Overheid
moet
inspelen
op
techno
logische
ontwik
kelingen
zaterdag 13 september 1980
MUIUrWB
pagina
LEIDEN/BILTHOVEN - De discussies over het wel
of niet gebruiken van rekenmachientjes in het on
derwijs zijn net achter de rug. Een school die een
beetje mee wil gaan met de tijd schaft zoiets voor
haar leerlingen aan. Deskundigen voorspellen dat
het met de computer niet anders zal gaan. Over tien
jaar zal men voor een paar tientjes een micro-com
puter kunnen krijgen ter grootte van een multo
map. Wordt de schoolmeester dan echt overbodig?
En leren de leerlingen niets anders meer dan alleen
maar knoppen bedienen?
"Men moet niet denken dat
Teachip zo'n ding de klas in
wil rammen", vertelt de heer
Docters van Leeuwen. "Maar
micro-computers worden in
het bedrijfsleven en de ver
zorgende sector steeds meer
gebruikt. Iedereen die van het
voortgezet onderwijs komt
krijgt ermee te maken. Je
kunt geen scholier meer zien
of ze hebben wel een digitaal
horloge om de pols. Weten ze
hoe dat werkt? Zo'n kind, dat
ongewild dit tijdperk tege
moet gaat, kan de computer
alleen de baas blijven als hij er
iets van afweet en mee om
kan gaan. We kunnen ons de
vraag al niet meer stellen: Is
het goed of niet goed om 't te
doen? Er zijn al scholen die
ermee werken. Die scholen
van het eerste uur komen in
de problemen. Automatise
ren van het onderwijs is een
moeilijke en tijdrovende zaak
vol onzekerheden. Behalve
fraaie woorden merken we
van het ministerie en de
Stichting Leerplan Ontwik
keling nog niets. We moeten
er voor zorgen dat de micro-
elektronica de school niet
gaat overspoelen. Het is een
gevaarlijke situatie waarin we
verkeren, maar niet meedoen
is beslist gèèn oplossing"
Voorbeeld
Conrector Siemons van de Vis
ser 't Hooftschool is het daar
helemaal mee eens. Ook hij
heeft nog een mooi voorbeeld
van maatschappij beïnvloe
ding. 'De nieuwe Miele was
automaat, waspoeder erin en
de micro-processor doet de
rest!' Wie weet wat een mi
cro-processor is", roept hij
uit.
Toevallig weten dat de leerlin
gen van zijn school die com-
puterkunde doen. Zestig in
getal. "Wij hadden zelf ook
niet verwacht dat de belang
stelling zo groot zou zijn",
vertelt Siemons. "Je merkt
dat door de publiciteit ouders
en leerlingen het gevoel krij
gen van daar moet ik iets
meer van weten. Altijd goed
voor later".- Hoewel de naam
veel suggereert, computers
komen er nog niet aan te pas.
Op dit moment zijn ze bezig
met het eigen maken van de
computertaal. En dan stuiten
ze al op moeilijkheden. Voor
welke taal moet er worden
gekozen? Enige jaren geleden
was het 'taal-ecol', nu is het
'basic' en er gaan al stemmen
op voor 'pascal'.
Teachip wil waarschuwen voor
onvoldoende doordachte be
slissingen.
De voorzitter "Er moet eerst
kritisch nagegaan worden
voor welke taal, welke appa
ratuur en programma's het
beste door een school ge
kozen kan worden.
Er is al heel wat op de
markt. Je kunt niet zinnig be
slissen zonder over je doel
stellingen na te denken. En je
moet al wat met computers in
het onderwijs hebben ge
daan". Conrector Siemons is
zo hier en daar aan het rond
neuzen. De school heeft er
vijfentwintigduizend gulden
voor uitgetrokken. "Bij de
één kun je voordat bedrag vijf
apparaten krijgen, terwijl de
ander voor dezelfde prijs er
acht installeert", zegt hij.
Basiskennis
Wat gebeurt er straks met de
leerlingen. Zullen zij door het
leven gaan als mensen dieniet
meer kunnen rekenen en niet
meer weten of'vind je'meteen
dt of dt wordt geschreven,
omdat de spellingscorrectie-
machine dat wel nakijkt?
"Er zal nog steeds uit het hoofd
geleerd moeten worden. En
basiskennis moet er zijn",
stelt de heer Docters van
Leeuwen. "De micro-elek-
tronica zal inderdaad bepaal
de parate kennis en vaardig
heden overbodig maken. We
moeten juist onderzoeken
welke parate kennis en vaar
digheden een leerling nodig
heeft om goed te functione
ren. In een maatschappij die
nog veel rijker aan informatie
zal zijn dan nu al het geval is.
In hoeverre heeft bijvoor
beeld een spellingscorrec-
tiemachine invloed op het
taalonderwijs? En heeft het
leren van jaartallen met in
zicht in geschiedenis te ma
ken? Ik betwijfel of het re
kenmachientje nu zoveel
schade doet aan het rekenon
derwijs. Ze moeten toch we
ten hoe ze moeten vermenig
vuldigen voordat ze zo'n ap
paraatje kunnen gebruiken.
