Tweede „Kerkenconferentie"
bijna ten eindt
SSÈilffi
Gmmnanni
Resultaten van twee jaar lijken mager
Heftige discussies
rond bezoek Paus
aan West-Duitsland
ZATERDAG 25 OKTOBER IA'
0,0,.
AMERSFOORT - De Kerkenconferentie van de
Raad van Kerken in Nederland, die de afgelo
pen twee jaren vele duizenden leden van ver
schillende kerken in duizend tot vijftienhon
derd groepen bijeenbracht, heeft niet het resul
taat gehad dat men er van verwachtte. De "con
ferentie" (een wat ongelukkig woord voor een
enkele jaren durend proces), bedoeld als een
soort "parlement" voor de officiële raad, die be
hoefte had aan nieuwe beleidsvoorstellen, zal in
november met een serie bijeenkomsten worden
besloten.
"De resultaten lijken mager,
maar realiseert u zich dat
het oecumenische proces in
gemeenten en parochies in
deze twee jaren dieper en
omvangrijker is geweest
dan de cijfers en de uitein
delijke voorstellenaldus
secretaris prof.dr. HM.
Fiolet bij de presentatie
van de slotrapporten.
De indruk bestaat dat de tweede
Kerkenconferentie is gedragen
door trouwe kerkleden van mid
delbare leeftijd, die door hun per
soonlijke geschiedenis (de oor
log, een gemengd huwelijk, ver
zet tegen autoritaire kerkstructu
ren) tolerantie hebben leren
waarderen als levensstijl en die
ferm geworteld staan in de eigen
confessionele traditie, maar de
pretenties of het isolement daar
van verafschuwen.
Grote afwezigen waren de jonge
ren, de kritische gemeenten, de
studentengemeenten en in het
algemeen de pastores.
Dit is een van ae conclusies in het
eindrapport van de kerkenconfe
rentie op basis van verslagen uit
het hele land.
Drie fasen
Voor deze kerkenconferentie zijn
twaalf regionale stuurgroepen en
1500 contactpersonen in het land
in touw geweest. Tussen 1974 (de
afsluiting van de eerste kerken
conferentie) en 1978 (het begin
van de tweede) werkten tal van
groëpen in Nederland aan de
voorbereiding van de tweede
conferentie, die was gewijd aan
'Gemeenschappelijke reken
schap van de hoop' en 'Projecten
voor een nieuwe levensstijl'. Er
verschenen twee gespreksboek
jes: 'Geroepen tot hoop' en 'Naar
een gemeenschap van hoop',
waarvan er resp. 34.000 en 18.000
werden gedrukt.
Men stelde zich voor te werken in
drie fasen. In het eerste jaar zou
men komen tot het mobiliseren
van nieuwe bezinnings- en actie
groepen in het tweede jaar zou
den zoveel mogelijk interkerke
lijke contactgroepen worden ge
vormd en in het najaar van 1980
zou het geheel worden afgesloten
met een serie beleidsbijeenkom-
sten.
In het eerste jaar was de respons uit
de hervormde gemeenten en de
gereformeerde kerken groot. Er
werden gespreksgroepen ge-
de tweede
kerkenconferentie
1978 - 1980
vormd en bestaande gespreks
groepen kozen het thema van de
kerkenconferentie als jaarthema.
De reactie uit Rooms-Katholieke
kring was beduidend minder. In
het eerste jaar was het aantal ge
spreksgroepen dat bezig was met
het thema van de kerkenconfe
rentie 1000 a 1500.
In het tweede jaar verflauwde de
belangstelling echter aanzienlijk.
Van de gedachte om plaatselijke
groepen tot interkerkelijke groe
pen om te vormen, kwam vaak
niets. Wel was de reactie uit
Rooms-Katholieke kring in het
tweede jaar groter. Het best is de
kerkenconferentie aangeslagen
in middelgrote plaatsen, waar de
plaatselijke Raad van Kerken ac
tief de zaak begeleidde.
Moeilijk
Volgens de provinciale stuurgroe
pen is het moeizaam op gang ko
men van het tweede jaar van de
kerkenconferentie te wijten aan
drie oorzaken.
In de eerste plaats werd het boekje
'Naar een gemeenschap van
hoop' ervaren als te moeilijk en te
abstract. Verder heeft de opzet
van het boekje de deelnemers
overvraagd. Het nemen van oe
cumenische initiatieven, het or
ganiseren van plaatselijke ker-
kedagen was voor velen te hoog
gegrepen. Tenslotte bestaat de
indruk dat er te veel naast de al
bestaande oecumenische initia
tieven is gewerkt. Met name de
plaatselijke raden van kerken
waren in het eerste jaar nauwe
lijks ingeschakeld.
De uitdrukkelijk oecumenische
gemeenten (Samen-op-Weg-ge-
meenten, oecumenische ge
meenten in nieuwbouwwijken)
waren zwak vertegenwoordigd
bij de kerkenconferentie. Dat
zelfde geldt voor nieuwe-levens-
stijlgroepen, IKV-kernen en der
gelijke.
