Nieuwe onderhandelaar inPools stakingsconflict
Israël verbitterd
over resolutie
Verenigde Naties
Kamerleden ruziën met Israëlische minister
Sadat verschilt van
mening met Carter
Broer Billy: "Ik
wilde politiek VS
niet beïnvloeden"
VRIJDAG 22 AUGUSTUS 1980
Mieczyslaw Jagielski.
(Van onze correspondent Anton
Koene)
WENEN - De vervanging van on
derhandelaar Tadeusz Pyka door
een mede-vice-premier, Miec
zyslaw Jagielski, leek gisteren de
oplossing van het stakings
conflict in de havens aan de Bal-
tische kust voorlopig nog niet
naderbij te hebben gebracht.
Volgens berichten van het- na de
arrestatie van 16 van zijn leiders
ernstig gehandicapte - coördina
tiecomité van de stakers, liggen
er nu 307 bedrijven plat in
Gdansk, Szczecin en Gdynia.
In de vijf dagen dat vice-premier
Pyka met de directies van vijftien
van de 270 lamgelegde bedrijven
heeft onderhandeld, had hij geen
enkele vorm van overeenkomst
kunnen bereiken omdat de sta
kers onbuigzaam vasthouden aan
hun 21 ingediende eisen.
Jagielski geldt voor velen als aan
hanger van de meer liberale vleu
gel van het Centrale Comité van
de Poolse communistische partij,
maar heeft eerder bij arbeids
conflicten getoond een harde on
derhandelaar te zijn, niet bereid
meer concessies te doen dan hij
van plan was en die stroken met
de door de partij gegeven instruc
ties.
De stakers in Gdansk hebben ge
zegd dat de erkenning van het
principe van vrije vakbonden al
voldoende is. Met deze concessie
zouden zij bereid zijn de sta
kingsactie, althans voorlopig te
beëindigen en later verder te on
derhandelen over de andere ei
sen. Maar ondanks dit begin van
een concessie lijkt er van werke
lijke toenadering tussen stakers
en autoriteiten geen sprake te
zijn.
Geruchten over een vandaag te
houden eendaagse algemene sta
king in de Poolse hoofdstad War
schau konden gisteren niet wor
den bevestigd, maar met een ver
lies van negen miljoen gulden
aan deviezen per dag is de Poolse
regering in een wanhopige posi
tie geraakt en groeit de spanning
onder de bevolking.
De laatste tactiek van de regering
om de crisis onder controle te
krijgen, is de schuld van de sta
king in de schoenen van de offi
ciële communistische vakbon
den te schuiven. Dit zou erop
kunnen wijzen dat de regering de
stakers halverwege tegemoet wil
komen over de kwestie van her
vorming van de vakbonden. Maar
er is nog altijd een groot verschil
tussen hervorming van officiële
vakorganisaties en het oprichten
van vrije vakbonden, wat de
miljoen stakende arbeiders in
Polen in feite willen.
Na de alarmerende berichten van
woensdag over een Russische in
vasie zijn de Poolse huisvrouwen
ongerust geworden en aan het
hamsteren geslagen. Over het
hele land zijn de groentewinkels
vrijwel leeggekocht en is er alleen
nog een beetje afval over. In het
hele Baltische havengebied is de
toestand zo kritiek dat de rege
ring officieel heeft meegedeeld
dat zij alleen kan garanderen dat
er melk en brood wordt gele
verd.
De stakers beweren dat de regering
voedselvoorraden achterhoudt
om te proberen hen uit te honge
ren en de bevolking tegen de sta
kende arbeiders op te zetten. Het
stakingscomité in Gdansk heeft
tegen deze regeringstactiek
wraak genomen en stakers die
geen werf of fabriek bezetten
naar het platteland gestuurd om
vrijwillig te helpen de oogst bin
nen te halen. In ruil daarvoor
worden de stakers nu bevoorraad
door de boeren en niet door de
staat.
Een delegatie jonge Oostduitse ar
beiders heeft kans gezien langs
de door de politie geblokkeerde
wegen tot het hoofdkwartier van
het stakingscomité op de Lenin-
scheepswerf door te dringen met
de opbrengst van een Oostduitse
inzameling voor het Poolse sta-
kingsl'onds, die onder Oostduitse
arbeiders is gehouden.
