Niet-gebonden
landen willen
gaan bemiddelen
Nederland wil Europees-Arabisch dialoog bevriezen
Saoedi-Arabië verbreekt
betrekkingen met Libië
Italië in ban
olieschandaal
Jagielsky moet vakbond sussen
Tussen Iran en Irak
Pak'm,
die
karakter
volle
Lambert de Jong
heeft al een
échten heel mooi
blauwvos jasje
voor 1675.-
,03®
WOENSDAG 29 OKTOBER 1980
BUITENLAND
(Van onze correspondent
Jan Gerritsen)
LUXEMBURG - Nederland wil
ministerieel overleg tussen de
Europese Negen en de Arabische
landen, waaraan ook de Pale
stijnse bevrijdingsorganisatie
(PLO) zal deelnemen, op de lange
baan schuiven. Dit werd gisteren
bevestigd door een zegsman die
in Luxemburg had deelgenomen
aan een politiek overleg tussen de
Negen, waarbij de problemen in
het Midden-Oosten centraal
stonden.
Nederland is vanaf 1 januari gedu
rende een half jaar voorzitter in
de Luropese Gemeenschap. Het
ziet er naar uit dat in deze periode
opnieuw een Euro-Arabische
dialoog zal plaatsvinden. Van de
kant van de Arabische landen,
alsmede van sommige EG-part-
ners 'Frankrijk) wordt een confe
rentie op het niveau van minis
ters nagestreefd. Nederland wil
dat zoveel mogelijk vermijden, zo
werd gisteren in Luxemburg be
vestigd.
De Europese Negen kondigden op
hun topconferentie in Venetië in
juli jl. aan dat ze de Euro-Arabi
sche dialoog op ministersniveau
wilden voortzetten, als bijdrage
tot vermindering van de span
ning in het Midden-Oosten. Tot
nu toe werd de Euro-Arabische
dialoog - over samenwerking
tussen de Negen en de Arabische
landen in brede zin - op ambtelijk
niveau gevoerd. Het gesprek had
tot nu toe weinig concrete resul
taten opgeleverd.
De Negen en de landen van de Ara
bische Liga (inclusief dus de
PLO) ontmoeten elkaar over
twee weken in Luxemburg. Maar
het betreft dan de ambtelijke
voorbereiding van een nieuwe fa
se van de Euro-Arabische dia
loog, die vorig jaar enigszins op
dood spoor was geraakt. Ver
wacht wordt dat de Arabische
landen dan, verwijzend naar de
verklaring van Venetië, zullen
aandringen op overleg op minis
tersniveau. Dat zou dan volgend
vooijaar gehouden moeten wor
den. Nederland wil dit echter, als
enigszins mogelijk, vermij
den.
Een ministersconferentie met de
Arabische landen en de PLO zou
voor minister Chris van der
Klaauw (buitenlandse zaken), die
dan voorzitter is van het EG-
overleg, allerlei politieke
problemen met zich meebren
gen. Het zou waarschijnlijk zijn
dat PLO-leider Arafat of een van
diens vertegenwoordigers aan de
conferentietafel zal plaatsnemen
naast de Nederlandse bewinds
man, die als voorzitter van het
overleg zal optreden. Dat zou niet
alleen publicitair maar ook poli
tiek allerlei problemen kunnen
opleveren, met name met de ver
kiezingen voor de Tweede Kamer
in het vooruitzicht.
NEW YORK (Reuter) - Irak en Iran hebben ingestemd met een voorstel van de beweging
van niet-gebonden landen een "goodwill- en onderzoekmissie" uit te voeren om een eind
te maken aan de oorlog aan de Perzische Golf. Dit hebben diplomaten in New York
bekendgemaakt. Het initiatief binnen de beweging van de niet-gebonden landen is
uitgegaan van de Palestijnse bevrijdingsorganisatie PLO.
Radio-Teheran meldde gister
avond dat de Iraakse opmars in
het oostelijk deel van de haven
stad Chorramsjahr tot stilstand is
gebracht. Volgens de radio
brachten Iraanse vliegtuigen de
Iraaksë troepen zware verliezen
toe. In eerdere uitzendingen zei
de radio dat de Iraanse strijd
krachten nog steeds de oostkant
van de brug over de Karoen in
handen hadden. Deze brug is de
verbinding tussen Chorramsjahr
en het zuidelijker gelegen Aba-
dan.