De provinciale stuurgroepen
vermoeden ook, dat twee jaar
een te lange periode is om inten
sief met één onderwerp bezig te
zijn. Veel groepen die in het eer
ste jaar wel het thema van de
kerkenconferentie hadden ge
kozen, namen in het tweede jaar
vaak een ander onderwerp. Voor
de hervormde gemeenten was
dat dan vaak de kernwapendis
cussie.
Belijden
Over het algemeen blijkt uit de ver
slagen van de gespreksgroepen
dat men niet kiest voor een radi
cale politieke stellingneming.
Men heeft respect voor groepen
als het IKV, maar sluit zich er niet
direct bij aan.
Vooral in het eerste jaar is er een
intensief gesprek geweest in de
verschillende groepen over de
aard en inhoud van het christelij
ke belijden en de consequenties
ervan voor het handelen.
Het verslag over het eerste jaar con
stateert een sterke nadruk op
geloven als levenshouding.
In het tweede jaar werd gevraagd
naar tekenen van hoop en naar
voorbeelden daarvan. Uit de ver
slagen die zijn binnengekomen,
blijkt dat men het oecumenische
gesprek ervaart als eeh teken van
hoop en ook de belangstelling
van de kerken voor maatschap
pelijke vragen.
Een werkelijk verlangen naar een
heid van de kerken valt uit de
verslagen nauwelijks af te lezen.
Men wil wel met elkaar samen
werken, maar helemaal één wor
den liever niet. Alleen daar waar
kerken duidelijk in een minder
heidspositie verkeren, zoals in
Amsterdam, klinkt een oproep
tot werkelijke eenwording.
Als bedreiging ziet men vooral de
machteloosheid, de angst en de
frustraties waarmee we in kerke
lijke en maatschappelijks struc
turen gevangen zitten.
Bij de tweede kerkenconferentie
behoorde ook dat men 'spiegel-
bezoeken' ging afleggen bij ker
kelijke en maatschappelijke
groepen die op een alternatieve
manier vorm geven aan maat
schappelijke en religieuze be
trokkenheid. Op veel plaatsen is
men daar niet aan toe gekomen.
Bezoeken aan Surinamers, IKV-
kernen, politieke partijen,
dienstweigeraars hadden voor
velen toch een te hoge drempel.
Voorstellen
Uit de groepen zijn in totaal acht
tien beleidsvoorstellen naar vo
ren gekomen.
In de eerste plaats wordt erop ge
wezen dat de 'basis' op het gebied
van oecumene biet verder is dan
de kerkelijke leiders. Als er geen
krachtige impulsen van bovenaf
komen, verzandt het enthou
siasme aan de basis. Voorgesteld
wordt daarom, te komen tot een
verbond tussen de verschillende
kerken onderling, zoals ook de
Britse kerken dat hebben geslo
ten.
LEIDEN - Hervormde Gemeente:
Hooglandse kerk 10 dr. Meijers; 11.45
oec. stud, dienst; Marekerk 10 ds. De
Jong; 5 ds. v.d. Berg, Den Haag; Marana-
thakerk (L. Morsweg) 10 ds. Kersten; 5
jeugddienst; De Regenboog (Meren-
wijk) 9.30 ds. Van Leeuwen; 11.45 ds.
Van Leeuwen ps. Van Well; Bethle-
hemkerk (Driftstr.) 10 ds. Pannekoek;
Bevrijdingskerk (Montgomerystr.,
Zuid-West) 9 ds. Jongeneel; 5 bevrij-
dingsdienst; Vredeskerk (Burggraven-
laan) 10 dr. Lamping; Waalse kerk (Bree-
straat) 10.30 ps. Ribs; Acad. Ziekenhuis
10.15 ds. Bovenberg; Diaconessehuis
10.30 ds. Van 't Hof; kapel Endegeest
(Oegstgeest) 10.15 ds. Friederich; Ge-
rcf.Kerk: Zuiderkerk (Lammenschans
weg) 10 ds. Sijtsma; Petrakerk (Surina-
mestr.) 10 ds. Hortensius; Oude Vest 10
ds. v.d. Werff, Voorhout; 5 ds. Horten
sius; Maranathakerk (1. Morsweg) 10 ds.
Kersten, Katwijk; 5 ds. Lutmers, Den
Haag (jeugddienst); Bevrijdingskerk
(Montgomerystr.) 10 ds. Rietveld; 5 ds.
Jongeneel; Groenhoven (Witte Ro-
zenstr.) 10 ds, Bouma, Noordwijk; Geref.
Kerk (dolerend) "Groot-Leiden" (Lok-
horstkerk; Geref.Kerk Vrijg. (Herengr.
70): 10 en 5 ds. Herksen; Chr. Geref. Kerk
(Steenschuur 9); 9 ds. Bijkerk, Putten; 7
bevestigingen drs. Den Hertog; Geref
Gemeente (Nieuwe Rijn): 10 leesdienst;
7 ds. Zijderveld; Geref. Gemeente in
Ned. (Bethl.kerk Driftstraat): 11.30 en
5.30; Evang.-Lutherse Gemeente (Hoogl.
Kerkgracht)» 10.15 ds. Happee. Re-
monstr.-Doopsgezinde Gemeente (Lok-
horstkerk, Pieterskerkstraat 1): 10.30 ds.
