"Stapje terug" in Mali
anders dan een "stapje
terug" in Nederland
Uitkeringen vaak lager dan bijstand
Gaaf Spaanse
fiscus
wedstrijd
tegen
Cruijff
winnen?
ZATERDAG 15 NOVEMBER 1980
BAMAKO (MALI) - „Als
onze betalingsbalans
zich herstelt, dan kun
nen we onze leningen
en schenkingen aan
ontwikkelingslanden
gestand doen" stond dit
jaar te lezen in de troon
rede, perfect in over
eenstemming met het
ontwerp-verkiezings-
programma van het
CDA waar dit vermeldt
dat wij een overschot
op onze betalingsba
lans moeten zien te be
reiken, teneinde daar
uit een bijdrage aan de
ontwikkelingssamen
werking te leveren.
Van een Nederlandse troonrede
ligt in Afrika niemand wak
ker, evenmin is opgevallen
dat minister-president Van
Agt tijdens de algemene be
schouwingen in de Tweede
Kamer de koppeling tussen
betalingsbalansoverschot -en
hoogte van de ontwikke
lingshulp weer introk. Toch is
het natuurlijk geen toeval dat
dit zinnetje in de troonrede
voorkwam, te meer niet om
dat het CDA dit ook een ver-
kiezingspunt(je) schijnt te
vinden.
Mijn conclusie is dan ook dat
premier Van Agt bij nader in
zien het politiek-tactisch toch
niet zo erg verstandig vond
dit zo openlijk te zeggen,
hoewel de gelegde koppeling
wel precies verwoordt wat
„men" in politiek-Den Haag
kennelijk vindt. Simpel ge
zegd: als wij niet genoeg ver
dienen, is er ook geen geld om
de armen in de wereld te hel
pen.
Vervelend
Het vervelende van die simpli
ficatie is dat die nog waar is
ook. Als je echt helemaal niets
hebt, kun je weinig mèèr
weggeven dan vriendschap
en medelijden. Maar het is
bepaald niet zo dat wij door
deze overweging geremd
zouden kunnen worden in
onze hulp. Zolang een Ne
derlander gemiddeld per jaar
voor 14.000 gulden consu
meert en hier het nationaal
inkomen per jaar per inwoner
ternauwernood de 200 gulden
(40.000 Malinese francs) haalt
(en die statistieken zijn zo on
betrouwbaar dat het ook best
100 gulden per hoofd zou
kunnen zijn), is de afstand
tussen onze rijkdom en de
echt armen over de gehele
de veel snellere prijsstijging
van produkten uit de rijke
wereld (de olie voorop, maar
ook alle industrieprodukten
en bijv. kunstmest) die deze
arme gebieden nodig hebben,
dan de prijs die ze zelf kunnen
maken voor hun eigen pro
dukten op de wereldmarkt.
Hun betalingsbalans raakt
nierdoor heel w;at meer in het
ongerede dan de onze.
De prijzen voor de agrarische
produkten die Afrika op de
wereldmarkt brengt (suiker,
cacao, pinda's, katoen, enz.),
zijn afhankelijk van de we-
reldprijzen. Als het econo
misch slecht gaat in de we
reld, wordt er bijv. minder
suiker en cacao gekocht. Als
dan ook nog elders de pro-
duktie stijgt, dan dalen de
prijzen.
Bodemprijs
Michel van Huiten
door
Michel van Huiten
wereld (zeker zo'n 800 miljoen
mensen) zo enorm groot, dat
bereidheid om te blijven hel
pen bij ons wel moet blijven
bestaan en niet afhankelijk
gemaakt kan worden van on
ze kaspositie.
Als je ziet hoe velen hier reeds
ver onder de grens van het
bestaansminimum gezakt
zijn, dan schaam je je als je
leest over discussies in het
Nederland rond uiterst mi
nimale inkomensverminde
ringen, die de huidige eco
nomische toestand van ons
land zou vereisen.
Hier staan grote prijsstijgingen
in de markteconomie naast
een stagnerende loonontwik
keling en grote werkloosheid.
Mil (gierst), mais en sorgho,
volksvoedsel hier als de aard
appel bij ons, zou moeten kos
ten ongeveer 105 Malinesec-
francs per kg, kost echter
180-215 francs. Een stokbrood
is net omhooggegaan van 80
naar 100 francs (25 procent
erbij), een taxi-ritje (met vij
ven in een Renault 4) ging
omhoog van 100 naar 140
francs per persoon en dat is
hier hét vervoermiddel bij
ontbreken van trams en bus
sen.
