Kennedy
omzeilt
stenn aan
Carter
Derde wereld voelt
zich weinig veilig
Democratische conventie ten prooi aan verveling
Strakkere censuur in Iran
Stakingen zullen politiek
van Polen niet veranderen
V.d.Klaauw
wijst voorstellen
IKV af
Washington stelt
zich veilig in
geval kernoorlog
WOENSDAG 13 AUGUSTUS 1
(Van onze correspondent Henk
Kolb)
NEW YORK - De Democrati
sche Conventie is in Madison
Square Garden ten prooi ge
vallen aan de verveling: Car
ter wordt de kandidaat - de
glorie van Edward Kennedy
is vluchtig gebleken als een
zeepbel. Wat resteert zijn de
achterhoedegevechten. De
politieke voetgangers in het
part ij systeem, kleine regio
nale en plaatselijke heersers,
vergezeld van ambitieuzen
uit jongere generaties, putten
zich uit in loopgraafgevech
ten om de beloftes voor mor
gen, zelfs al staat het aller
minst vast dat die voor de
Democraten in november
opnieuw met een stralende
zonsopgang zal aantre
den.
Rond Madison Square Garden
staan duizendén politieman
nen zich te vervelen, terwijl
Amerika's grootste politieke
partij zich orgasmisch te bui
ten gaat aan vocaal geweld
dat ver verwijderd blijft van
de dagelijkse werkelijkheid
waarmee de toeschouwers
achter de hekken op 7th Ave
nue te maken hebben. Maar
Carter heeft het zelfs niet no
dig gevonden in deze eerste
dagen te New York te ver
schijnen - een gebaar Van
hooghartigheid dat hem niet
in dank is afgenomen, zelfs al
is de bedoeling erachter op
zichtig. Carter wenst zich
over de politieke straatge
vechten het hoofd niet te bre
ken als Leider van de Vrije,
Amerikaanse Wereld.
In de arena, waar de gedele
geerden beurtelings de rol
spelen van leeuw en lijfeige
ne. beslist de duim van het
Witte Huis over de politieke
sterfgevallen. Daarvan zijn er
nogal wat na Kennedy's
snelle aftocht. Want de moti
vering, het ware politieke
vuur, valt niet meer aan te
wakkeren bij degenen die
zich in de afgelopen weken
twintig uur per dag aan de te
lefoon hebben uitgeput om
Kennedy's kandidatuur meer
inhoud te geven dan die van
de gebruikeljke veelkleurige
en onafhankelijk voortdrij
vende zeepbel. Kleurrijk,
maar kort van duur zonder
duidelijk motief.
Waarom heeft Kennedy het tot
- dit voorspelbare einde laten
komen met alle gevaren die
het voor zijn eigen politieke
carrière meebrengt? Niet al
leen zijn de Kennedy's geen
verliezers, maar de Ameri
kaanse politieke geschiede
nis wijst op een geringe mar
ge van tolerantie voor politici
die ooit een belangrijke ne
derlaag hebben geleden. De
vraag heeft nog geen duide
lijk antwoord; het gegeven
alleen dat Kennedy zich heeft
willen aandienen als het ge
weten van de Democratische
Partij, is niet toereikend.
De Conventie heeft nog een ze
ker belang als nationaal, per
kijkbuis en radio verbreid
gebeuren dat allerlei politici
die voor hun herverkiezing
strijden de gelegenheid geeft
zich met wijsheden te verto
nen. Hoewel daarbij genade
loos aan de dag treedt dat de
'fijne wortels van de demo
cratie' in droge grond steken
Waar de Democraten nog wel
behoefte hebben aan debat,
aan voorstemmers en tegen
stemmers, al was het maar om
te bewijzen dat er geen sprake
is van politieke dwang uit
Washington (in strijd met de
feiten overigens), onder
scheiden zij zich van de Re
publikeinen, die najaren van
verdeeldheid er vóór alles op
uit zijn te bewijzen dat de po
litieke ondergang van presi
dent Carter voorrang moet
hebben boven partijgeschil
len.
