Leidsch Dagblad | 1980 | 20 september 1980 | pagina 31

Geschiedenis van China

Voortbestaan hangt
af van het klimaat

m

Peking

en

Hongkong

Het verschil tussen
China en Taiwan

Wereldwijd onderzoek op gang gebracht

T

ZATERDAG 20 SEPTEMBER 1980

EXTRA

PAGINA 31

In het onmetelijk grote land China wonen meer dan één
miljard mensen. Al die mensen praten Chinees, maar er
zijn een paar soorten Chinees. De taal, waardoor veel
mensen met elkaar kunnen praten heet het Mandarijn
Chinees.

De landbouwprodukten zijn: rijst, tarwe, aardappelen,
thee, soja en katoen. Verder is er veeteelt en industrie.

De hoofdstad is Peking.

Eeuwen en eeuwen is China
een keizerrijk geweest. De
bevolking was arm en er
was veel corruptie. Dat wil
zeggen, dat belangrijke
mensen om geld te verdie
nen logen en bedrogen.

De meeste mensen waren boer en
op het platteland had je rijke
landeigenaren die voor heel veel
geld een stukje land aan een arme
boerenfamilie verpachtten.

Toen er vanuit Europa belangstel
ling voor China ontstond ging het
steeds slechter met de keizer. In
1912 trad de keizer af. Hierna
heeft het lang gerommeld in Chi
na. Er ontstond een strijd tussen
aanhangers van de Communisten
en aanhangers van de Kwo Min
Tang, een grote landelijke partij.
De communisten wonnen uit
eindelijk en in 1949 werd de Chi
nese Volksrepubliek gesticht.

De leider van de communisten was
Mao Tse Toeng. Er veranderde
veel in China. De landbouw werd
erg belangrijk, maar ook de in
dustrie werd opgezet. Jaren was
het toen erg rustig, maar in 1966
was er de zogenaamde Culturele
revolutie. Toen werden er nog
meer dingen veranderd en de
ideeën van Mao werden, verza
meld in het Rode Boekje, massaal
onder de bevolking verspreid.
Tot zijn dood in september 1978
hield Mao de teugels stevig in
handen, maar daarna is zijn in
vloed snel verminderd.

Toen Mao dood was, werd hij opge
volgd door Hua Guofeng. Eerst
leek het dat het in China zou blij
ven zoals het was, toen Mao nog
leefde.

Maar langzamerhand werden er
mensen machtiger, die dat onder
Mao helemaal niet waren. Een

Deng Xiao
ping. Deze heeft veel invloed uit
geoefend in het China na Mao.

Er werden zelfs banden aange
knoopt met de Verenigde Staten.
Gevolg is, datje nu in China coca
cola en kauwgum kunt kopen.

Maar dat is natuurlijk niet het eni
ge. De Verenigde Staten en China
werken op een heleboel gebieden

Dat doen ze, omdat ze bang zijn
voor de grote invloed van de
Sowjet-Unie. Dat is de buurman
van China. "Samen zijn we
sterk", moeten ze hebben ge
dacht. En nu zijn ze vrienden,
terwijl ze dat eerst niet waren. Zo
gaat dat in de politiek.

Deng Xiaoping is nu de machtigste
man in China. De invloed van
Hua Guofeng is wat minder ge
worden. Hij is trouwens pas op

gevolgd door' een jongere man, verhouding met anderen is Zhao

Zhao Ziyang. Nou ja jong: hij is al jong.

in de zestig. Maar in een groot En wat hij gaat doen, wat er nu mis-

land als China, met zoveel men- schien weer verandert in dat gro-

sen, duurt het heel lang voor je te land, dat moeten we nog maar

een belangrijke positie krijgt. In even afwachten.

De hoofdstad van communis
tisch China is Peking. De stad
ligt in het noorden van het
land en grenst aan Mongolië.

Veel mensen denken dat
Hongkong de hoofdstad van
China is. Maar het is een
kroopkolonie van Engeland.
Een kroonkolonie is een ge
bied buiten Engeland, wat
veroverd is en sinds die tijd
ook onder Engeland valt.
Hongkong is sinds 1842 een
Engelse kroonkolonie. Als je
met vakantie naar Hongkong
zou willen gaan dan kan dat
heel gemakkelijk. De rest var
China is veel moeilijker te be
reiken. Je moet dan een
gangsbewijs (visum) aai
gen. De Chinese regering
vindt het niet prettig om
vreemdelingen binnen te la
ten, omdat ze het land willen
houden zoals het nu is.

