EIDSCH
DAGBLAD
Spanning stijgt in Polen
e Zomer
"Korter werken beperkt ziekteverzuim
a
"Eensgezinde aanpak
la Wilhelmina geboden
vandaag
9 Stakingsgolf breidt zich uit Regering laat het afweten
ROTTERDAM:
Galmproblemen in
Hooglandse kerk
Jeruzalem
jffic
SATERDAG 30 AUGUSTUS 1980
OPGERICHT 1 MAART 1860
36256
Jirecteur G Koopman
(oofdredacteur AAM Schuurmans
(d| -hoofdredacteur R D Paauw
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureau Witte Singe! 1
23t 1 BG Leiden
Voor tel nrs zie colofon
Gewestelijk
orkest staat
voor opheffing
den HAAG - Het Gewestelijk
Orkest voor Zuid-Holland
staat voor opheffing. De mi
nister van CRM heeft gisteren
geweigerd de personeelslas
ten voor de musici van dit or
kest voor vijftig procent te
dragen, zoals dit voor de an
dere Nederlandse beroepsor
kesten wel het geval is.
In afwachting van de gelijkstel
ling met de andere orkesten
wat de rijkssubsidie betreft,
heeft de de provincie Zuid-
Holland, de tekorten op de
begroting jaarlijks voor haar
rekening genomen. Dit bo
venop op "normale" provin
ciale subsidie van ruim 1,2
miljoen gulden. De provincie
heeft herhaaldelijk meege
deeld met ingang van 1980
niet meer in staat te zijn het te
kort te financieren.
De voor het Gewestelijk Orkest
benodigde gelden worden
voorts verschaft door een
aantal gemeenten in Zuid-
Holland. Van deze gemeenten
hebben sommige toegezegd
hun subsidie aan het orkest te
verhogen indien CRM vijftig
procent van de personeelslas
ten van de musici voor zijn
rekening zou gaan nemen.
CRM subsidieert het Geweste
lijk Orkest reeds met 675.000
gulden met name voor de
schoolconcerten. Er is een
bedrag van circa 400.000 gul
den extra nodig.
Bij het Westelijk Orkest van
Zuid-Holland werken 43
wie 37 musici.
Leids onderzoek wijst uit:
DEN HAAG (GPD) - Werk
tijdverkorting (kortere
werkweek) zal eerder een
gunstige dan een ongun
stige invloed op het ziek
teverzuim hebben. Con
trole op verzuim kan de
duur van het ziektever
zuim beperken. Daarbij
gaat het vooral om de in
vloed van het tijdstip van
controle. Dat zijn enkele
globale conclusies uit een
onderzoek over de gevol
gen van maatregelen om
het ziekteverzuim te beïn
vloeden.
Het Nederlands Instituut voor Pre
ventieve Gezondheidszorg TNO
in Leiden verrichtte de studie in
opdracht van het ministerie van
sociale zaken en dat is uitgemond
in het rapport „De effecten van
maatregelen om het ziektever
zuim te beïnvloeden". Daarin
staan de resultaten van een litera
tuuronderzoek gebaseerd op 91
Nederlandse en buitenlandse
onderzoekingen. Staatssecretaris
De Graaf (sociale zaken) heeft het
aan de Tweede Kamer ge
stuurd.
Geconstateerd wordt dat daling
en-of beperking van ziektever
zuim waarschijnlijk te bereiken
is door het aantrekkelijker ma
ken van de inhoud van taken en
door de werknemers hun taak
binnen het geheel van de organi
satie te verduidelijken. Gunstige
voorwaarden voor een lager ziek
teverzuim zijn een sociaal gericht
leiderschap en het deelnemen
van werknemers aan beslissin
gen.
werktijden blijken ook een gunsti
ge invloed te hebben op het ziek
teverzuim. In Nederland is, vol
gens het rapport, aan deze factor
nog weinig aandacht besteed.
