Tegen stenengooiers
zware straffen geëist
Paus naar
Engeland en
Filippijnen
VN-vergadering over varen onder goedkope vlag
"Bewapenings
wedloop is
oorzaak van
veel ellende
Amateurs
dragen
kaas in
Alkmaar
WOENSDAG 3 SEPTEMBER 1980
VARIA
PAGINA 11
Ontwikkelingslanden willen afschaffing vrije registratie
GENÈVE (Reuter) - De scheep-
vaartcommis.sie van de Verenig
de Naties is maandag begonnen
aan een vergadering van ver
moedelijk veertien dagen waarin
moet worden uitgemaakt wat de
volgende stap is in het beraad
over de eis van de ontwikke
lingslanden dat een eind zal wor
den gemaakt aan het varen onder
goedkope vlag.
Dit wordt ook wel vrije registratie
genoemd. Het houdt in dat rede-
riien in de industrielanden hun
schepen laten registreren in lan
den als Liberia, Panama of Sin
gapore, waar de belastingen laag
zijn en het met de elders zeer
strenge regels voor de veiligheid
van schepen en de bekwaamheid
van bemanningen niet zo nauw
wordt genomen. De industrie
landen willen over het algemeen
niet op de eis ingaan.
Volgens de Verenigde Naties zal
het afschaffen van het systeem er
ook toe leiden dat de ontwikke
lingslanden een groter aandeel
krijgen in het internationale
vrachtvervoer overzee. In januari
is er ook al over vergaderd maar
toen lukte het niet de industrie
landen en de Derde Wereld nader
tot elkaar te brengen. Besloten
werd het vraagstuk voor te leg
gen aan de Unctad, de Conferen
tie voor Handel en Ontwikkeling
van de VN.
De Unctad heeft inmiddels bere
kend dat 81 procent van alle
schepen die onder goedkope vlag
varen eigendom is van rederijen
in de Verenigde Staten, Grie
kenland, Hongkong, Japan en
West-Duitsland. Van de wereld-
koopvaardijvloot vaart ongeveer
28 procent onder goedkope vlag.
In Liberia is twintig procent van
de tonnage geregistreerd, in Pa
nama vijf procent en in Singapo
re twee procent.
De directeur van de scheepvaartaf
deling van de Unctad, Adib Al-
Jadir, heeft bij de opening van de
besprekingen in Genève gezegd
dat de moeilijkheden die onder
goedkope vlag varende schepen
veroorzaken sinds januari van dit
jaar acuut zijn geworden. Het
aantal gevallen van schipbreuk.
laten zinken van schepen voor de
verzekering, andere soorten
fraude, schending van het em
bargo op de verscheping van olie
naar Zuid-Afrika en milieube
vuiling is alarmerend groot ge
worden, zo zei hij.
De toeneming van het aantal sche
pen dat onder goedkope vlag
vaart vormt een belemmering
voor de uitbreiding van de vloten
in de ontwikkelingslanden. De
exploitatie van de schepen vergt
kapitaal dat niet meer kan wor
den geïnvesteerd in de traditio
nele scheepvaartlanden met het
oog op de hoge loonkosten, maar
het geld kan wel worden belegd
in de Derde Wereld, aldus Jadir.
De industrielanden hebben er bij
de ontwikkelingslanden op aan
gedrongen om hun concurren
tiepositie te verbeteren om op die
manier een groter aandeel in het
vrachtvervoer in de wacht te sle
pen. Volgens de Unctad is dat
heel moeilijk omdat mulitinatio-
nale maatschappijen vrijwel de
hele vrachtvaart controleren, van
grondstoffen tot
verbruiksgoederen.
ALKMAAR - Deze week worden
in de Langestraat in Alkmaar
kaasdraagwedstrijden voor ama
teurs gehouden. Elke middag kan
men in een wedstrijd proberen de
kaasberrie met 75 kilo kaas als eer
ste over het parcours te dragen.
Hel duo kaasdragers op de foto
maakt in elk geval weinig kans op
de overwinning
AD VOCA TEN HEKELEN
POLITIEOPTREDEN EN SNELRECHT
AMSTERDAM (GPD) - De
snelrechtprocedure tegen
twaalf stenengooiers tij
dens rellen op de Prins
Hendrikkade in Amster
dam tijdens de ontruiming
van gekraakte apparte
menten op 19 augustus is
verscheidene advocaten in
het verkeerde keelgat ge
schoten.
