Turkije: nog deze
week nieuwe
burgerregering
NAVO is boos op België'
Je kijkt om je heen.
Maar zie je wel alles?
Laatste fase gevecht
Reagan-Carter bitter
Zuid-Korea nu bezig
met morele zuivering
"Vrees voor
misdaad
verlamt
Amerika"
Volgens generaal Evren
Bokassa:
"Ik gaf
Giscard
heel wat
„Natuur"zien-inzien-ontzien
is het nieuwe Boek van de Maand.
WOENSDAG 17 SEPTEMBER 1980
BUITENLAND
PAGINA 9
NEW YORK (UPI) - Veertig
procent van de Amerikanen
loopt met de vrees rond
slachtoffer van een
misdrijf te worden
dan de helft heeft
pens ter bescherming van zijn
huis. Dit is gebleken uit een
rondvraag per telefoon die is
uitgevoerd door een firma die
alarmsystemen en sloten
maakt.
"Vrees voor misdaad verlamt
langzaam aan de Amerikaan
se samenleving", aldus dr.
John Crothers Pollock, die
voor de firma de enquete on
der 1.000 willekeurig gekozen
Amerikanen uitvoerde.
"De Amerikanen zijn vandaag
de dag bang geworden van
elkaar".
Het meest bang zijn vrouwen,
zwarten, stadsbewoners en
armen. Vuurwapens moet
men het eerste zoeken bij
jonge mensen en zwarten en
dan vooral in het zuiden, waar
zeven van de tien huishou
dens gewapend zijn.
Uit de enquete blijkt dat vrees
voor misdaad de misdaad in
de schaduw stelt en de leef
stijl van miljoenen verandert.
Veertig procent van alle Ameri
kanen zijn erg bang slachtof
fer van een geweldsmisdrijf te
worden en 25 procent gaat
met angst in het hart naar ver
trouwde plaatsen in de buurt.
"Het beeld dat oprijst is dat van
een Amerika dat uitermate
voorzichtig is en bedacht op
veiligheid", aldus Crothers
Pollock.
Zo vergewist 86 procent der
Amerikanen zich er eerst ter
dege van wie heeft aangebeld.
De helft der ondervraagden
toonde zich bereid meer be
lasting te betalen ter verbete
ring van dè bescherming door
de politie.
Russische
deserteur
mag blijven
WASHINGTON (UPI) - Het Ame
rikaanse ministerie van buiten
landse zaken heeft toestemming
gegeven voor het voorlopig ver
blijf van een gedeserteerde Rus
sische soldaat in de ambassade
van de Verenigde Staten in Ka
boel.
De maandag overgelopen soldaat
heeft om politiek asiel in de Ver
enigde Staten gevraagd. Het is de
eerste keer dat een Rus in Afgha
nistan om asiel vraagt in de Ver
enigde Staten.
Amerika staat geen asiel in ambas
sades toe. Alleen indien de aan
vrager in levensgevaar verkeert
wordt op die regel een uitzonde
ring gemaakt.
In kringen van het ministerie in
Washington werd gesproken van
Amerikaanse pogingen om ,de
zaak met vertegenwoordigers
van de Sowjet-Unie en Afghanis
tan bij de Verenigde Naties te be
spreken, alsmede in de Afghaan
se hoofdstad zelf.
Een woordvoerder van het ministe
rie van buitenlandse zaken ver
klaarde dat de asielaanvrage po
sitief zou worden benaderd.
De diplomatieke staf van de Ver
enigde Staten in Kaboel is vorig
jaar teruggebracht tot 20 man.
SEOEL (AFP) - Na verscheidene
weken van "sociale zuivering"
die leidde tot de verdwijning van
duizenden "ontaarden" en onbe-
kwamen" uit het openbare leven,
voert Zuid-Korea thans een
grootscheepse campagne voor
"morele zuivering"Lange haren
en korte rokken zijn voortaan uit
den boze. Geweld en erotiek op de
televisie zijn verboden. Toen ge
neraal Chun Doo Whan bij zijn
verkiezing tot president van de
republiek een nieuw tijdperk be
loofde, doelde hij op een "nieuwe
orde" waarin de nadruk ligt op
een strakke soberheid, en waarin
elk uiterlijk teken van rijkdom
wordt verboden.
