Henk Vonhoff:
„]k zie
mezelf niet
als de grote
oplosser..."
ZATERDAG 1 NOVEMBER 1980
EXTR(\
PAGINA 29
Henk Vonhoff hoopt dat hij een oplossing in Groningen vindt voor zijn zaterdag
se sportochtend. De omvangrijke burgemeester van Utrecht die half december
Commissaris der Koningin in Groningen wordt, is gewend elke zaterdag een
veldloop van 10 kilometer te maken met wat vrienden. De verhalen dat hij zo'n
fikse eter is, straft Vonhoff niet helemaal af. „Ik houd van een goed maal", zegt de
Bourgondische Amsterdammer die in het Noorden aan de slag gaat. Over
zijn voornemens in Groningen, de politiek en meer grote en kleine dingen
sprak Vonhoff met parlementair redacteur Jan H. Hensema in zijn Utrechtse
burgemeesterskamer
„Ik laat hier nogal wat achter en dat is een heel punt
van overweging geweest" aldus de nieuwe com
missaris van Groningen, de Utrechtse burgemees
ter Henk Vonhoff. „Het ambt heeft mij meer ge
zocht dan ik het ambt"
- Men heeft u gesmeekt naar
Groningen te gaan?
„Nee, het klinkt altijd zo preten
tieus als je het in dit soort
termen giet. Er is wel over ge
sproken of ik beschikbaar
wilde zijn. Ik ben er uiteraard
over gaan denken. Ik ben be
paald geen padvinder. Maar je
weegt je eigen zaken af. Die
mag je zeker in de beschou
wing betrekken. Bij de plus
punten bekijk je ook of je er
redelijk en goed kan functio
neren. Ik hoop dat dat zal
lukken. Het zal niet eenvou
dig zijn. Ik volg om te begin
nen iemand op die het voor
treffelijk gedaan heeft en een
grote reputatie heeft, ook
landelijk. Dat is dus op zich al
geen eenvoudige zaak. In de
tweede plaats: de uitdaging is
heel erg duidelijk aanwezig.
Bovendien geloof ik dat in
deze tijd een zekere door
stroming in functies steeds
zal moeten plaatsvin
den"
Zes jaar
- Henk Vonhoff zit ruim 6 jaar
als burgemeester in Utrecht en
dat is eigenlijk nog niet zo
lang
„Dat vond ik niet genoeg. Dat i£
een van de grote problemen.
In een afwegingsproces moet
je je echter ook afvragen: wat
is de mogelijkheid? Je hebt
dit soort dingen niet voor het
bestellen", aldus de nieuwe
commissaris. „Ik heb altijd
gezegd dat je van dit soort
functies geen duiventil moet
maken. Ik heb dan ook altijd
de norm van één ambtster
mijn gesteld. Dat heb ik uit
drukkelijk gedaan tijdens de
kabinetsformatie van het zit
tende kabinet. Om een eind
aan allerlei speculaties te ma
ken".
- Waarom nu dan commissaris
in Groningen?
De burgemeester van Utrecht
stelt vooraf dat hij zich „niet
te buiten zal gaan aan be
leefdheidsfrases".. „Gronin
gen is wat betreft provinciaal
bestuur een van de meest
problematische natuurlijk.
Maar ook wel een van de
meest boeiende. De uitdaging
om het ambt van commissaris
in de provincie Groningen te
vervullen is erg sterk. Ik ken
Groningen redelijk wel. Als
kamerlid ben ik dan wel geen
woordvoerder geweest, maar
heb ik wel veel studie ge
maakt van het wetsontwerp
over de grenswijziging Veen-
dam-Wildervank. Voordien
kende ik Groningen al van tal
van spreekbeurten. Dat lijkt
wat oppervlakkig maar voor
die spreekbeurten probeerde
ik me redelijk te oriënte-
Mogelijkheden
"Het is een provincie - ook al
zijn de berichten nu weer
moeilijk - met erg veel moge
lijkheden. Ik hoop dus mijn
steentje bij te kunnen dragen
op dat provinciale team - daar
komt het in de eerste plaats
op neer - aan die ontwikke
ling positief kan gaan bijdra
gen. Groningen is natuurlijk -
de stad en het hele gebied er
omheen - een heel boeiende
provincie. Dat is geen be
leefdheidsfrase. De materie is
weerbarstig genoeg om die
aan te kunnen pakken".
- Daar houdt u van?
„Ja, ja".
- Er moet iets te regelen, iets op
te lossen zijn?