Kuipers; Baptistengemeente (Oude Rij
3): 10 ds. Bosveld; Evang. Christen-Ge
meenschap (Middelstegracht 3): 10 Hr.
Dikkes; Zendingswerk Middernachts-
roep (Zoeterw.singel 21): 5 nam; Evan-
geliecentrum Zijlsingel 2: zond 10 hr.
Zijlstra; dinsdag 8 hr. Zijlstra; vrijdag 8
jeugdsamenkomst; Pinkstergemeente
(Oude Vest 13): 10 hr. Oostra; Leger des
Heils (Hooigracht): 10 en 7.30; Nieuw-
Apostolische Kerk (Hoge Rijndijk 24):
9.30 en 4, wo. 8; Zevendedagadventisten
(Lokhorstkerk): elke zaterdag 9.45 bij
belstudie, 11 prediking; Christian
Science (Steenschuur 6): 10.30; Kerk van
Jezus Christus van de Heiligen der Laat
ste Dagen (Mormonen); Soefi Stichting
(Pieterskerk, Kloksteeg) 11 mevr. Jel-
ten-de Groot; Oud Katholieke Kerk
(Zoeterwoudsesingel-hoek Cronestein-
kade): 10. h.mis; Rooms-Katholieke
kerken: Haagweg zat. 19; zond 9 en
10.45; Herensingel zat. 19; zond. 830,
9 30; II. Ryndijk (Leiden-Voorsi ii)
zat. 19; zond. 9.30 en 11.30; Steenschuur
zat 10; 1»; zond. 10; 11.30; 18 en 19; Bos-
hulsmaan at 19. zond. 9 30, ii; Lam-
mensehanswcg zat. 19; zond. 9; 10.30; 12.
Haart emmerstraat zat. 19; zond 9.30;
10 45; 12.15; Zoeterwoude-Rundijk: zat
7, zond. 10 en 11.30
ABBENES - Herv. Gemeente: 9.30 ds.
Goverts, Nieuw Vennep; 7 ds. Kolkman,
Den Haag (jeugdd.)
AARLANDERVEEN - Herv. Gemeente:
10 ds. Westra-Franken; 7 ds. v. Malssen,
Leiderdorp; Geref. Kerk: 10 en 6.30 dhr.
Van Leeuwen, Zevenhoven; Chr. Geref.
Kerk: 9.30 dienst; 3 ds. Van Amstel, Ede;
Rooms-Kath.parochie: zat. 19; zond. 7.30
en 10.30
ALPHEN AAN DEN RIJN - Hen' Ge
meente: Adventskerk 10 ds. Kooien, IJs-
selstein; 6.30 ds. De Jonge. Kruiskerk 10
ds. De Jonge. Opstandingskerk 10 ds.
v.d. Heiden; 6.30 hr. Esmeijer, Hoen-
derloo (open deurd.); Nabij 10 dienst;
Goede Herderkerk 9 dr Van Santen; 6.30
kand. Koelewijn, Woubrugge; De Bron
10.30 en 6.30 dr. Van Santen; Ashram
9.30 ds. v.d Ree(gez. dienst); Driehoorne
7 ds. Mulder (interkerkel.dienst); Oud-
hoornsekerk 10 vic. Smit, Leiden;
Sionskerk 9.30 ds. Ouwendijk; 6.30 ds.
Breure, Oud-Alblas; Geref. kerk: Mara
nathakerk 10 ds. Vree; 6.30 Ds. Stolk;
Salvatorikerk 10 ds. Stolk, 6.30 ds. Vree
(HA); Opstandingskerk 6.30 open deur
dienst dhr. Esmeijer; Goede Herderkerk
10.30 ds. Mulder; 6.30 kand. Koelewijn,
Woubrugge (gez. dienst); De Bron 9 ds.
Mulder; 10 ds. Fernhout; 6.30 dr. Van
Santen; Ashram 9.30 ds. v.d. Ree; zie
kenhuis Rijnoord 8.45; Driehoorne 7
nam. ds. Mulder, Geref. Kerk Vrijg.
(Rijnstroom): 8.45 dienst; 6.30 ds. Borg-
dorff; Ned. Geref. Kerk (chr. nijv.school
Willemstr.): 9.30 en 4.30 stud, in 't Hout,
Beverwijk; Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 4.30
ds. Hamstra; Oud-Gerof. Gemeente: 9.30
en 4; Baptistengemeente (Molenwerfstr.
1): 10 ev. Verkerk; 6.30 ds Koekkoek;
Baptistengemeente Alphen-Noord
(Sportlaan): 10 hr. Jongejan; Volle-
Evangeliegemeente (school Westprelu-
deweg): 10 hr. Van Steenis; Leger des
Heils (Com. de Vlamingstr.): 10 en 6.30,
Pinkstergemeente Bethel (Rode-Kruis-
gebouw): 4 nam.; Pinkstergemeente Al
phen (Rode-Kruisgebouw): 10 voorm.;
Remonstrantse Kring (Van Mandersloo-
straat 36): 10 ds. Hooykaas, Den Haag;
Rooms-Kath. parochies: Bonifaciuskerk
zat. 19; zond. 9.45 en 11.30; Piuskerk zat.