Zij vroegen gisteren de Amster
damse politierechter de voorlo
pige hechtenis van negen cliën
ten op te heffen en uitstel van het
proces. De verzoeken werden af
gewezen door het Openbaar Mi
nisterie en ook de politierechter
voelde niets voor uitstel.
Tegen vier van de twaalf stenen
gooiers werden door de officier
van justitie mr. J. Craemer ge
vangenisstraffen geëist variërend
van vier tot zes maanden. Zes
maanden is de maximumstraf die
een politierechter kan uitdelen.
De hoeveelheid stenen die de be
trokkenen hadden gegooid, vond
hij niet van belarlg: „Zij hebben
zich geschaard onder mensen die
het recht in eigen hand willen
nemen", aldus mr. Craemer.
Elf verdachten werd poging tot
zware lichamelijke mishandeling
van politiemensen ten laste ge
legd omdat zij met stenen op
mensen hadden gericht. Tegen
een twaalfde stenengooier werd
zes weken gevangenisstraf geëist
wegen het plegen van openlijk
geweld, omdat hij met stenen
naar een watervoertuig had ge
gooid. In vier gevallen kwam het
niet tot een eis, omdat politie
rechter mevrouw mr. Van Erp
Taalman-Kip het noodzakelijk
acht nog een aantal verbalisanten
als getuigen te horen. De zaken
van deze verdachten (19 en 20 jaar
oud) worden op 16 oktober afge
handeld.
In de loop van de lange procesdag
raakten zowel de officier van jus
titie als de politierechter steeds
meer geïrriteerd door de uitvoe
rige beschouwingen die enkele
raadslieden wijden aan specula
tie, woningnood en onnodig poli-
tiegeweld. Een paar maal onder
brak officier van justitie mr. R.
Craemer een pleidooi en,zei dat
hij geen klachten over politieop
treden had ontvangen. Hij vond
het onderwerp ook niet van be
lang in verband met de strafbare
feiten die hij bewezen achtte: het
gooien van stenen naar politie
ambtenaren.
Een van de raadslieden vond het
schandalig dat tweeduizend man
op de been was gebracht tegen
woningzoekenden met voor het
eerst een tereurbestrijdingsteam
Protest tegen
subsidiestop
Gew. Orkest
AMSTERDAM (ANP) - Het hoofd
bestuur van de Nederlandse
Toonkunstenaarsbond (NTB) is
zeer verontwaardigd over het
plotselinge dichtdraaien van de
subsidiekraan voor het Geweste
lijk Orkest voor Zuid-Holland. In
een telegram aan minister Gar
deniers van CRM heeft het
hoofdbestuur om een onderhoud
op korte termijn gevraagd.
Geen subsidie van het orkest bete
kent opheffing. Daarbij gaat het
om een orkest, dat zich "op voor
treffelijke wijze" kwijt van de
"verbrede taak" die de minister
zo graag ziet, aldus het telegram.
Tevens heeft de NTB een beroep
gedaan op de fractievoorzitters in
de Tweede Kamer alles te doen
om dit CRM-besluit,ongedaan te
maken. "Het minste wat de mi
nister kan doen is het verlenen
van een overgangssubsidie tot
het moment waarop de Kamer
zich heeft uitgesproken".
automatische snel
vuurwapens. „Zover zijn wij ge
daald in Amsterdam", zei de ad
vocaat. „De opluchting was groot
toen kraker Moos met bloemen
meedeelde dat hij nog alleen in de
gekraakte flat aanwezig was met
elf journalisten" De politie had
volgens deze raadsman echter
een van tevoren gepland scenario
en daarvan kon niet meer worden
afgeweken toen bleek dat de ME
voor niets was gekomen.
Verscheidene stenengooiers ont
kenden dat zij in de buurt van de
opstootjes waren geweest. Som
migen zeiden daizij alleen stenen
hadden stukgegooid. De 24-jarige
bejaard en verzorger Peter S. ge
bruikte zijn laatste woord voor
een politieke redevoering waarin
hij stelde dat het heel anders toe
gaat in deze zogenaamde open
maatschappij. „Er wordt met
twee maten gemeten, één voor
het optreden van krakers en één
voor de activiteiten van politiea
genten". Van de publieke tribu
ne, die alle zaken levendig bleef
volgen, klonk applaus op en de
bejaarden verzorger tegen wie vijf
maanden werd geëist, stak jo
viaal de handen in de lucht.