Het toepassen van een of meer
wachtdagen bij ziekte zal waar
schijnlijk slechts een beperkende
invloed hebben op de verzuim-
frequentie van de korte geval
len.
Daar staat tegenover dat het toe
passen van wachtdagen kan lei
den tot verlenging van de ziekte-
duur, waardoor het totale ver
zuimpercentage niet hoeft te
worden beïnvloed. De hoogte van
de ziekengelduitkeringen houdt
verband met het verzuim. Maar
dat verlaging van de uitkeringen
(Van c
correspondent Anton Koene)
^VD bespreekt
vandaag nieuwe
Uitgangspunten
Rotterdam - Met het vastieg-
gen van de taken van de overheid
j en de sociaal-economische in
richting van de maatschappij
heeft de VVD gisteravond de
laatste hand gelegd aan een
nieuw beginselprogramma. Het
is het derde beginselprogramma
1 van de partij in de ruim dertig jaar
j van haar bestaan. Vandaag be
gint het congres aan de discussie
i over een nieuw Liberaal Manifest
I voor de jaren '80.
Deze definitie sluit vrij sterk aan bij
de opvattingen van de - algemeen
als progressief bestempelde -
speciale beginselcommissie on
der leiding van oud-minister
Geertsema. Een veel 'linkser'
voorstel van het hoofdbestuur
kreeg bij het congres weinig aan
hang Daarin kreeg de overheid
een veel belangrijker taak toege
dacht, doordat zij alle taken die
niet door vrijwilligers verzorgd
zouden worden, over zou dienen
te nemen. Zelfs hield deze for
mulering de mogelijkheid open
dat acties die indruisen tegen de
rechtsorde, in sommige instan
ties geaccepteerd zouden
moeten worden
WARSCHAU - De spanning in Polen stijgt met het uur
nadat vice-premier Mieczielaw Jagielski het gisteravond
opnieuw liet afweten. Het afzeggen van de onderhande
lingsronde werd meegedeeld nadat de termijn voor de
gesprekken eerder al was verschoven. Onderhandelaar
Jagielski zei dat de regering haar standpunt nog niet vol
doende had kunnen bepalen en dat hij ook niet wist wan
neer een nieuwe afspraak voor verdere onderhandelingen
zou kunnen worden gemaakt.
De stakers reageerden woedend,
met name op de Lenin-scheeps-
werf in Gdansk, waar een verkla
ring werd afgegeven waarin het
stakingscomité de regering be
schuldigt de stakers in de steek te
laten. Eerder op de dag hadden
de stakers een veel mildere ver
klaring afgegeven, waarin zij
meedeelden dat het helemaal niet
de bedoeling van de stakers was
schade aan de Poolse economie
toe te brengen.
Argument voor Russen
De stakingen hebben zich gisteren
nog verder uitgebreid. Het is nu
zeker dat er wordt gestaakt in de
kopermijnen in Silezië en in ten
minste één van de kolenmijnen in
het zuidwesten van het land. In
de meeste grote steden buiten
Warschau ligt het openbaar ver
voer stil. Bij de spoorwegen
wordt nog niet gestaakt. Als dit
gebeurt wordt de situatie werke
lijk kritiek, omdat de Russen dan
een argument hebben dat de vei
ligheid van het land in gevaar is.
Iedereen vraagt zich af wat er nu
moet gebeuren. Er zijn wilde ge
ruchten van een op handen zijnde
overval door de gevreesde mili
ties op de Lenin-scheepswerf om
de staking met geweld te breken,
maar ingewijden zijn het er over
eens dat een dergelijke actie een
averechtse uitwerking zou heb
ben en dat dan het gevaar van een
algemene staking, met alle ge
volgen vandien, groter zou zijn
dan nu het geval is.
