AUTO
Rimpels in Haagse vijver
Wat is liefde?
Mitsubishi komt met
turbodiesel op markt
General Motors
streeft naar
zuiniger auto's
N,
Bram gaat winkelen
fijn voorleesboekje
samengesteld door Koos Post
Twee nieuwe
typen
van Peugeot
MIJN TL!»
MET Bil
ZATERDAG 13 SEPTEMBER 1980
EXTRA
PAGINA 27
General Motors-topman
Estes heeft onlangs ge
zegd dat de personen
auto's van zijn concern
over vijfjaar gemiddeld
niet meer dan tegen de
één op dertien zullen
gebruiken.
Hij sprak van een gemiddeld
gebruik van 7,8 liter benzine
per 100 kilometer in 1985. Dat
is 0,7 liter lager dan de nor
men die de Amerikaanse
overheid voor dat jaar ver
plicht heeft gesteld.
Volgens Estes zou dat getal
zelfs nog lager kunnen liggen
als de kopers alleen de zuinig
ste modellen zouden kiezen.
Elektrisch.
General Motors hoopt over een
jaar of vier al met een kleine
elektrische auto op de markt
te kunnen komen die wordt
aangedreven door nikkel-
De stroomlijn zal een belangrijke rol spelen bij het ontwerpen
van de elektrische auto die General Motors tegen 1984 op de markt
wil brengen en waarvan men hier een klein model ziet.
•k Een kleine experimentele wagen vanGM. Uitgerust met een drie-
cilindermolor met vijfbak of een vier-cilindermotor met auto
maat. De drie-cilinderversie gebruikt niet meer dan 1 op 20
oxyde batterijen. Er zijn twee
kleine experimentele auto's
gebouwd waarvan één is uit
gerust met een drie-cilin
dermotor.
Estes verwacht dat over enkele
jaren zestig procent van de
personenauto's van General
Motors met motoren met nog
maar vier cilinders zullen zijn
uitgerust. Dat is evenveel als
er nu nog aan acht-cilinder-
motoren in de GM-wagens
zitten.
Over vijf jaar zal geen enkele
door General Motor gemaak
te wagen nog meer dan 12 liter
per 100 kilometer gebruiken
(één op 8,3). Thans is dat nog
zo'n dertig procent. Maar
vandaag de dag is nog maar
één procent van de GM-pro-
dukten zuiniger dan één op
12,5...
Opel.
Zuinigheid wordt echter niet
alleen bepaald door wat er
onder de motorkap zit. Tallo
ze malen is al betoogd dat de
voet van de automobilist er
wellicht nog meer mee te ma
ken heeft.
Daarom komt Opel (de Duitse
dochter van General Motorsj
nu uit met een overdrive op
de twee liter versie van de
Rekord en op de zes cilinder
Commodore.
Met weet het een overdrive
vermindert het aantal toeren
van de motor en daarmee ook
het geluid en het verbruik. In
de genoemde Opeis kan de
overdrive worden bediend
met een hendel aan het stuur.
Volgens de fabriek kan zo'n
overdrive een verschil van
één liter per 100 kilometer
uitmaken.
Ook Mitsubishi heeft nu een
diesel. Een turbo-diesel nog
wel.
Voor nog geen 22 mille kan men
de geheel nieuw ontwikkelde
Galant 2300 GLX turbo-die
sel kopen..
Mitsubishi heeft zich hiermee
in de lange rij van autofabrie-
ken geschaard die één of meer
diesels op hun programma
hebben staan. De Japanse fa
briek heeft bij de ontwikke
ling van haar turbo-diesel
kunnen leunen op de enorme
ervaring die het moedercon
cern - Mitsubishi Heavy In
dustries - heeft met diesels.
Tot nu toe kende voor zover mij
bekend alleen Peugeot een
dieselmotor met turbocom
pressor in een personenauto.
De turbodiesel van Mitsubis
hi is een vier takt, vier cilinder
in lijn motor uitgerust met de
bij dit merk bekende zoge
naamde "balansassen". Vol
gens de fabriek maken deze
de motor bijzonder stil.
De door de fabriek zelf ontwik
kelde turbocompressor ver
hoogt het vermogen van de
motor (85 pk) over een groot
toerengebied met 25 procent.
Van de handgeschakelde vijf-
versnellingsbak - die met een
speciale parkeerstand is uit
gerust - is de vijfde versnel
ling als "overdrive" uitge
voerd.
Volgens importeur Hart, Nib-
brig en Greve in Sassenheim
heeft de wagen een levendige
acceleratie en een topsnel
heid van 155 kilometer per
uur. Het verbruik zou zelfs in
de stad nog minder dan één
op elf bedragen.
