Vanessa Redgrave ontroert in tv-film over Auschwitz Ltidsenhage vlakbij: tg)*» Gigantische groei in kopieren van muziek toegeljcht {\%W[RrQgrarnma\ Artistieke prestatie van ongekend niveau LEZERS SCHRIJVEN DONDERDAG 2 OKTOBER 1980 AMSTERDAM (GPD) - Het kopiëren van mu ziek op banden en blan co cassettes neemt gi gantische vormen aan. Vorig jaar werd er 47 miljoen uur opgeno men van de radio en grammofoonplaten. Wordt de gemiddelde speelduur van een el pee op 40 minuten ge steld, dan zouden er 70 miljoen elpees zijn ge kopieerd, waarover geen rechten of andere vergoedingen zijn be taald. Dat komt overeen met een bedrag van 129 miljoen gulden dat mu- ziekauteurs, uitvoeren de artiesten en de pla tenbranche onthouden wordt. Dat blijkt uit een onderzoek dat is verricht door de Stichting voor Economisch Onderzoek van de Amsterdamse univer siteit in opdracht van de Stem ra (auteursrechten) en de Nederlandse Vereniging van Producenten en Impor ters van beeld- en geluidsdra gers (NVPI). Het rapport, „De Thuiskopie" genoemd, is gis termiddag in Amsterdam iniAmsterdam gepresen teerd. Het thuiskopiëren wordt in de platenwereld beschouwd als de belangrijkste oorzaak van de slechte gang van zaken in de platenindustrie. Sinds 1976 is het aantal uren muziek dat op de band werd gezet bijna verdubbeld. Van radio en televisie wordt nog steeds het meeste opgenomen (79 procent), maar ook eigen pla ten (38 procent) en platen van anderen (47 procent) worden veelvuldig gekopieerd. Voor Stemra en NVPI is het duide lijk dat op zo grote schaal ge kopieerd wordt omdat het veel goedkoper is dan het aanschaffen van een elpee of een musicassette. Er wordt weinig geloof gehecht aan de opvatting dat de thuiskopie kwalitatief beter zou zijn dan de geluidskwaliteit van de oorspronkelijke plaat of mu sicassette. De gemiddelde prijs van een blanco cassette is vijf gulden, maar de meeste i talen er veel minder voor. Blanco cassettes worden te genwoordig voor enkele dubbeltjes uit Taiwan geïm porteerd en voor niet veel meer dan een gulden op de Nederlandse markt gebracht De totale verkoop van blanco cassettes werd vorig jaar ge schat op 30 a 40 mihoen stuks. In de lage aanschafprijs van de ze bandjes schuilt volgens Stemra en NVPI de grote aan trekkingskracht voor het publiek, „dat niet wakker ligt van de oneerlijkheid of de on rechtmatigheid ten opzichte van auteurs, artiesten en pla tenmaatschappijen". Deze „wantoestand" mag niet lan ger voortduren. Een compen satie voor de geleden schade van de zijde van de overheid mag niet langer uitblijven, al dus Stemra en NVPI. (Van onze correspondent Henk Kolb) WASHINGTON - De Britse actrice Vanessa Redgrave kreeg enkele jaren (GPD) geleden een Oscar voor haar rol in de film 'Julia' als een vrouw die haar leven geeft voor het redden van joden op weg naar de vernietigingskam pen. Tijdens de doorgaans feestelijke uitreiking van deze 'Academy Award' maakte zij van de gelegenheid gebruik om ten overstaan van de Amerikaanse natie een tirade te houden tegen het 'zionistisch gepeupel.' Dinsdagavond speelde dezelfde Vanessa Redgrave tijdens een tv- film van drie uur 'Spelen om te leven', de rol van een overlevende van Auschwitz, Fania Fenelon, die in het orkest van het vrou wenkamp, voor executie ge spaard bleef. Het zijn, in de woorden van bevoegde critici, vermoedelijk de beste uren televi sie, die in de Verenigde Staten ooit zijn