ïinnen dit politieke stramien is
geen plaats en geen aandacht
voor zulke gegevens als de
honger in de wereld, de strijd
om een gelegaliseerde abor
tus en nucleaire ontwape
ning, dan wel de armoede van
New Yorks achterbuurten,
om van die der andere grote
steden nog maar niet te spre
ken. De politieke ronselaars
zijn op stap gegaan en de kie
zer zit met de brokken.
NEW YORK (Reuter/UPI) - Edward Kennedy heeft gister
avond in zijn toespraak tot de Democratische Conventie
in New York zorgvuldig vermeden zijn volle steun aan
Carter voor de strijd om het presidentschap met de Re
publikein Ronald Reagan toe te zeggen.
Tegenover landen met kernwapens
Westduitse
regering
vindt
strengere
Rijn wetten
niet nodig
BONN (DPA) - De wetten tegen de
vervuiling van de Rijn hoeven
naar het oordeel van de Westduit
se regering niet verscherpt te
worden. Bij de aanbieding van
het jaarverslag van waterstaat
verklaarde de staatssecretaris
van voedselvoorziening, Georg
Gallus, gisteren: "Het wettelijke
instrumentarium is, als het er op
aan komt, voldoende".
Hij ging met zijn opmerking in op
de kritiek van de internationale
actiegroep "Red de Rijn" op de
kwaliteit van het water van de ri
vier die door Zwitserland, West-
Duitsland en Nederland stroomt.
Gallus wees erop, dat de kwaliteit
van het Rijnwater sinds 1970 aan
zienlijk verbeterd is.
Deskundigen van het Westduitse
ministerie van landbouw hebben
vastgesteld dat met name het
zuurstofgehalte flink gestegen is.
Daardoor is het zelf-reinigend
vermogen van de rivier toegeno-
Overigens stelt de hoge zoutgraad
van het water de ingenieurs voor
fikse problemen. Het wordt hoe
langer hoe moeilijker, nog
drinkwater uit de Rijn te i
Gebruik van het water v<
tuinbouw zou zelfs bijna
gelijk zijn.
Wel lanceerde hij een scherpe
aanval op Reagan en verklaarde
hij er zeker van te zijn dat de par
tij haar eenheid zal hervinden en
de verkiezingen van november
zal winnen. De naam Carter sprak
Kennedy in een half uur slechts
éénmaal uit namelijk om hem te
feliciteren met zijn herbenoe
ming als presidentskandidaat.
De enige verwijderde zinspeling
die Kennedy in zijn toespraak
rpaakte op samenwerking met
Carter was, dat hij "vertrouwt",
dat de Democratische Partij een
heid zal vinden op basis van de
Öemocratische beginselen en dat
wij samen op een democratische
overwinning in 1980 zullen afste
venen".
Programma
Kennedy pleitte in zijn rede voor
een economisch programma, dat
hij "de ziel van onze partij"
noemde, maar dat door de rege
ring is afgewezen. Dit program
ma kost 12 miljard dollar en is ge
richt op het scheppen van 800.000
arbeidsplaatsen. De aanhangers
van Kennedy op de conventie
kregen gisteren nog wel enige
x Carter, wel aanval op Rea-
concessies los van Carter, zoals
een grondwetswijziging die de
gelijke rechten van de vrouw
waarborgt en een betere geldelij
ke regeling voor abortus voor
minder draagkrachtigen, maar
het programma van Kennedy, dat
12 miljard dollar moet kosten zit
de regering Carter goed dwars,
daar zij vreest, dat door besteding
van zo een bedrag de inflatie
wordt aangewakkerd.
Ook heeft de Democratische
Conventie gisteren gestemd te
gen het plan, een nationaal zie
kenfonds op te richten. Dit voor
stel, dat eveneens van Kennedy
kwam, was in de ogen van de af
gevaardigden te ambitieus en te
kostbaar.
WARSCHAU (Reuter/UPI) - De
Poolse regering heeft gisteren
toegegeven dat Polen de langdu
rigste periode van arbeidsonrust
doormaakt sinds de communisti
sche machtsoverneming 36 jaar
geleden.
Een regeringswoordvoerder zei dat
de zes weken oude golf van sta
kingen zou kunnen aanhouden,
maar dat zich geen politieke ver
anderingen van betekenis zou
den voordoen.