Optimistisch
Lech Walesa, de voorzitter van het
stakingscomité in Gdansk, heeft
gezegd nog altijd optimistisch te
zijn over de afloop van de onder
handelingen. Volgens hem is de
kwestie van de "vrije vakbon
den" voor 90 procent rond. In het
document dat gisteren aan de re
geringsdelegatie is overhandigd,
staat onder meer dat de vrije vak
bond niet zal tornen aan het poli
tieke leiderschap van de (com
munistische) partij in Polen en
dat de grondwet en het bondge
nootschap van het Warschau
pact worden gerespecteerd. Maar
de eis van deze vrije vakbond en
Op de scheepswerf in Gdansk stroomden gisteren de belangstellenden
toe, nadat de regering de onderhandelingen opnieuw had opgeschort.
Als teken van solidariteit begroetten de bezoekers de stakers met het
V-teken.
enkele daarmee samenhangende
zaken blijven onveranderd.
De regeringsdelegatie aarzelt
zichtbaar een direct antwoord te
geven op de eis van de stakers in
verband met de vrije vakbond. In
een commentaar op de voorpagi
na van de partijkrant Trybuna
Ludu verzekerde de Poolse lei
ding de Sowjet-Unie nogmaals
van haar trouw aan het bondge
nootschap en de solidariteit met
de Sowjet-Unie.
Een andere ontwikkeling is dat één
van de elf gearresteerde leden
van de dissidenten-organisatie
KOR in staat van beschuldiging
is gesteld wegens tegen de staat
gerichte activitieiten. Ook de be
kende woordvoerders van het
KOR (Comité voor Sociale Zelf
verdediging), Jacek Kuron en
Adam Michnik, zou een dergelij
ke beschuldiging boven het
hoofd hangen, zo melden dissi
dente kringen in Warschau.
I an Agt bij oranjeverenigingen:
lEN HAAG (ANP) - Volgens mi-
nister-president Van Agt is in de
huidige tijdsspanne "een eensge
zinde, een nationale aanpak van
de problemen geboden", in de
geest van koningin Wilhelmina.
fant, zo zegt Van Agt, "koningin
Wilhelmina heeft juist in de don
kerste tijden nietalleen uit kracht
van haar samenbindend ambt
maar ook uit persoonlijke inspi-
Iratie het Nederlandse volk tot
eensgezindheid opgeroepen.
luien
oor vandaag worden enkele opkla
ringen verwacht, afgewisseld met
buien. Mogelijk is er hier en daar
onweer. De maximum temperatuur
zal 18 graden zijn. De wind kan van
middag aan de kust toenemen tot
stormachtig (windkracht 8), maar
neemt later op de dag af.
31 augustus
ion op: 6.48 uur; onder: 20.27 uur.
laan op: 23.29 uur; onder: 13.31 uur.
loogwater te Katwijk om 7.30 en 19.50
ur, laagwater om 3.29 en 15.46 uur.
•on op: 6.50 uur; onder: 20.25 uur.
laan onder: 14.46 uur.
loogwater te Katwijk om 8.18 en 20.42
Ur, laagwater om 4.03 en 16.26 uur.
De minister-president sprak van
daag in Den Haag tijdens de vie
ring van het 70-jarig bestaan van
de Christelijke Bond van Oranje
verenigingen in Nederland. De
bond vroeg Van Agt om in zijn
toespraak aandacht te besteden
aan koningin Wilhelmina, die
morgen 100 jaar geleden - 31 au
gustus 1880 - werd geboren.
In zijn toespraak zocht Van Agt
vergelijkingen tussen de periode
waarin Wilhelmina opgroeide - de
zogenaamde fin de siècle - en de
tijd waarin wij nu leven. "Over
heerste in het positivisme van de
vorige eeuw het vooruitgangs
geloof, in de fin de siècle - 1870 tot
1914 - wordt dit genadeloos neer
gehaald", aldus Van Agt.
Volgens de minister-president
staan we in 1980 weer voor een fin
de siècle. "Weer staan we voor de
grenzen van het menselijk kun
nen en heerst er een stemming
die sommigen doemdenken
operationeel te maken is voor de
maatschappij. Politiek wordt
dan, het vanuit die inspiratie ra
tioneel hanteren van de beschik
bare middelen. Met de vaste wil
om gezamenlijk tot oplossingen
te geraken."