De president betoogde in de toe
spraak bij zijn ambtsaanvaar
ding op 1 september, dat de nieu
we waarden die de burgers zullen
moeten cultiveren, eenvoudig be
tekenen: "Het afstand nemen van
niet gehouden beloftenleugens,
op een kwalijke wijze verworven
rijkdommen, hang naar luxe en
spilzucht".
Met dat doel wil hij heeft onderwijs
gaan hervormen en een nieuwe
nationale cultuur kweken.
Tijdens de laatste twee weken van
augustus hebben duizenden men
sen op openbare manifestaties in
het hele land hun verlangen tot
uiting gebracht de "maatschap
pelijke kwalen" uit te roeien en
een "rechtvaardige gemeen
schap" op te bouwen.
De vrouwenorganisaties hebben
beloofd de beweging te steunen,
en zelfs de vuilnismannen hebben
besloten een zuivering te onder
gaan: voortaan zullen ze weige
ren fooien aan te nemen.
De campagne heeft zich ook uitge
breid tot religieuze kringen, zo
wel boedhistische als christelijke.
Comité's voor zelf-zuivering gaan
zich inspannen om de rivaliteit
tussen sekten op te heffen en de
kwaliteit van de priesters en van
de instituten voor godgeleerdheid
te verbeteren.
Kenschetsend voor de sociale ver
nieuwing is wel dat het leger on
geveer 9.000 'boeven' in vrijheid
stelde nadat ze vier weken in
"heropvoedingskampen" hadden
doorgebracht. Overdag werden
ze onderworpen aan zware li
chamelijke inspanningen en 's
avonds moesten ze een dagboek
schrijven waarin ze in hun verle
den begane misdrijven moesten
vermelden.
Vrolijk
Een groep, van hen is gefotogra
feerd.Hun haarwas kort geknipt,
en ze wuifden vrolijk naar een
kolonne soldaten. Tweehonderd
anderen werden op een militaire
basis gezamenlijk gedoopt en ge
vraagd overal in het land voor de
goede zaak te gaan preken. De re
gering is begonnen met het orga
niseren van herscholingszittin-
gen voor directeuren in de admi
nistratie en van grote bedrijven.
Hoge ambtenaren, schooldirecteu
ren, hoogleraren, rechters en reli
gieuze leiders zullen om de beurt
drie dagen en twee nachten door
brengen in speciale centra om er
onderwerpen te bestuderen zoals
de aan gang zijnde beweging
voor nationale vernieuwing, de
taken van het nieuwe bestuur en
de internationale betrekkingen.
Ongeveer 650 echtgenoten van di
recteuren van grote bedrijven
zullen een gelijksoortig pro
gramma volgen dat vijf dagen en
vier nachten in beslag zal nemen.
De campagne voor "morele zuive
ring" heeft de jongste dagen een
meer concreet karakter gekregen.
Vierentwintig zangers en televi-
siesterren mogen niet meer in het
openbaar optreden omdat zij een
"onzedelijk leven" leidden of op
een "triviale"mgnierzongen.Het
ethisch comité van de Koreaanse
radio- en televisievereniging
heeft nu éen strenge code opge
steld om de moraal weer op het
scherm te brengen.
Erotische scenes, die zich afspelen
in bed en buiten de huwelijks
band, zijn volledig uit den boze.
Dat geldt eveneens voor familie
drama's waarin generatie
conflicten of zwangerschap voor
het huwelijk worden vertoond.
Ook films waarin luxueuze le
venswijzen worden tentoonge
spreid zullen worden verboden.
En men gaat nog verder: scènes
waarin sprake is van verkeers
overtredingen, van speculaties in
onroerende goederen, of waarin
mensen worden vertoond die op
straat spuwen, zijn taboe.