19; zond. 9; 10.30 (m.m.v. Beverwijks
koor); De Bron zat. 19; zond. 9 en 11.30;
BENTHUIZEN - Herv. Gemeente: 9.30
en 6 ds. Exalto; Geref. Gemeente: 9.30 en
6 ds. Vogelaar, Gehemuiden
BODEGRAVEN Herv. Gemeente:
Dorpskerk 10 ds Richter, 6.30 ds. Smit.
Rotterdam. Salvatorkerk 10 ds. De
Vreugd. 6.30 ds Vos. Amsterdam;
Bethlehemkerk 10 ds Molenaar. Groot-
Ammers; 6.30 ds. Richter (jeugddienst);
Geref. Kerk 10 drs. Van Oudhcusden,
Moordrecht; 6.30 hr Scholten, Woerden
(jeugddienst); Geref. Kerk Vrijg.: 9.30 en
4 ds. Borgdorfl'
BOSKOOP - Hervormde Gemeente:
Dorpskerk 9.30 en 6.30 ds. Haitsma; De
Stek 9.30 ds. Stelwagen; Geref. Kerk:
9.30 en 5 ds. Dijkstra; Chr. Geref. Kerk:
9.30 en 5 ds. Van Langevelde; Geref.
Gemeente: 9.30 en 6; Opwekkingsge
meente (Concordia): 9.30; Vergadering
van Gelovigen (Nieuwstr.): 9.30 en 5,
Rooms-Kath. parochie: zat. 17.30 (de
Stek); 19; zondag. 9.30 en 11
HAZERSWOUDE - Herv. Gemeente:
9.30 hr. Bakker, Maassluis; 6.30 ds. Hei
koop, Imuiden; Geref. Kerk: 9.30 ds
Welbedacht; 5 ds. Hassefras, Maasdijk;
Rooms-Kath. parochies: Dorp zat. 19;
zond. 8; lOen 11.30; Rijndijk(Bernardus)
zond 10; Het Anker zat. 19; zond. 8.45 en
11.15
HILLEGOM - Herv. Gemeente in geref.
kerk: 9 ds. Rothfusz; 5 ds. Fernhout, Al
phen a.d. Rijn (gem. dienst) Geref. Kerk:
10.30 ds. v.d. Wal; 5 ds. Fernhout, Alphen
a.d. Rijn; Chr. Geref. Kerk: 10 dienst; 7
ds. Quant, Haarlem; Rooms-Kath. paro
chies: St. Jozef zat. 19; zond. 10 en 11.30;
H. Hart zat 19; zond. 10 en 11.30; Marti-
nus zat. 19; zond. 8.30; 10; 11.30 en 19
HOOGMADE - Herv. Gemeente: 10 ds.
v.d. Hoek; Rooms-Kath. parochie: zat.
19; zond.10
DE KAAG - Herv. Gemeente: 10 ds.
Kolkman; Rooms-Kath. parochie: zat.
19; zond. 8 en 10
KATWIJK AAN DEN RIJN - Herv. Ge
meente: Dorpskerk 10 ds. Gebraad; 6 ds.
Den Tonkelaar, Warmond (jeugdd.);
Ontmoetingskerk 10 ds. Voordouw,
Heerde; 6.30 ds. Gebraad; Geref. Kerk:
9.30 ds. Vrolijk; 5 ds. v.d. Horst; Rooms-
Kath. parochie: zat. 19; zond. 9.30 en
11.15
KATWIJK AAN ZEE - Herv. Gemeente
Nieuwe Kerk 10 ds. De Jong; 6 ds. Van
Roon. Oude Kerk 10 ds. Driebergen; 6
ds. Vroegindewei; Ichthuskerk 10 ds.
Schuurman; 5 ds. Visser; Pniélkerk 9.30
ds. Vroegindewei; 6 ds. Driebergen;
Groen van Pr.school 10 ds. Vink; zie
kenhuis Overduin 2 ds. Baas; wijkge-
bouw Hoeksteen 10 dovendienst hr.
Steenbergen; Geref. Kerk: Vredeskerk
gesloten; Triumfatorkerk 9 en 10.30 ds.
v.d. Horst; 5 ds. Vrolijk; Geref Kerk
Vrijg.: 10 15 ds. Plaatsman, Rotterdam;
3.30 ds. Zomer; Ned. Geref Kerk: 8.45 en
7 dienst; Chr Geref. Kerk: 10 en 5 ds.
Slagboom; Vrije Chr. Geref. Gemeente
(Uni-zaai): 10 en 5 ds. v.d. Belt; Geref
Gemeente (Remisestr.): 10 en 5 dienst;
Volle-Evangeliegemeente (Voorstraat
100): 9.45 dienst
KOUDEKERK AAN DEN RIJN - Herv.
Gemeente: 10 ds. Oort, Alphen a.d Rijn;
7 ds. Brok. Zeist (gez. jeugddienst in ge
ref kerk); Geref Kerk 10 dr Bade;7ds.