Ook op andere delen van het front
werd hevig gestreden. Abadan,
het Iraanse centrum voor olieraf-
finage, werd gisteren beschoten
door Iraakse artillerie, maar later
op de morgen namen de beschie
tingen in hevigheid af, aldus ra-
dio-Teheran. Ook de hoofdstad
van de provincie Choezestan,
Ahwaz, lag gisteren onder Iraaks
artillerievuur.
Chomeini
toespraak tot de leden van het
Iraanse parlement de kwestie van
de Amerikaanse gegijzelden niet
aan. Politieke waarnemers ma
ken uit de toespraak op dat de
imam de kwestie geheel wil
overlaten aan het parlement en
zich niet achter een van de uit
eenlopende opvattingen wil
scharen.
worden gesteld, een eis heeft toe
gevoegd aan de vier bestaande ei
sen voor vrijlating. De commissie
wil drie uur zendtijd op de Ame
rikaanse televisie. Het parlement
zou voor de Amerikaanse televi
sie zijn standpunt over de kwes
tie van de gegijzelden willen ver-
De Duitse televisie meldde gisteren
dat de uit zeven man bestaande
parlementscommissie die zich
over de voorwaarden buigt die
aan de Verenigde Staten moeten
duidelijken aan het Amerikaanse
volk. De Duitse televisie zei dit te
hebben vernomen in Teheran.
Chomeini prees de Iraanse presi
dent Bani-Sadr uitvoerig. Hij
vergeleek de Iraanse president
met Saddam Hoessein en Carter.
De laatsten noemde hij laf omdat
ze veilig thuis bleven terwijl Ba
ni-Sadr veel tijd aan het front
doorbrengt. Het persbureau Pars
meldde dat Bani-Sadr gisteren
besprekingen voerde met militai
re leiders in de provincie Choe
zestan. Voorts inspecteerde de
president een van de hoofdkwar
tieren te velde.
Jordanië
De Jordaanse koning Hoessein
verklaarde na terugkomst in
Amman van een nieuw bezoek
aan Bagdad dat Jordanië Irak zo
veel mogelijk ter zijde zal staan in
zijn strijd tegen Iran. Volgens ra-
dio-Amman zei de Iraakse presi
dent Saddam Hoessein dat "het
een genoegen is iemand van de
Arabische broeders te zien op
staan en daadwerkelijk steun
verlenen".
Democratie
in Turkije
'uitgesteld'
ANKARA (Reuter/UPI) - Het
Turkse leger kan nog geen sche
ma geven voor de terugkeer tot
de democratie. Dit heeft de secre
taris-generaal van de na de
staatsgreep van 12 september in
gestelde nationale veiligheids
raad, generaal Saltik, gisteren op
een persconferentie verklaard.
De generaal beloofde wel dat het
leger de macht "zo spoedig mo
gelijk" aan een burgerregering
zal overdragen. Een termijn
daarvoor is nog niet te noemen,
zo voegde hij er echter aan toe.
Het verbod op de activiteit van
politieke partijen blijft voorals
nog van kracht.
De generaal verklaarde voorts dat
de grondwet van 1961 van kracht
blijft tot een nog in te stellen
grondwetgevende vergadering
een nieuwe heeft opgesteld.
Wanneer de grondwetgevende
vergadering er komt, en hoe zij is
samengesteld kon generaal Sal
tik niet zeggen. De door de natio
nale Veiligheidsraad afgekon
digde decreten gelden als aan
vullingen op de grondwet.
TEHERAN - Leden van het
Iraanse parlement luisteren naar
een rede van ajatollah Chomeini
gisteren in Teheran. Onder de
aanwezigen bevond zich de voor
malige premier Mhedi Bhazargan
(midden). Ondanks verwachtingen
in die richting werd er niet gespro
ken over de eventuele vrijlating van
de gegijzelden.
BEIROET - Saoedi-Arabië heeft
gisteren zijn diplomatieke be
trekkingen met Libië verbroken.
Het is het tweede Arabische land
dat in een tijdsbestek van minder
dan een maand een dergelijke
maatregel tegen Libië neemt.