Juist in moeilijke tijden hebben we
de gaven van de ratio, van weten
schap en techniek hard nodig en
kunnen die als zegeningen wor.
den ervaren", zo hield Van Agt de
oranjeverenigingen voor. "Maar
het verstand kan en mag uitein
delijk de richting niet bepalen.
Volgens premier Van Agt is "het le
ven en werk van koningin Wil
helmina er een bewijs van dat in
spiratie. broodnodig in onze sa
menleving, bestaat en dat die
=^Er||y
Leuvehaven,
nabij museumschip "Buffel",
zeil- en motorjachten vanaf 6 meter.
RIETKERK
MET IN AAR
GROIN IIN GEIN
ROTTERDAM (ANP) - WD-
fractievoorzitter Koos Riet
kerk blijft "zijn krachten aan
het Haagse gebeuren geven".
De liberale partijvoorzitter
Korthals Altes deelde dit gis
teravond mee op een WD-
vergadering in Rotterdam.
Hij weerlegde hiermee geruch
ten dat Rietkerk zou worden
benoemd tot commissaris der
koningin in Groningen als
opvolger van mr. E. H. Toxo-
peus. Deze verlaat zijn post in
Groningen nu hij is benoemd
tot lid van de Raad van State.
LEIDEN - De geluidskwaliteit
in de voor vele miljoenen gul
dens gerestaureerde Hoog
landse kerk in Leiden is zo in
grijpend veranderd, dat er
zelfs koren zijn die er voorlo
pig niet meer willen zingen.
De kerkvoogdij van de her
vormde gemeente, eigenares
van de kerk, heeft nu TNO
gevraagd, een onderzoek naar
de akoestiek in te stellen. De
kerkvoogdij, die niets liever
wil dan een zo breed mogelij
ke bestemming aan de kerk te
geven, had voor dit drie
maanden durende onderzoek
10.000,- over.
Overigens blijkt de akoestiek
van de kerk voor het geres
taureerde hoofdorgel, dat in
september in gebruik wordt
genomen, bijzonder goed te
zijn. Dat heeft een uitgebreide
proef deze week aangetoond.
Meer hierover op de pagina
geestelijk leven van vandaag.
40 pagina's
Martin van Rooijen,
oud-staatssecretaris van fi
nanciën in het kabinet-Den
Uyl en de afgelopen drie ja
ren de financiële specialist
van de CDA Tweede Ka
mer-fractie, stapt uit de ac
tieve politiek. Met ingang
van maandag treedt hij weer
in dienst bij zijn voormalige
werkgever, de Shell.
PAGINA 23
Zoetemelk krijgt geen tijd
om te trainen.
PAGINA 11
Churchill noemde haar "de
enige man in Londen". Een
portret van koningin Wil
helmina.
PAGINA 21
Bejaardencommune houdt
bewoners jong
PAGINA 33
De decoratie, emancipatie,
verpakt in fluweel met
goudgalon kortom: de lij
densweg van de burgemees
tersvrouw.
PAGINA 29
Het (belasting)-
eiland van
2 miljoen!
Huidige eigenaar
rest. 't Kompas ook
naar de Bahama's?
Zie pagina 7
Tegenspraak
Over apdere factoren kunnen in de
ze studie geen duidelijke uit
spraken worden gedaan omdat
de beschikbare onderzoeksresul
taten te beperkt van omvang zijn,
dan wel met elkaar in tegen
spraak. Gezien de soms gebrek
kige kwaliteit en reikwijdte van
de gepresenteerde studies pleit
het rapport voor hernieuwd on
derzoek naar oorzaken en moge
lijke maatregelen met betrekking
tot ziekteverzuim.
De Tweede Kamer
moet zich komende
dinsdag uitspreken
over een motie van de
socialist Max van der
Stoel inzake de ver
plaatsing van de Ne
derlandse ambassade
uit Jeruzalem.