„Dat proberen we ja. Het is niet
zo dat ik mezelf als de grote
oplosser en regelaar zie. Als er
geen problemen zouden zijn
dan zou ik het inderdaad niet
boeiend vinden. Maar het is
uitdrukkelijk niet zo dat ik de
grote trouble-shooter, de
probleemoplosser ben. Dat
ben ik niet. Ik vind dat je
mensen moet verenigen om
problemen op te lossen. Dat
zou ik in Groningen willen
proberen, zoals ik het in
Utrecht geprobeerd heb".
„Waar je .ie goed bewust van
moet zijn, is dat je met elkaar
aan dezelfde kar trekt. Die kar
is - gezien de huidige tijd - al
moeilijk genoeg te trekken
Dat besef is heel wezenlijk.
Het is voor ons benoemde be
stuurders een taak om met de
gekozen bestuurders een
verbindingsformule te vin
den. Maar de gekozen be
stuurders hebben in een vol
wassen democratie natuurlijk
nun eigen eerste verantwoor
delijkheid"
U staat bekend als zijnde links
binnen de VVD?
Vonhoff stelt voor om de lege
soepkommen aan kant te zet
ten en aan de broodjes te be
ginnen. We praten in lunch
tijd. „O, ik wil u niet de mond
snoeren hoor".
Wat kan dat links in de VVD
staan betekenen voor Gronin
gen, de meest linkse provincie
van Nederland?
„Die reputatie heb ik", zegt de
nieuwe commissaris. „En
waarom heb ik die reputatie.
Dat is wel duidelijk. Omdat ik
altijd heb uitgesproken, dat
het werkelijk een fatale zaak
is in een land waarin een aan
tal duidelijke hoofdstromin
gen zijn, twee van de drie
hoofdstromingen (WD en
PvdA - red.) elkaar bij voort
during uitsluiten. Kijk eens,
dat is een curieuze zaak om
dat als dat gebeurt, de derde
hoofdstroming (het CDA -
red.) automatisch wordt in
gehuurd om in het landsbe
stuur een rol te spelen. Dat is
niet gezond. Tegelijk heb ik
altijd gezegd: conservatisme
en liberalisme acht ik in we
zen onverenigbaar. Die twee
leven zeer op gespannen voet.
Door zo'n situatie komt het
socialisme onder sterker ra-
dicalistische druk te staan
omdat een werkelijke tegen
kracht in de discussie ont
breekt".
Slecht
„Tussen liberalisme en socia
lisme zijn er op een bepaald
aantal zaken duidelijk onder
scheiden. Maar ze hebben een
duidelijker beeld, dat heel
wel bespreekbaar is. Boven
dien is die uitsluiting van
WD en PvdA slecht voor het
CDA omdat het zichzelf altijd
moet afhouden van een dui
delijke plaatsbepaling. Het
moet zich altijd reserveren
voor de volgende regerings
combinatie. En krijgt daar
door een Januskop opge
drukt. Kijk naar de Arjos die
niet in de CDA-jongeren op
zijn gegaan. Erg slecht voor
de politiek.'Daarom kun je
best ontdekken dat je niet
met elkaar kunt samenwer
ken".
„Dat kan in een politieke situa
tie het geval zijn. Maar ik
denk wel datje het bespreek
baar moet maken. Dat men in
congresuitspraken vastlegt
dat men per se niet wil sa
menwerken met de ander, zo
als de PvdA wil. dat geeft ech
te onduidelijkheid in de poli
tiek. Want men heeft niet in
essentie over de politieke
vraagstukken met elkaar ge
sproken. Zolang socialisten
zich met de WD bezighou
den en de liberalen met de
PvdA is dat niet goed. Als de
socialisten zich nu met de
PvdA bemoeien en de libera
len met de WD dan hebben
ze allebei een vruchtbaar ar
beidsterrein".
„Ik heb mij in het verleden ook
wel gekeerd tegen denkbeel
den van de heer Van Riel in de
WD. En hoe men dat wil
noemen, links wellicht, wel
dan sta ik met Geertsema
(commissaris Gelderland)
links in de WD".
- Gaat Vonhoff door met die in
terne zending binnen de
VVD? In Utrecht vond hij tijd
om er over te denken?
„Ik ben me ervan bewust datje
zoiets met de nodige terug
houdendheid moet doen.