Alles is door Mitsubishi gedaan
om de wagen zo rustig moge
lijk te houden. Zo is in één van
de motorsteunen een schok
demper ingebouwd om even
tueel "schudden" van de mo
tor bij aanslaan en afzetten te
verminderen.
De voor het starten van de mo
tor noodzakelijke gloeibou-
gies worden elektronisch ge
regeld. Dat zou zorgen voor
een korte voorgloeitijd.
Exterieur.
Overigens heeft Mitsubishi ook
het uiterlijk van de Galant en
de Sapporo aanzienlijk ver
anderd. Een nieuwe zoge
naamde aërodynamische
vormgeving zou het windge
ruis met dertig procent heb
ben verminderd. Ook zou de
wagen daardoor minder
brandstof gaan gebruiken.
In de nieuwe vormgeving kan
men de lijn die met de ver
nieuwde Lancer is ingeslagen
duidelijk doorgetrokken zien.
De aanduiding Sigma wordt in
het vervolg bij de Galant
weggelaten. Merkwaardig
genoeg heeft in de uit zes mo
dellen bestaande Galant-se
rie (drie met een 1600 cc mo
tor, twee met een twee liter en
de turbo-diesel) alleen de
meest luxueuze twee liter ook
achter een onafhankelijke De drie Sapporo's hebben alle
wielophanging. De overige onafhankelijke ophanging,
versies hebben nog een starre Ook aan de stationwagens van
achteras. de Galant is het nodige ver-
anderd: een nieuw frontje,
ruimer interieur en een 17 kilo
lichtere motor met wat ver
hoogd vermogen.
Peugeot heeft voor het komen
de modeljaar twee nieuwe ty
pen aan de collectie toege
voegd: een driedeurs 104 ZL
(voor bijna twaalf mille) en
een ook wat uitgeklede versie
van de 305, waardoor deze
voor iets minder dan zestien
mille te koop is.
Bovendien is de 305-serie uit
gebreid met een break
(f.18.495), die in de plaats
komt van de 304 stationwa
gen welke nu van het pro
gramma is afgevoerd.
Importeur Nefkens wijst er met
nadruk op dat ook de 104 ZL
een compleet uitgerust au
tootje is: met voorwielaan
drijving, onafhankelijke
wielophanging rondom,
tandheugel besturing, dwars-
geplaatste 954 cc motor, ver
warmde achterruit, mistach-
terlamp enzovoorts. Het wa
gentje zou lekker zuinig in het
gebruik zijn.
De 305 break wordt in vyf uit
voeringen geleverd, w;
twee met dieselmotor.
Na 't lezen van twee bundels in
terviews "met auteurs" onder
de titel "Gezegd en geschre
ven" door Corina Engel-
brecht zat ik alleen nog met
de vraag: "Deze journaliste,
deze interviewster, wat is dat
voor een mens?".
't Fotootje op de achterkant
toont een vlot en tóch gehuwd
Libelle-kapsel en doet
vrijblijvende interesse in
Haagse kunsttalenten ver
moeden. De vlakke tekst van
het inleidinkje (bundel 1) be
vestigt dit prettige vooroor
deel: "De stukken die ik
schreef verschenen in Het
Vaderland; sommige vervol
gens in Het Wassenaars
Nieuwsblad."
Daarboven al verklaarde Corina
bezorgd: "Meer dan eens
wordt benadrukt: schrijvers
zeggen in hun boeken wat zij
te zeggen hebben. Ik zal de
laatste zijn om dat te weerleg
gen. Maar, om met Paul Ci
troen spreken 'het gaat toch
altijd om een mens die het
kunstwerk heeft gemaakt.'
Een mens die werkt vanuit
zijn eigen aard, zijn eigen er
varingen, zijn eigen strijd om
zich een mening te vormen
over het fenomeen dat leven
heet. Met die gedachte heb ik
mijn vragen geformuleerd.
Daarom gaan de stukken in
dit boekje meer over mensen
dan over boeken. De schrij
vers die in dit boekje spreken
hebben met elkaar gemeen
dat zij in of bij Den Haag wo
nen of gewoond hebben. Voor
het overige zijn zij net zo ver
schillend als u en ik." (p.7)
Welnu, aan deze mededelingen
kan Corina zich geen buil
vallen. En daar moet ze zich
voornamelijk om bekom
merd hebben: niet voor joker
staan bij de vriendinnen van
de Wassenaarse tennisclub,
geen mal figuur slaan tegen
over het bestuur van de Haag
se Literaire Vrouwenvereni
ging en vooral: zichzelf niet
blootgeven. That's not done!
Het lijkt lelijk wat ik hier zo
nors noteer; het is 't niet. Het
is nieuwsgierigheid naar een
literair interviewster, een
vrijblijvend free lance jour
naliste, een Angstige Me
vrouw die zich ten overstaan
van een groot publiek met
Kunst (hoe Haags ook) be
moeit.