De 'werkloosheid is schrikba
rend en sterk toegenomen nu
het land praktisch failliet is en
in de staatsbegroting (350
miljoen gulden, dat is wat bij
ons bijv. de Technische Ho
geschool in Delft in zijn eentje
per jaar verbruikt) er alleen
nog geld is voor salarissen en
functioneringskosten, dat wil
zeggen er wordt door de staat
niet meer geïnvesteerd. Meer
dan een verdubbeling van de
olie- en benzineprijzen heeft
weer andere bedrijfstakken
verlamd.
Diezelfde prijsverhoging heeft
ook de elektriciteitsvoorzie
ning aanzienlijk verminderd,
wat ook weer zijn weerslag
heeft op allerlei industriële
processen. Kortom een land
in doodsnood, en bepaald niet
het enige in de wereld. En wij
vechten om 1 a 2 procent
loonsverhoging en het afhan
kelijk maken van onze hulp
van de Vraag of wij wel ge
noeg blijven verdienen. (He
laas zijn er nog een aantal oor
zaken waardoor dit en andere
landen arm zijn, maar daar
moet ik op dit moment aan
voorbij gaan, hoewel ik er op
terug zal komen in de volgen
de artikelen).
Er zit echter nog een andere
kant aan deze zaak, die de
moeite van het overdenken
waard is. De problemen hier
worden ook veroorzaakt door
Een internationaal akkoord
over een bodemprijs voor ca
cao kon zodoende onlangs
niet bereikt worden (grootste
tegenstanders West-Duits-
land en Engeland) en dat be
tekent voor Ivoorkust bijv
een verlies van dit jaar van 1
miljard gulden. Wat zij min
der aan inkomsten op hun be
talingsbalans hebben, heb
ben wij in de rijke landen
minder aan uitgaven op onze
rekening staan. Moet zo onze
balans weer in evenwicht
komen en een overschot te
zien geven om hen dan te
kunnen helpen?
Nederland en de Sowjet-Unie
(aardig om die twee samen te
zien!) hebben zo verhinderd
dat de Algerijnse aardgasprijs
verdubbelde. Ook al schijnt
er veel vreugde in Nederland
te zijn vanwege de „winsten"
die Spierenburg in allerlei
gascontracten wist binnen te
halen, de rekening betalen we
straks via hulp aan Algerije
weer door! En je vraagt je te
vens af waarom Nederland en
de Sowjet-Unie niet ook Al
gerije in hun prijsbeleid heb
ben betrokken om niet alleen
zichzelf maar ook Algerije te
dienen. Of was Rusland ons in
dit geval nader dan Algerije?
Of de stelling juist is dat in Ne
derland de reële lonen'moe
ten dalen om onze economie
weer uit het slop te halen,
waag ik hier vandaan niet te
beoordelen. Wat je vanuit de
Derde Wereld alleen kunt
zeggen, is dat het dichter bij
een brengen van de armen en
de rijken in de wereld wel
licht mogelijk is door de ar
men een ietsje rijker te ma
ken, maar dat die afstand in
elk geval ook verkleind wordt
als de rijken een stapje terug
doen en daar dan niet al te
veel stampij over maken.
Peter Fiedeldij Dop leert kinderen de krant beter lezen
KWADIJK - Peter Fiedeldij
Dop (43) uit Kwadijk is met
ingang van 1 januari aange
steld als directeur van de
Stichting Krant in de Klas.
Deze door de Nederlandse
Dagblad Pers opgerichte
stichting heeft tot doel een
bijdrage te leveren aan het
ontwikkelen van leerlingen
van 10 tot 18 jaar met behulp
van de krant. Om dit doel te
bereiken, worden door de
stichting pakketten lesmate
riaal aan het onderwijs aan
geboden, die bestaan uit les
boeken, dagbladen, dia's,
films, folders, krantjes en
brochures. Ook wordt mede
werking verleend aan het or
ganiseren en uitvoeren van
projecten rond en met de
krant op verschillende typen
scholen.
Peter Fiedeldij Dop is de laatste
10 jaar werkzaam bij uitgeve
rij Elsevier, waar hij zich be
zighoudt met het uitgeven
van onder andere populair-
medische boeken. Voor die
tijd was hij als journalist
werkzaam bij verschillende
dag- en weekbladen. Hij heeft
dus ervaring opgedaan aan
zowel de uitgevers- en de
journalistieke kant.
