Ank v.d. Moer is
in de kou gezet
ZILVEREN GIRAF
Regisseuse Shakespeare-project
T
ZATERDAG 11 OKTOBER 1980
VARIA
PAGINA 1»
Donya Feuer: Het gaat veel over de dood, dit project
AMSTERDAM (GPD) - Ank van der Moer is alweer enige
tijd terug in de Nederlandse theaters met een programma,
samengesteld uit fragmenten uit sonetten en toneelstuk
ken van William Shakespeare. Samensteller is de En
gelsman Ted Hughes die met dit, zeg maar gerust gigan
tisch literaire karwei een weg meent te hebben gevonden
om door de collage van Shakespeare's werk heen in de
duisternis van de menselijke geest te kijken.
Hughes' werk is in Zweden voor to
neel bewerkt, de actrice Karin
Kavli heeft onder regie van regis
seuse Donya Feuer een poging
gedaan de speurtocht naar de
duisternis vorm te geven in een
theaterstuk dat zich. overigens
niet letterlijk afspeelt aan de ach
terkant van het theater met cen
traal een actrice die in tweestrijd
verkeert: vermoordt zij zichzelf of
vermoordt zij de kunst. Het is de
totale relativatie van het theater,
wellicht de totale relativatie van
het leven...
Het theaterstuk gaf regisseuse Do
nya Feuer zoveel materiaal, zo
veel inzicht in handen dat zij op
initiatief van de „Kerngroep Bij
zondere Projecten" van de Rot
terdamse Toneelraad, graag het
project in Nederland wilde her
halen met de actrice Ank van der
Moer. „Een groot actrice", zegt
Donya, „die in Nederland op een
onverantwoorde manier in de
kou is gezet..."
Het stuk heeft een ongekend per
soonlijke overdracht naar het
publiek. Nu is persoonlijk appél
theater eigen maar de thematiek
van dit stuk, gaat verder dan een
maatschappelijke misstand, ver
der dan de tragiek van een relatie.
Het gaat recht de beleving in van
het leven zelf en hoe hard die con
frontatie aankomt hangt af van de
levensfase waarin het individu in
de zaal verkeert.
Is dit niet een klus van jewelste?
Donya Feuer: „Waarom gaan we
naar theater? 't Is net als praten,
dat doen we om te weten te ko
men wat we niet wisten. Je kijkt
naar levende mensen die drama
spelen waar wij geen naam voor
hebben, maar wat zij doen herbe
vestigt onze menselijkheid. Wat
is er niet anders gedaan in onze
opvoeding dan ons van onszelf
weg te halen. Zodra een kind
glimlacht naar zijn moeder, is dat
het eerste teken dat het beseft dat
er meer zijn zoals hij. waarmee
het direct van zichzelf is verwij
derd. Dan eigenlijk al begint dat
proces dat we later slechts kun
nen omschrijven met het je le
venlang acht of negen willen zijn.
De leeftijd waarop je geluk en
liefde nog niet bent gaan benoe
men. Krampachtig probeert de
mens dit bespreekbaar te ma
ken"
„Men praat en praat, wij gebruiken
taal maar kunnen nooit onder
woorden brengen wat we werke
lijk willen zeggen. Dè actrice in
het stuk voelt dit. zij gaat in de
teksten van Shakespeare, zij
speelt het, ontsteekt in grote
woede, staat aan de rand van een
moord op zichzelf of op de kunst
omdat ze de reden, de betekenis
wil. Ze gaat tot in het diepste van
haar zelf..."
„Die gewelddadigheid van de zelf
moord, ik geloof dat iedereen of
drastisch of emotioneel met
zelfmoord heeft gespeeld of hij
zal het nog doen. De mens heeft
het leven gekregen en wil het er
gens ooit weer kwijt, en dat is dan
een tragedie. Het bewijst dat de
wereld ziek is, niet de persoon,
maar de wereld".
„Ank van der Moer is de actrice, de
speelpop, die in die wereld speelt,
leeft. Eerst is zij sentimenteel
over haar rol als spiegel van de
wereld, later wordt ze beetje bij
beetje gek tot ze daar komt waar
ze wezen moet, de bewustwor
ding dat in het niets we alles
zijn".
„In dit moment van bewustwor
ding zijn we groter dan onszelf en
vanaf dat moment kun je door
groeien, en dat is belangrijk, dat
groeien. Het maken van com
promissen. het overleven is niet
belangrijk, het vinden van het in
zicht tot in de blubber van de hel,
dat is de betekenis van dit
stuk..."
Dood
„Het gaat veel over dood, dit stuk.