Taiwan is een groot eiland voor de Chinese kust. Vroe
ger heette het Formosa. Taiwan is een onderdeel van
nationalistisch China. Van 1945tot 1974 isTsjang Kai
Sjek president van he eiland geweest. Na zijn dood is
hij opgevolgd door zijn zoon Tsjang Tsjing Kwo.

Wat is nu precies het verschil tussen communistisch
China en nationalistisch Taiwan? Zoals je wel zult
begrijpen ligt dat in het verschil tussen communis
me en nationalisme.

Communisme betekent: alle goederen zijn gemeen
schappelijk eigendom. Je kunt dus bijvoorbeeld
geen grond kopen, want die behoort aan de staat. En
het huis waarin je woont kan nooit je persoonlijk
eigendom worden. Dat klinkt allemaal mooi, maar in
de praktijk mankeert er nog wel eens wat aan. In
communistische landen kun je niet alles zeggen wat
je zou willen, je mag nier zomaar het land uit.

Nationalisme is wanneer je je eigen land veel beter
vindt dan dat van een ander. Bovendien zijn ze in
Taiwan kapitalistisch, dat wil zeggen: iedereen kan
zo veel mogelijk zijn eigen gang gaan en de regering
bemoeit zich zo weinig mogelijk met wat je verdient
en hoe je het verdient. Dat betekent vaak grote ver
schillen: erg rijke r

De volksrepubliek China heeft een
indrukwekkende geschiedenis
achter zich. De oudste resten van
een menselijk lichaam die zijn
gevonden in het gebied, dat nu
China heet komen uit de jaren
600.000 tot 500.000 voor Christus,
diLs vóór het jaar 'nul'. Dat is lang
geleden. Die mens zag er dan ook
niet uit, zoals wij eruit zien. Hij
was aapachtig met een grote plat
te schedel. Deze aapmens met het
grote hoofd wordt Pekingmens
genoemd.

De Chinezen hielden zich al vroeg
bezig met allerlei kunstvormen,
bij voorbeeld gedichten maken en
vazen be schilder en. Zij hadden in
vergelijking met de mensen die in
Noord-Europa woonden in die
tijd een hoge beschaving. Er zijn
in China hele oude, mooie vazen
aevonden. Die vazen waren op
zo'n manier gemaakt dat je kon
zien, dat ae mensen er erg veel
verstand van hadden.

Omdat vrouwen volgens Chinese

begrippen kleine voetjes moesten
hebben werden de voeten van
meisjes afgebonden, zodat ze bij
na niet verder groeiden. Dat ge
beurde alleen bij de rijke vrou
wen, want de arbeidersvrouwen
moesten werken en dat ging zo
moeilijk als je bijna niet kon lo
pen. Tegenwoordig wordt dat
niet meer gedaan, maar er zijn
nog steeds oude vrouwtjes, die
heel moeilijk lopen, omdat hun
voeten verminkt zijn.

Fietsen

Dat we in Nederland veel fietsen
weten jullie ongetwijfeld. Maar
in China wordt nog veel meer ge
fietst. De wegen zijn daar overvol
door de vele fietsenHet is er bijna
onmogelijk om met een auto tus
sen al die krioelende fietsers te
rijdenDe verkeersregels zijn dan
ook aangepast. Fietsers gaan in
veel gevallen voor de auto's.

Hipr «ta»t dp Klpnnprrinnc t

i-l'9

Hier staat de Klepperdoos ge
schreven in Chinese karakters.
In China hebben ze niet zoals
bij ons een alfabet van 26 let
ters. Er zijn veel meer tekens.
Hiernaast staan de namen van
de redactie van de Klepper
doos. Marijke Kool en onder,
als laatste Anneloes Timme-
rije. Bijdragen: de heer Han,
Sinologisch Inst. Leiden en
Annemiek Ruygrok.

UTRECHT (GPD) -
Kankeren op het weer -
dat zal overal ter wereld
wel gebeuren, hoewel
het niet erg veel uit
haalt. We zouden beter
kunnen mopperen op
het klimaat, want dat
kan de mensheid wèl
beïnvloeden

klimaat is het algemene weer
type dat hoort bij een bepaald
gebied op de aardbol: het
weer zelf is hoe dat van dag tot
dag heerst. Het klimaat is het
samenstel van wezenlijke in
vloeden, het weer de wisse
lende storingen daarin.