Een groep jonge Hongaren op
vakantie in Gdansk zijn in een
roomskatholieke kerk een hon
gerstaking begonnen.
De woensdag gearresteerde voor
aanstaande leidende dissidenten
van het Arbeiders Zelfverdedi
gingscomité (KOR), van wie de
voornaamste Jacek Kuron sinds
het begin van de staking de be
richten over de staking langs de
Baltische kust coördineerde en
onder meer aan westerse corres
pondenten doorgaf, bevinden
zich nog in hechtenis. In de loop
van gisteren werden nog twee ar
restaties verricht. Het totaal aan
tal arrestanten zou nu 16 zijn.
(Van c
correspondent)
JERUZALEM - De Israëlische regering heeft uiterst fel
gereageerd op de resolutie van de Verenigde Naties die de
door Israël genomen besluiten inzake Jerzuzalem ongel
dig verklaart en oproept tot het terugtrekken van ambas
sades uit Jeruzalem.
In een speciaal communiqué noemt
de Israëlische minister van bui
tenlandse zaken Sjamir de reso
lutie onrechtvaardig, eenzijdig
en opnieuw een bewijs dat de
Verenigde Naties als organisatie
is veranderd in een werktuig van
Israels vijanden in hun oorlog te
gen het bestaan en de onafhanke
lijkheid van de staat Israël.
Israël spreekt er vooral zijn diepe
teleurstelling over uit dat de wes
terse landen hun medewerking
verlenen aan een resolutie die ex
tremisme, chantage en ophitsing
tot oorlog in de hand werkt. Noch
deze resolutie, noch voorgaande
resoluties en ook niet toekomsti
ge resoluties kunnen iets afdoen
aan het feit dat Jeruzalem de
eeuwige en ondeelbare hoofd
stad van Israël is en blijft, aldus
luidde de Israëlische reactie.
Verbitterd
Hoewel de resolutie zeker niet als
een verrassing kwam, is men in
Israël vooral verbitterd over de
onthouding van stemming van de
Amerikanen. De afgelopen dagen
had Israël nog vergeefse pogin
gen gedaan de Amerikanen ertoe
te bewegen hun veto uit te spre
ken. Het antwoord van de Ame
rikanen luidde echten we hebben
jullie gewaarschuwd en zelfs ge
smeekt de Jeruzalem-wet niet te
aanvaarden. Nu moeten jullie zelf
maar de gevolgen ervan dragen.
Je kan niet van ons verwachten
dat wij altijd de kastanjes uit het
vuur halen die jullie er zelf in
gooien.
Het is duidelijk dat alle nog in Jeru
zalem gevestigde ambassades nu
binnenkort naar Tel Aviv zullen
verdwijnen. Het Israëlische
dagblad Maariv schreef in haar
hoofdredactionele commentaar
dat enkele landen op deze resolu
tie gewacht hebben om zich daar
nu achter te verschuilen in hun
besluit de ambassade uit Jeruza
lem weg te halen onder het voor
wendsel van trouw aan de Ver
enigde Naties.
Het dagblad Jediot Achronot
noemde de VN-resolutie een van
Israëls zwaarste en meest over
weldigende nederlagen in de
Veiligheidsraad, juist omdat Is
raël ondanks waarschuwingen
toch de Jeruzalem-wet aanvaard
had terwijl nu iedereen in Israël
verklaart dat die wet in wezen
niets aan de toestand veran
dert.
Geen maatregelen
Het verweet de regering maar ook
de oppositie een gebrek aan be-
TEL-A VIV (UPI) - President Sadat
van Egypte heeft gisteren in een
vraaggesprek met een Israëlische
krant gezegd dat hij en president
Carter van de Verenigde Staten
ucci weer
Cap
naar Iran om
te bemiddelen
CASTEL GANDOLFO (DPA) -
Paus Johannes Paulus de tweede
heeft gisteren in zijn zomer
verblijf in Castel Gandolfo bij
Rome mgr. Hilarion Capucci in
particuliere audiëntie ontvangen.
Capucci bracht verslag uit over
zijn missie naar Iran die ging over
de positie van de r.k. geestelijken
in dat land. Capucci zal morgen
waar naar Iran gaan.