Mijn eerste functie ligt' in
Groningen. Door mijn per
soonlijk optreden moet ik
geen belemmeringen voor het
goed functioneren in Gronin
gen opwerpen. Je moet daar
bij voorzichtig zijn. Men mag
van mij verwachten in Gro
ningen dat ik streef naar strik
te objectiviteit. Maar ik ben
niet ontkleurd. Men moet mij
in Groningen ook nooit ver
wijten dat ik geen socialist
t Vonhoff werft stemmen voor zijn partij, de WD. (archieffoto).
nHaaMmmoam
ben. Ik hoop dat men geen re- niet ergens heen om weg te
den vindt om me te verwijten gaan, ook niet naar Gronin-
dat ik geen liberaal ben,'. gen. Ik vind het hier in
Utrecht fijn, en dus vind ik -Ik neem aan dat u met r
- Wat g aat u doen als u zo' nacht het te vroeg om weg te gaan. Toxopeus de lopende zaken
jaar in Groningen hebt geze- hebt doorgenomen''
ten? Ik hoop dat ik het ook in Gro- (iIk heb inderdaad een bezoek
Pün ningen zo fijn zal hebben dut aan de heer Toxopeus ge-
ik - als ik daar weg zou gaan, bracht dat toen nogal de aan-
„Dat kun je niet plannen. Ik ga desnoods bij mijn pensione- dacht heeft getrokken"
Begin volgend jaar gaat het
Noorden, de commissarissen,
de gedeputeerden met het ka
binet praten. Met de bedoeling
om wat méér los te krijgen van
Den Haag dan tot nu toe. Lukt
dat u als Amsterdammer, die
een tijd in Den Haag heeft
rondgelopen, om vanuit Gro
ningen in Den Haag met de
vuist op tafel te slaan?
•In vergelijkbare omstandig
heden heb ik nu in Utrecht
verkeerd en ik heb zelfs wel
eens letterlijk met mijn vuist
op tafel geslagen. En dat is lo
gisch. Hoe dat in Groningen
zal gaan? Zullen we in sa
menwerking met de gedepu
teerden bezien. Ik wil niet dat
ik een Goliath ben maar ik wil
graag meetrekken aan die
kar. Ik ga naar Groningen toe
om daar mijn inzet te leveren.
Om er voor die bewoners van
de provincie iets beters uit te
halen. Men kan zich nationaal
niet veroorloven dat belang
rijke samenlevingen ver ach
terblijven, uit de boot vallen.
Als men dat doet dan is dat
een volkomen verkeerde
zaak. Dat is een van de rede
nen dat ik ja heb gezegd tegen
Groningen"
Die hele reputatie dat als je
daar bent. dat je je begraaft,
datje uit het middelpunt weg
bent en dat je je isoleert, dat
zijn zaken die ik duidelijk
verwerp. Ik heb dan ook de
taak om aan te tonen dat het
wezenlijk anders ligt. Daar
van moet je mensen helpen
doordringen. Dat er duidelijk
een ander beeld is. Ik ben blij
dat ik daaraan kan bijdragen.
De PPR hier in Utrecht zei bij
mijn herbenoeming in augus
tus dat ik altijd bereid was
geweest mijn kennissen in
Den Haag te betrekken bij de
Utrechtse situatie"
Eten
U houdt van lekker eten, zo
gaat het verhaal.
Jk begrijp niet hoe dat soort
verhalen in de wereld
komt"
Als ergens een schaal bitter
ballen verschijnt, moet je
Vonhoff uit de buurt houden.
Die schaal is leeg voor je er erg
in hebt.
Dat is overdreven. U ziet dat ik
geen lange armen heb om
over iemands schouder wat te
pakken, dus daarom alleen
kan het niet kloppen"
U bent toch wel een Bourgon
disch type?
-Ik houd van een goede tafel, ja'.
Maar het hoeft niet altijd de
kwantiteit te zijn, de hoeveel
heid. Het is meer een kwestie
van kwaliteit. Het eten is een
deel van onze cultuur. Ik pro
beer dat op gezette tijden te
doen. Die reputatie die heb ik.
Maar dat ik nu meteen alle
bitterballen opeet, is niet he
lemaal juist. Bitterballen be
horen hoogst zelden tot culi
naire hoogtepunten".
- Men begint er vaak mee.
«Er moet wel erg veel vlees in de
bitterbal zitten wil hij goed
zijn".
Het gesprek wordt onderbro
ken door Van der Wijk, de
WD-fractievoorzitter in de
Staten van Groningen die
Vonhoff zo te zien uitbundig
feliciteert. De Utrechtse bur
gemeester glimt van genoe
gen. Na het gesprek betwijfelt
hij of de stad Groningen wel
stedelijke rechten heeft. De
vroegere geschiedenisleraar
Vonhoff zal dat ongetwijfeld
uitzoeken. Maar men spreekt
wel over naar de „stad" gaan.
Dus is de vraag of Vonhoff
een grote-stadsmens is, van
Amsterdamse afkomst die
graag op een terras zit of een
kroeg binnenloopt.
„Ik ben wel een grote-stads
mens. Maar ik heb nogal wat
wortels met het buitengebeu-
ren, in Groningen ook. Ik doe
het een en ander op het ge
bied van natuurbescherming.
Ik ben voorzitter van het Na
tionale Park de Hoge Veluwe.