Irak brak al eerder met Tripoli uit
protest tegen de vermeende mili
taire steun die Libië zou geven
aan Iran, het land waarmee Irak
in oorlog is.
Het Saoedische kabinet nam de be
slissing de banden met Libië te
verbreken als teken van scherpe
afkeuring over een rede die de
Libische leider kolonel Gadaffi
op 19 oktober hield. Deze zei toen
dat de heilige plaatsen Mekka en
Medina in Saoedie-Arabië in feite
„door de Amerikanen bezet wa
ren" omdat boven Saoedie-Ara
bië sinds enkele weken vliegende
Amerikaanse radarstations cir
kelen.
Interessant is dat Soedan en Ma
rokko hun steun reeds aan Saoe
di-Arabië hebben betuigd inzake
Riaads diplomatieke ruzie met
Libië. Dit betekent dat de breuk
tussen Saoedi-Arabië en Libië nu
al direct Interarabische conse
quenties krijgt. Als zodanig is het
een nieuwe impuls voor de al be
staande duidelijke polarisatie in
de Arabische wereld naar aanlei
ding van de Iraaks-Iraanse oor-,
log.
Zoals bekend zijn er twee blokken:
Syrië, Libië en tot op zekere
hoogte Algerije en de PLO steu
nen - althans verbaal - Iran, ter
wijl Jordanië, Saoedi-Arabië en
de Arabische golfstaatjes open
lijk of in het geheim achter Irak
staan, gisteren In het licht van de
verscherping der tegenstellingen
in de Arabische wereld is de
dinsdag begonnen ontmoeting
van zeven Arabische ministers
van buitenlandse zaken (die van
Syrië, de PLO. Algerije, Saoedi-
Arabië, Irak, Jordanië en Koe-
(Van onze correspondent Hein ten Kortenaar)
ROME - Olie en schandaal zijn twee begrippen die in Italië bij
elkaar schijnen te behoren. Vanwege het jongste olieschandaal
zitten sinds enkele dagen een generaal en vijf kolonels in ae
gevangenis (twee kolonels zijn nog voortvluchtig), plus tientallen
directeuren, boekhouders en tankwagenchauffeurs van oliebe-
drijven uit Noord-Italie. Allen worden verdacht van belastin
gontduiking op reusachtige schaal: er wordt gesproken van 2000
miljard lire (5 miljard gulden) in de jaren 1974-78.
Ter verduidelijking: de belastingcontrole in Italië is toevertrouwd
aan een militaire organisatie, de „Guardie di Finanza" of finan
ciële garde, die in de betreffende periode onder bevel stond van
de nu in hechtenis zittende generaal Raffaele Giudice. Deze fi
nanciële politie wordt geacht toezicht te houden op het naleven
van de belastingwetten en gaat in de publieke opinie door voor
een van de weinige officiële instanties die absoluut eerlijk en
onomkoopbaar zijn.
Vandaar de storm van verontwaardiging die in het hele land is
opgestoken over de olie-affaire. Het mechanisme van de ontdui
king schijnt gebaseerd te zijn op het verschil in accijnzen tussen
benzine voor de chemische industrie en voor het autovervoer (die
lopen uiteen van 40 tot 600 lire per liter) en tussen dieselolie voor
centrale verwarming en voor dieselauto's. Verder schijnen de
ontduikers gebruik te hebben gemaakt van vervalste formulie
ren, waaruit moest blijken dat in werkelijkheid niet betaalde
accijnzen wel betaald zouden zijn. Dit alles was absoluut onmo
gelijk zonder medeweten en medeplichtigheid van de controle
rende instanties, ofwel de „Guardie di Finanza".
De tientallen tankauto's die jarenlang dagelijks de kleine oliebe-
drijven van Noord-Italië verlieten, brachten met elke reis dui
zenden zwarte guldens in het laatje, waarvan een percentage
werd aangewend als zwijggeld. Alles ging goed tot in maart 1978
een inspecteur van de accijnzen inTreviso met griep te bed kwam
te liggen en werd vervangen door een werkelijk onomkoopbare
collega, die een deel van de fraude aan het licht bracht.