Capucci, die officieel apostolisch
visitator voor de Grieks-Melchi-
tische gemeenten in West-Euro
pa is, overhandigde de paus ook
een schrijven van de 22 Iraanse
studenten die na een verboden
demonstratie op het Sint Pie
tersplein korte tijd gevangen za
ten. Daarin roepen de studenten
de paus op zijn gezag aan te wen
den voor de oplossing voor de
problemen van Iran. Capucci
heeft later gezegd dat hij op zijn
tweede missie naar Iran ook wil
bemiddelen in de kwestie van de
Amerikaanse gegijzelden
zeer verdeeld denken over hoe de
onderhandelingen met Israël
over Palestijnse autonomie te
hervatten.
„De Amerikaanse president", aldus
Sadat, „wil dat de onderhande
lingen verder gaan en hij zoekt
naar een weg in die richting. Ik
wil ook voorzetting, maar hoe?"
De president schortte het overleg
begin augustus op omdat Israël
een wet aannam die van heel Je
ruzalem de hoofdstad van Israël
maakte. Hij heeft een nieuw
,Camp David' voorgesteld dat na
de Amerikaanse presidentsver
kiezingen zou moeten plaatsheb
ben.
Egypte laat volgens Sadat niets on
bewogen om vaart in het vredes-
streven te houden, maar. „Israël
plaatst me elke dag weer voor
verrassingen, hetzij met de Jeru-
zalemwet of met een bekendma
king over nieuwe nederzettingen
of militaire acties tegen Israëls
buurlanden".
Het vredesproces in het Midden-
Oosten bevindt zich volgens de
Egyptische president op een
punt waarop geen terugkeer mo
gelijk is, maar hij noemde het
.verdrietig' dat de Israëlische lei
ders zo wantrouwen aan zijn be
doelingen.
Zo is zijn uitnodiging aan president
Navon van Israël om Cairo te be
zoeken volgens hem in Israël uit
gelegd als een belediging aan het
adres van premier Begin. Hij zei
dat hij intrekking van de uitnodi
ging had overwogen toen hij over
deze reactie had vernomen.
grip voor de internationale situa
tie en een gebrek aan moed. Israël
zal verder geen maatregelen tref
fen tegen de landen die hun am
bassades uit Jeruzalem terug
trekken omdat het de verstand
houding met deze landen die Is
raël doorgaans goedgezind zijn
niet nog verder op de proef wil
stellen
Wel wordt verwacht dat premier
Begin uit protest tegen de resolu
tie zijn beleid inzake Jeruzalem
zal verscherpen door naast zijn
eigen ministerie ook andere
overheidsinstanties naar Oost-
Jeruzalem te verplaatsen. Ook
denkt men erover tot nu toe in Tel
Aviv gevestigde officiële instel
lingen naar Jeruzalem over te
brengen. Premier Begin heeft al
aangekondigd de jaarlijkse mili
taire mars weer eind september
in Jeruzalem te willen houden
om de wereld te laten zien dat Je
ruzalem het hart en de ziel van het
joodse volk is.
TOKIO (UPI) - De Sowjetrussi-
sche kernonderzeeër die in de
buurt van Japan door een
brand werd geteisterd wordt
vandaag door een Russische
sleepboot naar zijn basis in
Wladiwostok gesleept, zo
hebben Japanse functiona
rissen meegedeeld.
Bij de brand zijn minstens ne
gen opvarenden omgekomen
en drie gewond. Een Russisch
vrachtschip nam later 55
overlevenden aan boord (fo-
Russen slepen
onderzeeër
terug naar
W ladiwostok
to). Een kleine bemanning is
op de onderzeeër achter
gebleven.
Japanse deskundigen hebben
uit luchtfoto's opgemaakt dat
de brand vermoedelijk door
kortsluiting is ontstaan en dat
er geen ongelukken met de
twee kernreactors zijn ge
beurd. Metingen in de buurt
van de onderzeeër hebben
geen aanwijzingen opgele
verd dat er radioactieve stof
fen in zee terecht gekomen
zouden zijn.
(Van c
correspondent)
JERUZALEM - De vier Neder
landse Tweede-Kamerleden die
de afgelopen dagen op werkbe
zoek zijn geweest in het Midden-
Oosten hebben gisteren een ge
sprek gevoerd met Israëls minis
ter van buitenlandse zaken Sja
mir. Zij hebben de minister erop
gewezen dat de Nederlandse
overwegingen om de ambassade
van Jeruzalem te verplaatsen
naar Tel Aviv allereerst een ge
volg zijn van de annexatie van
deze stad door het Israëlische
parlement. Sjamir van zijn kant
verweet de kamerleden dat Ne
derland, net als de andere wester
se landen, toegeeft aan Arabische
chantage.
