Begrip van Poolse
r.k. kerken voor
stakende arbeiders
Moskou
Syrië lonkt naar
Gebaar van
goede wil
door Franse
vissers
Initiatief tot hervatting
dialoog tussen arm en rijk
DIT JAAR LAATSTE VOGELJACHT IN ITALIË?
Sterke man
Zuid-Korea
voortaan in
'burgerpak'
ZATERDAG 23 AUGUSTUS 1980
BUITENLAND
PAGINA 9
SEOEL (AFP) - De 'sterk man' van
Zuid-Korea, generaal Chun Doo-
Hwan heeft gisteren zijn militaire
uniform uit- en een burgerpak
aangetrokken en heeft zo weer
een stap gezet naar het president
schap.
I "Ik zet vandaag een punt achter
j dertig jaar militaire activiteit met
de onblusbare vastberadenheid
mij te wijden aan de vestiging van
een nieuwe orde", verklaarde ge
neraal Chun tijdens een plech
tigheid. Hij zei dat hij als de
nieuwe leider van Zuid-Korea de
maatschappelijke hervormingen
zou uitvoeren die tot een
rechtvaardige samenleving voe
ren.
Volgende week woensdag wordt
generaal Chun tot president ge
kozen door de 2.540 afgevaardig
den van het "nationale congres
voor de unificatie", een kiescol
lege dat een geheime en debatlo-
ze stemming voorziet.
De 49-jarige Chun vocht in 1970 in
Vietnam. Hij was beschermeling
van de vermoorde president Park
Chung-Hee en werd in 1979 be
noemd tot hoofd van de geheime
dienst van het leger. Hij is de
sterke man van Zuid-Korea kun
nen worden door een coup in de
cember van het vorig jaar die af
rekende met de chef van de gene
rale staf, generaal Chung Soon-
Hwa.
relatie tot het buurland Irak tot
een dieptepunt is gedaald.
Syrië wees donderdag de Iraakse
ambassadeur en zijn staf uit als
reactie op Iraks uitwijzing van de
Syrische diplomatieke staf uit
Bagdad.
De Syrische diplomaten moesten
weg uit Irak omdat afgelopen
maandag in het ambassadege
bouw wapens en explosieven wa
ren aangetroffen. Volgens Syrië
was de wapenvoorraad in het ge
bouw neergelegd om de Syriërs
in de Arabische wereld in diskre
diet te brengen.
Irak is met de Sowjet-Unie verbon
den door een verdrag van vriend
schap en samenwerking, maar
heeft de afgelopen twee jaar toe
nadering tot het Westen gezocht.
Deze maand ging het een nieuwe
band aan met het conservatieve
Saoedi-Arabië.
militair evenwicht met Israël
geuit, maar het Kremlin heeft nog
niet besloten om de wapen le
veranties aan het land even groot
te maken als die van de Verenig
de Staten aan Israël.
In diplomatieke kringen is men er
vanuit gegaan dat deze onwil van
Moskou te maken had met het
feit dat Syrië geen verdrag van
vriendschap en samenwerking
met de Sowjets wilde aangaan.
In een verklaring van het centraal
comité van de Baath-partij werd
de Syrische regering opgeroepen
een "kwalitatieve ontwikkeling"
in de verhouding met Moskou op
gang te brengen. De partij ging
niet nader in op de vorm die deze
ontwikkeling zou moeten aan-
De toenadering tot het Kremlin
komt op een moment dat Syrië's
Generaal Chun, hier nog in militair kostuum en vergezeld van de Zuid-
koreaanse minister van defensie, wordt volgende week "gekozen" tot pre
sident van Zuid-Korea.
BEIROET (Reuter) - De regerende
socialistische Baath-partij m Sy
rië heeft na een vier dagen du
rende bijeenkomst van het cen
traal comité opgeroepen tot ver
steviging van de banden met de
Sowjet-Unie.
In westerse diplomatieke kringen
in Beiroet verwacht men binnen
kort een bezoek van president
Assad aan zijn ambtgenoot
Brezjnjev om de banden aan te
halen.
De oproep van de partij betekent
steunverlening aan het streven
van het Syrische leiderschap om
nog nauwere relaties met de
Sowjet-Unie aan te gaan dan de al
bestaande. Het grootste deel van
militaire steun aan Syrië komt
daar al vandaan.