Maar dit zijn allemaal vragen
die goed onderzocht moeten
worden. Het voordeel van mi-
cro-elektronica in het onder
wijs is dat de leerling veel di
recter met de kern van stof
leert om te gaan. Ze gaan ver
banden zien".
De heer Docters van Leeuwen
beschikt zelf over een micro
computer. Even duur als een
kleurentelevisie, zegt hij. Een
programma over waterver
vuiling verschijnt op het
beeldscherm. Via allerlei
stappen en grafieken toont dit
Door
Saskia
Stoelinga
Kind en computer c
mij op wat voor
watervervuiling kan ont
staan. En of vissen bij die en
die vervuilingsgraad nog
kunnen leven, wat het zuur
stofgehalte is enz. enz. Ook
conrector Siemons heeft een
'huis-computer'. Zelf heeft
hij een programmaatje ge
maakt over differentiaalre-
kenen voor de hoogste klas
sen van het VWO. "Dat is een
erg abstract begrip om de
i paar jaar een vertrouwd beeld?
leerlingen goed duidelijk te
maken. Via een lijnenveld op
het scherm kan ik het veel be
ter laten zien".
Op deze manier kunnen er ook
sommen en taallesjes worden
gemaakt. De computer geeft
wel aan wanneer er een fout
wordt gemaakt. Ondergete
kende zit er met een rood
hoofd bij als bij het oefenpro
gramma decimaal delen, hel
tweede getal achter de
komma niet klopt.
De computer vindt dat ze het
nog één keer mag proberen.
Als het dan wel lukt, ant
woordt de computer met
goed zo Saskia, je mag door
gaan naar som drie. 'Je kunt
elke leerling vaker dingen la
ten leren die bij zijn vorderin
gen past", zegt Docters van
Leeuwen
Wel vindt hij dat een deel van de
rol van de leraar noodzakelij
kerwijs moet veranderen.
"De leraar zal altijd een pret
tige sfeer in de klas moeten
maken. Verder is de leraar een
verspreider van informatie.
Hij is de informatiebron zelf.
Maar het aantal vakken
neemt toe, evenals de infor
matie. Voor een leraar is het
onmogelijk dat allemaal vol te
houden. De nieuwe rol van de-
leraar zal worden een 'verwij-
zer' naar informatiebron-
nen.Bijvoorbeeld in de trant
van 'doe dat en dat program
ma'. Hij heeft eigenlijk zijn
eigen assistent.
Maar houdt één ding in de ga
ten. Een slechte leraar wordt
geen goede leraar door een
micro-computer. Als hij een
computer gebruikt zal het
mensvormingsproces nog
meer gestoord raken. Elke le
raar zal zich nog meer moeten
afvragen 'wie ben ik, hoe geef
ik les en wat wil ik met mijn
onderwijs bereiken'. Een gro
te mate van zelfbewustheid
van de leraar moet er zyn. Als
je dat niet opbrengt vergeet
het dan maar.
Leerlingen verkeren achter de
micro-computer sociaal ge
zien in een erg eng klimaat.
Kinderen zijn op school om te
leren samenwerken. De leraar
moet dus op een andere ma
nier met de klas omgaan.
Meer projectwerk, rollen
spellen enz.
Ik houd mijn hart vast als er
zomaar standaardprogram
ma's op de markt verschijnen.
Vooral als het voortgezet on
derwijs er niet op inspeelt.
Het kan heel gevaarlijk zijn
als de leraar er niet tussen zit.
Wie kan anders bepalen of
zo'n programma de oplossing
voor het leerprobleem van het
kind is. Kind kruipt achter
het scherm en wat gebeurt er?
Het werkt verslavend. Als je
denkt datje er een uur achter
zit blijken het al drie uren te
zijn. Fascinerend".
Conrector Siemons is ook in de
ban van de apparatuur. De
gevaren van de micro-elek-
tronica in het onderwijs wil
hij beslist niet wegwuiven.
"Je moet oppassen watje zelf
leuk vindt niet gaat projecte
ren op de school. Je moet kri
tisch blijven".
Teachip probeert al deze zaken
een beetje in de gaten te hou
den, ontwikkelingen te coör
dineren en onderwijsmensen
die erin geintresseerd zijn
met raad en daad bij te staan.
De voorzitter. Wy bestaan
nu driekwart jaar, waarvan
drie maanden als Stichting.
De balans opmakend weten
we dat het onderwijs staat te
springen om informatie. Men
wil de computer in het on
derwijs leren gebruiken, men
wil adviezen over apparatuur,
men wil leren programmeren
en men zoekt naar mogelijk
heden om programma's uit te
wisselen.Maar ja, we kunnen
nog niet veel doen want het is
allemaal vrijetijdswerk.
Het belangrijkste vinden beide
heren dat de overheid ook in
speelt op technologische
ontwikkelingen. Je moet nu
beginnen om over tien jaar
klaar te zijn. Anders blyf je
achterlopen.