Het spreken van dialect in de plaat
selijke radiostations zal worden
beperkt om de regionale eigen
heid te beknotten. Ook het weer
gegeven van gevechten in films
wordt tot een minimum beperkt.
ANKARA (Reuter) - Generaal Kenan Evren, die verleden
week in Turkije de macht overnam, heeft gisteren ver
klaard dat er nog deze week een ministerraad zal worden
gevormd. Op zijn eerste persconferentie sinds hij vrijdag
de touwtjes in Turkije in handen heeft genomen zei de
generaal dat binnenkort een voorlopige grondwet zal
worden opgesteld en dat er een grondwetgevende verga
dering komt.
Het programma voor economische
stabiliteit van de afgezette rege
ring zal worden voortgezet, aldus
de generaal. Dit programma is
opgezet om het land uit de eco
nomische crisis te halen, de le
vensstandaard van het volk te
verbeteren en het investe
ringsklimaat te verbeteren door
de economische ontwikkeling te
versnellen. Hij deed een beroep
op de OESO (organisatie voor
economische samenwerking en
ontwikkeling) en andere finan
ciële en economische instellin
gen dit programma te ondersteu-
De 62-jarige generaal beloofde een
wereldlijk, republikeins regime
te creëren, gebaseerd op de men
senrechten en de individuele
vrijheden. Hij benadrukte nog
eens dat de staatsgreep volgens
hem nodig was om de democratie
te redden. "Dit was geen staats
greep zoals de geschiedenisboe
ken die vermelden". Deze opera
tie is in overeenstemming met de
wensen van het volk en het leger.
Wanneer er niet gehandeld was,
dan hadden verraderlijke krach
ten geïnfiltreerd in het leger en
geprobeerd daar verdeelheid te
Arrestaties
sen die er van verdacht worden
iets te maken te hebben met ter
roristen of te behoren tot extre
mistische politieke partijen. De
Turkse ochtendkranten meldden
gisteren dat de afgelopen 24 uur
meer dan 1.000 personen, onder
wie vakbondsleiders, professo
ren, studenten en arbeiders, door
het leger opgepakt zijn.
Evren benadrukte dat de nieuwe
uit burgers bestaande minister
raad geen onafhankelijk lichaam
zal zijn, maar onderworpen zal
zijn aan het gezag van de militaire
autoriteiten. Over de samenstel
ling van de ministerraad zei hij
verder niets.
Hangende de formatie van het
nieuwe kabinet is Turgut Ozal in-
ter-premier. Hij is de architect
van het economische programma
dat de Turkss economie uit het
slop moet halen. Verwacht wordt
dat het besluit van de militairen
vast te houden aan dit program
ma, zowel bij het Turkse be
drijfsleven als bij de buitenland
se investeerders, goed zal vallen.
Tijdens zijn persconferentie lever
de Evren, die nu officieel ook
president is, kritiek op de politie
ke partijen. Hij beschuldigde de
ze er van zich "totaal ongeïnte
resseerd" te hebben opgesteld in
de ontwikkeling van democrati
sche rechten in Turkije.
Evren verklaarde desgevraagd dat
de militairen geen overleg had
den gepleegd met de V.S. voor de
staatsgreep. "Zelfs onze vrouwen
en kinderen wisten van niets",
aldus Evren. Op de vraag hoe
lang de militairen aan de macht
zullen blijven, zei de generaal:
"De strijdkrachten zijn niet van
plan deze verantwoordelijkheid
lang op hun schouders te ne-
FULDA (W.Dld) - Westduitse soldaten verjagen wat vee in een dorpje om
de weg vrij te maken voor een tank. In de Bondsrepubliek worden op het
ogenblik manoeuvres gehouden waaraan 170.000 soldaten uit de VS.,
Groot-BrittanniëDenemarken en Canada deelnemen.