Misschien is het voor veel jonge
ren moeilijk om hierja" tegen te
zeggen. Ik moet vaak aan de dich
ter Wilke denken die zei: „Je
moet zo lang leven tot je je eigen
dood kan sterven" en met lang
leven bedoelt hij dan niet: je alles
laten aanleunen. Deze produktie
is een protest tegen de bourgeoi-
sie-maatschappij, tegen de zoet-
houdende gimmicks, tegen het
negeren van wat werkelijk be
langrijk is.
„Wanneer ben je duidelijk. Als je
een vorm vindt, wordt hij gecon
sumeerd door een andere vorm
en daarna komt weer een vorm.
Dit stuk bestaat niet op een plot,
het plot definieert niets, het zit 'm
in wat er gebeurt. Het is een vorm
van theater die een „inner-pro-
ces" duidelijk maakt. Het is een
werk voor de verbeelding, een
werk voor thuis".
„Deze ervaring dit groeiproces voel
ik in Ank van der Moer, één der
grootste actrices ter wereld,
jammer dat ze Nederlandstalig is.
Het is tragisch dat deze eens ge
liefde actrice, met zo'n vracht aan
ervaring aan de kant is gezet, wat
Karin Kavli overigens ook ge
beurde".
„En niemand miste de actrices,
roddelde over hen. Wat is er dan
fout in Nederland, als je een ac
trice als Ank zo behandelt moet
er meer fout zitten. Dan zeggen
BoyEdgarp rijs
toegekend aan
Rein de Graaff
AMSTERDAM (ANP) - De
Boy-Edgarprijs voor jazz en
geïmproviseerde muziek is
dit jaar toegekend aan de pia
nist Rein de Graaf (38). De
onderscheiding, een plastiek
van Jan Wolkers en een geld
bedrag van 5.000 gulden zal
hem op 15 november worden
uitgereikt in het BIM-huis in
de hoofdstad.
De jury bestond uit J. Bernlef,
Eddie Determeyer, Aart Gi-
solf, Sipke Huisman en Han
Reiziger. In hun rapport
noemen zij de pianist 'een van
de meest actieve en eminente
voorbeelden van een musicus
die de tradities en verwor
venheden van de Afro-Ame-
rikaanse muziek op geheel ei
gen wijze heeft uitgewerkt'.
Ook wordt er op gewezen, dat
"De Graaff zich ruim twintig
jaar consequent, integer en op
hoog niveau heeft bezig ge
houden met de ontwikkeling
van een muzikale taal, waar
bij zijn enorme harmonische
intuitie en melodische vin
dingrijkheid opvallen. Hij
kan volgens de jury be
schouwd worden als een
veelzijdig musicus die door
zijn veelvuldig optreden in
binnen- en buitenland een
breed publiek kennis heeft la
ten maken met jazzmuziek.
jullie „nee" tegen ervaring, het
enige dat we nodig hebben. Dan
moete we onze waarden verande
ren. Ik deed het zelf. Ik werkte
met Ingmar Bergman en ik be
greep niets van hem maar ik heb
geleerd te leren dat er meer is en
dat dat tijd kost om het te vinden.
Mii werd het beetje bij beetje hel
derder en zo moet het voor een
publiek ook zijn als ze naar Ank
luisteren. Hier moét een jong
publiek naar komen kijken".
Referentie
„Was ik een Nederlandse, ik zou
pleiten voor een gezelschap met
acteurs en actrices aan wie de
meest extreme eisen kunnen
worden gesteld. Mensen met
volledige capaciteit. Laat de an
deren dan maar Strauss spelen,
dat is goed, we moeten groeien,
maar er moet een referentie zijn
met mensen met de diepste erva
ring, die als in dit theaterstuk de
achterkant van het theater ken-
Het Shakespeare-project is 13 en
14 oktober te zien in het HOT-
theater in Den Haag.
DEUGNl&TGEEN. RESPECT
VOOR OUDEREN, Me.? MAAR l<
ZAL. JE LEREN!
JTIG TERUG MAAR
l DE KUNIÊK
V-VOOftZICMTlG
A UW WW
DIE UEU6P VAN TEGEN -
WOORDIG.BENGELS Z'JN
HET. ALLEMAAL
Behalve jy can,
PANDA.
WAr JE ZEGT!
tjEEFT
/wrtvooPD op
'stèé'
£(AAT HET ALTLI t>
PB^EAJEAI Ad H<jAJ l/ADE P
.Me.r PB Ai/ro heeft
FRED BASSET
De belevenissen van Jommeke J
Ze zullen 'immers langs hier moeten
komen. De uitgedoofde vulkaan staat
op het plan
VTSKOEKJES MET
tuurlgk ook ander
een eetlepel citroensap.