De Syrische minister van buiten
landse zaken Abdel Halim Chad-
dam heeft zijn verlangen naar
(Van onze correspondent Anton Koene)
WENEN-WARSCHAU - De rooms-katholieke kerk in Polen heeft gisteren voor de eerste
keer haar stem laten horen in het massale stakingseonflict door het uitgeven van een
verklaring waarin de bisschoppen hun sympathie betuigen met de stakers. Tegelijkertijd
echter manen zij tot voorzichtigheid en roepen de stakers op in hun acties en beslissingen
verstandig te handelen om een bloedbad te voorkomen.
CALCUTTA UPI -Hun hele
bezit heeft deze familie in een
bootje geladen om te vluchten
voor de hevige moessonregens.
De regens hebben in de Indiase
stad Bombay al 45 doden
geëist en vooral grote schade
aangericht aan de hutten van
de armsten.
Het moessonseizoen in India
(Van onze correspondent
Rudolph Bakker)
LE HAVRE - De protesterende
Franse vissers hebben giste-
ren hun blokkades van de ha
vens van Le Havre, St. Malo
en Roscoff voor 24 uur opge
heven om de diverse veer
diensten in staat te stellen de
rond 2500 gestrande, meren
deels Britse, toeristen naar
Engeland terug te brengen.
De vissers hopen met dit „ge
baar van goede wil" de begin
deze week vastgelopen on
derhandelingen weer op gang
te bréngen. De vakbonden
hebben inmiddels fel gepro
testeerd tegen het door de
marine breken van de blok
kade van de nabij Marseille
gelegen belangrijke olieha
ven Fos-sur-Mer.
Op het strand bij Calais hebben
vissers de aanlegplaats van de
luchtkussenvoertuigen bezet.
Op het moment dat de hover
craft vanuit Ramsgate arri
veerde, renden honderden
Franse vissers de zogenaam
de hoverport op. Juist voor de
bezetting zag een andere
hovercraft kans zee te kiezen.
Hierdoor is ook de laatste nog
normaal functionerende
veerdienst over het Kanaal
betrokken geraakt in het
conflict over brandstofprij
zen en het aantal beman
ningsleden per schip.
In het dagblad Le Monde wordt
premier Barre in een spot
prent voorgesteld als een ou
derwetse zeeheld, compleet
met kijker en kromzwaard, op
de brug toeziend hoe om hem
heen een hele vloot in de gol
ven verdwijnt. Het slagen van
de door de premier bevolen
marineactie in Fos zal, on
danks de communistische
kritiek, naar het zich laat aan
zien het gezag van de regering
versterken. Inmiddels heeft
de leider van de socialistische
oppositie, FranQois Mitter
rand, aangedrongen op be
sprekingen tussen vakbon
den, reders en bemannings
leden om te komen tot een
„samenhangende voor ieder
een aanvaardbare visserijpo-
litiek.
De rooms-katholieke kerk liet - in
een verklaring van de bisschop
van Gdansk, mgr. Kacmarek -
voor het eerst van zich horen
sinds negen dagen geleden de
staking begon op de Lenin-
scheepswerf in Gdansk. Sinds
dien hebben de acties zich over
een groot deel van Polen ver
breid. Gisteren waren er meer
dan een miljoen arbeiders bij be
trokken in meer dan 420 bedrij
ven over het gehele land.
De standpunten van de partijen be
ginnen zich aan beide zijden te
verharden. De stakers houden
vast aan hun eis dat ze alleen over
het 21 punten tellende program
ma willen onderhandelen met de
hoogste regeringsvertegenwoor
digers en alleen via het centrale
stakingscomité op de Lenin-
scheepswerf in Gdansk. Een af
deling van het comité is ook in
Szczecin (Stettin) opgericht, een
andere belangrijke Poolse haven
langs de Baltische kust waarheen
de staking van Gdansk al de eer
ste dagen is overgeslagen.
De nieuwe regeringsonderhande
laar, vice-premier Mieczyslav Ja-
gielski, weigert intussen te on
derhandelen met het centrale
stakingscomité op de Lenin-
scheepswerf. Net als zijn voor
ganger pleegt hij constant over
leg met de leiding van de afzon
derlijke scheepswerven en be
drijven. De tijd gaat door en de
Poolse media hullen zich verle
gen in stilzwijgen over zijn ge
brek aan succes.