uitgezonden, maar Van essa Redgrave heeft aan de her inneringen van de Franse zange res Fenelon, in een script van de befaamde schrijver Arthur Mil ler, een nauwelijks toereikend te beschrijven dimensie gege- Maar Fania Fenelon, die zo'n an derhalve meter hoog is, is niet van plan om te zien wat Redgrave en Miller van haar herinneringen hebben overgelaten. Zij wilde' Redgrave, vanwege haar provo cerende uitlatingen tijdens de Oscar-festiviteiten, niet voor de hoofdrol en zij vindt dat Arthur Millers schrijfsels haar geen recht meer doen. Fenelon is een vechtlustige oudere dame, die zich niet kan vinden in de van alle illusies ontdane hopeloosheid die Arthur Miller haar in zijn bewer king heeft toebedeeld. En wat Redgrave betreft „Vanessa Redgrave maakt mijn erfenis tot een nachtmerrie. Auschwitz was mijn doodsangst, mijn pijn", schrijft zij in ingezonden brieven, die soms worden geplaatst. En Redgrave? De vrouw van het 'zionistisch gepeupel', die van deze rol zo'n monumentale ge beurtenis maakte? Nadat zij haar werk aan de film had. beëindigd, spoorde zij, terug in Londen, collega's aan geen Israëlische produkten te kopen. Want, zou zij hebben gezegd, „Israël is een ra cistische staat". Zodoende is het duidelijk dat de Amerikaanse televisiekijkers en ongetwijfeld die in zeer veel an dere landen later, te maken krij gen met een merkwaardig feno meen: kunst, een artistieke pres tatie van de grootste allure, die geheel in strijd lijkt met de poli tieke opvattingen van de uitvoe rende kunstenaar. Fania Fenelon zegt dat zij in Londen vier uur met Vanessa Redgrave heeft ge redetwist. Fenelon zegt tegen Redgrave dat zij haar niet wenst („Zij is een fanatica, ik niet") voor de rol Redgrave op haar beurt verhaalt van haar bewondering voor aja- tollah Chomeini en zegt, in Fe- nelons versie: „Ik ben het met de ajatollah eens als hij zegt dat alle joden moeten worden verdron ken". Als Fenelon zich onthutst betoont corrigeert de actrice haastig: „Ik bedoel de joden niet. Ik hou van de joden. Ik bedoel Israël". Joods-Amaerika is dan ook tame lijk massaal in verzet gekomen tegen de CBS-onderneming. Het joods Congres, de liga tegen las ter van de organisatie B'nai B'rith onder meer hebben joodse kij kers opgeroepen niet op CBS af te stemmen voor deze uitzending. In Hollywood demonstreerden zo'n 100 mensen: vooreen boycot van de film en tegen Redgrave. Een pop, die Vanessa moest voorstellen, werd buiten de CBS- studio's verbrand. En ook het nog maar kort geleden geopende Si mon Wiesenthal-centrum voor studie van de jodenvervolging van de Yeshiva-universiteit in Los Angeles, schaarde zich ach ter een oproep tot boycot Het centrum richtte zich per brief tot belangrijke adverteerders op de nationale televisie, om te laten weten hoe een stuk joods Ameri ka dacht over het feit dat Redgra ve, uitgerekend Redgrave, was gekozen voor de rol van Fenelon. Dat hielp, want de Cola-fabrikan ten, de producencen van kauw gom, van deegprodukten, zoute koekjes, auto's, zeep, scheerap- paraten en glimprodukten voor de huishouding, beloofden niet te zullen adverteren. CBS liet zijn tarieven zakken. In plaats van 90.000 dollar per spot voor een halve minuut, werd de advertentieruimte aangeboden voor 30.000 dollar en dat is niet mis voor een uizending, die zowel vanwege de controverse als van wege zijn artistieke kwaliteiten (ADVERTENTIE) Of je nou uit Den Haag