Grand Prix is nu vooral duel achter de tafel Elektronisch. eerste trainingssessie des duivels Jan Lammers na MACHTSTRIJD WOEDT IN ALLE HEVIGHEID ZATERDAG 30 AUGUSTUS 1380 SPORT PAGINA 13 ZANDVOORT (GPD) - Voor Jan Lammers lijkt de „Sha- dow-tijd" te zijn weergekeerd. Moest de Nederlandse Formule 1-coureur vorig seizoen genoegen nemen met een positie van tweede rijder achter Elio de Angelis (te genwoordig Lotus), tijdens de eerste training voor de Grand Prix van Zandvoort bleef Geoff Lees gisteren in de tweede wagen van Ensign enkele tienden seconden snel ler dan Lammers. tijdens de eerste trainingsritten kon Jan Lammers zich nog wel even vrij maken voor een praatje met Kenny Roberts, de wereldkampioen in de 500 cc-klasse. De Zandvoorter kwam tot een 22e tijd in 1.20,21, die wel recht geeft op deelneming aan de race van morgen, mits deze tijd vandaag niet door meer dan twee andere coureurs verbeterd wordt. Het valt te verwachten, dat Hos- berg, Fittipaldi, Mansell en Wat son, die gisteren langzamer wa ren dan Lammers, vandaag snel lere trainingstijden zullen reali seren, waardoor de kwalificatie van de Ensign-coureur wederom een dubieuze zaak wordt. Jan Lammers (24) bouwde aan het begin van dit jaar een goede naam op als Formule 1-coureur door de ATS-bolide snel rond te laten gaan. Met name zijn vierde trai ningstijd in Long Beach sprak aan. Sinds Marc Surer, die een tijdje uit de running is geweest vanwege een gecompliceerde beenbreuk, in Frankrijk weer achter het ATS-stuuris gekropen en Lammers werd gecontrac teerd door Ensign, is het bergaf waarts gegaan met de Zandvoor ter. Voor de races in Frankrijk, Enge land en Oostenrijk wist hij zich niet te kwalificeren, alleen in West-Duitsland (Hockenheim) werd hij toegelaten tot de race. Moris Nunn, de teamchef van Ensign leek eerst zeer content met Lammers' komst, maar nu hij in Zandvoort Geoff Lees in de reserveauto laat rijden, lijkt er weinig meer over van Nunn's ver trouwen in de capaciteiten van de Nederlander, die de schuld van de slechte resultaten op het conto van zijn wagen en het team schuift. Gerard van der Storm, de manager van Lammers: „ïk weet niet pre cies, wat Nunn uitspookt. Er lo pen 16 monteurs rond de auto, maar iedereen staat iedereen in de weg. Ondanks die slechte or ganisatie is een tweede wagen in gezet. In principe moeten de au to's van Lees en Lammers gelijk zijn. Dat Lees sneller gaat op Zandvoort, notabene het thuis- circuit van Jan, geeft echter te denken. Misschien krijgt hij snellere banden. Dat is moeilijk te controleren". Volgens Van der Storm probeert Nunn Lammers de zwarte niet toe te schuiven. „De sponsor is natuurlijk erg ontevreden dat prestaties uitblijven. Nu Mo Nunn weet dat de geldschieter ermee gaat stoppen, is het voor hem zaak om de oorzaken van de slechte prestaties op naam van Lammers te schuiven. Nunn is er dus bij gebaat dat Jan langza mer is dan Lees. Daarom krijgt hij misschien beter mate riaal". Fan Lammers was na de eerste trai- ningssessie des duivels, omdat er van alles aan de wagen mankeer de. Tussen de trainingen door onderhield de Zandvoortse cou reur Moris Nunn langdurig over de problemen. Lammers was zo kwaad, dat hij te kennen gaf ze ker niet te hebben gereden in een race buiten Nederland. „In Zandvoort staan echter teveel belangen op het spel om er de brui aan te geven". Vadat er op diverse punten veran deringen aan de bolide waren aangebracht, ging het in de twee de trainingssessie beter met de Ensign. „De auto was stukken beter in de tweede training. Het probleem was toen, dat ik weer moest wennen aan de betere wegligging van de wagen. Som