Hij stelde de officier van justitie in Treviso op de hoogte van zijn
bevindingen en sindsdien greep de zaak als een inktvis om zich
heen in alle Noorditaliaanse gewesten. Na een aantal arrestaties
van kleine oliebaasjes kwam vorige week de grote klap met de
inhechtenisneming van generaal Giudice. Sindsdien volgde de
affaire het gebruikelijke draaiboek: de generaal liet via zijn ver
dedigers weten dat hij niet van plan was zijn mond te houden en
nu eens echt zou vertellen wat hij allemaal wist. En dat betekent
in Italië dat er vermoedelijk vooraanstaande politici bij betrok
ken zijn en dat het dus tijd wordt de doofpot gereed te houden.
ZÜRICH - Hoewel er nog niets bekend is over het tijdstip van vrijlating
van de Amerikaanse gegijzelden in Teheran, heeft de pers zich volledig
geïnstalleerd op het vliegveld van Zurich in Zwitserland, waar de gegij
zelden na hun vrijlating vermoedelijk een tussenlanding maken.
(ADVERTENTIE)
weit) veelbetekenend. De minis
ters moeten de agenda vaststel
len van de voor volgende maand
geplande grote jaarlijkse topcon
ferentie van staatshoofden en re
geringsleiders in Amman.
Algemeen wordt aangenomen dat
wanneer de zeven ministers (drie
uit het pro-Iran kamp, en vier uit
dat van sympathisanten van Irak)
het niet eens kunnen worden, de
Arabische top voor onbepaalde
tijd zal worden uitgesteld, waar
mee dan gelijk officieel is gede
monstreerd dat de Arabieren
kennelijk prioriteit willen geven
aan de bijzaken (want dat zijn de
Iraaks-Iraanse oorlog en de Sa-
oedisch-Libische ruzie in feite)
die hen hopeloos verdelen, dan
aan datgene waar zij het ondanks
alles wèl over eens zijn, namelijk
hun gemeenschappelijke opposi
tie tegen Camp David, d.w.z. te
gen de eenzijdige Egyptisch-Is-
raëlische vrede en tegen de be
perkte „autonomie" voor de Pa-
lestijnen in de door Israël bezette
gebieden.
ZACHTHEID MET KARAKTER
Verkeer DDR-
Polen beperkt
OOST-BERLIJN (ANP) - De DDR
zal vanaf morgen het vreemde
lingen verkeer met Polen in
krimpen. DitheefthetOostduitse
persbureau ADN gisteren be
kendgemaakt. Het vreemdelin
genverkeer tussen Polen en de
DDR vindt tot dusver plaats zon
der dat paspoort of visum vereist
De DDR en Polen zijn overeenge
komen "tijdelijke veranderingen
in het verkeer van burgers tussen
beide landen in te voeren". De
overeenkomst houdt in dat alle
bestaande bepalingen over het
vreemdelingenverkeer tussen de
twee landen "tijdelijk" borden
veranderd, aldus ADN.
Gerechtshof
in Suriname
behandelt
om koopzaken
(Van onze correspondent)
PARAMARIBO - Het Bijzonder
Gerechtshof in Suriname, dat is
ingesteld door de regering-Chin a
Sen in Paramaribo, komt van
daag voor de eerste keer bijeen en
behandelt dan drie gevallen. Dit
vooral in Nederland allerwegen
bekritiseerde bijzonder ge-
rechtscollege is ingesteld om
personen die zich aan omkoop
praktijken hebben schuldig ge
maakt te berechten. Bij de drie
gevallen, die vandaag voorko
men, gaat het om betrekkelijk
kleine vergrijpen. Het ziet er niet
naar uit dat ex-premier Arron en
leden van zijn regering binnen
kort al voor het gerechtshof zul
len verschijnen.
De drie arrestanten, boeren uit het
district Nickerie, worden ervan
beschuldigd aan de ex-minister
van landbouw, veeteelt en visse
rij in het eerste kabinet-Arron,
Welly Soenita, smeergeld te heb
ben gegeven om in aanmerking te
komen voor grote lappen grond.