Brok, Zeist (gez jeugddienst)
BONN (GPD) - Twee eeuwen na
het laatste bezoek van een paus
aan Duitsland, zal volgende
maand de hoogste leider van de
700 miljoen rooms-katholieken in
de wereld voet op (West-)Duitse
bodem zetten. Het bezoek van
paus Johannes Paulus II aan de
Bondsrepubliek zal in het teken
staan van de 700e sterfdag van de
middeleeuwse filosoof Albertus
Magnus, wiens graf zich in Keu
len bevindt.
Over de vijfdaagse 'pelgrimsreis
van de paus zijn in de Bondsre
publiek heftige discussies ont
brand. Zal de paus tijdens zijn
korte bezoek aan de hoofdstad
bondskanselier Schmidt bezoe
ken, zoals bij staatsbezoeken de
gewoonte is, of gaat de protes
tantse Schmidt naar de paus toe,
als deze bij bondspresident Car-
stens is. Wie moet opdraaien voor
de kosten van dit pauselijk be
zoek, voorlopig geschat op 20
miljoen mark. En is de paus er
zich van bewust dat hij in het land
van Maarten Luther komt, over.
wie de rooms-katholieke kerk de
banvloek uitsprak.
Na het plechtige bezoek aan het
graf van Albertus Magnus in
Keulen, waar naar verwachting
een miljoen mensen hun opper
herder zullen opwachten en be
jubelen, wordt de paus vroeg in
de avond in Bonn verwacht. Vol
gens het programma, uitgewerkt
door de Duitse bisschoppen, zal
hij daar door bondspresident
Carstens worden ontvangen en
tal van 'politieke representanten'
ontmoeten. Maar omdat de lijst
van deze representanten al meer
dan 2000 namen telt, is de ambts
zetel van de bondspresident, villa
Hammerschmidt, voor die gele
genheid te klein.
De grote ontvangst zou naar de
Beethoven Halle kunnen worden
verplaatst. Rest dan nog de vraag
of de paus voor de ontvangstce
remonie even bij Carstens aan
wipt of dat Carstens, zoals alle
andere genodigden, direct naar
de Beethoven Halle gaat en daar
de paus begroet. Schmidt vindt
een dergelijke gang van zaken
voor Cartens, als president van 60
miljpen Duitsers, niet juist.
Doch de „reismaarschalk" van het
Vaticaan, de energieke bisschop
Paul Marcinkus, staat erop dat
alle ontvangstfeestelijkhed en op
één plaats - Beethoven Halle of
een ander geschikt oord - moeten
plaatsvinden. Maar ook de Beet
hoven Halle is geen leegstaand
gebouw, waar je zomaar kan bin
nenkomen. De nacht ervoor na
melijk verzamelen zich in deze
muziektempel Duitse journalis
ten voor hun jaarlijks feest.
Een feest waar, inclusief de bonds
president, alles wat belangrijk is
of zich belangrijk vindt en mee
wil tellen, verzamelt en tot
vroege ochtend feest viert. En
ze hal staat voor de pauselijke
ceptie, wegens de nodige tech
sche voorbereidingen, alleen c
ter beschikking wanneer de lc
ste feestneus 's morgens om
uur de hal ook werkelijk he
verlaten. Protocol en prest
liggen in de clinch en op dit r
ment weet nog niemand waar
oplossing ligt.
Vanuit Bonn gaat de 'pelgrimsri
van de paus dan verder naar
den als Osnabruck, Mainz (w
veel Polen wonen), Fulda,
Maria-pelgrimsoord Altotting
Beieren en Munchen. De paus
in die steden veel maatschap
lijke groeperingen, zoals wet
schappers, arbeiders, protest
ten, joden, jeugdigen en gehar
capten ontmoeten en toesj
ken.
De voorzitter van de Duitse 1
schoppenconferentie, de Keu
kardinaal Hoffner, zei tijdens i
persconferentie dat de kos
van deze spectaculaire reis op
miljoen mark worden gescL.
Het korte bezoek aan Osnabn
kost de staat naar schatt
535.000 mark. -m
Zou men, ook al omdat de reis J
paus Johannes Paulus II aan!
Bondsrepubliek als pelgrims)!
is aangekondigd, niet wat solj
der kunnen en het resterende
drag aan arme landen in de De
Wereld kunnen worden ovei
maakt, vragen velen zich in W
Duitsland af. Of, zoals de pro
tantse theologe mevrouw
Ranke Heinemann, dochter I
de voormalige bondspresidl
het in een radio-uitzending J
de: „Hoe zijn de kostbare rel"
van de paus te rijmen met*1
geest van het christendom,
vooral met het gebod van arrr
de".
Beroepingen: Nederlands HH
vormde Kerk: Beroepen te RH
kum: drs. T. Nieuwenhuis, k:
didaat te Den Ham. pj
Gereformeerde Kerken: Aani
nomen naar Breda: dr. F. J. B<
te Zoetermeer die bedankte vc
Hoorn.
Gereformeerde kerken vrij)
maakt: Beroepen te Katwijk
Valkenburg: R. Heida, kandid
te Zwolle. Beroepen te Amst
veen in combinatie met ft»-]
drecht: A. P. van Dijk te Tiel.
