Vragen Europees Parlement
over voetbalreglementen
"Er moet snel
duidelijkheid
komen in
ondoorzichtige
wereld van de
voetballerij"
Belang
van de
club
gaat
meestal
boven
dat van
speler
cornelis berkhouwer:
PAGINA 23
LEIDEN - De slavernij
mag dan in dit wereld
deel allang zijn afge
schaft, alom bestaat het
sterke vermoeden, dat
anno 1980 in de prof
voetballerij onveran
derd wordt gesold met
de rechten van het indi
vidu. Honderdzeven
tien jaar, nadat Neder
land als laatste Westeu-
ropese natie de dwang
arbeiders wettelijk
heeft ontketend, staan
sommige wetten van de
profvoetbalwereld nog
altijd haaks op de ge
dragsregels van de
'normale maatschap
pij'.
Maar al te vaak is een voetballer
met een vette som geld de
mond gesnoerd, als hij het
waagde bij clubbestuurders
te protesteren tegen een on
gewilde, maar reeds beklon
ken overgang naar een andere
club. In de jaren zestig, toen
in Nederland het vermaledij
de transfersysteem nog niet
was geweken voor het model
van vergoedingsbedragen,
kon het ook gebeuren dat
Ajax de speler Bennie Muller
de weg versperde naar de
Rotterdamse Kuip. Zelf ver
diende Muller in die dagen bij
de Amsterdamse club nog
geen tienduizend gulden per
jaar. Maar Ajax bestond het
wel van Feyenoord een trans
ferbedrag van 175.000 gulden
te vragen. Er restte de mid
denvelder na die mislukte
transactie niets anders dan de
keuze "stoppen of blijven bij
Ajax". Hij koos voor het laat
ste, zonder dat zijn loonzakje
met ook maar een cent extra
werd verzwaard
Uitwassen
Dergelijke uitwassen behoren
inmiddels tot het verleden.
Althans in dit land, waar de
profvoetballers nu als werk
nemers worden beschouwd.
Krachtens de KNVB-bepa-
lingen heeft een speler heden
ten dage recht op een jaarsa
laris, dat gelijk is aan een ze
ker percentage van de door
zijn club bedongen vergoe
dingssom.
Niettemin, een vrij recent voor
val mag als voorbeeld dienen
van de ook thans moeilijk als
ideaal te kwalificeren toe
stand in de Nederlandse
profvoetballerij. In 1976
kaapte Feyenoord de rechter
spits van PEC/Zwolle, Jan
Verheyen, weg voor de neus
van PSV. Verheyen werd in
de Kuip binnengehaald als
een grote belofte. Maar zie, de
roem bleek ook nu weer ver
gankelijk, nog geen half jaar
later stapte hij in Rotterdam
door het leven als "het boertje
uit Zwolle" Zeker, hij kon
hard lopen. Maar zijn voet
balkwaliteiten kwamen he
laas overeen met die van een
blinde kip, heette het in
Feyenoord-kringen. Ver
heyen moest maar gauw wor
den geloosd en achter zijn rug
om zocht een Rotterdamse
onderhandelingsdelegatie
contact met het bestuur van
Roda JC. De heren werden
het snel eens, met geld toe zag
Roda in Verheyen een aan
trekkelijk ruilobject voor de
in Rotterdam verlangde Ge
rard van der Lem. "Even die
Verheyen nog influisteren dat
hij in het vervolg in Kerkrade
wordt verwacht en de zaak is
naar ieders tevredenheid be
klonken", moet de eenstem
mige opvatting achter de on
derhandelingstafel hebben
geluid. Verheyen bleek ech
ter niet aan het dikwijls ge
schetste beeld van de simpe
le, onmondige voetballer te
beantwoorden. Hij vertikte
het mee te werken aan het
buiten zijn medeweten ge
voerde 'handeltje'. De voet
baller wilde in Rotterdam
blijven, had in die stad kennis
gekregen aan de schoonzus
van Wim Jansen, kortom
Verheyen was net in de Maas
stad geacclimatiseerd. De
onwil kwam hem op een ver
banning naar het C-team te
staan. Boos was vooral de
toenmalige trainer Vujadin
Boskov op die dekselse Ver
heyen, "omdat die het club
belang zo schaadde".