Ondanks een officiële ontken
ning van het officiële persagent
schap Interpress bleven gisteren
in Warschau geruchten de ronde
doen dat de Poolse communisti
sche partijleider Edvard Gierek
en mogelijk enkele andere hoge
autoriteiten heimelijk naar Mos
kou zijn gereisd en op het matje
in het Kremlin zijn geroepen.
Een verklaring voor de beweerde
trip naar Moskou werd des te ge
loofwaardiger genoemd gezien
de vervanging van het hoofd van
de onderhandelingsdelegatie van
de regering en de plotselinge ar
restatie van intussen 24 leden van
het arbeiderszelfverdedigings-
comité (KOR) onder wie woord
voerder Jacek Kuron, die tot
dusver betrekkelijk vrij contact
mocht onderhouden met de bui
tenlandse pers.
Wolkbreuk Warschau
Opmerkelijk is dat de verwachte
algemene staking gisteren in de
Poolse hoofdstad Warschau niet
is doorgegaan. Ingewijden ne
men aan dat mogelijk het weer
een rol heeft gespeeld en dat de
staking is uitgesteld. Warschau is
in de nacht van donderdag op
vrijdag getroffen door een wolk
breuk, die niet alleen daar, maar
in grote delen van Polen zware
schade heeft aangericht. Brand
weer en gemeentearbeiders heb
ben gisteren de hele dag nodig
gehad om de ergste schade aan
gebouwen en huizen te repareren
en het vele water weg te pom
pen.
PARIJS (ANP) - De Algemene Ver
gadering van de Verenigde Na
ties (VN) zal maandag in een bij
zondere zitting bijeenkomen om
te praten over de economische
problemen die de wereld tot het
jaar 2000 staan te wachten. Ge
durende twee weken zal worden
gepoogd het gesprek tussen de
industrielanden en de ontwik
kelingslanden, de zogenaamde
Noord-Zuiddialoog, uit de nu al
drie jaar durende impasse te
brengen.
Het is de bedoeling de weg vrij te
maken voor onderhandelingen
op wereldniveau in het kader van
de VN over vijf hoofdpunten:
grondstoffen, energie, handel,
ontwikkeling en monetaire en fi
nanciële problemen. Deze be
sprekingen zouden begin vol
gend jaar moeten beginnen.
Er is de afgelopen jaren bijzonder
weinig vooruitgang geboekt op
het gebied van de door de ont
wikkelingslanden gewenste ver
nieuwing van de internationale
economische orde. De aanhan
gers van de vrije-marktecono-
mie, in het bijzonder de Verenig
de Staten, wijzen de verlangens
van de Derde Wereld af als zijnde
te revolutionair. Zij zijn slechts
bereid tot een geleidelijke veran
dering van de structuur van de
wereldeconomie "in wederzijds
belang"
De omstandigheden lijken op het
ogenblik niet bijzonder gunstig
voor een doorbreking van deze
impasse. De vooruitzichten voor
de wereldenergievoorziening zijn
verslechterd. De industrielanden
bevinden zich in een economi
sche recessie en de armste ont
wikkelingslanden zijn zwaar ge
troffen door de jongste stijgingen
van de olieprijs. Ook politieke
ontwikkelingen van de laatste
tijd. zoals het ingrijpen van de
Sowjet-Unie in Afghanistan, het
voortduren van de instabiliteit in
Iran en de impasse in het vredes
overleg in het Midden-Oosten,
zullen de besprekingen niet ver
gemakkelijken.
Aan waarschuwingen voor de ge
volgen van een definitieve mis
lukking van de Noord-Zuiddia
loog heeft het niet ontbroken.
Enkele maanden geleden is een
rapport uitgekomen van een
commissie van politici en ont
wikkelingsdeskundigen met in
ternationale faam onder voorzit
terschap van de Westduitse
ex-bondskanselier Willy Brandt.