komt, Scheveningen, Leiden, Zoetermeer, Wassenaar, Leidschendam, Voorschoten of Voorburg: Leidsenhage is altijd vlakbij! En je vindt er honderd-ent winkels en 't is er oergezellig en er is volop gratis parkeerruimte... Een fragment uit de indrukwekkende televisiefilm "Playing for time" veel kijkers moet hebben getrok ken. Het is een wat ironisch gege ven, dat vooral de advertenties voor oogdruppels, mij zijn bij gebleven. En hoewel CBS verklaarde uit pië teit het programma slechts vier keer in drie uur (in plaats van om de tien minuten of daaromtrent) voor publiciteit te zullen onder breken, bleek uit de montage van de film duidelijk dat op meer was gerekend. CBS heeft alle protesten als een aantasting van de artistieke vrij heid van de hand gewezen - de mevrouw die met het aantrekken van de actrices en acteurs was belast is zelf jodin, maar bleef bij haar keuze, omdat Redgrave de beste keuze naar haar smaak was. De Britse kunstenares nam zelfs piano- en zanglessen om ook dat onderdeel van de rol zelf te kun nen vertolken. Ze kan niet piano spelen en zingen, maar de twee aria's uit 'Madame Butterfly' die zij voor een van de op opera beze ten commandante van het vrou wenkamp eruit brengt, vormen hoogst aangrijpende passa- Historisch klopt het spel niet hele maal en soms zelfs helemaal niet en het is een typisch Amerikaans trekje om de knappe, onberispe lijk ogende kamparts Mengele het uiterlijk te geven van een Heinrich Himmler, met vreemde muzikale passie en de bekende montuurloze brilleglazen. Miller was het kennelijk niet om een historisch document te doen, maar om een docu-drama, dat de waarheid niet onvoorwaardelijk getrouw volgt. De gebeurtenis sen zijn opgehangen aan clichés, want dat zijn herkenningspunten die bijblijven uit een periode die al bijna 40 jaar tot de geschiede nis lijkt te behoren. Al is het voor de overlevenden nog een dage lijkse onvermijdelijke niet te ontlopen waarheid, waaraan het leven van vandaag wordt afgeme ten. WINKELCENTRUM LEIDSENHAGE, LEIDSCHENDAM Orgel(stad) Met enig plezier heb ik het ingezon den stukje van Jan Doovegelezen. Ik ben het met hem eens dat de krant leerzaam kan zijn, vooral wanneer het om dingen gaat die hij "helemaal niet wist". Zo bij voorbeeld de "Werckmeistertem- peratuur", die niets, maar dan ook niets te maken heeft met Cel sius en Fahrenheit. Dit te veron derstellen is een blunder van de eerste orde. Jan Doove moet om terzake kundig te worden, niet alleen titels van boeken lezen maar ook de inhoud. Maar een gewoon boek over Algemene mu ziekleer" is ook voldoende. Wat betreft de persconferentie van de Stichting Leiden 600 jaar or- geLstad.moet ik Jan Doove wijzen op de aanwezigheid van vele van mijn collega's van andere bladen Allen hebben aantekeningen ge maakt van hetgeen Jan D<x>ve te vertellen had. Met een enkele heb ik later die aantekeningen ver geleken,bij anderen was dat met nodig omdat het resultaat in de krant stond (lees de Leidse Post van 24 september jXDe festivi teiten spelen zich af van 30 april tot 26 juni. Jan Doove heeft wel degelijk concerten gepland m de Pieterskerk. N. b. heeft hij deze kerk genoemd in de rij van 11 or gelconcerten, zoals hij zei: in de Hooglandse kerk.in de Ma rekerk in de Pieterskerk, Lutherse kerk. Hartebrugkerk en Waalse Kerk. Alleen bij de laatste maakte hij een restrictie. Edoch, het orgel van de Pieterskerk is vóór 1982 nog niet