Fruit een ragfijn ge
snipperd uit,i' Neem
het visvlees van de graat
en verwijder velletjes cn
kleine graatjes. Snijd
het visvlees fijn en
cn fijngemaakte brood
door en resterend vocht,
gefruite ui. een eeOepvl
bloem, rout, royaal
versgemalen peper
Kneed er stevige
..koekjes-' van en be
stuif deze met bloem.
Wentel ze dan door los
geklopt ei en als laatste
door wat klein gehakte
t een beetje
Agenda
Leidse bioscopen
LUXOR: "American gigolo", da. 14.30,
19.00 en 21.15 uur, zo. 14.15, 16.30, 19.00
'en 21.15 uur, 16jr.
Nachtvoorstelling: "The human factor",
vr en za. 23.30 uur, 16 jr.
CAMERA "De peetvader 2", do. tm. zo.
20.00 uur, 12 jr.
"Serpico", ma., di. en woe. 19.00 en 21.15
uur, 16 jr.
Kindermatinee: "Winnetou, groot op
perhoofd", za., zo. en woe. 13.30 uur.
Nachtvoorstelling: "Easy rider", do., vr.
en za. 23.30 uur. 16 jr.
LIDO 1: "Vrouwenstad", da. 20.00 uur,
16 jr.
LIDO 2: "In de greep van de zombies",
da. 14.30,19.00 en 21.15 uur, zo. ook 16.45
uur, 16 jr.
LIDO 3: "What's new pussycat", do., vr.,
ma. en di. 14.30,19.00 en 21.15 uur, woe.,
za., en zo. 19.00 en 21.15 uur, 12 jr.
Kindermatinee: "Superster Goofy", za.,
zo. en woe. 14.30 uur, zo. ook 16.45 uur
STUDIO: "The black hole", da. 19.00 en
21.15 uur, do., vr.. ma. en di. ook 14.30
uur. al.
Kindermatinee: "Jungleboek", za., zo.
en woe. 14.30 uur, zo. ook 16.45 uur.
TRIANON: "Het teken van het beest",
da. 14.30,19.00 en 21.15 uur, zo. ook 16.45
uur, 16 jr.
REX: "Bad Penny", da. 14.30, 19.00 ei
21.15 uur, zo. ook 16.45 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: "The hottest show ii
town", vr. en za. 23.30 uur, 16 jr.
Bioscopen Alphen
EURO 1: "Het teken van het beest", da
13.45, 18.45 en 21.15 uur, zo. ook 16.15
uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: "Cannonball", za.
00.15 uur, 16 jr.
EURO 2: "The big red one", da. 14.00.
19.00 en 21.30 uur, zo. 16.30,19.00 en 21.30
uur, za. en woe. alléén 19.00 en 21.30 uur,
za. ook 00.15 uur, 16 jr.
Kindermatinee: "Tweety", za., zo. en
woe. 14.00 uur.
EURO 3: "Zombie holocaust", da. 13 30,
18.30 en 21.00 uur, zo. ook 16.00 uur, 16jr.
Nachtvoorstelling: "The Choirboys", za.
00.15 uur, 16 jr.
EURO 4: "American gigolo", da. 13.30,
18.30 en 21.00 ur. zo. ook 16.00 uur, 16 jr
Nachtvoorstelling "Baby face", za. 00.15
uur, 18 jr.
Bioscoop Voorschoten
GREENWAY: "Monthy Python s üfe of
Brian", do. en woe. 20.30 uur, vr. en za.
19.00 uur. zo. 18.15 uur, 16 jr.
"I neer promised you a rosegarden", vr.
en za. 21.15 uur, zo. 20.45 uur, ma. en di.
20.30 uur, 16 jr.
Kindermatinee: "Jungleboek", za., zo.
LEIDEN - Galerie van de Vlist, Boter
markt 3, Rob Clous, kleuretsen 16 sep
tember t/m 31 oktober. Geopend: dins
dag t/m zaterdag 10.00 - 17.00 uur, don
derdagavond 19.00-21.00 uur.
natuursteen tot bouwsteen".
Kunstcentrum Lange Mare: expositie li
tho's van Henk Hollebeek. Tot half ok
tober. Geopend: donderdagavond van
18-21 uur, zaterdag van 10-17 uur.
Museum
straat 1, t
ling: Bazaar. Marktsteden in Noord-Af-
ghanistan met diaklankbeeld en diverse
■Hms. Geopend ma t'm za van 10-17 uur
en op zon- en feestdagen van 13-17 uur
Galerie Denise Stephan: Arthur Stam
expositie Bakkersteeg 18 Leiden. De
tentoonstelling duurt t/m 17 november,
geopend van 2-6 uur zaterdag- en zon
dagmiddag.