Deze grond werd gebruikt voor
andere doeleinden dan waarvoor
ze bestemd was. Soenita werd in
1976, toen hij aftrad als minister
van landbouw, visserij en vee
teelt, door de rechter gevonnist
wegens afpersing en machtsmis
bruik en zat een jaar in de gevan
genis. De verdachten wordt ook
ten laste gelegd een dam te heb
ben doorgestoken, waardoor de
waterhuishouding.in het gebied
werd gewijzigd.
De zittingen zijn openbaar, maar de
zaken die nu voorkomen lijken
niet veel aandacht te zullen trek
ken bij het publiek. Men kijkt vol
spanning uit naar de zaak Arron
c.s. Wanneer de politici en de top
ambtenaren uit de door de
staatsgreep van 25 februari dit
jaar verdreven regering, die zich
schuldig zouden hebben ge
maakt aan corruptieve praktij
ken, voor het Bijzonder Ge
rechtshof zullen verschijnen is
niet bekend. Wel is bepaald dat
het Bijzonder Gerechtshof na de
zitting van vandaag pas over
veertien dagen weer bijeen
komt.
(ADVERTENTIE)
Hoogstraat 5 Gouda tel. 01820-14138
Donkersteeg 3 Leiden tel. 071-121406
WENEN - De Poolse regering heeft
gisteren voor de zoveelste keer
haar speciale afgezant voor
moeilijke zaken vice-premier Ja-
gielski naar de Noordpoolse ha
ven Gdansk gestuurd om te pro
beren de opnieuw opgelaaide on
rust onder de arbeiders onder
controle te krijgen. Zijn eigenlij
ke doel is om de gematigde vak
bondsleden van de nieuwe onaf
hankelijke vakbondsunie Solida
riteit een steuntje in de rug te ge
ven tegenover de militante groep
vakbondsleden die een splitsing
in de nieuwe vakbeweging drei
gen te veroorzaken.
Vorige week vrijdag werd al tijdens
de triomftocht, die de vroegere
stakingsleider en nieuwe vak
bondsleider door de belangrijk
ste Poolse industriegebieden
maakte, verwacht dat Lech Wale
sa grote moeilijkheden zou krij
gen de teugels in handen te hou
den. Hij moest toen in Katowice,
het centrum van het Poolse
mijnwerkersgebied, een algeme
ne vakbondsvergadering afbre
ken omdat de militante vak
bondsleden niet afweken van
hun eis, dat als de vakbondsunie
niet officieel bij de rechtbank in
Warschau zou worden geregi
streerd, er onmiddellijk een al
gemene staking zou moeten wor
den uitgeroepen.
Hoewel de nieuwe vakbondsunie
bij de rechtbank werd ingeschre
ven was de vreugde over het re
sultaat van beperkte duur. Nadat
de rechter zijn oordeel had gege
ven bleek dat de rechtbank een
zijdig en zonder ruggespraak
twee belangrijke clausules aan de
vakbondstatuten had toege
voegd. Aan een van de clausules
was toegevoegd dat de nieuwe
vakbondsunie de Poolse com-,
munistische partij als hoogste in
stantie erkent, terwijl in een an
dere clausule het recht op staking
tot een minimum was terugge
bracht.
Op een gegeven moment was de
chaos onder de aanwezige vak
bondsleden als gevolg van me
ningsverschillen te groot gewor
den. Het feit dat vice-premier Ja-
gielski naar Gdansk is gestuurd
om de brand te blussen is een
graadmeter dat de Poolse rege
ring de toestand als zeer ernstig
beschouwt, omdat tot nu toe al
leen deze vice-premier enn ge
slaagd is om relatief succesvol
met de arbeiders te onderhande
len.
Voor de nieuwe vakbondsleider
Walesa en de overige gematigde
groeperingen binnen de vak
bondsunie is de zaak penibel ge
worden omdat het hoogst twijfel
achtig is of zij in staat zijn hun
opvatting over het eenzijdig ver
anderen van de statuten uit te
vechten tot in hoogste instantie.
Pas als de hoogste rechter zijn
oordeel gegeven heeft wil Walesa
de mogelijkheid
staking te berde brengen.
Intui
n blijkt uit de
regelen van Oost-Duitsland
het personenverkeer tusser
DDR en Polen ernstig te bepe
ken dat in de buurlande
Poolse virus als hoogst besmet
telijk wordt beschouwd.
de
het