mige bochten kon ik plotseling volgas nemen en dat had ik nog niet meegemaakt. Meestal stui terde ik er meer doorheen. Daar om denk ik dat ik vandaag, als ik meer zelfvertrouwen heb, nog wel wat sneller ga". Doordat een zijschort van de wagen bleef hangen, verloor Lammers in de ochtenduren in het Scheivlak de controle over het stuur. Hij kwam naast de baan en moest langdurig de pits in om de schade te herstellen. Erger leek het in eerste instantie gesteld met John Watson. De McLaren-rijder ging in de Tarzanbocht rechtdoor en vloog via de grintbak tegen de autobanden. De training moest 20 minuten onderbroken wor den. Voor de zekerheid werden foto's genomen, maar Watson bleek niets te mankeren. Toch had de Ier de schrik flink te pak ken, want hij kwam later niet verder dan een 28ste en laatste trainingstijd. 'ochen Mass gaf na een uur de pijp aan Maarten. De Westduitser on dervindt nog steeds last van een schouderblessure, die hij 'opliep in Oostenrijk, waar hij hard in botsing was gekomen met de vangrail. Mike Thackwell uit Nieuw-Zeeland nam zijn plaats daarna over in de Arrows. De Renault-bolides lijken hun suc ces te prolongeren. Renè Arnoux was met 1.17,53 een fractie van een seconde sneller dan zijn teamgenoot Jabouille (1.17,74). Daarna volgden Alan Jones en Carlos Reutemann (beiden Wil liams) met resp. 1.17,81 en 1.17,82. Jan Lammers heeft donderdagavond enige moeilijkheden gehad met een controlerend ambtenaar van het Bureau Invoerrechten en Accijn zen. De Nederlander, die in een Engelse racewagen rijdt, werd te verstaan gegeven, dat hij 18 procent aan invoerrechten moest betalen, wilde hij rijden tijdens de Grand Prix. De stomverbaasde Lammers deelde de ambtenaar mee, dat hij onder contract staat van Ensign en de wagen niet van hem is. Toen de man de Zandvoorter vroeg hem het contract te laten zien, weigerde Lammers dat. Waarop hij te horen kreeg, dat hij dan niet kon starten. Gisteren kon Lammers toch aan de training deelnajnen, doordat Ben Huisman, als financieel adviseur verbonden aan het Zandvoortse cir cuit, bliksemsnel een contract op schrift stelde, waaruit moest blijken dat Lammers geen eigenaar is van de Ensign. 'Publiek lijdt het meest onder die conflicten ZANDVOORT (GPD) - De tijd dat een Grand Prix-seizoen alleen in het teken stond van het racen, lijkt al lang geleden. De strijd in de Formule 1-wereld heeft zich verplaatst van de circuits naar de ronde tafel. Daar waar voorheen een Jackie Stewart en Emerson Fittipaldi de hoofdrolspelers waren, gaan de duels heden ten dage tussen Ber- nie Ecllestone (voorzitter van de constructeursassociatie FOCA) en Jean Marie Balestre (de lei dinggevende man binnen de FI- SA, de internationale autosport federatie), tussen Good Year en Michelin en tussen de aanhan gers van de conventionele Ford Cosworth motor en de Turbo clan (Renault, Ferrari en Alfa Romeo). De machtstrijd tussen de diverse instanties is dit jaar in volle he vigheid ontbrandt, met als cli max de onverkwikkelijke affai res tijdens de Grand Prix van Spanje, die door enkele teams geboycot werd en door de FISA als illegaal werd bestempeld. De met elkaar op voet van oorlog le vende Ecclestone en Balestre hebben voorlopig een wapenstil stand gesloten, maar het is dui delijk, dat beide heren elkaar binnenkort weer in de harén gaan vliegen. De verdeeldheid tussen de partijen is eigenlijk twee jaar geleden ont staan. De monopoliepositie van Good Year werd doorbroken, doordat Michelin banden ging leveren aan Ferrari en Renault, en Colin Chapman kwam in mei '78 met zijn Lotus 79, een revolu tionaire wagen. De Engelse con structeur was de