bespeelbaar. In de Har tebrugkerk vinden om die tijd andere festiviteiten plaats in verband met de voltooide restau ratie van het orgel, waartoe or ganist Jan Schmitz en de zijnen zoveel hebben bijgedragen. Men heeft daar geen behoefte aan de plannetjes ucm Jan Doove. zo deelde men ons van bevoegde zij de mede. De volijverige Jan Doove heeft twee data genoemd. De eerste is 39 april met festiviteiten in de ka mer van B en W. de Burgerzaal, de Raadszaal en de koffiekamer van het Stadhuis Maar omdat op die dag de bekende "lintjesregen" Maar het conflict ligt er. Ook in de tekst. Moet men wel overleven als de muziek die men speelt een hoerendienst betekent tegenover de Duitsers? Wordt het overleven belangrijker dan het waarom er van. De joodse violiste, die wil le ven om in Israël kinderen te kun nen baren, krijgt van Redgrave via Miller een afgrijselijk weer woord: „Natuurlijk is dat goed, als je jezelf dan maar puur weet te houden" Spelen om te leven' ('Playing for time') ontstijgt verre aan de bij tijden belachelijke vertekening en goedkoopte van NBC's 'Holo caust'. Niet omdat de moorden, de crematies en dat soort 'action' zijn uitgebuit. Nee, het is het ver haal van een groep vrouwen, met snerpende viooltjes in de handen en gierende cello's tussen uitge mergelde knieën in hun reacties op de vernietiging die zij wanho pig weten te ontlopen. Op een enkele na. Slecht spelen betekent vernietiging. Honger betekent prostitutie soms. 'Playing for time' is een blik in het graf waaraan eerbied niet ont breekt. De vraag blijft in hoeverre kunst gewoon op zichzelf staat, politieke overtuiging ten spijt. Mengelberg, de befaamde Ne derlandse dirigent, heeft ten slot te voor de Duitsers gespeeld en ook onder die omstandigheden bleef Beethoven mooi klin ken. De vraag is of kunst tevens geloof waardig moet zijn. Zo niet dan is het een kwestie van virtuositeit, zonder meer. En van veralgeme nisering: rassenmoord moet worden aangeklaagd - in dit ge val ging het om joden. En er is verschil tussen joden in het al gemeen en zionisten. En dus kan Vanessa Redgrave zich altijd verdedigen. Wat het meest verbijstert is dat het is gebeurd. De verschrikking is de vaststelling dat 'Duitsers ook menselijke wezens zijn' en dat dit de gruwel onverklaarbaar maakt. Misschien wordt Playing for ti me', dat eigenlijk gewoon 'tijd- rekken' betekent, in Nederland wel uitgezonden op een ogenblik dat Menten net gezond genoeg is om naar de televisie te kijken. Want waren de muzikanten, die krassende marsen speelden bij het legen van de treinen naar de gaskamers, handlangers - zoals Menten - of zijn het doden die bij nader inzien tot leven zijn ver oordeeld? De film is in Nederland op zijn vroegst over een half jaar op het televisiescherm te verwachten. De drie omroeporganisaties, die belangstelling voor 'Playing for time' hebben getoond, zijn VPRO, AVRO en TROS. plaats heeft met alle drukte daar omheen, valt het te bezien of men daar behoefte zal hebben aan openbare (gratis toegankelijke) concerten van de Stichting Lei den 600 jaarorgelstad. De tweede datum die Jan Doove noemde u>as 30 mei. ipet een "jubilagecon- cert",feen drielandenconcert met koren uit OxfordKrefeld en met Nederlandse ensemblesin de Stadsgehoorzaal.Op die datum is de Stadsgehoorzaal inderdaad geclaimd, maar met door de Stichting Leiden 600 jaar orgel- stad. Jan Doove heeft met de zijnen wel plannen bekend