PARIJS (DPA/AFP) - Het
Franse satirische weekblad
"Le canard enchainé" heeft
een telefoongesprek met de
onlangs afgezette keizer Bo
kassa van de Centraalafri-
kaanse Republiek gepubli
ceerd waarin deze bevestigt
dat hij destijds diamanten a
president Giscard d'Estaing
had geschonken.
Dat gebeurde tussen 1973
1975. Giscard heeft dit niet te-
gengespeoken maar alleen
bestreden dat het om een
waarde van miljoenen ging.
Bokassa, die nu in ballingschap
in Ivoorkunst woont, heeft in
een zelf aangevraagd gesprek
nu gezegd: "U kunt zich niet
voorstellen wat ik aan dat ge
zin heb overhandigd".
Bokassa vond het goed dat het
telefoongesprek op de band
werd vastgelegd. Het duurde
een uur. Hij bevestigt volgens
het blad dat de documenten
die de Canard in 1979 als be
wijs voor de geschenken aan
Giscard had gepubliceerd
echt zijn.
Diamanten
Bokassa zei ook dat de vrouw
van de Franse president in het
bijzijn van de ministerraad
van Centraal-Afrika "veel
diamanten" had gekregen,
evenals andere familieleden
van Giscard.
Bokassa had voortdurend
14.000 ongeslepen en 2.7000
geslepen diamanten tot zijn
beschikking, die met zijn ge
spaarde geld bij zijn val in
september 1979 waren ver
dwenen, aldus zijn verkla
ring.
Bokassa was met medewerking
van Franse troepen afgezet
nadat talrijke schendingen
van de mensenrechten in
Centraal-Afrika aan het licht
waren gekomen.
WASHINGTON (GPD) - VS-presi-
dent Jimmy Carter heeft tijdens
een verkiezingstoespraak in At
lanta gezegd, dat er geen vooruit
zicht is op een snelle vrijlating
van de gegijzelden in Iran. Hij
onderstreepte daarmee het
standpunt van zijn minister van
buitenlandse zaken Edmund
Muskie die zich maandag aan
merkelijk minder optimistisch
over het gijzelingsvraagstuk en
zijn afloop had uitgelaten dan de
president. Hun verklaringen lie
pen zo ver uiteen, dat Carters
overigens nog zeer voorzichtige
zinspelen op vooruitgang, dreig
de te worden uitgelegd als een
manoeuvre terwille van eigen
politiek welzijn.
En zodoende deed zich in deze tu
multueuze dagen van Ameri
kaanse binnenlandse politiek
dan ook de omstandigheid voor
dat alle drie kandidaten van be
tekenis, Carter, Reagan en An
derson, verklaarden dat het beter
was om de Iran-kwestie buiten de
politieke campagnes te houden,
hoewel zij alle drie bij die gele
genheid hun opinies ventileer
den.
In de Ebenezer kerk van Atlanta,
waar ooit Martin Luther King jr.
preekte, uitte Carter gisteren een
zware beschuldiging, die met
donderend applaus werd begroet
door zijn voornamelijk zwarte
toehoorders: hij signaleerde in de
campagne „de roerselen van
haat", verwijzend naar Reagans
uitspraken over de Ku Klux
Klan. „Deze boodschap doet aan
de politieke horizon een wolk rij
zen. Voor haat is in dit land geen
plaats. Racisme hoort in dit land
niet thuis".
Carter, in de aanval en Reagan
kwalificerend als een exponent
van rassenhaat, zet op zijn beurt
een toon, die doet vermoeden dat
het laatste deel van de verkie
zingscampagne buitengewoon
bitter zal zijn. Niet zonder reden
zei Carter dat Reagan door zijn
eigen organisatie in de watten is
gelegd: geen interviews meer ten
zij het niet anders kan, geen
geïmproviseerde uitspraken.
Want Reagan heeft zichzelf in de
eerste week van de campagne op
eigen houtje zo in verlegenheid
gebracht, dat zijn Republikeinse
wapenbroeders de debatten die
gaan komen ongetwijfeld met de
grootste zorg tegemoet zullen
zien.