Academiegebouw. Rapenburg 73, Urs.
Pannenmuller, oktober, ma. t/m vrij. 9
tot 17 uur.
Nieuw in Leiden
Lak Foyer. Levendaal 150, etsen van
Saskia Splinter, oktober, ma. t/m vrn 10
tot 18 uur.
WASSENAAR - Auberge de Kieviet,
Stoeplaan 27. eerste Europese expositie
van de Braziliaanse kunstschilder Hi-
romiti Kamada.
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur. (Diacones-
"senhuis) en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur Elisabeth-ziekenhuis.)
Bezoekuren
ziekenhuizen
Dlaconessenhuis:
Middagbezoekuur 13.45-14.30 uur.
Avondbezoekuur 18.30-J9.30 uur.
Kraamafdcling: vaders extra van
18.00-18.30 uur. Kinderafdeling dage
lijks van 14 00-19.00 uur. (Niet meer dan
2 bezoekers per patiënt).
Sportmedisch Advies Centrum, blessu-
icspreekuur: Elisabethziekenhuis. Lei
derdorp, 's maandags van 19.30-20.30
Kraamafdeling: dag. van 11.15-12.00 uur
(alleen voor echtgenoot) en van
18.30-19.30 uur. Baby show laatste kwar
tier van avondbezoek.
Kinderafdeling: dag. van 15.00-18.30
Academisch Ziekenhuis
Voor alle patiënten i behalve kinderen)
zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.30 uur
Voor de prematurenafdeling gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor ou
ders)
Maandag t/m vrijdag
1830-18.45 uur
Zaterdag en zondag:
14.45-15J00 uur.
Bezoek aan ernstige patiënten: wanne*.,
voor ernstige patiënten doorlopend be
zoek wordt toegestaan kan de hoofdver
pleegkundige hiervoor speciale kaarten
verstrekken.
Bezoektijden Kinderkliniek:
Dagelijks:
15.00-15.45 uur
18.30-19.00 uur
Bezoektijden kinderafdeling:
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.00 uur
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le en 2e klas 11-1130;
13.30-14 15 en 18 30-19.30 uur 3e klas
13.30-14.15 en 18 30-19.30 uur Kraamaf-
deling 13.30-14.45 alleen voor echtgeno
ten 19-20 uur. Kinderafdeling voor ou-
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bq het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip-
lol (020-175000).
ludcrl/lieuiu&
11 oktober 1980
- Een koopman op Tessel,dezer
dagen van een reis naar Am
sterdam teruggekeerd, zat 's
avonds zijne kas op te maken,
toen een zijner zwagers binnen
trad. De koopman, die onder
zijne papieren een bon voor 25
sigaren had in den vorm van
een bankbiljet, overhandigde
dit voor de grap aan zijn zwa
ger met de woorden: "Ziedaar,
ik heb goede zaken gedaan, die
25 gulden zijn voor jou". Dank
baar en verrast drukte de zwa
ger den milden gever de hand en
verwijderde zich in de geluk
kigste stemming, terwijl de
koopman moeite haa om zijn ui-
chen te bedwingen over het wel
slagen der fopperij. Toen de'
man echter den volgenden dag
nog eens zijne papieren nakeek,
ontdekte hij tot zijn schrik dat
h ij bij vergissing een echt bank
biljet gegeven en den bon nog tn
zijn tasch had. Het bedwingen
van zijn lachen viel hem thans
niet moeilijk meer
-Uit Christionto 'thans Oslo.
Red.) wordt bericht, dat onge
veer twee derden der stad, de
Domkerk en het postkantoor, 's
nachts door brand zijn vernield.
De vlammen werden door een
hevigen wind al verder en ver
der gedreven. Duizenden zijn
zonder dak.
Vijftig jaar geleden:
- In de laatste dagen zijn in
verschillende streken van Sile-
zic menschen door herten aan
gevallen. Bij Gross-Neudorf
werd een houtvester door een
hert met het gewei bewerkt en
zwaar gewond, zoodat hij in
?rnstigen toestand in een zie
kenhuis moest ioorden opgeno
men. In de buurt van Pirschgan
werd een arbeider eveneens
zioaar getoond. Bij Mochau was
een groepje wandelaars getuige
van een duel tusschen twee her
ten. Plotseling bemerkten de
dieren de toeschouwers en ren
den met het getoet i>ooruit op hen
af. De wandelaars konden zich
nog bijtijds in een paar boo men
veiligheid -tellen. Langer
dan vier uur b.even de herten
woedend bij de boo men staan en
eerst nadat zij verdwenen wa
ren waagden de wandelaars
hetuit hun schuilplaats te voor
schijn te komen