Daarin wordt ervoor gepleit een
eind te maken aan de scheve ver
deling tussen de industrielanden
en de Derde Wereld teneinde een
ramp te voorkomen. De commis
sie-Brandt heeft een noodpro-
gramma voor de komende vijf
jaar voorgesteld dat neerkomt op
vier hoofdpunten: een omvang
rijke overdracht van hulpbron
nen aan de ontwikkelingslanden,
een internationale strategie op
het gebied van de energievoor
ziening, een wereldvoedselpro
gramma en een eerste aanzet tot
een hervorming van de structuur
van de wereldeconomie.
Er dreigt echter ook het gevaar dat
de zich snel industrialiserende
landen in Latijns-Amerika en
Azië vervreemden van de armste,
meest Afrikaanse, ontwikke
lingslanden. Deze mogelijkheid
kan het bereiken van overeen
stemming tijdens de VN-verga-
dering bemoeilijken.
geëist. Men vreest dat het do
dental nog zal stijgen, want
het eind van de regenval is
nog niet in zicht.
In de omgeving van Bombay
moesten duizenden bewoners
in allerijl naar hogergelegen
gronden vluchten. Trams en
bussen kwamen in het was
sende water tot stilstand, een
gebouw stortte in en verplet
terde 11 Indiërs.
In de deelstaat Oettar Pradesh
is de toestand het ernstigst.
Daar zijn sedert het begin van
de jaarlijkse regens 661 men
sen omgekomen. Ook de staat
Assam is zwaar getroffen.
Daar zijn militairen ingezet
om mensen per boot te redden.
Volgens de autoriteiten in Cal
cutta zijn in het stroomgebied
van de heilige rivier de Gan
ges 48.000 huizen verwoest,
waardoor bijna een miljoen
mensen dakloos is geworden.
(Van onze correspondent Hein ten
Kortenaar)
ROME - In de komende weken zal
menig Nederlands toerist in Ita
liaanse restaurants weer gru
wend terugdeinzen voor het
schouwspel van aan spiesjes ge
regen zangvogeltjes, de blote
kopjes zielig bengelend boven
vrolijke houtvuurtjes. Toch zou
dit jaar wel eens een van de laat
ste kunnen zijn waarin deze door
Italianen zo gewaardeerde lek
kernij op het herfstmenu voor
komt: voor een referendum over
de afschaffing van de huidige
jachtwet verzamelde de radicale
partij 800.000 handtekeningen,
maar liefst 300.000 meer dan het
half miljoen dat vereist is om pen
referendum doorgang te doen
vinden. En wat nog meer zegt.
een opiniepeiling van het serieu
ze bureau Doxa wijst uit dat 53
procent van de bevolking voor to
tale afschaffing van de jacht is.
terwijl nog eens 27 procent meent
dat er strenge beperkingen moe
ten worden ingevoerd.
Dat is niet zo leuk voor de om
streeks twee miljoen jagers (meer
dan zes per vierkante kilometer,
de grootste dichtheid in Europa),
die afgelopen maandag met hon
den en geweren op de natuur
werden losgelaten. De beoefe
naars van deze „gezonde manne
lijke sport" (zoals zijzelf hun lief
hebberij omschrijven) zijn voor
het merendeel stedelingen, die
het platteland, de heuvels en de
bossen als veroveraars bestor
men en brandschatten. Altijd zijn
er wel enkelen bij die in hun ijver
plegen te schieten op alles wat
zich om hen heen beweegt, onder
het motto „eerst schieten, en dan
pas kijken wat je geraakt
hebt".
Behalve koeien en katten willen
daarbij ook nog wel eens men
senlevens vallen: het eerste
slachtoffer viel al meteen op
maandagavond in Toscane, en
voor het seizoen voorbij is zullen
er ongetwijfeld nog meer volgen.
In sommige toeristenstre ken
heeft de plaatselijke overheid
dan ook een absoluut jachtver-
bod ingesteld, om hun gasten niet
alleen de hinder van het voortdu
rend geknal, maar ook een moge
lijke schielijke dood door jagers
hand te besparen.
Nu kunnen ongelukken als dat van
maandagavond statistisch be
schouwd worden als „inciden
teel". maar het jaarlijks neerk
nallen van vele miljoenen trek
vogels mag wel worden aange
merkt als massamoord, en een
die niet alleen Italië aangaat,
maar ook alle landen die beurte
lings het begin- en eindpunt zijn
van de trek. Geen wonder dus,
dat met name vanuit de Noordeu-
ropese landen het Italiaanse par
lement en de regering nu al ja
renlang wordt gebombardeerd
met protesten, dreigementen
(bijv. van een toeristenboycot) en
andere uitingen van misnoe
gen.