Sjamir vond dat Nederland zijn
ambassade in Jeruzalem moest
handhaven. Hij noemde het aan
vaarden van de Jeruzalem-wet
een interne politieke zaak die in
feite niets aan de status van Jeru-
Lid van de delegatie PPR-kamerlid
Waltmans noemde het gesprek
met de minister weinig overtui
gend en zonder enige nieuwe ge
zichtspunten. In het algemeen
hadden de Nederlandse parle
mentariërs de indruk dat de toe
stand in het Midden-Oosten ver
slechterd is.s
De delegatie bestaat uit de kamer
leden De Vries (PvdA), Evenhuis
(WD), Borgman (CDA) en
Waltmans. Eerder deze week
hadden de vier in Egypte een ge
sprek met de Egyptische minis
ter van buitenlandse zaken Ali.
Ali had hen verzekerd dat Egypte
de vredesonderhandelingen hoe
dan ook wil voortzetten maar dat
het aanvaarden van de Jeruza
lem-wet door de Knesset op lan
gere termijn kan leiden tot oor
log. Israël zou daarbij een gebrek
aan begrip tonen voor het feit dat
dergelijke besluiten in de Arabi
sche wereld hard aankomen.
Daarnaast hebben de Nederlandse
parlementariërs (leden van de
Vaste Kamercommissie voor de
fensie) hun verontrusting uitge
sproken over de toenemende mi
litaire activiteiten in Zuid-Liba-
non waar zij vertoefden tijdens de
recente Israëlische acties daar.
Zij hebben er bij de Israëlische
minister Sjamir op aangedron
gen zijn invloed aan te wenden bij
majoor Haddad die de laatste tijd
veelvuldig de Unifil-troepen be-
stookt.
Delegatieleider De Vries meende
dat vergeleken met zijn laatste
bezoek verleden jaar de toestand
in Zuid-Libanon verbeterd was
dankzij de aanwezig van Unifil.
Vele Libanezen zijn weer terug
gekeerd naar het zuiden en weer
begonnen met het ploegen van de
grond, aldus De Vries. Hierbij
vestigen zij zich vooral in de na
bijheid van de Unifil hetgeen een
teken is dat zij zich daai veilig en
beschermd voelen.
De Vries merkte verder op dat de
Nederlandse eenheden ook in
vergelijking met de andere Uni-
fil-bataljons uitstekend werk ver
richten en hun taak zeer serieus
nemen. Vandaag zal de delegatie
besprekingen voeren met de Is
raëlische staatssecrataris van de
fensie waarbij ze opnieuw de si
tuatie in Zuid-Libanon zullen be
spreken.
LOSON BOOS
OP PRESIDENT
CHIN-A-SEN
DEN HAAG (ANP) - Uitspraken
van Chin-a-Sen die verzoening
prediken met het Nederlandse
neo-kolonialisme, zijn niet
bevorderlijk voor het vertrouwen
dat nodig is voor remigratie van
Surinamers". Dit schrijft de Lan
delijk Organisatie van Surina
mers in Nederland (Loson) in een
brief aan de Surinaamse rege
ring. De brief is een reactie op de
uitspraken van de Surinaamse
premier en president Chin-a-Sen
woensdag die volgens de Loson
veel te verzoenend waren. De Lo
son zegt verontwaardigd te zijn
over deze huidige koers van de
Surinaamse president. Zijn hou
ding staat in schrille tegenspraak
met die van enkele maanden ge
leden toen de president tijdens
een massabetoging zijn onge
noegen liet blijken over Neder
land en de Nederlandse minister
De Koning. Gisteren verklaarde
Chin-a-Sen tijdens een perscon
ferentie begrip te hebben voor de
Nederlandse begrotingsproble
men. Ook verklaarde hij dat de
onlangs afgebroken besprekin
gen met de Nederlandse minister
De Koning niet als mislukt moch
ten worden beschouwd.
De Loson wijst erop, dat Chin-a-
Sen tijdens massabetoging tegen
het Nederlandse neo-kolonialis-
me de Nederlandse minister
halsstarrig noemde.