Gereformeerde Gemeenten: 1
roepen te Rotterdam-Zuidwi
R. Boogaard te Leiden.
C
tecentrum): 8.45 br. Broek; ds. 4 Gro
ningen. Kapel Endegeest: 10.15 ds. Frie
derich. Volle-Evangeliegemeente (Ge
meentecentrum): 4 nam. Rooms-Kath.
parochies: Will, kerk zat. 19; zond. 9 en
11. Bonaventurakapel zat. 18.30; zond. 9;
11.
OUD ADE - Rooms-Kath. parochie: zat.
19; zond. -jj* en 8.30 0UD EN OUDE
WETERING - Herv. Gemeente: 9.30 ds.
De Kruyf, Rijnsaterwoude (gez. dienst in
geref. kerk). Geref. Kerk: 9.30 drs. De
kruyf. Rijnsaterwoude (gez. dienst): 6.30
drs. Otten, Alteveer. Remonstr. Ge
meente: geen dienst. Rooms-Kath. paro
chie: zat. 19; zond. 8; 9.30 en 11.30.
ROELOFARENDSVEEN - Rooms-
Kath. parochies: Maria Presentatie zat.
19; zond. 9.30 en 11.30. Petrus-Banden
zat. 19; zond. 8; 9.30 en 11.
RIJNSATERWOUDE - Herv. Gemeen
te: 9.30 ds. De Vree; 7 ds. De Kruyff. Chr.
Geref. Kerk: 9.30 dienst, 2.15 ds. Bouw,
Scheveningen.
RIJNSBURG - RIJNSBURG Gemeen,
te: Grote Kerk (Voorhof) 10 ds. Van Niel;
5 ds. v.d. Bogerd (jeugdd.) Bethelkerk
8.45 ds. Romein; 10 ds. Romein; 5 ds.
Boer, ds. aan Zee. Geref. Kerk: Petra-
kerk 9.30 drs. De Raadt, Valkenburg; 5
ds. Baayen. Immanuelkerk 9 ds. Baayen;
10.30ds. Baayen; 5ds. Damsma. Marana
thakerk 9.30 ds. Damsma; 5 dr. Van Oe-
veren. Geref. Kerk Vrijg 10 en 5.15 ds.
Zomer. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 5 ds. De
Joode Rooms-Kath. parochie: zat. 19;
zond. 10.30.
RIJPWETERING - Rooms-Kath. paro
chie: zat. 19; zond. 7.30; 9 en 10.30.
RIJPWETERING - Herv. Gemeente 9
ds Hoogendijk, Alphen aan den Rijn,
10.30 ds. Van Hoegee, Alphen a.d. Rijn. 7
ds. Baas (Gemeensch. dienst). Geref.
Kerk: 10 ds. Baas; 7 ds. Baas (ge
meensch. dienst in herv kerk). Chr. Ge
ref. Kerk: 10 en 5 ds. Slofstra, Noordwijk.
Ned. Prot. Bond (Jul.laan 17): 10.30 ds.
Cossee, Dordrecht. Rooms-Kath. paro
chie: zat. 19; zond. 9.30; 11.
9.30: AAR - Herv. Gemeente: 9.30 ds.
Van Leusden, Voorschoten; 6.30 ds. De
Quak, Vianen. Gerei', kerk: 10 en 6.30
dhr. Doddema, Bodegraven. Rooms-
Kath. parochies: Aardam zond. 9 en 12.
Langeraar zat. 19; zat. 8.30; 10 EN 11.30.
en - Herv. Gemeente 10 ds. Harte' tld
Rotterdam; 6.30 ds. Bakker, Amsterdam
(jeugdd.)Geref. Kerk: 9.30 dr Van Oeve-
ren, Rijnsburg; 6.20drs. De Raadt. Geref.
Kerk Vrijg.: 8.30 en 3 ds. Boxman.
VOORHOUT - Herv Gemeente: 10
mevr. Van Andel; Rooms-Kath. paro
chie: zat. 19; zond. 9; 10.30 en 11.45
VOORSCHOTEN - Herv Gemeente:
Dorpskerk 10 en 1 ds v. Veen, Wasse
naar (jeugdd Aula Noord-Hofland 9.30
ds. Veldkamp, Den Haag; 7 ds. Boven
berg, Leiden. Kerk Hulp en Heil 10
'Lentz (HA). Jan van Hooflaan ij, ,*.ij
10.30 Geref. Kerk: 10 ds. De Zwart;
ref. Kerk Vrijg.: 10.15 en 4.30 ds. B
man. Rooms-Kath. kerken: Laurent
kerk zat. 19; zónd. 10 en 11.30. A
Noord-Hofland zond. 11. Moeder-Ge
kerk zat. 19; zond. 8.30 en 10.30.
WADDINXVEEN - Herv. Gemeei
Brugkerk 9.30 ds. v.d. Vlist; 5 ds. R'™
man. De Hoeksteen 9.30 ds. Roetnf
6.30 ds. v. Vliet. Bethelkerk 9.30 ds
Ruiter, 5 ds. Zoutendijk. Immanuelk
10 hr. v.d. Steen; 5 HR. Tielkemeijer.
Kerk: Kruiskerk 9 ds. v.d. Berg; 5
Stolk. Ontmoetingskerk 10 en 3 ds.