eerste, die ge bruik maakte van de aerodyna- miek, waardoor zijn bolide als het ware aan het asfalt werd gezogen. En verder werd in 1978 Jean Ma rie Balestre voorzitter van de FI SA. De Fransman had zich ten doel ge steld om de FOCA een halt toe te roepen. Tot dan toe werden Ecclestone - constructeur van Brabham - en zijn advocaat Max Mosley nauwelijks gestopt in hun plannen om de macht binnen en een een groot deel van de inkom sten uit de Formule 1-wereld naar zich toe te trekken. Om een voor beeld te geven van de Ecclestone- politiek: In 1973 betaalde „Zand voort" 65.000 dollar aan de FOCA om de Formule 1 teams aan de start van de Grand Prix te krij gen. Voor de race van morgen (zondag) moet 575.000 dollar neergeteld worden. Johan Bee- repoot, directeur van de Zand voortse circuitexploitant de CE- NAV, werd te verstaan gegeven dat hij dat bedrag op tafel moest leggen, anders zouden de For mule 1-teams dit jaar niet naar de badplaats komen. De FOCA wilde ook niets liever dan alle Grand Prix-wedstrijden zelf organiseren. Dat gebeurde twee jaar geleden al met de race in het Westduitse Hockenheim. De Au tomobiel Club van West-Duits land kreeg 100.000 gulden van de FOCA, maar moest de revenuen uit de entreegelden aan de con structeurs overmaken. Brazilië en Spanje volgden het voorbeeld van Hockenheim, waardoor mo menteel drie GP's min of meer onder het banier van de FOVA vallen. Jean Marie Balestre zag die ont wikkeling twee jaar geleden met enige angst tegemoet, omdat de FISA buitenspel kwam te staan, als de organisatie van de Formule 1 races in FOCA-handen zou ko men. De tegenstellingen ver- cherpten zich, doordat Ecclesto ne en Balestre elkaar niet alleen op het zakelijke, maar ook op het persoonlijke vlak niet uit konden staan. De kleine Engelsman zag zijn plannen gedwarsboomd door de FISA-president. Onverzoenlijk sOnverzoenlijk werd de situatie aan het begin van dit jaar. De FISA kwam tijdens een congres in Rio de Janeiro en later in Parijs tot enige beslissingen, die verre gaande consequenties zouden hebben voor de technische ont wikkeling. Mede op aandrang van de rijders werden enkele be sluiten genomen, die een betere veiligheid moesten garanderen. Vooral het ongeluk van Clay Re- gazzoni in Long Beach, waar hij gedeeltelijk verlamd werd, bracht Balestre en de zijnen in beweging. Zo gaven zij de con structeurs te verstaan, dat de wielen smaller, de zogenaamde „skirts" per 1 januari 1981 verbo den en de zijkanten van de wa gens verstevigd dienden te wor den. De aërodynamische vondst van Colin Chapman in 1978 had tot gevolg dat anderen veelvuldig gingen experimenteren om het „ground-effect" optimaal te be nutten. Lotus werd vorig jaar al snel voorbijgestreefd door Wil liams, Ligier en Ferrari. De ont wikkelingen op technisch gebied volgden elkaar snel op, wat tot gevolg had, dat de snelheden in de bochten tot vervaarlijke hoog te werden opgevoerd. Op som mige circuits gaan de bolides nu zes a zeven seconden sneller dan twee jaar geleden, toen de Lotus oppermachtig was. Die seconden-winst wordt voor namelijk teweeggebracht door de hogere snelheden, die de wagens in de bochten kunnen bereiken. De /bolides kunnen met ge bruikmaking van hetground-ef fect" (het benutten van de lucht stroom onder de wagen) onge veer 40 procent harder door een bocht dan enkele seizoenen te rug. Die hogere bochten-snelheid is ondermeer mogelijk door de „skirts". Dit zijn schorten van kunstsof die aan de onderkant van de zijvlakken zijn bevestigd en de ruimte tussen chassis en as falt aflsluiten. De skirts zijn verti caal beweegbaar, wippen dus even op, als er een hobbel in