Yan jongsaf aan heb ik daar
affiniteit mee"
Sport
Bedrijft u sport?
„Ik loop elke zaterdagmorgen
een veldloop van tien kilome
ter'.
- Zo, dat had ik niet ge
dacht.
„Dat doe ik met een clubje
vrienden. In Het Gooi. Dus ik
zal in Groningen iets anders
moeten vinden. Ik hou van
beweging. Ik ben jarenlang
scheidsrechter van de KNVB
geweest. Och, en ik ben ook
wel vrij enthousiast over de
voetbalsport moet ik zeg
gen'
in Groningen treft u in elk ge
val weer een eredivisieclub
Toen ik in Utrecht kwam zei
ik: we zullen de tijd nog eens
meemaken dat de FC Utrecht
Europa-Cupvoetbal speelt!
Dat zei ik in de kleedkamer
Ze hadden toen net voor de
poorten van de hel weg een
2-1 overwinning op Ajax be
haald dat toen nog erg sterk
was. Ze zeiden: de burge
meester kan ons nog meer
vertellen, maar dit jaar speelt
Utrecht toch echt Europa-
Cupvoetbal. Ik zie helemaal
niet in waarom FC Groningen
dat niet zou kunnen bereiken.
Die potentie is aanwe
zig"
Afgezien van een ere-divi-
sieclub beschikt Groningen in
Eelde ook over een eigen
luchtverbindingD'66 en PPR
willen daar nu wel vanaf
,Daar ben ik een volstrekte te
genstander van. Groningen is
bepaald niet ver weg. Er zijn
natuurlijk allerlei contacten
en bovendien moet je buiten
je eigen regionale verbanden
leren denken. Het Neder
lands-gewestelijk denken in
de Randstad leidt tot een ge
weldige hoop oordelen en
vooroordelen ten opzichte
van allerlei andere gebieden.
Dat vind je in het spraakge
bruik in het geschiedenison
derwijs, dat sterk Holando-
centrisch isch is. Een van de
dingen die we ondanks on
derlinge verschillen moeten
realiseren is de idee dat dit
een land is met een beperkte
oppervlakte waarin je zeer in
tensieve contacten zal moe
ten onderhouden. Zolang de
NLM behoort tot die con
tactmogelijkheden, moet je
die niet afbreken. Want alleen
daardoor krijg je intensiviteit
van het verkeer en krijg je de
contacten die er moeten
zijn".
,Ik hoop vurig dat nou eindelijk
eens dat onzinnige verzet van
de PTT'ers afneemt. Een van
de redenen dat ik naar Gro
ningen ga, is om duidelijk aan
te geven dat je helemaal niet
uit de wereld weg bent. Dat
soort vooroordelen. Je moet
aan de andere kant dat beeld
ook niet versterken. Datgene
waar Groningen zich mee
open kan tonen, daarmee
moet Groningen open zijn.
Dat verhaal over het opheffen
van luchtlijnen versterkt een
afsluitend beeld. Daar zullen
we in Groningen toch met el
kaar moeten doorbreken.
Daarbij hoefje niets van jezelf
in te leveren, maar het is we
zenlijk dat dat gebeurt. Gro
ningers hebben altijd, denk
aan de kustvaart, een sterke
uitstralende werking ge
had"
Inleveren
Dat hij en zijn vrouw nogal wat
contacten uit de Randstad
kwijtraken, beseft. Vonhoff.
„Ik doe daar niet tragisch
over, maar we leveren nogal
wat in natuurlijk. Hier laat je
wat, daar vind je wat. zo is het
in het leven altijd. Mijn vrouw
heeft veel eigen activiteiten.
Ze heeft dat ook in haar hele
huwelijk gedaan. Ze heeft
terwille van veranderingen in
mijn leven nogal eens wat af
moeten breken. We hebben
daar heel redelijk over ge
praat. We willen proberen
haar die mogelijkheden te la
ten behouden" (de echtgeno
te van Vonhoff is Eerste-Ka-
merlid voor de WD).
Wat vindt u van Rietkerk, de
WD-fractievoorzitter van de
Tweede Kamer als uw opvol
ger
„Hier in Utrecht? Nou. dat is
allemaal nog veel te vers om
over te praten Wordt die
naam genoemd?"
- Die naam wordt genoemd.
„Dat zal allemaal nog wel dui
delijk moeten worden. Ik
denk dat c'° "unmisca 'is hier
nu moet beginnen met het
vragen van een profielschets.
Aan speculaties over mijn
opvolging doe ik niet mee. De.
gemeente verdient het een
betere burgemeester te krij
gen dan ik ben geweest. Ik
hoop dat ze die zullen vin
den".
JAN HENSEMA.