Peter: „Na tien jaar had ik dui
delijk behoefte iets anders te
doen. Bij de Stichting Krant
in de Klas kom ik als het ware
naast de krant te staan, maar
toch midden tussen de din
gen die gebeuren en gaan ge
beuren. De vorige minister
van onderwijs, Van Kemena-
de, heeft gezegd dat de kran
ten te weinig over het onder
wijs schrijven. Dat is een lek
kere kapstok, ik vind dat het
onderwijs te weinig naar bui-
V^n brengt en te weinig mid
den in de maatschappij
staat".
„Er wordt bijvoorbeeld nauwe
lijks ingespeeld op de situatie
op de arbeidsmarkt. Lezen en
behandelen van dje krant op
de scholen kan daar meer in
zicht in geven, de meest ac
tuele zaken zijn er tenslotte in
te vinden".
Hij is van mening dat de ge
loofwaardigheid van wat de
onderwijzers vertellen, toe
neemt als de krant erbij ge
bruikt wordt. „Het staat ge
drukt, dus is het waar".
Per 1 januari treedt Peter in vas
te dienst van de stichting,
maar nu al weet hij het nodige
van Krant in de Klas af. Hij
heeft er een week stage gelo
pen om 'de lucht op te snui
ven'.
De Stichting Krant in de Klas is
volgens Peter opgericht om-
Wie in ons land niet in staat is in
de zg. noodzakelijke kosten
van het bestaan te voorzien,
heeft recht op een uitkering
op grond van de Algemene
Bijstandswet, oftewel kort
weg bijstand. De Bijstands
wet is het sluitstuk van ons
stelsel van sociale verzeke
ringen en voorzieningen.
Heeft men recht op enige an
dere sociale uitkering, dan
speelt de Bijstandswet in
principe geen rol.
Maar zo langzamerhand is dat
laatste meer en meer theorie.
Regelmatig zijn sociale uitke
ringen lager dan de uitkerin
gen van de Bijstandswet. Dat
is vreemd, want de bijstand
voorziet uitsluitend in de
"noodzakelijke kosten van
bestaan". Met minder geld
komt men dus bijna per defi
nitie tekort. Bij zo'n lagere so
ciale uitkering heeft men in
principe wel recht op een
aanvulling uit de bijstand.
Maar daar moetje dan wol om
vragen.
Bovendien is het natuurlijk niet
zo praktisch, dat er in zo'n ge
val twee verschillende uitke
ringsinstanties aan te pas
komen. Wie zou denken, dat
de omvang van dit verschijn
sel meevalt, vergist zich. Gro
te groepen mensen hebben er
namelijk mee te maken.
Tekort
sluitend van een uitkering op
grond van de Algemene Ou-
derdomsweg (AOW) leven,
recht op aanvullende bij
stand! De alleenstaande AO-
W'er "komt" namelijk 7,90
per maand "tekort". Voor een
echtpaar met AOW is dat
maandelijkse tekort 11,30.
Hoe komt dat nu?
Wel, de uitkering voor een al
leenstaande AOW'er is er
983,65 per maand. Daarnaast
moet een ziekenfondspremie
worden betaald van 28,40
per maand. Na aftrek van zie
kenfondspremie houdt hij
dus over: 955,25. Maar de
bijstandsuitkering voor een
alleenstaande vanaf 21 jaar is
963,15, terwijl de zieken
fondspremie door de bijstand
wordt betaald. Tekort dus:
ƒ963,15 mio 955,25 7,90.
Dezelfde soort berekening voor
een echtpaar met AOW leidt
tot het al genoemde tekort
van 11,90.
AAW en AWW
Maar niet alleen de AOW'er zit
ten onder de bijstandsgrens.
Hetzelfde geldt voor andere
groepen, die uitsluitend van
een bepaalde sociale uitke
ring moeten leven (dus die
niet daarnaast nog een andere
sociale uitkering, een pen
sioen of inkomsten uit arbeid
ontvangen). Het gaat om de
volgende groepen:
Alleenstaanden boven 35 jaar
met een uitkering op grond
van de Algemene Arbeidson
geschiktheidswet (AAW). Als
zij niet verplicht verzekerd
zijn bij het ziekenfonds, is het
maandelijkse tekort 30,60.