het asfalt zit. Voordeel van deze zij- schorten is, dat optimaal gebruik kan worden gemaakt van de luchtstroom onder de wagen. Nadeel is, dat zo'n skirt soms blijft zitten in zijn hoogste stand,waardoor de ruimte tussen wagen en asfalt niet meer afgeslo ten is. Het ground-effect valt prompt weg, omdat de lucht kan ontsnappen. De wagen is niet meer aan de weg vastgekleefd en wordt onbestuurbaar. Lammers Jan Lammers heeft dat in Frankrijk ondervonden. Een van de skirts van zijn Ensign bleef vastzitten, de wegligging verminderde met een met (volgens Lammers) circa 30 procent en hij was de controle over zijn wagen kwijt. Lammers vloog uit de bocht, maar kwam er goed af. Sommige deskundigen geloven ook, dat Patrick Depail- ler verongelukt is op Hocken heim, doordat een zijschort vast is blijven zitten. Een ander punt van het ground-ef fect is, dat de zijvleugels veel ruimte in beslag nemen, wat ten koste gaat van de „cockpit". Deze wordt steeds smaller gecon strueerd en naar voren ge plaatst. Volgens de FISA werd steeds min der aandacht besteed aan de vei ligheid van de coureurs. Om die te verbeteren en de snelheden te verminderen besloot de federatie begin dit jaar de skirts met in gang van 1981 te verbieden. Voor de constructeurs was en is dat een onverteerbare zaak. Vooral de renstallen, die gebruik maken van de Cosworth-motor klom men hoog in de boom. Zij voel den zich al ongelukkig met de Turbo-motor van Renault, omdat die veel meer kracht bezit dan de Ford-motor. Door middel van de aërodynamica, waar de skirts on verbrekelijk mee verbonden zijn, was de Renault-turbo nog bij te houden. Zouden de zijschorten verboden worden, dan zouden de Cosworth-renstallen ook de con currentieslag met Renault op moeten geven. En geld om zelf een turho-motor te ontwikkelen hebben zij niet. Ferrari en Alfa Romeo beschikken wel over vol doende financiën om een turbo motor te ontwikkelen en komen dan ook binnenkort met zo'n krachtbron op de circuits. Sommige stallen hebben zich in het voorjaar zoverre ingedekt tegen de „skirt-ban" door samen te gaan werken met Turbo-fabri kanten. Brabham gaat volgend seizoen met een BMW-motor rij den en Ligier met een Matra-tur- bo. Wat evenwel moeten teams als Ensign, ATS en dergelijke stallen? Geld om miljoenen te in vesteren in de ontwikkeling van een turbo-motor is er niet, zij hebben hun geld voornamelijk in hun vleugelwagens gestopt, maar die worden binnenkort van hun ground-effect-principe ontroofd als de FISA-plannen door gaan. De FOCA brieste en werd witheet, toen Balestre meedeelde: „het verbod op zijschorten is de eerste stap om de FISA zijn leidende positie in de autosport terug te geven. Elk team, dat aan het ein de van dit jaar niet aan de nieuwe technische richtlijnen heeft vol daan, mag volgend jaar niet meer meedoen aan het wereldkam pioenschap". Climax De oorlog tussen FISA en FOCA bereikte zijn climax in Spanje. De aanleiding was de boete, die en kele coureurs hadden gekregen, omdat zij niet bij een rijders-mee ting, die aan de Belgische Grote Prijs vooraf ging, waren komen opdagen. De automobielfedera tie stond erop, dat de desbetref fende rijders hun boete zouden betalen, de constructeurs wilden dat per se niet. De ruzie liep zo hoog op, dat de FISA zich distan tieerde van de Spaanse wed strijd. Renault, Alfa Romeo en Ferrari stonden achter het FISA-stand- punt en werden prompt uit de FOCA-gegooid. Zij reden niet op het Jarama-circuit. De overige teams deden wel mee in Spanje. Jean Marie Balestre werd zelfs door Spaanse politie-agenten van het Spaanse circuit verwijderd. Hij nam wraak door tijdens het daaropvolgende