De kamer heeft zich donderdag in
meerderheid vóór die verplaat
sing uitgesproken. PvdA en D'66
zijn echter geschokt door de ar
gumenten die in de besluitvor
ming een rol hebben gespeeld.
Ten onrechte, aldus de oppositie,
heeft de regering zich niet alleen
op de uitspraak van de Veilig
heidsraad gebaseerd. Ook de
Arabische druk is aanleiding tot
de verplaatsing geweest. Het toe
geven aan die druk wordt in de
motie afgewezen.
Die gevoeligheid van het kabinet
voor economische sancties staat
haaks op de meer principiële
houding die ons land doorgaans
in het diplomatieke verkeer wenst
aan te nemen. Het beleid van
oud-minister Van der Stoel ten
tijde van de oliecrisis van '73 is
daar een voorbeeld van. Maar ook
debatten over mensenrechten en
apartheid wezen recentelijk nog in
die richting.
In de traditioneel vriendschappelijke
banden van Nederland met Israël
heeft zich al geruime tijd voor de
aanvaarding van de Jeruzalem-
wet een breuklijn afgetekend. De
nederzettingen-politiek van de
regering Begin is in ons land als
een schending van de akkoorden
van Camp David uitgelegd. Het
prestige dat Israël bij ons geniet,
is duidelijk verminderd.
Het stemgedrag van de Nederland
se delegatie bij de Algemene Ver
gadering van de Verenigde Naties
is een belangrijk signaal voor de
opgetreden irritatie. Nederland
heeft zich bij belangrijke stem
mingen over het Midderv-Oosten
van een oordeel onthouden Die
blanco-stem is steeds veelbete-
kenender geworden.
Direct na aanvaarding in de Knesset
van de omstreden voorstellen van
mevrouw Cohen, heeft de Ne
derlandse regering zich gedistan
tieerd. Dat is een juist besluit ge
weest. De vraag is echter of het
niet juister was geweest als mi
nister Van der Klaauw al vóór het
debat in de Knesset zijn bezorg-
heid aan het adres van de rege-
ring Begin had laten blijken.
Na het dreigement van Arabische
zijde heeft de regering ook ver
zuimd om deze chantage-poging
met de partners binnen de EG te
bespreken. Deelname aan het
EG-vredesinitiatief in het Mid
den-Oosten dient opnieuw te
worden bezien als dergelijke drei
gementen worden geuit. Dat ar
gument had Nederland kunnen
hanteren om een gezamenlijk
protest van de EG te bewerkstelli
gen tegen de Arabische houding.
Hadden al deze pogingen geen
effect gesorteerd, dan was het
verplaatsingsbesluit in elk geval
geloofwaardiger overgekomen.
Gebrek aan informatie, een mini
mum aan contacten met de be
trokken landen en een slechte
taxatie van de gevolgen van de
Jeruzalemwet hebben nu de
ruimte geschapen voor nieuwe
chantagepogingen.
En niet alleen dat is een schaduw
zijde. Het zal Nederland in de na
bije toekomst zeker moeilijker
vallen, om de oude voortrekkers
rol in het internationale diploma
tieke verkeer opnieuw te gaan
spelen. Het afwijzen van de mo
tie-Van der Stoel door de rege
ringspartijen zal dat dinsdag niet
kunnen verhullen.
4 weken lang het
LEIDSCH - DAGBLAD
HALVE PRIJS
Ik ga l.ever met over i nacht i|S en wil het
Leidsch Dagblad eerst 4 weken voor halt geld en
dan kunt u mij aansluitend als abonnee noieren
Ik beslis meteen en U kunt mi| m i v heden als
abonnee noteren en .k kr.jg dan de eerste 2 weken
Naam:
Adres:
Woonplaats:
Gironr
Hok|o aankruisen en bon ingevuld m een open envelop
zonder postzegel opsturen naar Leidsch Dagblad
Antwoordnummer 214 2300 VB Leiden
en de krant komt
in de bus