Hoe groter de literaire naam van
de gesprekspartner, des te
banger en afstandelijker het
interview. Heel zorgvuldig
bouwt Corina haar stukjes op;
een introductietje, citaatje,
beschrijvinkje van woon- en
verblijfplaats, opsomminkje
van jaartallen, titels en prijzen
- ach, zo voorzichtig. Op je te
nen door de literaire, vooral
Haagse porceleinkastje.
Een citaatje, een interieurtje,
een treffend verzuchtinkje.
Een formuletje. Een wille
keurig, maar goed voorbeeld
is Corina's weergave van een
onderhoud met Jaap Harten:
Je moet leven zonder zeker
heden,' zegt Jaap Harten.
Door de glazen wand van zijn
werkkamer kijken we uit op
de begraafplaats achter de
tuin van zijn statige huis in de
Bankastraat, dat inwendig
een verjongingskuur heeft
ondergaan waar Schoner
Wohnen nog van leren kan.
De doden buiten zwijgen on
der hun deken van voorjaars
groen." (p.9)
Werkelijk netjes en welopge
voed laat Mevrouw Engel-
brecht haar idolen het woord
voeren, oplettend en met
Schoevers-allure notuleert zij
de verstrekte gemeenplaat
sen. IJver, goede manieren en
een Letterkundig Hand
boekje staan borg voor een
kleine Haagse kunstcarrière...
Toch: soms gaat 't anders, en
één keer zelfs mis.
Zo oninteressant als de inter
views met coryfeeen als
Adriaan van der Veen, Jaap
Harten, Clara Eggink, Annie
Salomons, Tonke Dragt,
Maarten 't Hart, e.a. zijn, zo
verrassend aardig zijn de ge
sprekken met vrij onbeken
den: Jozef Eyckmans, Berg
man, Ton Vorstenbosch, Ge
rard Fieret, Nico Wijnen of
Wim Gijsen. Eerlijk is eerlijk.
Enerzijds: dezelfde interview
techniek die leidt tot kleurlo
ze verslagjes van een MMS-
meisje blijkt ook boeiender
persoonlijkheden te kunnen
onthullen. Anderzijds mag
Corina niet alle schuld in de
lakschoentjes worden ge
schoven. bekende literaire
Auteurs lijken na jaren van
eerbiedige ondervraging bla
sé en tot weinig meer dan ver
veelde herhalingen in staat.
Eén keer, zei ik al, gaat 't mis en
valt mevrouw Engelbrecht
uit haar correct gekapte rol en
smakt ze - toch nog sierlijk -
van haar ivoren toren omlaag.
Ze overleeft de val, veroor
zaakt door de onbehouwen
bruut Loesberg (wie anders?)
in deeltje 1, maar hinkt in het
vervolg toch wat na. isen
kwestie van waardig kreupe
len. Heel typerend voor de
schok die Corien bij deze lite
raire galbak ("Ik ben geen
leuk mens") te verwerken
krijgt is haar keuze voor de 3e
persoon enkelvoud in plaats
van "ik", als ze zich in 't ge
sprek mengt.
Afstand bewaren. Wat - merk-
waardigwijs - mislukt voor 't
eerst zien en lezen we emotie,
al zou men eerder van ges-
hockeerdheid spreken. De
schrijver Loesberg maakte
indruk op Mevrouw Engel
brecht, haar inleiding tot deel
2 maakt dat ten overvloede
duidelijk: "Bij de presentatie
van de bundel interviews met
auteurs Gezegd en Geschre
ven gaf schrijver Loesberg
blijk van zijn misprijzend
aanwezig zijn door het eerste
exemplaar en mijn journalis-
tenduim te signeren met een
vlijmscherp stilet, dat hij
bleek te dragen op de plaats
waar andere mannen meestal
hun schrijfstift bergen. Bloe
diger kritiek werd waar
schijnlijk niet eerder ge
schreven." (p.7)
Heel Den Haag bleek onthutst.
Maar aan Loesberg de eer
voor wat kleur aan de bundels
én - bravo! - op de wangen
van Corina Engelbrecht te
hebben gezorgd. Plons. Een
steentje in een zéér Haagse
vijver.
Corina Engelbrecht, Gezegd en
Geschreven. Uitg. Nijgh
Van Ditmar, 's-Gravenhage
1979, 25.50.
Idem, Gezegd en Geschreven is
twee. Uitg. Nijgh Van Dit
mar 1980, 's-Gravenhage 1980,
26,50.
MAX IAJNI
Wat is liefdeDat valt niet te
omschrijven. Liefde wordt
door ieder mens op zijn eigen
wijze beleefd. Geborgenheid,
zekerheid, vertrouwen, be
grip, veiligheid. Er zijn zoveel
vormen van liefde.