"Niemand in Polen twijfelt aan het
socialisme van de staat, niemand
wil terug naar de particuliere in
dustrie of naar de tijd van het pri-
vé-grondbezit", zei de propagan-
dachef van het politburo, Jerzy
Lukaszewicz.
Hij zei dat het ging om loonacties
die niet politiek waren. Gisteren
gingen de bestuurders van de
gemeentetram van Warschau
meedoen.
"De arbeiders hebben geprobeerd
economische eisen ingewilligd te
krijgen. Geen hunner heeft poli
tieke eisen gesteld", aldus Luk-
Hij voerde het woord op de eerste
persconferentie voor buitenland
se correspondenten in Warschau
sinds de stakingen op 1 juli be
gonnen na verhoging van de
vleesprijs door de overheid.
Lukaszewicz zei dat de stakingen
'in een kettingreactie' over heel
Polen waren uitgebreid. In War
schau is er verdekt op gezin
speeld dat Moskou zich wel eens
bezorgd zou kunnen maken over
voortdurende arbeidsonrust in
het hart van het communistische
blok, waar staken praktisch on
wettig is.
Lukaszewicz had het twee keer met
nadruk over de sterke banden
van vriendschap met de Sow-
jet-Unie en hij leek daarmee
eventuele vrees in dit land te
willen wegnemen.
Maar hij zei ook dat Polen intern
volledig soeverein was en zijn ei
gen probleem zou oplossen. Po
len zal het allemaal overleven,
verklaarde hij, of het nu nieuwe
leningen uit het Westen kan krij
gen of niet.
Lukaszewicz probeerde de weer
slag van de stakingsacties zoveel
mogelijk te verkleinen. In juli, zei
hij, had zich een algemene sta
king in ruim 300 bedrijven voor
gedaan in de zuidoostelijke stad
Loeblin. "Daar bereikten ze hun
hoogtepunt en de grote golf is nu
aan het slinken. Maar het is in
geïsoleerde gevallen nog steeds
aan het gisten en er zouden zich
in de toekomst meer stakingen
kunnen voordoen", zei hij.
De persconferentie begon kort na
dat de trambestuurders van War
schau zich hadden aangesloten
bij hun stakende collega's van het
autobusbedrijf.
TEHERAN (UPI/DPA/Reuter)
Ayatollah Chomeini, die heeft
gezegd dat de Iraanse media het
politieke conflict aanmoedigen,
heeft gisteren 'richtlijnen' uitge
geven die klaarblijkelijk bedoeld
zijn om strikter censuur toe te
passen.
Radio-Teheran, die het officiële
persbureau Pars als bron aan
haalde, deelde mee dat Chomeini
zijn richtlijnen gaf aan president
Abolhassan Bani-Sadr, toen deze
bij hem zijn opwachting maakte.
Bani-Sadr, die met tegenzin Mo
hammed Ali Rajai heeft voorge
dragen als premier van Iran, heeft
gisteren nagelaten de steun die
het parlement maandag aan Ra-
jai's kandidatuur gaf. te onder
schrijven. Tegen Pars zei de pre
sident dat de kansen op welsla
gen van Rajai's toekomstige ka
binet "afhangen van de sfeer die
wordt geschapen Voor arbeid en
inspanning".
Ook Rajai werd ddor Chomeini
ontvangen en de nieuwe eerste-
minister liet doorschemeren dat
hij en de Ayatollah het hadden
gehad over de samenstelling van
een ministerploeg.
Chomeini had zijn klachten over de
media vorige week geuit, toen hij
zei dat zij 'druk bezig' waren
tweedracht te zaaien tussen pre
sident en parlement. De Iraanse
leiders, voegde hij eraan toe,
moeten er een eind aan maken
voordat de natie het zelf doet
'zonder consideratie voor wie
ook'.
In Teheran is gisteren een anti-Is
raëlisch congres geëindigd. De
afgevaardigden uiteen vijftiental
islamitische landen vonden el
kaar in het plan voor een perma
nent centrum in Teheran dat zal
ijveren voor de bevrijding van
Palestina en Jeruzalem.