Ons KNMI bemoeit zich niet
met het klimaat, maar met het

„Het grootste wetenschappelij
ke samenwerkingsproject
van de eeuw", noemde de
Utrechtse astronoom en
ruimtevaartdeskundige prof.
dr. C. de Jager vorige week
een wereldwijd onderzoek
naar het klimaat. Honderd-
vijftig geleerden uit 70 landen
maakten voor dat onderzoek
vorige week afspraken op een
conferentie in Amster
dam.

De Jagen „We willen beter be
grijpen hoe klimaten worden
beinvloed, daar bestaan nog
veel fundamentele onduide
lijkheden over. Toch is het
klimaat van groot belang voor
het voortbestaan van de
mens. Een van de belangrijke
onderwerpen is onderzoek
naar de gevolgen van kool
zuurgas in de dampkring.
Heel simpel verteld zit het
probleem zo in elkaar de
mensheid veroorzaakt steeds
meer koolzuurgas, C02, om
dat we steeds meer verbran

den. Dat koolzuurgas in de
dampkring veroorzaakt een
soort broeikaseffect. De
warmte van buiten kan er wel
door, maar de warmte vanaf
de aarde kan niet weg. De
temperatuur op en rond de
aarde stijgt dus, en dat kan
het hele klimaatsysteem
beïnvloeden Voor de tropen
heeft het geen directe gevol
gen, maar wel bijvoorbeeld
voor de gematigde streken en
vooral voor de poolkappen.
Die zouden kunnen afsmel
ten, en dan krijg je het be
ruchte verhaal over de stij
gende wereldzeeën".

„Dat koolzuur wordt in een
evenwichtssituatie door de
begroeiing op aarde weer
omgezet in zuurstof, maar
helaas neemt de natuurlijke
begroeiing af. Het oppervlak
te woud op aarde neemt wer
kelijk angstaanjagend af. In
plaats daarvan krijgen we
meer woestijnen. Die gekapte
wouden worden o.a. opge
stookt, en we raken dus
steeds verder uit balans.
Neemt het poolijs af, dan
daalt de terugkaatsing van de
zonnewarmte, en blijft er dus
opnieuw meer warmte han
gen. Het een grijpt in het an
der, de effecten hebben de
neiging elkaar te versterken".

De Jager beaamt dat in grote
lijnen allang vaststaat dat
„het roofbouw plegen op de
aarde" letterlijk levensge
vaarlijk is. „Het onderzoek
naar de gevolgen van dat
C02-effect heeft daarom
haast. Er moet een waar
schuwende werking van uit
gaan. Het is wel bekend, maar
nog niet bekend genoeg, en
het is ook nog niet afdoende
bewezen".

Heeft hij als wetenschapper nog

huup uai ue geieeruen ui öiaat
zullen zijn de gevaren te ke
ren? Zo langzamerhand heeft
het publiek de indruk, zacht
gezegd, dat de wetenschap
zelf allerlei ellende uitvindt,
en er veel te laat achter komt
wat de gevolgen daarvan
zijn.

De Jager ontkent het niet:
„Maar als jeials wetenschap
per gevaren ziet, moet je die
onderzoeken en melden. Ik
overschat de invloed daarvan
inderdaad niet: pas als de tijd
rijp is voor bepaalde ideeën
en ingrepen, gebeurt er wat.
Maar meestal is het dan al te
laat, ja".

„Ik ben dan ook niet erg opge
wekt van die conferentie vo
rige week thuisgekomen. De
problemen zijn ingewikkeld.
Maar ik ben nu eenmaal een
optimist, dus... Wat interes
sant is aan zo'n gezelschap
van natuur- en levensweten
schappers is de ervaring, dat
alle onderzoek met elkaar
samenhangt, datje elkaar no
dig hebt voor resultaten. Maar
ook, dat de ene oplossing of
opvatting strijdig is met een
andere".

Voor elke oplossing een
probleem vinden - dat is een
verwijt aan zeurpieten, maar
tevens een voortreffelijke ei
genschap voor wetenschap
pers?