gemaakt, echter zonder overleg met de desbetref fende instanties. Goede wijn behoeft geen krans. Zo zal Edward Witsenburg mij dat "van" met kwalijk nemen.omdat hij geen behoefte heeft aan "de la ge adelstand"(zoals door Jan Doove aangeduid), ook niet hono- Ik was verrast dat Jan Doove. zoals hij schreef, "mijn werken heeft verzameld". Ik heb dat nooit ge daan. Zijn schrifturen gingen bij mij altijd direct de prullenbak m. BEP RIJNDERS NEDERLAND 1 18.00 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS) 18.30 - Sesamstraat (NOS) 18.45 - Paspoort voor Turken (NOS) 18.55 - Journaal (NOS) 18.59 - Wollie's wereld (NCRV) 19.05 - Lucy en Mr. Mooney, tv-serie (NCRV) 19.30 - Ja, natuurlijk (NCRV) 21.00 - Les Sylphides, ballet (NCRV) 21.37 - Journaal (NOS) 21.55 - Den Haag vandaag (NOS) 21.10 - Het gedroomde boek, tv-film (NOS) 23.05 - Journaal (NOS) NEDERLAND 2 18.00 - Nieuws voor doven en slechthorende slechthorenden 18.25 - Welzijnsplan, le cyclus, les 1 (TELEAC) 18.55 - Journaal (NOS) 18.59 - Pinokio (VARA) 19.25 - J.J. de Bom v.h. de Kindervriend (VARA) 20.00 - Journaal (NOS) 20.27 - Merijntje Gijzen's jeugd, tv-serie (VARA) 21.20 - Achter het nieuws (VARA) 22.20 - Edward de veroveraar, tv-spel (VARA) 22.45 - De ombudsman (VARA) 23.40 - Journaal (NOS) DUITSE TV DUITSLAND I JG. PROGR.: NDR 18 00 Inform, progr. 18.30 Actual. 18.45 Kleuterse- rie. 18.55 Licht progr. 19.25 Sport. 19 59 Progr overz. WDR 18.00 Lie- ben Sie Kishon, tv-serie. 18.1 .Auf Achse, tv-serie. 19.15 Actual. 19.45 Das Knminalmagazin, tv-se- ne). 20.00 Journ. Aansl.: Verkiezin gen. 20.15 Discussie. Ong. 22.45 Ac tual. Ong. 23.15 Niagara, speelfilm. One. 0.40- D UITSLA ND II 00 Gevar. kinder- progr. 18.30 Inform, serie. 19.00 In form, film. 19.15Weekjournaalin het Engels. 19 30 Cursus Engels. 20.00 Joum. 20.15 Inform, serie. 20.20 Der Kongress tanzt, speelfilm. 21.45 Cult. magaz. 22.30 Gesprek. 23.15-23.45 Reportage. DUITSLAND III WDR gevar. kinderprogr. 18.30 Cur sus psycholgie. 19.00 Reportage. 19 45 Journal 3. 20.00 Journ. 20.15 Rejeanne Padovani. speelfilm. 21.45 Inform, progr. 22.30 Actueel magaz. BELGISCHE TV BELGIË VLAAMS 18.00 Poppenfilmseiie. 18.05 Inform, kinderprogr 18 35 Jeugdserie 19 00 Korte film. 19 05 Sport. 19.35 Meded en Morgen. 19.45 Journ. 20 10 Dag boek van een herdershond, tv-serie. 21.15 Panorama. 22.05 Dallas, tv-se rie. 22.50-23 05 Joum T8.00Poppenfilmserie. 18.05 Inform kinderprogr. 18.35 Jeugdserie. 19.00 Korte film. 19.05 Sport 19.35 Meded. en Morgen. 19.45 Joum. 20.10 Film- rubriek. 21.00 De collega's, tv-sene. 21.50-22.30 Wetensch. progr. De NCRV zendt vanavond een Russisch balletprogramma uit. Het gaat om het romantische, door Fokine gechoreografeerde ballet 'Les Sylphides', dat in zijn huidige vorm voor het eerst in 1909 in Parijs werd opgevoerd. De uitvoerenden zijn Natalja Besmertno- wa, Alexander Bogatirjov, Galina Kozlowa, Irina Konna en het corps de ballet van het befaamde Bolsjoigezelschap. Nederland 1 21.00 uur). Aan de Vlaamse auteur Maurice Gilliams 80) zal op 4 oktober in Amsterdam de Staatsprijs der Nederlandse Letteren worden uitge reikt. Ter gelegenheid hiervan zendt de NOS vanavond de door de Vlaamse televisie geproduceerde film 'Het gedroomde boek' uit De film is geïnspireerd op het verzamelde werk van Williams. 