De nationale Militaire Raad van Su
riname heeft gisteravond berich
ten tegengesproken als zou het
onlangs aangehouden ex-raads
lid Sital zijn overleden aan ver
wondingen die hij tijdens gevan
genschap zou hebben opgelopen.
Bij monde van perschef Zinhagel
liet de raad weten dat Sital niet
wordt mishandeld en ook niet
gewond is. Sital is opgesloten in
de Memre Boekoe-kazerne. De
leiding van het nationaal leger
heeft de voormalige leden van de
Surinaamse militaire raad, Sital,
Joeman, en Mijnals aangehou
den. omdat zij volgens de huidige
machthebbers van plan waren op
dertien augustus een tegencoup
te plegen.
De aangehouden militairen mogen
volgens de NMR slechts dan be
zoek ontvangen als daar uitdruk
kelijk toestemming voor is gege-
Meer tijgers
NIEUW DELHI - Vorig jaar is de
tijgerbevolking van India toege
nomen tot 3.015 exemplaren.
Twee jaar tevoren was zij afge
nomen tot 2.278 exemplaren.
Het toaal omvat volgens officiële
opgaven van gisteren in Nieuw
Delhi de 711 tijgers in de 11 na
tuurgebieden die acht jaar gele
den krachtens het .project tijger'
werden ingericht om het dier
voor uitsterven te behoeden.
Bezetting
fabrieken
El Salvador
SAN SALVADOR (UPI) - Arbei
ders hebben gisteren in San Sal
vador, de hoofdstad van de mid
den-Amerikaanse staat El Salva
dor, negen krachtcentrales bezet.
De actie zorgde ervoor dat de to
tale elektriciteitsvoorziening en
een gedeelte van de watervoor
ziening van de hoofdstad weg
viel.
De bezetters eisen herstel van de
vakbondsrechten en beëindiging
van de onderdrukking. Zij ver
klaarden dat hun actie van onbe
perkte duur zal zijn.
De secretaris-generaal van het na
tionaal vakverbond, Hector Re-
cinos, zei dat de actievoerders
„de wereld willen laten zien dat
deze zich aan volksmoord schul
dig makende regering de strijd
van de arbeiders niet kan vernie
tigen".
WASHINGTON (DPA/Reu-
ter) - President Carters
broer Billy heeft gisteren
voor een senaatscommis
sie gezegd dat hij geen
overeenkomst had met de
Libische regering om te
trachten de Amerikaanse
politiek te beïnvloeden en
geen verzoeken namens
die regering heeft gedaan
aan de president of enige
regeringsfunctionaris.
Billy Carter trad gisteren voor het
eerst als getuige op voor de bij
zondere Senaatscommissie die
zijn banden met Libië en de mo
gelijke betrokkenheid van het
Witte Huis moet onderzoeken.
Billy, die een verklaring voorlas
van 27 pagina's begon zijn getui
genis met de opmerking dat hij
slechts een zakenman was uit een
kleine stad in het zuiden die UI de
schijnwerpers kwam toen zijn
broer in januari 1977 president
van de VS werd. Hij zei dat hij in
september 1978 voor het eerst
naar Libië was gegaan uit inte
resse voor landbouwtechnieken
in woestijngebied. Ook zie hij te
hebben gehoord dat Libië een
van de radicaalste landen ter we
reld was en „ik wilde zien hoe
zo'n land werd bestuurd".
Billy ontkende dat hij had gepro
beerd de Amerikaanse politiek te
beïnvloeden. „Ik heb niets ge
vraagd aan Jimmy Carter noch
aan enige Amerikaanse rege
ringsfunctionaris namens de Li
bische regering of een vertegen
woordiger daarvan", aldus Billy
Carter in zijn verklaring. „Voorts
hebben de Libiërs mij niet ver
zocht iets te vragen aan de presi
dent of een vertegenwoordiger
van de Amerikaanse regering",
zo zei Billy verder. Billy ver
klaarde ook dat hij er niet aan
twijfelde dat de 220.000 dollar die
hij van Libië had ontvangen was
bedoeld als lening. De lening
wordt gebruikt, zo zei hij. om re
keningen te betalen en andere le
ningen af te lossen. Billy sprak
verder de hoop uit dat zijn getui
genis zou aantonen dat hij niet de
„hansworst" of het „uilskuiken"
was waarvoor sommige bekende
figuren hem uitmaakten.