De Jagen „Natuurlijk. Een
mooi voorbeeld: op het con
gres vorige week kwam ook
het energieprobleem aan de
orde. Een Braziliaan vertelde
hoe daar alcohol wordt ge
stookt uit suikerriet, en welke
geweldige vooruitzichten dat
biedt om het energietekort te
lijf te gaan. Maar onderzoe
kers van andere terreinen, de
landbouw bijvoorbeeld, vre
zen datje daar zulke grote ge

bieden voor moet bebouwen
met suikerriet, dat de voed
selvoorziening voor de steeds
groeiende bevolking in het
gedrang komt. En nog een
stapje verden dan moet er
weer meer tropisch woud ge
kapt worden, en dat is dus
slecht voor de balans van het
koolzuurgas. Tegelijk levert
dat suikerriet alcohol op die
verbrand wordt, en dus juist
meer koolzuurgas de damp
kring in stoot".

Ga er maar aan staan!

De Jagen „We gaan nu pas goed
begrijpen, wat de mensheid
aan het aanrichten is. Dat
kappen van wouden, het ver
vuilen met koolzuurgas - dat
is roofbouw op de aarde ple
gen. Essentieel is het inzicht,
dat we de toestand op de we
reld en de evenwichten kli
matologisch veranderen door
de schaal waarop onze pro
cessen plaatsgrijpen. Een
halve eeuw geleden was dat
nog niet zo, toen ging alles
kleinschaliger. Als we door
gaan in het huidige tempo,
zijn de tropische regenwou
den over 30 a 40 jaar verdwe
nen. We moeten de gevolgen
daarvan duidelijk ma
ken".

Een ander interessant onder
zoek waartoe vorige week is
besloten, betreft het speuren
naa' de bewegingen van de
aardkorst.

De Jager tekent een aardbol op
het bord, laat van binnenuit
twee pijlen naar boven wijzen
die vlak onder de oppervlakte
naar links en rechts uitbui
gen: „De massa welt van bin
nenuit heel langzaam op. Dat
verklaart dat de continenten,
de opperlaag, soms wel vijf
miljard jaar oud zijri, de oce
aanbodem echter maar 200

Door JosGoos

miljoen jaar. De buitenste
schollen, de continenten,
drijven heel langzaam van el
kaar af'.

Hij wijst dan op de pijlen, die
aangeven dat de massa weer
heel langzaam terugwentelt
naar het binnenste van de
aarde: „Misschien zijn dat ge
schikte plaatsen om kernaf
val in te begraven, dan ver
dwijnt het in de diepte en
komt pas honderden miljoe
nen jaren later boven, uitge
werkt. Maar er wordt ook ge
opperd, dat juist diè dié op de
aardkorst te instabiel
zijn".

Een andere werkgroep is op het
congres opgezadeld met de
taak over twee jaar een rap
port af te scheiden over het
probleem van het kernafval.
De Jager „Dat is zo'n om
streden kwestie, dat het nodig
is dat volstrekt onafhankelij

ke mensen dat uitzoeken - vor
voor die volstrekte onafhan
kelijkheid bestaat. Ik hoop
het! Wetenschappelijk is het
een enorm moeilijke opgave,
want als je wil weten of en hoe
radioactief afval in de ocea
nen of in de continenten op
geborgen kan worden, moet
je heel veel weten over het
gedrag van de lagen. En daar
weten we te weinig van. Toch
zal dit rapport duidelijk moe
ten uitspreken wat verant
woord is en wat niet, anders is
het niet overtuigend. Hope
lijk lukt dat, het is een grote
uitdaging".

Klimaat, energievoorziening,
kernafval - het is maar een
greep uit de projecten die het
congres heeft vastge
steld.

Eens per vier jaar komt deze
club bijeen, en vormt dan de
International Council of

Prof C. de Jager:

Jioofbouw plegen op de aarde
is letterlijk levensgevaarlijk.
Daarom heeft dat wereldwijde
onderzoek grote haast.
Er moet een waarschuwende
werking van uitgaan"

Scientific Unions (ICSU). De
ze internationale raad van we
tenschappelijke unies over
koepelt achttien internatio
nale unies van vakgenoten en
70 nationale wetenschappe
lijke academies.

De ICSU, waarvan prof. De Ja
ger tot vorige week president
was, snijdt grote projecten
voor onderzoek aan en pro
beert die dan onder te bren
gen bij de honderden institu
ten van de leden. Weten
schapsbeleid dus, zodat er
meer samenhang komt in het
werk van de duizenden we
tenschappers over de gehele
wereld.

Of dat tot heil van de mensheid
zal strekken, zoals het mooi
heet, De Jager hoopt het. In
elk geval helpt kankeren op
het weer minder, zoals ge
zegd.

gezegd