"Kinderen moeten actieve
rol in kerkdiensten krij gen
jfSjSBSnSBSBS
Beslissing over gereformeerd
lidmaatschap wereldraad 1984
Dominee Hooymeijer in boek
ZATERDAG 26 JULI 1980
ZUIDZANDE - „Ik vraag me bij de traditionele kerkdien
sten wel eens af: wat moet een kind nou eigenlijk in de
kerk? Waarom wordt er niet meer gedaan om de kinderen
bij de dienst te betrekken. En ik kan het weten, want ik
heb als kind zelf lange preken uit moeten zitten. Je kunt je
voorstellen dat verveling op den duur overgaat in ver
vreemding. Wanneer de groten niet de tijd en aandacht
geven aan de kleinen, krijgen deze vijf of zes jaar de tijd
om zich te vervelen in de kerk en er een hekel aan krij
gen".
r Preken waarnaar ook de kinderen luisterenhoeven niet een kinderlijk verhaaltje te zijn.
Voor dominee Maarten Hooymeij
er, voorganger van de hervormde
gemeente van Cadzand, Zuid-
zande, Nieuwvliet en Waterland
kerkje, is het een uitgemaakte
zaak: de kinderen moeten iedere
zondag in de kerkdienst die aan
dacht krijgen waar ze recht op
hebben. Van zijn hand verscheen
recentelijk een boekje over „De
groten met de kleinen - Over de
jeugd in de kerk' (Uitgave van J.
N. Voorhoeve in Den Haag),
waarin een aantal suggesties
wordt gedaan om de kinderen
meer bij de zondagse kerkdienst
te betrekken.
„We moeten voorkomen dat ze er
op zondag voor spek en bonen bij
zitten. Ik weet best datje nietje
hele dienst op de jeugd kunt af
stemmen, maar geef ze in ieder
geval het gevoel dat ze er hele
maal bijhoren".
Ds. Hooymeijer, voor zijn komst
naar West-Zeeuwsch-Vlaanderen
werkzaam als provinciaal jeugd
werkadviseur van de hervormde
kerk in Zuid-Holland, had al uit
gebreide ervaringen met het be
trekken van kinderen bij kerk
diensten opgedaan. Die ervaring
probeert hij nu te gebruiken in
zijn vier gemeenten en - via zijn
boekje - in de kerken zelf.
„Misschien is het zo dat ik nu een
maal graag met kinderen om ga,
maar voor mij is een kerkdienst
feestelijker als er kinderen bij
zijn. Wij merken het hier in Zuid-
zande ook: de leerlingen van de
zondagsschool maken een deel
van de dienst mee. Aanvankelijk
keek men daar wel wat van op,
want het was de gewoonte niet.
Maar nu zeggen ook de oudere
mensen me dat ze het prettig vin
den dat we de jeugd bij de kerk
dienst betrekken. De kinderen
hebben nu geleerd om hun mond
open te doen en de ouderen \ir\-
den hun openheid en spontani
teit geweldig".
Zelf invullen
In zijn boekje geeft ds. Hooymeijer
een aantal mogelijkheden weer,
die door de hervormde en ook
door de gereformeerde plaatse
lijke gemeente zelf kunnen wor
den ingevuld. „Ik wil daarbij ove
rigens uitdrukkelijk rekening
houden met de oude gemeente
leden. In mijn gemeente, waar 's
zondags maar betrekkelijk kleine
groepjes in de kerk zitten, is de
onkerkelijkheid groot. En de ou
dere leden die nog wel komen,
daar heb ik veel respect voor. Zij
hebben het, in al die jaren waarin
het lang niet meer vanzelf sprak
dat je naar de kerk ging, toch
maar volgehouden".
Ds. Hooymeijer zegt veel waarde
ring te hebben voor het werk dat
op de zondagsscholen is en wordt
gedaan, maar zich toch af te vra
gen of deze aanpak in de traditio-
LEIDEN - Hervormde Gemeente:
Hooglandse kerk 10 ds. Pannekoek;
11.45 oec. stud, dienst Marekerk 10 ds,
Meijers; 5 ds. Poot, Zoetermeer. Marana-
thakerk (L. Morsweg) 10 ds. Bakker. De
Regenboog (Merenwijk) 9.30 ps. Van
Well. Bethlehemkerk (Driftstr.) 10 hr.
Ëigen. Bevrijdingskerk (Montgome-
tr.. Zuid-West) 9 ds. v.d. Bom. Vre-
kerk (Bruggravenlaan) 10 dr. De
Jonge. Waalse kerk (Breestraat) 10.30 ps.