Uitbreiding
Daarbij komt de laatste jaren een
groeiend en steeds luider geuit
onbehagen van de Italianen zelf,
de 54 miljoen niet-jagers, die zich
steeds meer rekenschap gaan ge
ven van de schade die de onge
remde passie van een kleine
minderheid toebrengt ook aan
het eigen milieu. Van de inheem
se fauna is ook al het grootste deel
uitgeroeid, en de lijst van uitster
vende diersoorten wordt ieder
jaar langer. Het wordt stil op het
Italiaanse land: het enige zomer-
geluid is nog dat van de krekels:
wie een vogel hoort fluiten kijkt
verbaasd op. Van de grote roof
vogels, zoals de koningsarend,
zijn er in het hele land nog enkele
honderden exemplaren, maar
ook de kleinere worden langza
merhand met uitroeiing be
dreigd. Het is een voortschrij
dende verarming, die onvoor
waardelijk gestuit moet wor
den.
Heel lang konden de jagers voor
deze „halfzachte" klaagzangen
de oren sluiten, maar nu deze
steeds luider worden, ontdekten
zij de waarde van het milieu en
wierpen zij zich op als de krach
tigste milieubeschermers: wie
houdt er zoveel van de vrije na
tuur als wij, wie is er zo gebaat bij
haar bescherming en bij de in
standhouding van het natuurlijk
evenwicht? En. tot de tegenaan
val overgaand: de ware oorzaken
van het milieuverval, van het
verdwijnen van diersoorten en
van de algehele verstoring van
het natuurlijk evenwicht liggen
niet bij ons jagers, maar bij de in
dustriële lucht- en waterveront
reiniging. bij de chemische insec
ten- en onkruidverdelgers, waar
aan meer dieren sterven dan aan
al onze geweerschoten, al waren
het er nog tienmaal zoveel. Laat
de milieubeschermers eerst maar
eens zorgen dat die problemen
worden opgelost, dan zal wel
blijken dat de jacht niet alleen
aangenaam en nuttig is, maar
zelfs noodzakelijk voor de na
tuur. Met hun verlate bekering
konden de jagers hun tegenstan
ders niet overtuigen, die zich al
veel langer hadden ingezet voor
bestrijding van milieuverontrei
niging, maar niettemin bleven
volhouden, dat er althans paal en
perk gesteld moest worden aan
het opzettelijk doden van die-
Lobby
Dat het zolang duurde voor de Ita
liaanse wetgever zich met deze
zaak bezig ging houden, was
vooral te danken aan de machtige
lobby die de jagers voor zich in
het strijdperk konden werpen.
Voor een verklaring van dit feit
hoeft men maar te denken aan de
enorme financiële belangen die
ermee gemoeid zijn. Jaarlijks
gaat er niet minder dan 300 mil
jard lire (750 miljoen gulden) in
het jachtbedrijf om. Behalve de
wereldberoemde wapenfabriek
Beretta zijn er nog 200 kleinere
ondernemingen, die in 1977 sa
men 374.069 jachtgeweren pro
duceerden (het jaar daarop, toen
de eerste stemmen over een refe
rendum opgingen, daalde de
produktie met 10 procent).
Naast de duizenden arbeiders die in
deze fabrieken werken, zijn er
nog twintig- tot vijfentwintigdui
zend werkzaam in de produktie
van onderdelen en munitie: jaar
lijks worden er 700 tot 900 mil
joen jachtpatronen gemaakt en
verkocht in de 5000 wapenwin
kels, waarin nog eens vijftiendui
zend mensen werkzaam zijn. En
dan praten we nog niet over de
voor de buitenstaander zonder
linge, maar voor de jagersman
kennelijk onmisbare uitrusting
van jagersjekken met jagerszak-
ken, jagerspetten en jagerslaar
zen, patroongordels en weitas
sen, alles bij elkaar minstens zo
kostbaar als ski en après-ski bij
elkaar.
