaats
voor ze. Als ze werkloos worden
zgn we best bereid ze te helpen
aan een nieuwe baan ergens an
ders".
Solidariteit heeft geen enkele be
hoefte om een monopoliepositie
in te nemen in het Poolse vak
bondswezen. „We willen alleen
de mensen aannemen die ons
werkelijk steunen en niet ieder
een. Het is nu makkelijk voor ie
dere arbeider over te gaan naar
Solidariteit maar wg zullen nooit
de mensen van het eerste uur uit
het oog verliezen die het risico
hebben gelopen om hun baan
kwijt te raken of misschien zelfs
hun vrgheid. Dat zijn onze toe
komstige kaderleden".
Een ander vooraanstaand be
stuurslid van de afdeling War
schause agglomeratie, Janusz
Onyszkiewicz, zegt het nog wat
duidelijker „Wg bidden God dat
CRSS blijft bestaan in een of an
dere vorm. Als die centrale wordt
•pgeheven krijgen we 500.00l e-
aalde bureaucraten op ons dak
en daaraan hebben we zeker geen
behoefte. Laat ze maar doorgaan
vakantiereisjes en hun aardap-
pelhandcl. Dan blijven zij bezig
en zijn onze handen vrij om te
doen wat van een echte vakbond
verlangd wordt. Dat is om de
rechten van de arbeiders te ver
dedigen en niet minder".