De politierechter zal op 12 septem
ber schriftelijk vonnis wijzen in
deze zaken.
Het vervelende van het
onvoorstelbare is, datje
het je niet kunt voor
stellen. Een oorlog met
kernwapens is onvoor
stelbaar. Even onvoor
stelbaar is het, dat er
mensen zijn die er niet
voor zullen terugdein
zen zo'n oorlog te begin
nen als zij denken hun
tegenstander met de
eerste klap te kunnen
uitschakelen.
(Volgens de Groninger polemo
loog dr. Hylke Tromp denken
leidende politici in de Ver
enigde Staten dat laatste nu
en bereiden de VS zich voorop
een oorlog met „gevechtsveld-
kernwapensen met Europa
als slagveld.) Eveneens on
voorstelbaar is het, dat er we
tenschappers en technici zijn
die er hun levenswerk van
maken steeds vernuftiger
kernwapens, transportmid
delen voor die wapens en
„conventionele" wapens te
bedenken.
De internationale club van we
tenschappers die zich met
kracht tegen de waanzinnige
bewapeningswedloop verzet
ten, de Pugwash-Beweging,
concludeerde vorige maand
tijdens de (30e) conferentie in
Breukelen terecht, dat het be
vriezen van de wapenont
wikkeling, de militaire re-
se arch, een eerste noodzaak is.
Immers: de veel te weinige en
o zo moeizaam bereikte resul
taten van de onderhandelin
gen tussen Verenigde Staten
en Sowjet-Unie over wapen
beheersing blijken steeds weer
ondergraven te worden door
de resultaten van die militai
re research, door nieuwe wa
pensystemen als Kruisraket
en niet door radar waar te
nemen vliegtuigen. (Volgens
dr. Hylke Tromp is het aan
breken van de fase van pro-
duktie en plaatsing van deze
nieuwe wapens een van de
belangrijkste oorzaken voor
de nieuwe Amerikaanse stra
tegie, die hij oorlogsvoorbe
reiding noemt.)
Maar hoe zet je die militaire re
search stilOok de Pugwash-
Beweging gaf geen antwoord
op die vraag. Toch waren
daar meer dan honderd we
tenschappers uit veertig lan
den (waaronder VS en Sow
jet-Unie) bijeen, die de mili
taire research rechtstreeks
persoonlijk of van nabij ken
nen. Misschien gold echter ook
hier het globale recept van de
Pugwash-Beweging: mobili
seer de publieke opinie, die
tenslotte ook een eind maakte
aan de oorlog in Vietnam:
Militaire research is niet voor
behouden aan de beide su
permachten. Ook in Neder
land wordt bescheiden weten
schappelijk onderzoek ver
richt met militaire oogmer
ken. De uitgaven daarvoor
bewegen zich zelfs sinds 1978
weer in een duidelijk stijgen
de lijn, die - blijkens de meer
jarenafspraken over de rijks
begrotingen tot 1984 - nog
verder zal stijgen.
In 1975 stond er f72,8 miljoen
voor militaire research op de
begroting, in 1978 f81,6 mil
joen; en dat betekende een
lichte daling wegens de infla
tie. In 1979 stond er f88,7 mil
joen en in 1980 f94.1 miljoen
op de begroting; de meerja
renramingen tonen een ver
dere stijging tot f106 miljoen
in 1984. En dat in een tijd van
bezuinigingen, „inleveren"
„broekriem aanhalen" en
snijden in sociale uitkerin
gen.
Behalve de directe militaire re
search, die op de rijksbegro
ting wordt verantwoord, is er
uiteraard allerlei weten
schappelijk onderzoek,
waaruit militaire toepassin
gen voortvloeien. Of en in
hoeverre de wetenschappelij
ke onderzoekers daarvoor
verantwoordelijkheid dra
gen, is een zaak die bijvoor
beeld in de Nederlandse Na
tuurkundige Vereniging dit
jaar eindelijk eens aan de or
de is gesteldEen g roep i n deze
beroepsvereniging wil dat
natuurkundigen de vrijheid
krijgen militaire research-
opdrachten te weigeren, wil
dat de vereniging waar
schuwt voor militair interes
sante onderzoeksgebieden,
wil, kortom, het directe en in
directe werken aan wapens
onfatsoenlijkverklaren.
Het debat over deze proble
men duurt voort.