'Vita Brevis'. De hoofdpersoon is Elias, een dromerige jongen, die om ringd door kasteelmuren, antiek en ook wel mensen op zoek is naar zichzelf. Zijn moeder heeft hem als kind beladen met een innerlijk heid en wereldvreemdheid die hem bezwaart. Zij tracht met een zweem van schuldgevoel haar letterlijke en figuurlijke afwezigheid te compenseren door een enigszins gemaakte speelsheid. Door het achtergelaten kind te spelen, tracht Elias de aandacht op zich te vestigen. Door zijn tante, een theatrale vrouw die een ongelukkige liefde heeft gehad, wordt hij in verwarring gebracht. Zijn neef Aloysius verlaat de familie en kiest voor het amntuur. Elias blijft eenzaam achter en noteert zijn gevoelens in een "poëtisch geheim schrift". DONDERDAG 2 OKTOBER HILVERSUM I VRIJDAG 3 OKTOBER HILVERSUM I 17.02 En zo hoort het ook! Heilskwartier. 19 02 (S) De wereld zingt Gods lof. 19.53 (S) Lichtsein. 20.03 (S) Kerkorgelconcert 20.35 (S) Literama-donderdag. 21. 2 (S) Op de vrije toer. 22.02 (S) NCRV-Donderdag-Sport 22 50 (S) Politiek bekeken. NOS: 23.02-24 HILVERSUM II (S) Met het oog op morgen. KRO: 0.02 (S) De Nachtspiegel 1.02 (S) Tussen de hoezen met Winfried Po- vel. 03.02 (S) Herrie of Harry op I. 6.02 (S) Country time. 6.50 Het le vende Woord. Ieder heel uur r Echo. 7 13 Evei Echo). 9.03 Anne Hans van WiUigenburg."( 13.03 Ech> 14.02 "5 x 3" 15.02 Op de Valreep, KRO 7 03 wen. (8 03 Egmond. 12.03 HILVERSUM II ikon; kleur. 18.35 DE VRIJE GEDACHTE: Francisco Ferrer. 18.50 P.P.: Uitz. van de CPN. 19 00 AVRO zohoorjenogeens wat 19.20 In de kaart gespeeld. 21.0 Internationale Orgeldagen Ryns- Saxofoon en Marimba 23.15 Jazz Spectrum. 23.55-24 00 Nws. dio hilversum y .der- dag c oktober HILVERSUM III NOS 18 03 (S) De Avondspits met de Natmnale Hitparade TROS 19 02 (S) Poster (40) 20 2 ,S) Ferry Maat s Soul Show. 22 02 (S) Sesjun. 23.02-24 00 LP- werk. dio hilversum 0 der- daggoktober a; nws. 7.02iS» Groot en klein. 9 00 Nws 9 02 (S) VARA-Klassiek 10 20 (Si Muziek van formaat vocale composities 12.00 Nws 12 02 (S) Tussen de mid dag Bartok Kwartet klassieke mu ziek 13 00 Het zout in de pap 13.25 (S) Miroirs - Maunce RaveL klassie ke mu/i.-k M lid N v. 14 2 (S) Feest der herkenning concer ten van Vivaldi 15 00 (S) Fragmen ten uit 'II Lombardi alia pr>ma cro- ciata'. van Verdi. 16 00 Het zout in de pap 16 25-17 00 (S) Serenade in D gr t KV 185, Mozart klassieke mu- VPRO. (7.30, 8.00 en 8.30 Nws 9 0 Gym. voor de vrouw 9 10 Water standen 9 15 Expres-VPRO. NCRV: 10.30 Steden van Europa Berlijn 1 NOS: 10 45 Werkbank 10 55AVR(J: De Nederlandse Schoolradio. 111 Switch on TROS: 11.20 Week in week uit. 12.26 Meded. voor land- en tuinbouw. 12.30 Nws. 12 36 Aktua. NOS 13 00 Nws. 13.11 Meer over minder. 14.20 Op de zeepkistkomt u maar 14 45 t Kan van nut zijn. 15 30 Van OOM red VOO* 17 00 IN- FO-radio 17 24 Meded. 17.30 Nws. HILVERSUM III Ieder heel uur nieuws EO 7 02 Ronduit op drie 8 03 EO-Metter- daad-Memo. 8.05 Tydsein 9 u.( De Muzikale Fruitmand 10 03 Muziek Motief NCRV II 3 Pop Non Stop. 12.03 Goeiemiddag. VOO 14 03 De tipparade 15 20 Pop- joum. 15 30 De Top-40 (16 45 Con- HILVERSL'M IV NOS 7 00 Nws. 7 02 Vroeg Klassiek. 9 00 Nws. 9 02 Muziek uit de Midde leeuwen en de Renaissance 9 S5 Vrydagmorgenconcert Koor en Symfonie Orkest en ORK Klass muziek. VOO 1100 Muziek voor miljoenen 12 00 Nws 12 02 Muzick- kwis EO 13 00 Klass Klankjuwe len. 14 00 Nws 14 02 Theologische erkenning 14.20 Orgelbespeling

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1980 | | pagina 5