congres in Athene Bernie Ecclestone als lid van de FISA te schrappen. Balestre kwam vorige maand als voorlopig overwinnaar uit de strijd, doordat alle nationale bonden achter zijn beleid gingen staan, hij de steun kreeg van de meeste circuitdirecteuren en de sponsors hun renstallen kenbaar maakten niet gelukkig te zijn met de controverse en de construc teurs ondeling verdeeld raak ten. Wapenstilstand Momenteel heerst er een wapen stilstand. Een bemiddelingspo ging van de sponsors is op niets uitgelopen. Ook een spoedtele- gram van de Engelse minister van sport, Hector Monro, aan de FISA, waarin meedeelde te wil len bemiddelen in het conflict, draaide op niets uit. De FOCA heeft na de Spaanse race een pakket maatregelen voorge steld dat de bochtensnelheden moet verminderen en de veilig heid van de coureurs moet verbe teren. Vooral dat laatste is een heet hangijzer binnen de FISA. Er werd onder meer voorgesteld om het aantal typen banden te verminderen en de „slicks" niet meer te gebruiken. Wel bleef de FOCA vasthouden aan de schor ten. Bovendien moest het pakket in zijn geheel worden aangeno men. De FISA legde dit FOCA- voorstel naast zich neer, omdat het per se de zijschorten wil ver bieden en daarnaast niet door de FOCA opgelegd wilde krijgen dat de maatregelen in zijn geheel moeten worden aangenomen. Overigens blijkt het FOCA-voor- stel om met profielbanden te gaan rijden, niet mogelijk, omdat Good Year niet de tijd heeft om in een half jaar nieuwe banden te ontwikkelen. De strijd Good Year-Michelin is wat naar de achtergrond gescho ven maar broeit ook nog steeds. De Amerikaanse firma vond het te gek worden dat zij A.) 24 wa gens van banden moest voorzien en Michelin niet verder wilde gaan dan bevoorrading van 4 bo lides (2 Ferrari's en 2 Renaults) en B.) diverse typen banden naar de circuits moet blijven slepen. Zo waren er een „Qualifier" (een band die tijdens trainingen wordt gebruikt om suspersnelle tijden te maken), drie types droogweer- banden en tw^e types natweer- banden. Dat kwam er op neer dat ongeveer 2500 banden naar elke wedstrijd vervoerd moesten worden, die bij elkaar ongeveer twee en een halve ton kosten. Year geeft deze banden voor niets weg. Om een einde aan die waanzin te maken besloot Good Year om dit seizoen niet meer van "quali fiers" gebruik te maken, iets dat Michelin wel bleef doen. De Ita liaanse firma voelde er ook niets voor om banden te ontwikkelen die de bochtensnelheid met vier seconden zouden terugnemen. Good Year had daar wel oren naar. De Amerikaanse fabriek is al het gekrakeel nu meer dan zat en heeft besloten zich uit de Grand Prix-racerij terug te trek ken. De contracten met de diver se teams worden uitgediend, daarna is het wat betreft Good Year afgelopen. Door het conflict tussen Michelin en Good Year is het niet mogelijk om door middel van de ontwik keling van een profielband de snelheden te verminderen. En daar is eigenlijk iedereen voor. Met name de coureurs. Zij geven al lang te kennen, dat de wagens veiliger moeten worden en de snelheden in de bochten beperkt moeten worden. De risico's die zij lopen worden te groot. Hoewel de coureurs uiteindelijk plaats moe ten nemen in de bolides en dus geacht mogen worden partij te zijn in de conflicten, is hun stem van ondergeschikt belang. ATLETIEK - Tijdens atletiekwed strijden in Luxemburg is de Ne derlander Klaas Lok op de 3000 meter als derde geëindigd in 7 minuten 58,90 seconden. VOETBAL - De oefenwedstrijd tussen hei Nederlands elftal en FC Den Haag gaat definitief door. Het duel wordt volgende week vrijdag gespeeld in Zeist. ZANDVOORT (GPD) Mario An- dretti (wereldkampioen in 1978): „De grootste schande is, dat het publiek, onze klanten, het meest lijdt onder deze conflicten. Zij snappen niet wat er allemaal aan de hand is. Ze komen voor een race, maar zien er slechts de helft van. Het probleem is, dat er twee instanties zijn, die geen compro mis wensen. Maar elk bedrijf wordt in stand gehouden door compromissen. We zouden de vuile was niet buiten moeten hangen". Emmerson Fittipaldi (wereldkam pioen in '72 en '74): „Sinds de komst van het „ground-effect" is er voor het publiek minder te ge nieten, omdat er maar enkele teams zijn, die de mogelijkheid hebben een wedstrijd te winnen. De spanning is een beetje weg. Dat komt doordat de auto's in de tweeëenheid wagen-coureur de overhand hebben gekregen. Toen ik tien jaar geleden begon was de verhouding 60-40 in het voordeel van de rijder. Nu is het aandeel van de coureur nog maar 30 procent, de wagen maakt 70 procent uit. Een goed voorbeeld daarvan is Jan Lammers. Met de ATS zette hij in Long Beach een vierde trainingstijd neer, nu heeft hij de grootste moeite om zich te kwalificeren in de Ensign. Daar uit blijkt, dat niet de rijder, maar de wagen de dienst uitmaakt. Wat de toekomst in de formule 1 be treft, ik hoop, dat de organisatie van de Grand Prix-races in han den komt van professionals. De FISA handelt amateuristisch, daarom moet de FOCA zelf alles in eigen hand nemen". Jody Scheckter, wereldkampioen in 1979: „Wat in Spanje naar bo ven is gekomen, is slechts de top van de ijsberg. Het borrelde al negen maanden. De moeilijkheid is. dat de FOCA domme argu menten hanteert. De FISA staat volledig in haar recht als het om de reglementswijzigingen gaat. Het is gebleken, dat de construc teurs niets doen aan de veiligheid van de rijders'. De FISA probeert al acht jaar maatregelen te ne men, maar de constructeurs trekken zich daar niets van aan en gaan hun eigen weg. Het is dui delijk, dat de FOCA alleen verder wil, zonder de FISA, maar dat is onmogelijk. De autosport heeft een overkoepelend en onafhan kelijk lichaam nodig, anders wordt het een chaos zonder wet ten". Johan Beerepoot, directeur van de CENAV (circuitexploitant Zand voort): „Op den duur gaat de FI SA de machtsstrijd winnen. De FOCA kan wel op eigen houtje races willen organiseren, maar het is al gebleken dat dat niet meevalt. In Hockenheim bij voorbeeld zijn dit jaar weer min der toeschouwers gekomen dan verleden jaar. Dat was vorig sei zoen ook al zo. Het Duitse publiek pikt het toch niet, dat een vreemde instantie hun Grand Prix organiseert. Racen is een zaak, waar veel nationale belan gen en gevoelens bij komen kij ken. Het is alleen jammer, dat de circuitorganisaties ook niet één blok kunnen vormen tegen de constructeurs. Ik heb zelf veel gedaan om de baandirecteuren eén standpunt in te laten nemen, maar dat bleek niet eenvoudig, omdat er niet over geldkwesties gesproken mocht worden. Wel is besloten, dat een circuit, dat een piratenrace van de FOCA toe staat, op de zwarte lijst komt en wordt uitgesloten. Dat kan verre gaande consequenties hebben. In Engeland bijvoorbeeld zou de RAC-Rally niet meer gehouden kunnen worden, als daar een FOCA Grand Prix wordt gehou den. De Britse autosportfedcratie zal zich wel twee keer bedenken voor ze die stap neemt". ADVERTENTIE fjmm ÏP Olivetti ET 221/201 Unieke automatische funkties. elektronische schrijfmachine. Voor tijdwinst en mooier Geruisloze letterschijf. werk. Bel voor demonstratie: Display. Geheugen voor tekst 01828-8055. en lay out. Vet in diapositief typen. office systems

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1980 | | pagina 13