Prof. dr. H. B. G. Casimir, oud
voorzitter van de Koninklijke
Nederlandse Academie van
Wetenschappen en jarenlang
belast met de supervisie over
alle research bij Philips,
bracht onlangs e
gedachte in dit debat. In de
rede, waarmee hij het acade
misch jaar aan de TH Delft
opende, wees hij op de weten
schap-technologie-spiraal (de
wetenschap oefent invloed uit
op de technologie en de daar
uit resulterende technologie
beinvloedt de wetenschap) en
op de „vertragingstijd" daar-
,JIet is kenmerkend voor de he
dendaagse technologie-in te
genstelling tot die van vervlo
gen tijden - dat de technicus
kan en moet teruggrijpen op
voorafgaand wetenschappe
lijk onderzoek, dat veelal niet
met het oog op specifieke toe
passing werd ondernomen.
Hoogstens met een algemeen
gevoel dat er ook in praktische
zin wel'eens iets uit zou kun
nen komen", aldus prof. Cas-
Merkwaardig is daarbij dat er
steeds een zekere tijdsvertra
ging ontstaat. Een werkelijk
nieuw denkbeeld, een werke
lijk nieuwe ontdekking wordt
zelden binnen vijftien tot
twintig jaar verwerkt in een
technische vinding. Deze ver
tragingstijd wordt niet kor
ter. Eerder ziet het ernaar uit
dat ze langer aan het worden
is. Nóch van kosmologie en al
gemene relativiteitstheorie,
noch van veldentheorie en
elementaire deeltjes zijn toe
passingen in zicht. De tech
niek gebruikt wetenschap,
oude en minder oude, maar
zelden of nooit de nieuwste. De
wetenschap gebruikt techniek
en vaak wel de allernieuw
ste", aldus prof. Casimir.
Oorlog maakt deze vertragings
tijd korter. Keert zelfs de rol
len om: de wetenschap blijft
achter bij de techniek en
sprint dan weer dank zij de
nieuwste technologische ver
worvenheden vooruit. Radar
en de geneeskunde leveren
daarvoor schoolvoorbeelden.
Prof. Casimir: „Overigens,
een oorlog met al zijn mense
lijk leed en al zijn materiële
verwoestingen is wel een
waanzinnig kostbare manier
om aan technische hulpmid
delen te komen..."
Het is duidelijk, dat die vertra
gingstijd volgens hem de ver
antwoordelijkheid van de we
tenschappelijk onderzoeker
in sterke mate verlegt naar de
politicus. Prof .Casimir: ,JHoe
abstracter en vernieuwender
het werk, hoe onzekerder de
toekomstige repercussies.
Juist van die onderzoeksre
sultaten die in het verleden
van de grootste positieve of
negatieve sociale betekenis
bleken, kon dit aanvankelijk
totaal niet worden vastge
steld. Wanneer een onderzoe
ker ongewenste toepassingen
ziet opdagen, is het meestal te
laat: ook zonder zijn hulp
zullen technici de toepassin
gen uitwerken. Hij kan dat
niet beletten. Wel kan hij, wel
móet hij als goed staatsbur
ger, zijn waarschuwende
stem laten horen, ook al is het
niet zeker dat men naar hem
zal luisteren"
De Pugwash-Beweging - ont
staan uit het Russell-Einstein-
manifest tegen kernwapens -
heeft opnieuw een ernstige
waarschuwing laten horen.
Een allesvernietigende oorlog
met kernwapens lijkt meer
nabij dan ooit tevoren. In tal
van landen wordt de publieke
opinie met drogredenen be
werkt om zo'n oorlog aan
vaardbaar te maken: een be
perkte nucleaire oorlog zou
betrekkelijk weinig slachtof
fers vergen en de burgerbe
volking zou in schuilkelders
veilig kunnen overleven
De militaire research gaat on
verdroten voort de magere re
sultaten van de stokkende on
derhandelingen over wapen
beheersing te ondergraven.
„De wetenschap is de hoer van
de oorlog geworden"zei de
92-jarige Lord Noel-Baker
tijdens de herdenking van de
25e verjaardag van het Rus-
sell-Einstein-mamfest. „De
bewapeningswedloop - vijf
honderd miljard dollar per
jaar - is de oorzaak van de
honger en ellende in de we
reld. van zowel de werkloos
heid als de inflatie".