Rampzalig
Het feit dat Reagan en Anderson op
21 september in Baltimore gaan
debatteren, (dat is aanstaande
zondag) kan voor Reagan uiterst
rampzalig worden, want zijn le
gendarische welbespraaktheid
verpietert zeer snel wanneer de
teksten gaan ontbreken en het
enige wapen dat hem dan nog
rest zijn gewiekste uitspraken,
om de lachers op zijn hand te
brengen zoals dat heet. Maar het
debat is nu niet meer een discus
sie waarin Reagan en Anderson
zich, onafhankelijk van elkaar
zullen storten op de diverse as
pecten van Carters regeringspe
riode. Dat komt wel aan bod,
maar zonder weerwoord van het
Witte Huis zet dat niet veel meer
zoden aan de dijk dan de losse
uitspraken uit zijn verkiezings
redevoeringen of de advertentie
campagne per televisie.
Integendeel, het debat nu zal zich
ook moeten toespitsen op de
vraag waarom de Republikein
Anderson zich van zijn partij
heeft losgemaakt. En die reden is
de kandidatuur van Ronald Rea
gan. Het is onbetwistbaar dat
Carter veel en veel beter af is als
kijker naar dit debat dan als deel-
Dat alles wil niet zeggen dat Carter
zal winnen in november, ook al
staat hij in de opiniepeilingen,
Anderson ten spijt, met Reagan
gelijk. Want Reagans stemmen
komen uit staten met meer kies
mannen dan daar waar Carter
voorop loopt en die kiesmannen
wijzen de president aan, na de
verkiezingen. Vuistregel in de
huidige omstandigheden is: als
Carter en Reagan gelijk liggen
verliest Carter". En zodoende zal
de president zondag toch wat on
rustig bij zijn televisietoestel zit
ten om te aanschouwen hoe zijn
tegenstanders elkaar tel ij f
gaan.
BRUSSEL (GPD) - „De reputa
tie van België als NAVO-
bondgenoot is ernstig aange
tast. Onze NAVO-partners
beginnen zich ernstig af te
vragen wat er met België
aan de hand is. Het is drama
tisch, dat de reputatie van
België wordt aangetast ter-
wille van enkele druppels
benzine. België is een
probleem-bondgenoot.
Deze zinnen stonden gisteren in
verschillende Belgische krante
artikelen Aanleiding hiertoe is
een besluit van j.l. zaterdag zes
honderd Belgische para's niet
aan een NAVO-oefening in Tur
kije te laten deelnemen „uit pro
test tegen de militaire staatsgreep
in Turkije". In NAVO-kringen
werd deze beslissing „rampzalig"
genoemd. Gesproken werd zelfs
van een „acute malaise" in het
bondgenootschap als gevolg van
de Belgische stap.
De verontwaardiging bij NAVO en
SHAPE (het militaire hoofd
kwartier van de alliantie, waar
volgens „het Laatste Nieuws"
Belgische generaals van schaam
te de grond inkropen") is groot
minister Charles-Ferdinand No-
thomb (buitenlandse zaken) gaf
maandag te verstaan dat niet al
leen verontwaardiging over de
Turkse staatsgreep, maar ook de
noodzaak om te bezuinigen aan
de basis lag van zijn besluit het
bataljon para's maar thuis te
houden.
De Belgische bewindsman nam
dus een flinke aanvaring met de
NAVO-bondgenoten op de koop
toe bij zijn poging om de Vlaamse
socialistenleider Karei van Miert
een pleziertje te doen, zo kon men
vervolgens in Brussel vernemen.
Van Miert en zijn partij verzetten
zich immers tegen een spoedig
besluit van de regering over de
vraag of België bereid is Cruise
raketten op zijn grondgebied te
installeren. Deze kwestie is voor
de NAVO veel belangrijker dan
meedoen aan een militaire oefe
ning, zo was de berekening van
minister Nothomb.