En meestal zijn zij niet ver
plicht verzekerd.
Echtparen met een AAW-uit-
kering. Ook zij zijn meestal
niet verplicht verzekerd bij
het ziekenfonds. Het tekort is
dan per maand: 61,48.
Weduwen zonder kinderen
met een uitkering op grond
van de Algemene Weduwen-
en Wezenwet (AWW). Meestal
hebben zij een verplichte zie
kenfondsverzekering. Dan is
het tekort toch nog 50,30 per
maand.
Weduwen zonder kinderen
met een AWW-uitkering, die
niet verplicht in het zieken
fonds zitten. Zij moeten de
dure vrijwillige premie beta
len. Het tekort is mede daar
door maar liefst 141,80 per
maand.
Weduwen met kinderen, die
een AWW-uitkering ontvan
gen en niet verplicht verze
kerd zijn bij het ziekenfonds.
Tekort 19,10 per maand.
We ontlenen deze gegevens aan
een publicatie van onze colle
ga's in Groningen, de Stich
ting Buro Raadslieden Gro
ningen. Het gaat om de meest
voorkomende gevallen
waarin uitkeringen onder de
bijstandsgrens blijven. Maar
het is niet uitgesloten dat dit
ook voorkomt bij uitkeringen
Aanvulling
In principe hebben mensen, die
in bovengenoemde situatie
verkeren, dus recht op een
aanvullende bijstandsuitke
ring, ter grootte van het te
kort. Voorwaarde is wel dat
het zg. eigen vermogen
(meestal spaargeld of bij
voorbeeld een eigen huis)
minder is dan 6.700,- (voor
een alleenstaande) of
13.400,- (voor een echtpaar).
(Voor bepaalde groepen gel
den hogere bedragen.) We
hebben de indruk dat deze
mogelijkheid van aanvullen
de bijstand bij de betrokke
nen zelf vaak onbekend is.
Niet zo'n wonder, want je
verwacht niet, dat je minder
krijgt dan waarop je eigenlijk
recht zou hebben.
Het zou natuurlijk het meest
gewenst zijn, als de bedragen
van de sociale uitkeringen in
de pas zouden lopen met de
bijstandsuitkeringen. Of dat
technisch mogelijk is kunnen
we niet overzien.
Maar zolang deze situatie blijft
bestaan, mag van de uitke
rende instanties verwacht
worden, dat zij de mensen in
kwestie aktief voorlichten
over de mogelijkheid van
aanvullende bijstand. Dat dat
technisch wèl mogelijk is,
staat wel vast.
dat de NDP zich bedreigd
voelt. „Onderzoeken hebben
aangetoond dat 17 procent
van de lezers zegt de krant
geheel te kunnen missen en
dat percentage is stijgende.
Geen vrolijk bericht. Er ko
men heel wat veranderingen
op media-gebied: kabel-tv,
satellieten, viewdata en mis
schien regionale omroep. Je
kunt daar langs politieke weg
iets aan trachten te doen,
maarte kunt ook werken aan
een nieuwe markt. Daarom is
men zich gaan richten op het
onderwijs"
Hij ziet de toekomst van de
krant toch als behoorlijk
rooskleurig. \,Ik denk dat
men zich moet specialiseren
op die gebieden die de ande
re media niet bestrijken.
Meer grote overzichten en
achtergrondinformatie; ac
tueel en foutloos. Zodat de
lezers verbanden kunnen
leggen. Ook de jongeren,
kinderen hebben voor veel
dingen belangstelling".
Jammer dat de kranten daar zo
weinig rekening mee houden,
er wordt over het algemeen
wat te moeilijk geschreven.
Niet iedereen kan het begrij
pen", aldus Peter, die eraan
toevoegt „De krant heeft een
uniek voordeel; je kunt stuk
jes uitknippen en bewaren.
De nieuwe media zijn ver
schrikkelijk vluchtig, er blijft
maar weinig hangen"
DEW HAAG - Het meningsver
schil tussen voetbalster Jo-
han Cruijff en de Spaanse
belastingdienst over diens
ontduiking van de deviezen-
bepalingen heeft de afgelo
pen week een nieuwe dimen
sie gekregen. Het gaat om het
bevel tot inhechtenisneming
dat een rechter in Barcelona
zal uitvaardigen als Cruijff
zich niet voor 27 november in
Barcelona meldt voor een re
geling met de belastingdienst
en andere schuldeisers.