De woordvoerder van de organisa
toren van het congres, Moham
med Montazeri, zei tegen ver
slaggevers dat de afgevaardigden
ook waren overeengekomen het
oliewapen te hanteren tegen de
genen die Israël steunen met wa
pens of geld.
Het congres van drie dagen voerde
als titel "vrij Jeruzalem" en de
formele annexatie door Israël van
het oostelijk deel van Jeruzalem
werd bij herhaling veroordeeld.
Montazeri deelde mee dat bijzon
derheden over het nieuwe cen
trum in Teheran later openbaar
gemaakt zouden worden. Wel
onthulde de jonge, fanatieke ver
dediger van Palestina dat een
militaire, 'Jeruzalembrigade' zou
worden opgericht met afdelingen
in verschillende ismalitische sta
ten.
Koerden
Zeker "55 gewapende aanvallers"
zijn afgelopen zondag in Koerdis-
tan door Iraanse soldaten ge
dood. Dit heeft de Iraanse rege
ringgisteren bekendgemaakt. De
opstandige Koerden hadden de
kazerne van Baneh willen vero
veren. Maar direct, nadat de ka
zerne was aangevallen, openden
de Iraanse soldaten het vuur op
de Koerden.
De Ayatollah Sadegh Calchali.
hoofd van de drugbestrijdings
dienst in Iran, heeft besloten ver
lichting van gevangenisstraf te
geven aan Iraniërs die zijn ver
oordeeld wegens handel jn ver
dovende middelen. Dit naar
aanleiding van het Fitr-feest ter
afsluiting van de vastenmaand
Ramadan.
Zij die levenslang hebben gekregen
zullen maar vijftien jaar hoeven
uit te zitten en de straf van ande
ren wordt gehalveerd.
Chalchali had maandag al opdracht
gegeven tot invrijheidstelling
van 400 handelaars in verdoven
de middelen die een gevangenis
straf van hoogstens twee jaar uit
zaten, eveneens vanwege Fitr.
De ajatollah Chomeini rechts
achter, zonder turbanHel gisteren
een 'familieportret' maken met zijn
huidige ministers
GENÈVE (ANP) - Minister Van
Der Klaauw van buitenlandse
zaken heeft in een brief aan
het interkerkelijk vredesbe
raad (IKV) voorstellen die de-
ze organisatie hem had doen
toekomen over het Neder
landse standpunt op de twee
de toetsingsconferentie in
Genève beslist van de hand
gewezen.
Het IKV had, gesteld dat gezien
de huidige verkilling in de in
ternationale verhoudingen
het van groot belang is dat de
tweede toetsingsconferentie
niet een falikante mislukking
wordt. Het IKV wilde daarom
de weigering van Nederland
om vóór '81 te beslissen over
de plaatsing van 48 nieuwe
kruisraketten op zijn grond
gebied aan de vergadering ter
toetsing voorleggen. Tevens
zou Nederland in een ont-
werp-resolutie, die volgens
het IKV door Roemenië mee
zou worden ondertekend, de
overige lidstaten van NAVO
en Warschaupact moeten
vragen eveneens af te zien van
verdere plaatsing van nieuwe
middellange-afstandsraket-
ten in Europa.
Ook wil het IKV dat Nederland
de Geneefse ontwapenings
commissie evenals Roemenië
de beraadslagingen van de
zogenaamde groep van 21
gaat bijwonen en daar streeft
naar de uitbanning van kern
wapens. Ons land zou alle
kernwapens van Nederlands
grondgebied moeten verwij
deren en geen nucleaire taken
door zijn strijdkrachten moe
ten laten uitvoeren.
Tenslotte vindt het IKV dat Ne
derland moet eisen dat alle
kernwapenmogendheden
zich plechtig verbinden on
der geen enkele omstandig
heid kernwapens te gebrui
ken of ermee te dreigen tegen
niet-kernwapenlanden, die
het Non-profilatieverdrag
hebben getekend. Van der
Klaauw antwoordt op de
voorstellen van het IKV dat
hij in zijn rede voor de toet
singsconferentie wel melding
zal maken van het Neder
landse voorbehoud ten aan
zien van middellange-af-
standswapens. Het lijkt hem
echter niet aangewezen het
Nederlandse voorbehoud tot
onderwerp van de besprekin
gen te maken.