Berg. Chr. Afgescheiden Gemeente. J
en 5. Ds. Verloop. Volle-Evangelie
meente "Sion" (Lindegaarde 17a): S
samenkomst. Remonstr. Gemeente:
prof. Kuiper. Rooms-Kath. parocl
Victorkerk 10 dienst. Ontmoetingsk
8.30 en 11.45. Jehova's Getuigen 10 I
spraak: 11 wachttorenbespreking.
WARMOND - Herv. Gemeente: 10
Den Tonkelaar. Rooms-Kath. parocl
zat. 19; zond. 8.30; 10 en 11.30. Ge
Kerk dolerend 9 dienst; 5 ds. Vreugc^.
WASSENAAR - Herv. Gemeei
Dorpskerk 10 ds. Steenstra, 4.30 ds. f
Vliet, Giessendam; 7 kerkconcert. M
vietkerk 10 dr v.d. Lof, Hilversum, Ml
siaskerk 10 ds Zuurmond, Delft. Dor*
centrum 9.30 ds. Talsma, Den Haag.
ref. Kerk: Zijllaan 10 drs. Flinterm
Den Haag; 5 ds. Heule. Wassenaar-Z
10 ds. v.d. Kamp. Ned. Prot. Bond
Kerkdam): (L. Kerkdam): Werner. R
Kerken: St. Willibrord zat 19; zond. 9
11; St. Jozef zat. 19; zond. 9.30; 11
18.30; Goede Herder zat. 17; zond. 9
11.30.
WOUBRUGGE - Herv. Gemeente: 9
ds. Hagen. Voorburg; 6.30 ds. Oort,
phen a.d. Rijn. Geref. Kerk: 9 30
Hartkamp. Alphen a.d. Rijn: 6.30 ds. 1
Wyk, Amsterdam. Ned. Prot. Bond
bouw De Wijk): 7 nam. dr.' Meijeri
Leiden. Rooms-Kath. parochie: zat.
zond. 10.
ZEVENHOVEN - Herv. Gemeente: 9
ds. Kielder, 7 ds. Kielder (gez. diens)
geref. kerk). Geref. Kerk: 9.30 dhr.
Hoop, IJsselstein; 7 ds. Kielder (g
iienst). R 'oms-Ka 'n parochie ai
nd. ei 1 .45.
ZOETERWOUDE - Herv. Gemeente
ds. Van Achterberg. Rooms-Kath pa
chies: St. Jan, zond l ij* en 9.30
Dienaarkerk zat. 19; zond 10. Mc
burgkerk (Hoge Rijndijk) zat. 19; zo!
10; 11.30
ZWAMMERDAM Herv Gemeente:
ds Haakman; 6.30 gem dienst in !u
kerk hr. Christ, Leiden. Christ Kerk:
ref drs. Los. Leimuiden; 6.30 hr Chfl
Leiden (gem. dienst in herv. kerk). m
PROFESSOR FIOLET
.Het resultaat lijkt mager, maar
cijfers zeggen niet alles
In de tweede plaats mag de aan
dacht voor maatschappelijke ge
rechtigheid niet verslappen,
maar deze dient verder te worden
uitgebreid. Het vredesvraagstuk
en de eerbiediging van de men
senrechten moeten daarbij prio
riteit krijgen.
Verder wordt gevraagd om aan
dacht voor de kloof tussen oude
ren en jongeren in de kerk, voor
het pastoraat aan gemengd-ge
huwden, voor gezamenlijke cate
chese en toerusting, voor een ver
sterking en verbetering van het
netwerk van plaatselijke raden
van kerken, voor de groeiende
problematiek van de stuklopende
relaties (in verband hiermee
wordt gevraagd om een landelij
ke vorm van huwelijksbegelei
ding), voor een samenvoeging
van activiteiten ten behoeve van
de Derde Wereld gezamenlijke ac
ties van Werelddiakonaat en Vas
tenactie), voor de oecumenische
vorming bij de opleiding van
pastores en andere ambtsdragers
in de kerken voor de plaats van de
vrouw in de kerk, voor het tot
standkomen van een gezamenlijk
liedboek voor alle kerkgenoot
schappen voor het bespreekbaar
maken van politieke vraagstuk
ken in de kerk voor de kernwa
pendiscussie en voor een 'zo groot
mogelijke gastvrijheid aan de ta
fel van de Heer'
Grondvlak
Voorgesteld wordt ook de commu
nicatie te verbeteren tussen de
raad van kerken en de mensen
van het grondvlak kleinschalige
ontmoetingen op het grondvlak in
gespreks- en actiegroepen voort
gang te laten vinden en de brief
van de rooms-katholieke bi-
schoppen over de arbeidsproble-
matiek ook in anfLere kerken te
bespreken.
Een laatste suggestie is nog om in
plaats van een langdurige derde
kerkenconferentie te organiseren,
een aantal korte 'impulsen' van
de Raad van Kerken, op specifie
ke terreinen van geloof en han
delen, te doen uitgaan.
De tweede kerkenconferentie zal op
29 november worden afgesloten
met een 'Nieuwe-Kerk-Dag' In de
Nieuwe Kerk te Amsterdam.