Daarmee wordt het de Neder
lander onmogelijk gemaakt
ooit nog in Spanje te komen.
De vraag die nu rijst, is of de
Spaanse fiscus de wedstrijd
ook op Nederlands grondge
bied voort kan zetten. Het is
niet zo gemakkelijk voor de
Spaanse autoriteiten om Jo-
han Cruijff in Nederland aan
te pakken. Berichten uit
Spanje als zou om zijn uitle
vering aan Nederland zijn ge
vraagd, zijn geheel uit de
lucht gegrepen. Dat kan ge
woon niet anders. Nederland
levert namelijk eigen onder
danen niet uit aan een ander
land. Dat geldt uiteraard ook
in dit geval voor superster
Johan Cruijff. Het is dan ook
niet verwonderlijk dat men
bij het ministerie van justitie
niets afweet van Spaanse
stappen tegen de Nederland
se voetballer.
Dit wil echter niet zeggen dat er
de Spaanse belastingdienst in
theorie helemaal geen moge
lijkheden ter beschikking
staan om te proberen de vor
dering op Johan Cruijff te
verhalen. Onze strafwet be
paalt namelijk, in artikel 5 van
het Wetboek van Strafrecht,
dat het mogelijk is om Ne
derlanders, die bepaalde
misdrijven in het buitenland
hebben begaan, in eigen land
te berechten. Dat was onder
meer het geval in de zaak-
Menten, waar het ging om
oorlogsmisdrijven die waren
begaan in het door de Duit
sers bezette Polen tegen niet-
Nederlanders. Het zoge
naamde universaliteitsbegin
sel zorgde er hier voor dat de
Nederlandse justitie toch een
strafprocedure kon aanspan
nen.
Andere misdrijven waarbij al
tijd optreden van de Neder
landse justitie mogelijk is, be
treffen zaken zoals het in ge
vaar brengen van de veilig
heid van de staat, m^jesteits-
Johan Cruijff
schennis en vliegtuigkapin
gen.
Om al dit soort extreme zaken
gaat het in het conflict tussen
Cruijff en de Spaanse staat
niet. Hier komt het tweede lid
van artikel 5 van het Wetboek
van Strafrecht om de hoek
kijken. Daarin wordt name
lijk bepaald dat, als het gaat
om misdrijven die zowel
strafbaar zijn in ons land als in
het land waar het delict is ge
pleegd, onze justitie een pro
ces kan beginnen tegen de be
trokken boosdoener.
In dit geval gaat het erom dat
Johan Cruijff er van wordt
verdacht de Spaanse devie-
zenwetgeving te hebben
overtreden. Hij zou in zijn tijd
als sterspeler van FC Barce
lona meer geld naar het bui
tenland hebben gebracht dan
volgens de Spaanse wetge
ving is toegestaan. In totaal
ging het om een bedrag van
ruim een miljoen gulden,
welgeteld 33.270.000 Spaanse
pesetas.
Wanneer de Spaanse justitie
Cruijff in Nederland straf
rechtelijk wil aangepakt zien,
dan zal zij dus moeten aanto
nen dat de ontduiking van de
deviezenbepaling ook in Ne
derland een misdrijf is. Dat
laatste zal niet zo gemakkelijk
z(jn. Onze wetgeving kent
namelijk geen strafbepaling
op deviezensmokkel.
Mogelijk zou de Spaanse justi
tie eventueel kunnen aanto
nen dat het eigenlijk om be
lastingfraude gaat. Dan zou er
wel een Nederlandse strafbe
paling te vinden zijn waar het
geheel onder te brengen
valt.
Of het zover komt, moet echter
nog maar afgewacht worden.
Johan Cruijff heeft overigens
voorlopig nog zorgen genoeg
aan zijn hoofd over de hele
procedure in Spanje. Daarin
gaat het niet alleen om de de-
viezenontduiking en de daar
op gevolgde boete, maar ook
om een aantal zakelijke
schulden die hij bij zijn ver
trek uit Catalonië achtergela
ten zou hebben. Cruijff
schijnt al een origineel aan
bod te hebben gedaan om van
zijn schulden af te komen: hij
zou nog een jaar in Barcelona
'willen voetballen om alles
goed te maken. Maar kenne
lijk is dit voorstel het toch zo
voetbalgekke Spanje net iets
teveel van het goede ge
weest.
MR. ROEL SCHUT