En dat nu is zo kenmerkend
voor de enge denktrant, die
talloze leden van het betaalde
voetbalcircus zich in de loop
der jaren eigen hebben ge
maakt. Het belang van de ver
eniging prevaleert meestal; in
België gaat die stelling in nóg
sterker mate op. Tot voor kort
tekende een jeugdige Belgi
sche voetballer voor een 'le
venslang' dienstverband bij
een club, indien hij als zeven
tienjarige zijn krabbel plaat
ste onder een contract.
In weerwil van het gesloten
Verdrag van Rome, dat werk
nemers een vrij verkeer bin
nen de 9 lidstaten van de EG
garandeert, beknotten diver
se voetbalbonden de moge
lijkheid tot onbeperkte keuze
van een werkkring binnen de
Gemeenschap.
Praktijken
De Fransman Carpentier stelde
in december 1977 over deze
praktijken al schriftelijke
vragen in het Europese Par
lement en medio september
roerde de Britse conservatie
ve afgevaardigde Robert J.
Morel and deze kwestie tij
dens het vragenuur van de
Europese Commissie nog
maals aan.
Moreland vroeg zich af, of de
gesprekken van de Commis
sie met de Europese voetbal
bond (UEFA) tot een oplos
sing hadden geleid van de
moeilijkheden rond de over
gang van een binnen de EG
wonende voetballer naar een
Cornells
Berkhouwer:
De
werkzaamheid
beroepsvoetballer
economische
HEILOO - De huiver voor een
struikelpartij over een hem
niet vertrouwd onderwerp
maande hem aanvankelijk tot
opvallende voorzichtigheid.
Voor geen prijs wenste mr. dr.
Cornelis Berkhouwer zich te
laten tackelen door een hiaat
in zijn kennis van de materie.
De liberale afgevaardigde in
het Europese Parlement gaf
weliswaar via de telefoon
volmondig toe, dat de handel
in wat hij noemt "voetbal
spelers" hem als praatstof na
aan het hart ligt. maar voor
alsnog weerde 'Eurokees' de
eerste toenaderingspogingen
af. "Normaal gesproken", had
hij eerlijk geroepen, "ben ik
zo publiciteitsgeil als de pest.
Maar op dit terrein ben ik niet
zo thuis, al heb ik tijdens dat
vragenuur mijn zegje dan wel
gedaan".
Berkhouwer claimde bedenk
tijd, deed de belofte terug te
zullen bellen, want eerst wil
de hij op een lunchbespre-
king in Brussel nog wat nade
re informatie over "deze
zaak" vergaren.
Een dag later gaf Berkhouwer als
nog zijn fiat aan een missie naar
Heiloo. "Kom maar een kopje
thee drinken1', klonk het monter;
kennelijk had hij intussen vol
doende kennis bijeen geschraapt
om zich in te dekken tegen een
uitglijder.
In Heiloo blijkt niet veel over van
de opgewektheid, die hij een et
maal tevoren door het hoorijzer
nog zo had uitgedragen. Zijn blik
staat op somber, een geplande
tennispartij met "een vrind" kan
hij door "dat rotweer" wel op zijn
buik schrijven en hoe jammer
toch, het bezoek heeft zijn stulp
met lege handen betreden. Nog
niet voor de waarde van een pak
melk is vanuit Leiden meegeno
men, laat staan "een rekje wijn".
Hij stelt het onder het mom van
een grap vast. Maar toch, hij blijft
het als merkwaardig ei-varen dat
Nederlandse journalisten zelfs
niet op de gedachte komen de
vraagbaak met een attentie te
onthalen. In het buitenland is hij
duidelijk beter gewend, vooral de
pers uit Britse en Deense con
treien heeft hem in het verleden
al het nodige toegestopt.