Iemand die verliefd was, zal een
andere keer nooit op dezelfde
manier weer liefhebbenMen
sen die elkaar liefhebben be
palen zelf de inhoud van hun
liefde. Ook Kaj ervaart dat.
Zijn liefde voor Birthe was
heel anders dan die voor In-
gela.
Birthe was zijn eerste lief de. Een
jong, vrolijk, lief meisje. Net
zo naïef als Kaj. Birthe geeft
Kaj een gevoel van gelukza
ligheid. Alles wordt anders
met Birthe. Mooier. De twee
jonge mensen gaan volkomen
in elkaar op. Kaj is bezeten
van het meisje. En als Birthe
zomaar schrijftdat het tussen
hen is afgelopenkan Kaj het
niet geloven. Maar het is
waar. Birthe heeft een andere
vriend,en gaat samenwonen.
Birthe's vader probeert Kaj uit
te leggen, dat het meisje Kaj
onbewust heeft gebruikt om
zich aan de wurgende greep
van haar vader te ontworste
len.
Maar Kaj wijst dat veront
waardigd van de hand. Hun
liefde was geen spelletje. Niet
voor Kaj tenminste. Maar
Birthe? Is het meisje echt nog
zo'n kind, als haar vader wil
doen geloven? Vrolijk, vlin
derachtig en impulsief? Was
Kaj te serieus? Het laat hem
niet los.
Jaren later denkt hij nog steeds
aan Birthe, ondanks zijn sa
menwonen met Ingela. Hij
vergelijkt zijn gevoelens voor
Birthe met die voor Ingeia.
Maar langzamerhand ont
dekt hij, dat het niet eerlijk is
de twee meisjes zo te vergelij
ken.
Zijn liefde voor Birthe was an
ders. Alles opeisend en volko
men in elkaar opgaand. En
nu met Ingela? Elkaar steu
nen, begrijpen, vertrouwen, je
veilig weten. Een heel ander
soort liefde, maar net zo
waardevol. Kaj accepteert
dal tenslotte. Maar de gedach
te aan Birthe zal hem nooit
loslaten.
Mijn tijd met Birthe, geschre
ven door Max Lundgren, is
een verhaal waarin veel men
sen iets van hun eigen erva
ringen zullen herkennen. De
geweldige manier waarop de
schrijver Kaj's gevoelens be
schrijft en uitdiept is voor ie
dereen de moeite waard. Dit
boek is afkomstig uit een serie
van uitgever Lemniscaat,
speciaal geschreven voor jon
ge mensen (14 serie).
Stuk voor stuk prima boeken,
ook voor oudere mensen. Het
is jammer dat uitstekende
verhalen voor "alle leef tij-
IflHEUk
Illustratie van Dick
den" te vaak in de hoek ran
het jeugdboek terechtkomen,
en door volwassenen niet
worden gelezen. Juist deze
14+serie is voor volwassenen
de moeite waard, omdat er
ook voor hen herkenbare
problemen
voorkomen.
Enkele titels zijn: Mijn vader is
werkloosMij overkomt dat
niet en de zon werd koud;
Maak me niet kapot; Vluchten
kan niet meer: Voor één zo
mer; De les van mijn leven.
Alle uitgegeven bij Lemnis
caat met een gemiddelde prijs
van f 14.-.
Geen schoenen voor Bram is een klein maar schitterend boekje
voor kinderen vanaf 5 jaar.
Een eenvoudig verteld verhaal over Bram die met zijn moeder
nieuwe sandalen gaat kopen. Eigenlijk heeft Bram daar helemaal
geen zin in. want nieuwe schoenen zitten niet lekker. En wanneer
de verkoper in de schoenenwinkel hem "een kleine vent" noemt,
heeft hij er al gauw schoon genoeg van. Zijn moeder vindt dat
Bram zich maar aanstelt.
Ze gaan nog even naar een warenhuis om voor moeder een jurk te
kopen. Bram vindt zo'n grote winkel spannend maar ook een
beetje eng.
Ook moeder heeft geen succes, ze kan geen mooie jurk vinden.
"Net als de sandalen", zegt Bram heel ad rem. En moeder begrijpt
heel goed wat Bram bedoelt.
Zonder nieuwe schoenen en zonder nieuwe jurk eten ze samen een
ij^je.
Schrijver Jacques Vriens geeft Brams belevenissen tijdens een
middagje winkelen en zijn reactie daarop simpel, maar heel her
kenbaar weer.
De zwart-wit tekeningen van Ivo de Weerd zijn prachtige minia
tuurtjes, die voor erg jonge kinderen misschien iets te klein en te
gedetailleerd zijn uitgevoerd.
Als geheel een fijn voorleesboekje en door de korte, eenvoudige
zinnen ook geschikt voor beginnende lezers.
Uitg. Holkema en Warendorff, prys 12.90.