Maar hoe ernstig die waar
schuwing ook is, ik vrees dat
zij eerder in het archief zal
worden bijgezet als het on
vruchtbare doemdenken van
een antieke, politiek-naieve
club goedwillende weten
schappers, dan dat zij ter har
te zal worden genomen. Roe
penden in de woestijn plegen
te waarschuwen voor het on
voorstelbare. En het vervelen
de van het onvoorstelbare
blijft, dat je het je niet kunt
voorstellen.
KEES WIESE
De paus hoopt in de zomer van
1S82 een bezoek aan Engeland te
brengen. De anglikaanse aarts
bisschop van Canterbury en
primaat van deze kerk dr. Ro
bert Runcie heeft zich daar al
positief over uitgelaten. Hij
meent dat anglikanen en andere
christenen de paus net zo zullen
verwelkomen als de rooms-ka-
tholieken.
De "Protestant Reformation Socie
ty", een kleine protestantse be
weging, heeft echter al geprotes
teerd tegen het voorgenomen be
zoek. Eerste minister Margaret
Thatcher kreeg van die kant een
protestbrief.
De paus gaat ook naar de Filippij
nen. Volgens een in Manila ont
vangen brief van het Vatikaanse
.staatssecretariaat staat dit nu
vast. De datum is nog niet be
kend. Kardinaal Sin van Manila is
niet bang dat de regering het be
zoek zal aangrijpen om het aan
zien van president Marcos op te
poetsen. Hij verwacht juist dat de
paus de kwestie van de mensen
rechten aan de orde zal stellen.
Hongarije
Welgezind. De Rooms-Katholie-
ke bisschoppen van Hongarije
zeggen in een officiële verklaring
over de verhouding tussen, de
staat en hun kerk in dit land, dat
Hongarije op de goede weg is. Zij
hebben die verklaring uitgege
ven ter gelegenheid van het feit
dat dertig jaar geleden de Hon
gaarse volksrepubliek de eerste
overeenkomst met de Rooms-
Katholieke Kerk ondertekende.
"Er bestaat een goede verstand
houding,', constateren de bis
schoppen. Over de vervolging
van de kerk in deze dertig jaar
wordt met geen woord gerept.
Advertentiecampagne. De
werkgroep "Bijbelcursus" bin
nen de Gereformeerde Kerken
Vrijgemaakt is onder het motto
"Alstublieft, een geschenk uit de
Hemel" opnieuw een adverten
tiecampagne begonnen om zo
veel mogelijk mensen in contact
met de bijbel te brengen. Volgens
de werkgroep geeft de bijbel
antwoord op vragen die bij ieder
een leven en is het noodzakelijk
dat de inhoud ervan wordt ont
dekt. De vrijgemaakte cursus is
gratis. Men verwacht 3000 aan
meldingen. Bij een soortgelijke
actie m 1977 meldden zich ruim
2500 belangstellenden.
Bijbels
Het Nederlands Bijbelgenoot
schap vraagt deze maand extra
hulp voor bijbelverspreiding in
Hongarije, Zaïre en Pakistan. In
de derde week van september
krijgen zo'n 450.000 mensen een
exemplaar van het kwartaalblad
"Met de bijbel de wereld in" en
een brief.
De kerken van Hongarije hebben
toestemming van de regering ge
kregen om 20:000 bijbels in de
oude vertaling en 20.000 nieuwe
testamenten in de nieuwe verta
ling te laten drukken. Het papier
moet echter gratis door de bijbel
genootschappen van West-Euro
pa worden geleverd. In Zaire be
staat een groot bijbeltekort. In
een gebied is zelfs een zwarte
markt voor bijbels ontstaan. Men
wil daaraan nu een eind maken
door 90.000 bijbels te laten druk
ken in de taal die daar wordt ge
sproken. Het Pakistaanse bijbel
genootschap heeft Nederland
steun gevraagd voor bet drukken
van kleine, fleurige uitgaven voor
jonge mensen.
Beroepingswerk. Hervormde
Kerk: beroepen te Maarssen J.
Mooij Zevenaar, te Zierikzee C.L.
de Rooij Zoelen; aangenomen
naar Hoogeveen M. J. Guls Burin-.
Gereformeerde Kerken: aange
nomen naar Zwolle P.G. den
Hengst Hoofddorp
Gereformeerde Kerken Vrijge
maakt: beroepen te Doesburg-
Doetinchem K. Verhnd Parama-
ribo-Zuid.
Christelijke Gereformeerde Ker
ken: beroepen te Bussum J. Oos
terbroek Opperdoes.