Het onhandige optreden van No
thomb inzake de Belgische afwe
zigheid bij de Turkse NAVO-oe
fening is voor velen in het N AVO-
hoofdkwartier en in Washington
en Bonn het zoveelste bewijs dat
België een loopje neemt met de
afspraken die in het bondgenoot
schap worden gemaakt. De vol
gende voorbeelden worden ge
noemd:
- Twee jaar nadat de NAVO-landen
besloten tot invoering van „vlie
gende radarstations" (AWACS) is
nog steeds niet duidelijk of Bel
gië meebetaalt in dit dure pro
ject:
- wegens gebrek aan geld besloot
België in juni niet mee te doen
aan de jaarlijkse herfstmanoeu-
vres van troepen van vele NAVO-
landen in West-Duitsland;
- om dezelfde reden zag de Belgi
sche marine af van deelname aan
NAVO-vlootoefeningen op de
Atlantische Oceaan;
- dit jaar was België een van de
weinige rijke NAVO-landen die
niet voldeden aan de afspraak om
de defensie-uitgaven jaarlijks
met drie procent te laten stij
gen.
De bezorgdheid in de belangrijkste
hoofdsteden van de NAVO-lan
den geldt vooral het voortduren
de uitstel van de Belgische be
slissing of België Cruise-raketten
op zijn grondgebied zal opstellen,
zoals voorzien in het TNF-mo-
derniseringsbesluit van vorig
jaar. Onder druk van de Vlaamse
socialisten zei de Belgische rege
ring destijds na zes maanden een
definitieve beslissing te zullen
nemen. Maar die is er nu, negen
maanden later, nog niet.
De Vlaamse socialisten willen de
beslissing over de opstelling van
kernraketten in België verdagen
tot na de Duitse verkiezingen, de
eerste besprekingen tussen Was
hington en Moskou over de be
perking van kernraketten in Eu
ropa en tot na afloop van de con
ferentie over Europese veiligheid
in Madrid. Dan pas is duidelijk of
het TNF-besluit doorgezet moet
worden. Misschien is ook ver
mindering van de kernbewape
ning in Europa, inclusief de Rus
sische SS-20-raketten, mogelijk
zonder tot installatie van Cruise-
raketten aan westelijke kant over
te gaan, zo is de redenering van de
Vlaamse socialisten.
In Washington en Bonn wordt ge
vreesd, dat het Belgische uitstel
tot afstel zal leiden en dat het
Belgische voorbeeld t.z.t. ook
door Nederland of Italië zal wor
den nagevolgd. In Bonn wordt al
gesproken over het „Belgische
virus" dat de samenhang in de
NAVO zou kunnen aantasten.
Het wantrouwen groeit, schreef
ondanks de bekende militaire
specialist van de Frankfurter All-
gemeine Zeitung, Adelbert
Weinstein.
ADVERTENTIE
Een fraai landschap. Een vlinder in
alle kleuren van de regenboog. Een moeder ege
die met 'n trits kleintjes over een bospad trip
pelt. Zo zien we de natuur. Als een reeks
mooie plaatjes. We kijken naar de buitenkant.
Maar er zit nog zoveel achter.
Hele verhalen en geschiedenissen. Kleine ver
anderingen en grote rampen.
Overal in dit 176 pagina's dikke boek
groeien en bloeien de foto's en aquarellen. Het
nieuwe Boek van de Maand. Bepaald niet
zomaar een boek.
En als je daar wat meer van weet,
kijk je opeens met heel andere ogen.
Dan krijgt zelfs het kleinste onkruidje een
heel andere waarde. Die verhelderende blik
achter de schermen krijgt u in het nieuwe
Boek van de Maand.
Geschreven door Ben Garthoff. Een man
die als geen ander boeiend kan venellen over
alles wat groeit en bloeit. Maar de natuur laat
zich uiteraard niet alleen in woorden vangen.
Tot en met 4 oktober f 22,50. Daarna f 10,- duurder.
De aanbieding is geldig t/m 4 oktober. Echter zolang de voorraad strekt.