De jazzy-achtergrondmuziek ver
jaagt zijn donkere stemming. De
sfeer, die hij in zijn woonstede
oproept, is Europees. Afwisse
lend in het Frans en in het Ne
derlands bespreekt hij met zijn
perfect Nederlands sprekende
Franse gade de aanvangstijd van
het souper, later op de dag. Van
enige taalstrijd blijkt dus in Hei
loo geen sprake, de Belgen kun
nen hier een voorbeeld aan ne-
De ietwat kakkineus gestemde keel
wordt geschraapt, slim als de
VVD-er is vermijdt hij vragen
door zijn kost in dictee-vorm
kenbaar te maken. De komma's,
puntkomma's, punten, dubbele
punten en uitroeptekens blaast
Berkhouwer zijn werkkamer in;
zowaar laat 'Eurokees' het
schoolmeesterlijke gebod
"schrijf op" achterwege. Uit oog
punt van fatsoen, waarschijnlijk.
Rolvastheid
Van zijn eerdere onzekerheid valt
niets meer te bespeuren, rolvast
heid heeft definitief de plaats in
genomen van de eerdere twijfel.
Hier zit duidelijk een man achter
zijn bureau, die zijn weetje weet.
Berkhouwer kiest voor een filo
sofisch begin van de 'schrijfoefe
ning'. "Toen", duikt hij ver terug
in het verleden, "het Romeinse
rijk op het punt van instorten
stond, droegen de Romeinse kei
zers hun liefde uit voor het begin
sel "da panem et carcentes". Geef
het volk brood en spelen, dus. In
het laatste kwart van deze eeuw
zie je die figuur opnieuw. Rond
het voetbalgebeuren bestaat een
enorme passieve recreatie en er
wordt tussen verschillende Ne
derlandse steden een geweldige
concurrentiestrijd gevoerd. Het
zou interessant zijn eens te on
derzoeken, welke bedragen
sommige gemeenten bereid zijn
te betalen aan de plaatselijke
clubs om hun ingezetenen te ver
gasten op de voetbalprestaties
van hun prima donna's".
Berkhouwer legt nog maar eens
een link naar de Romeinse tijd,
vergelijkt de voetbalvedetten van
nu met de gladiatoren uit het
Romeinse keizerrijk en zegt dui
delijke overeenkomsten te zien
tussen de transfers van "voetbal-
spelers" en de verkoop van die
gladiatoren in het antieke Rome.
Als adviseur van de toenmalige
NVB-club Alkmaar '54, de voor
loper in feite van het huidige AZ
'67. heeft Berkhouwer de ont
wikkeling van het betaalde voet
bal van nabij meegemaakt. "Ne
derland was in de vijftiger jaren
in vergelijking met Engeland en
Frankrijk een achtergebleven
gebied", weet hij. "Ik herinner
mij, dat rond 1954 het profvoetbal
als een zonde werd beschouwd.
Die mening bleef gehandhaafd,
totdat de KNVB in één nacht
overstag ging. Het betaalde voet
bal werd van dat moment af op
eens alleenzaligmakend. In het
midden van de zestiger jaren
neeft het betaalde voetbal in Ne
derland een geweldige vlucht ge
nomen. Dat groeiproces ging
hand in hand met de vorming van
de Europese Gemeenschap
Bijdrage
De man, die in weerwil van vele kri
tische geluiden het Europese
Parlement weigert te zien als een
machteloze club van goedbetaal
de praters en pal staat voor de
eenwording van Europa, consta
teert dat de Gemeenschap ("Dat
woord graag met een hoofdlet
ter"..) een belangrijke bijdrage
heeft geleverd aan de democrati
sering van het beroepsvoetbal.
Berkhouwer opnieuw dicterend.