Van Egmond; 4.30 dienst; Ned. Geref.
Kerk (Salvatori): 10.45 en 5 ds. Schuur
man; Chr. Geref. Kerk: 10 en 7 ds, Van
Dijken; Geref. Gemeente: 10 en 4 ds.
Hakkenberg; 30 oktober 19.30 ds. v.d.
Heiden, Enkhuizen, hervormingsdienst;
Rooms-Kath. parochies: Agathakerk
zat. 19; zond. 10 en 11.30; Poelpolder zat.
19; zond. 9 en 11.30; Mariak<-rk zat 19;
zond. 8.30; 10; 11.45; Engelbewaarders
zat. 19; zond. 8; 9.30; 11 en 5.45
NIEUWKOOP - Herv Gemeente: 9 30
en 6 30 ds. Bronsgeest Gerei Kerk: 9 30
ds. De Boer, Hoofddorp, 6.30 ds. v.d
Ree, Alphen aan den Run. Chr. Gerei.
NOORDWIJKERHOUT - Herv. Ge
meente: Dorpskerk 10 ds. Kalkman; De
Zilk 10 hr. De Vries, Heemstede; Rooms-
Kath. parochies: Victorkerk zat. 19;
zond. 9.30; 11; Rooms-Kath. parochies:
19, zond. 8.30, 10;
OEGSTGEEST - Herv. Gemeente
Groene of Will, kerk 10 ds. Ter Linden,
Amsterdam. Pauluskerk 10 ds Sierat
Gemeentecentrum 10.30 ds. Stenfert
Kroese, Bilthoven; 7 ds. Heemskerk. Ge
ref. Kerk (Mauritslaan): 10 ds Heemste
de (jeugdd m.m.v. The Lord's Folks
Geref. Kerk Vrijg.: 9.30 ds Plaatsman.
4.30 dienst. Ned. Geref. Kerk: (Gemeen
LEIDERDORP - Hervormde Gemeente
en Geref. Kerk: Dorpskerk 10 ds. Does
burg; 6.30 ds. Van Loenen; kerk Hoofd
straat 10 ds. Van Loenen; Scheppings-
kerk 9 en 10.30 ds. Geursen; Verpleeg
huis Leythenrode: 10 ds. Lutmers; St.
Elis.ziekenhuis: 11 mevr. Visser; Baptis
tengemeente (wijkgeb. Zijlkwartier): 10
br. Van Zuijlenkom; Rooms-Kath. paro
chie: zat. 19; zond. 9; 10.30 en 12
LEIMUIDEN - Herv. Gemeente: 9.30 ds.
Schalk (gez. dienst in geref. kerk); 7 ds.
Schalk; Geref. Kerk: 9.30 ds. Schalk (gez.
dienst in "Exegese"); 7 ds. Los; Rooms-
Kath. Parochie: zat. 19; zond. 7.30; 9.30
en 11.15
LISSE - Herv. Gemeente: Dorpskerk 10
ds. 't Hooft; Pauluskerk 10 ds. De Gel
der; 7 ds. 't Hooft; Geref. Kerk: 10 dr. De
Vries; 7 dienst; Geref. Kerk Vrijg.: 10 ds.
Kerk: 9.30 en 6.30 ds. Baars, Urk. Rooms-
Kath. parochie: zat. 19.30: zond. 9 en
10.45.
NIEUWVEEN - Herv. Gemeente; 9.30
en 6.30 ds. Molenaar. Geref. Kerk: 9.30
ds. Van Houten, Aalsmeer; 7 hr. Stam,
Sassenheim. Rooms-Kath. parochie: zat.
19; zond. 9 en 11.
NIEUW-VENNEP - Herv. Gemeente:
9.30 ds. v.d. Haas, Den Haag; 7 ds.
Goverts, Geref. Kerk: 9.30 en 4.30 ds.
Wijngaarden. Chr. Kerk: 9.30 en 3 ds.
Visser. Rooms-Kath. parochie: zat. 19;
zond. 9.30 en 11.
NOORDEN - Herv. Gemeente: 9.30 en 7
ds. Zoutendijk. Geref. Kerk (Woerdense
Verlaat): 10 en 7 ds. Verdoorn, Waddinx-
veen. Rooms-Kath. parochie: zat. 19;
zond. 9 en 10.30.
NOORDWIJK - Herv. Gemeente: kerk
Voorstraat 10 10 Verdonk, 5 hr. Visser,
Gouda Oegstgeest; 7 ds. Rothfusz, Hille-
gom. Kerk Hoofdstraat 10 ds. Keuning 5
ds. Warnink. De Rank (Golfbaan) 10 hr.
Visser, Gouda. Geref. kerk: kerk Hoofd
straat (Buurtkerk) 10 10 Den Haag. Vin-
kenlaankerk 9.30 ds. Warmink; 5 ds.
Bolwijn, Den Haag. Ned. Prot. Bond
(aula Oude Zeeweg); Rooms-Kath. paro
chies: Zee zat. 19; zond. 9.30 en 11; Bin
nen: zat. 19; zond. -, 8; 10 SolMio: 9
Sole Mio Keuning; V.d. Berghstichting