Kortom, enorme belangen, die al
lemaal bedreigd worden door
beperking van de jacht, om van
totale afschaffing nog maar te
zwijgen. Niettemin kwam ook
het Italiaanse parlement in 1977
tot de overtuiging dat het hoog
tijd werd om een nieuwe jachtwet
op te stellen. In december van dat
jaar werd die tenslotte aangeno
men. Daarover is eigenlijk nie
mand tevreden en het referen
dum tot afschaffing is dan ook di
rect tegen deze wet gericht. Toch
zitten er wel enkele nuttige as
pecten aan. waaronder (zoals het
nazaten van de Romeinen be
taamt) een belangrijk juridisch
principe: het wild is niet langer
„res nulhus" (d.w.z. niemands
bezit, een soort „gevonden voor
werp", dat automatisch toebe
hoort aan wie er zich het eerst
meester van maakt), maar bezit
van de gemeenschap, dat dus ook
als zodanig dient te worden be
heerd.
Dat is een belangrijke ommekeer,
waaraan prachtige gevolgtrek
kingen kunnen worden ge
knoopt, maar dat gebeurt nu juist
niet of te weinig. In feite gaat het
verdere uitwerking wordt over
gelaten aan de afzonderlijke ge
westen. In de praktijk kan daar
van alles uitkomen: van Zuid-Ti-
rol, dat het niet-ingezetenen
praktisch onmogelijk maakt er te
komen jagen, de meeste andere
gewesten, waar maar twee of drie
dagen per week mag worden ge
schoten, tot Sicilië, waar alles
mag.
Controle
moeilijk
In Ligurie mogen de vrouwtjes van
fazant, patrijs en witte haas niet
worden geschoten - een treffende
gedachte, maar die wel uitgaat
van een „warenkennis", die de
meeste amateurs te boven gaat.
en die bovendien nog een bijzon
der zwak punt van de jachtwet
aan het licht brengt: wie nroet dat
allemaal controleren? Het „mi
lieugeweten" van de jagers
vormt, ondanks de recente mo-
dekreten. een al te zwakke basis,,
en jachtopzieners en boswacFf-
ters zjjn er veel te weinig.
In een noordelijk natuurrreservaat
kwamen ze nog op tijd om te ver
hinderen dat vijf herten voor
zwarte prijzen aan restaurants
werden verkocht, maar de herten
waren intussen al dood en de
stropers verdwenen. Het geluid
van schoten op verboden jacht
dagen kan nog makkelijk gecon
stateerd en eventueel geverbali
seerd worden, en een gems of
wild zwijn kan men moeilijk ver
donkeremanen. maar hoe ontdek
je een klandestien geschoten
auerhaan (een bij ons onbekend
beestje, maar dat als „gallo ce-
drone" op talloze Italiaanse me
nu's prijkt)?
Zo zijn er nog veel meer lacunes, en
als het referendum doorgaat, is er
weinig twijfel aan dat de wet het
loodje zal leggen. Niet dat dan
ook de hele jacht wordt afge
schaft, zoals de propaganda van
de initiatiefnemers sommige
naieve burgers heeft doen gelo
ven. Een referendum dient alleen
om een bestaande wet af te schaf
fen, en daarmee zou de toestand
bepaald niet verbeteren. Het ei
genlijke nut van het nu op gang
gekomen referendumproces is
een ander het zou het parlement
ertoe aan kunnen zetten de lacu-
neuze wet op tijd door een betere
te vervangen. Het ziet ernaar uit
dat dit ook zal gebeuren.
Tot de wensen die dan verwezen
lijkt kunnen worden, behoren:
nog verdere verkorting van het
jachtseizoen, een uitbreiding tot
het hele land van de twee of drie
jachtdagen per week. de totale
bescherming van zangvogels en
een lange reeks dieren die met
uitsterving bedreigd worden, een
absoluut verbod op vogelnetten
en levende lokdieren. Bovenal
wenst men voortaan te vermijden
dat de jagers als een schietende
horde over het hele land dende-
De oplossing wordt gezocht in
zorgvuldig afgebakende jachtte-
remen in alle provincies, die de
jagers op eigen kosten met wild
mogen bevolken en weer leeg
schieten Het is een lange lijst van
wensen, die de jagerslobby onge
twijfeld zal bestlijden, maar die
onder druk van de referendum-
dreiging toch vooreen belangrijk
deel verwezenlijkt moet wor
den.