GENÈVE (ANP) - "Het is onbe
grijpelijk, absurd zelfs, dat het tot
nu toe onmogelijk is gebleken tot
overeenstemming te komen over
bescherming van landen die zich
verplicht hebben geen kernwa
pens te verwerven ten opzichte
van landen die deze wapens wel
hebben". Dit zei gisteren de ver
tegenwoordiger van Peru, de eer
ste woordvoerder van een Derde
Wereldland tijdens de tweede
toetsingsconferentie over het
non proliferatieverdrag (NPV,
het niet-verspreiden van kern
wapens) in het Zwitserse Genève.
Felipe Valdivieso herinnerde er
aan, dat de drie atoomwapens be
zittende staten die het initiatief
hebben genomen tot het NPV, de
verenigde Staten, de Sowjet-
Unie en Groot-Brittannië sinds
de afsluiting van het verdrag
meer dan veertig proeven met
deze wapens per jaar hebben ge
nomen. "Dat is een gemiddelde
van meer dan drie per maand, een
bloedstollende statistiek. Welk
land dat over atoomwapens be
schikt biedt ons enige garantie
tegen een aanval met deze wa
pens?"
De vertegenwoordiger van Peru
verklaarde dat wanneer op deze
tweede toetsingsconferentie niet
meer garanties werden gegeven
aan niet kernwapens bezittende-
ondertekenaars, in het bijzonder
de ontwikkelingslanden, deze in
een situatie zouden komen
waarin zij zouden moeten denken
aan opzegging van het verdrag.
Een lid van de negen man tellen
de Nederlandse delegatie zag
een belangrijk mo
gelijk resultaat van de conferen
tie het overeind houden van het
tien jaar bestaande verdrag.
Toezicht
De Sowjet-Unie en de Verenigde
Staten hebben gisteren gepleit
voor een versterking van het
streven om te voorkomen dat
meer landen een arsenaal van
kernwapens vormen.
De twee 'supermogendheden die
samen met Engeland gebonden
zijn aan het non-proliferatiever
drag, stelden dat het internatio
nale bureau voor kernenergie
(IAEA) in Wenen meer toezicht
moet krijgen op het gebruik van
kernsplijtstof om te voorkomen
dat dit voor militaire doeleinden
wordt gebruikt. De Amerikaanse
afgevaardigde naar de conferen
tie zei dat er bij de 114 staten die
het verdrag hebben ondertekend
op moet worden aangedrongen
dat zij voortaan kennis en mate
rieel op kerngebied alleen onder
volledige controle van de IAEA
uitwisselen. Dit pleidooi was
vervat in een boodschap van pre
sident Carter die Earle voorlas.
De Rus Morosov verklaarde dat
Moskou voorstander is van het
inrichten van internationale of
regionale centra onder toezicht
van de LAEA voor de behande
ling en de opslag van alle kern
materialen, waaronder pluto-
De conferentie die maandag begon
en vier weken zal duren, wordt
bijgewoond door vertegenwoor
digers van 72 landen.
WASHINGTON lUPI) - Het Witte Huis heeft gisteren berichten willen
bevestigen noch ontkennen over de ondertekening door president Car
ter van een nieuwe richtlijn voor de evacuatie van politieke en militaire
leiders in geval van een kernoorlog met de Sowjet-Unie.
De richtlijn voor evacuatie zou verband houden met de onlangs bekend
geworden nieuwe Amerikaanse nucleaire strategie waarbij nief langer
bevolkingscentra maar militaire doelen in de Sowjet-Unie het belang
rijkste doelwit vormen.
Vooral van veiligheidsadviseur Brzezinski is bekend dat hij bezorgd is om
"de voortzetting van de regering" in geval van oorlog. Plannen voor
evacuatie van hoge politieke en militaire leiders naar bunkers buiten
Washington passen in de strategie die de regering Carter nu volgt. In
deze strategie gaat het niet langer om wederzijdse verzekerde vernieti
ging - massale vergeldingsacties tegen de Sowjet-Unie - maar om be
perkte nucleaire aanvallen of Russische militaire doelen.