"Hel in Luxemburg residerende
gerechtshof van de Gemeen
schap heeft in 1975 beslist, dat de
werkzaamheid van een beroeps-
voetballer een economische acti
viteit is en derhalve valt onder de
bepalingen van het Verdrag van
Rome. Een en ander is met name
van belang voor net vrije verkeer
van werknemers, dat krachtens
dit verdrag bestaat en dus ook
voor profvoetbaNers geldt"
Om nog maar eens aan te geven, dat
de invloeden van de Europese
Commissie wel degelijk ver rei
ken. wijst Berkhouwer in zijn
causerie op nog een succesje van
de "Brusselse autoriteiten". Het
toch logge UEFA-lichaam is nu
doordrongen van de gedachte,
dat de bepalingen van het Ver
drag van Rome in de profvoet
balwereld niet als "dode letters"
terzijde mogen worden gescho-
"Maar". bouwt Berkhouwer een
voorbehoud in zijn betoog in,
"evengoed zijn we er nog niet.
Het schijnt nog altijd voor te ko
men. dat Belgische clubs onder
ling voor een speler eci\ lager
transferbedrag vrageh dan aan
een vereniging van buiten Belgie.
En ja. dan kom je toch weer in die
vicieuze cirkel terecht van be
lemmeringen binnen de Ge
meenschap".
Rechtsgemeenschap
Fundamenteel voor de EG is vol
gens Berkhouwer, dat de Ge
meenschap een rechtsgemeen
schap vormt. "Uit dien hoofde",
laat de parlementariër weten, "is
er door de K.iad van mini t< i
het Parlement en de Commissie
een gezamenlijke verklaring op
gesteld". Daarin staat voorop de
eerbiediging van de rechten van
de mensen, die wonen m een van
de negen lidstaten van de Ge
meenschap Dit onder meer vol
gens het Universele Handvest
van de rechten van de mens en de
volgens de Europese Conventie
die valt
onder de
bepalingen
van het
Verdrag
van Rome"
'Ik heb de indruk", zegt Berkhou
wer, "dat de handel in voetbal
spelers een nogal ondoorzichtig
bedrijf is". Met de Britse ai-
gevaardige Moreland heeft hij
daarom de Commissie om ope
ning van zaken gevraagd; geïn
formeerd in hoeverre "de werke
lijke vrijheden van de beroeps
voetballers in het gedrang ko
men" "Het publiek hoort alleen
van de astronomische bedragen,
die zijn gemoeid met de over
dracht van bepaalde topvoetbal-
Iers. Er moet duidelijkheid ko
men in die zaak. Kijk, zolang er
uit het transfersysteem geen
menselijke problemen
voortvloeien, vecht ik het niét
aan. Nóg sta ik er objectief tegen
over. Maar als actief sportbeoefe
naar vind ik het verschijnsel op
zich wel merkwaardig Vandaar
dat wij, Moreland en ik. de Com
missie de suggestie hebben mee
gegeven het transfersysteem
binnen de Gemeenschap eens
goed door te gaan lichten".
Die doorlichting zal, beseft hij.
geen kwestie van \aidarg
morgen worden Nu al weet
Berkhouwer, dat het onderzoek
geruime tijd zal vergen. Hu heeft
er vrede mee. "Want als politi
cus". is zijn opvatting, "moet je
niet denken op korte termijn"
vraagstuk op dit moment niet
veel belangruker''"
andere club. Het Franse
Commissielid Davignon ver
klaarde van alle voetbalbon
den uit de EG-landen de ver
zekering te hebben gekregen,
dat na het overgangsseizoen
1978/'79 alle beperkende be
palingen uit de bondsregle-
menten zijn geschrapt. De
binnen de Gemeenschap wo
nende profvoetballer kon dus
voortaan zijn eigen keuze van
werkgever bepalen, vatte Da
vignon het verloop van de be
sprekingen met de bonden
Ook de Nederlandse gedepu
teerde van de liberale fractie
in het Europese Parlement,
mr. dr. Cornelis Berkhouwer,
liet zijn licht schijnen over dit
onderwerp. Berkhouwer
vroeg het Commissielid Da
vignon om een uitvoerig rap
port over de handel en wandel
op de Europese transfer
markt. Davignon heeft Berk
houwer toegezegd, dat de Eu
ropese Commissie de mark
ten in de negen EG-landen
uitgebreid zal gaan verken-
Jan Verheyen: geen ruilobject