Ribs. Aead. Ziekenhuis 10.15 ds. Boven-
merg. Diaconessenhuis 10.30 prof. Jan
sen, Schoonhoven. Kapel Endegeest
(Oegstgeest) 9.30 pater Boshouwers
(gemeensch.dienst). Geref. Kerk: Zui-
derkerk (Lammenschansweg) 9 ds.
Sijtsma. Petrakerk (Surinamestr.) 10.30
ds. v.d. Bom, Den Haag. Oude Vest 10.15,
ds. Sijtsma; 7 ds, v.d. Bom. Maranatha-
kerk (L. Morsweg) 10 ds. Bakker. Bevrij
dingskerk (Montgomerystr.) 9 ds. Riet
veld. Groenhoven (Witte Rozenstr.) 10.15
ds. Rietveld. Voor ziekenhuizen en Me
renwijk zie hervormde gemeente. Geref.
Kerk (dolerend) "Groot-Leiden" (Lok-
horstkerk): 8.30 ds. Lievaart, Aduard; 5
hr, De Waard, Apeldoorn. Geref. Kerk
Vrijg. (Herengr. 70): 10.30 en 5 ds. Duits.
Chr. Geref. Kerk(Steenschuur9): 10 en 5
stud. Schoonderwoerd, Apeldoorn. Ge
ref. Gemeente (Nieuwe Rijn): 10 lees-
dienst; 7 ds. De Gier, Den Haag. Geref.
Gemeente in Ned, (Bethl.kerk Drift-
straat): 11.30 en 5.30. Evang.-Lutherse
Gemeente (Hoogl. Kerkgracht): 10.15
dienst van ouderlingen. Re-
monstr.-Doopsgezinde Gemeente (Lok-
horstkerk, Pieterskerkstraat 1): 10 hr.
Knoppers. Baptistengemeente (Oude
Rijn 3): 10 hr. Bogaerds, Seheveningen.
Evang. Christen-Gemeenschap (Mid
delstegracht 3): 10 hr. Dikkes. Zen
dingswerk Middernachtsroep (Zoe-
terw.singel 21): 5 nam. hr. Roos, Seheve
ningen. Evangeliecentrum Zijlsingel 2:
zond. 10 hr. Van Delft; dinsdag 8 hr. Hol
der. Pinkstergemeente (Rapenburg 10):
10 hr. Eikerbout. Leger des Heils (Hooi
gracht): 10 en 7.30. Nieuw-Apostolisehe
Kerk (Hoge Rijndijk 24): 9.30 en 4. wo. 8.
Zevendedagadventisten (Lokhorst-
kerk): elke zaterdag 9.45 bijbelstudie, 11
prediking. Christian Science (Steen-
schuur 6). 10.30. Kerk van Jezus Christus
van de Heiligen der Laatste Dagen
(Mormonen): 9.30; 10.30 en 11.20. Oud-
Katholieke Kerk (Zoeterw.singel-hoek
nele vorm uiteindelijk niet ver
vreemdend gaat werken. „Ik
weet dat dit een moeilijk punt is
en ik ben dan ook een beetje
voorzichtig. Maar de traditionele
opzet van de zondagsschool is in
principe het kind in een appart
zaaltje of gebouw op zondagmor
gen op te vangen. Bewust ge
scheiden dus van de gewone
kerkdienst, die toch maar te
moeilijk was en alleen maar voor
de groten".
„Als een kind 12 werd, werd er zelfs
een „afscheidsbijeenkomst" ge
houden. Dat afscheid was dan
soms helaas een definitief af
scheid van de kerk. Want de ver
vreemding was in de vier jaar
daarna tot de catechisatie aan de
orde kwam, vaak compleet. Met
alle waardering voor werkers in
de zondagsscholen, geloof ik dat
we de lijn terug moeten buigen:
de kinderen in de kerk, tijdens de
preek misschien, bijvoorbeeld
met het systeem van de kinder-
nevendienst elders, maar na
drukkelijk in de kerkdienst".
„Maar als voorgangers mogen we
ons best afvragen waarom we on
ze preek niet eens meer aan de
kinderen aanpassen. Preken voor
volwassenen is makkelijker, na
tuurlijk. Preken waarnaar ook de
kinderen luisteren, hoeven niet
een kinderlijk verhaaltje te zijn,
als je ze maar een paar kapstok
ken geeft, een paar herkennings
punten".
Leegloop
Veel kerken worden momenteel
geconfronteerd met een ware
leegloop als het gaat om jongere
leden die hun band met de kerk
verbreken. Aan de andere kant
mogen bewegingen als Youth for
Christ, de Navigators en andere
bewegingen wel alle belangstel
ling krijgen. Tot veler verwonde
ring speelt ook een organisatie als
de EO het klaar, duizenden jon
geren op EO-jongerendagen te
krijgen.
Ds. Hooymeijer „Een kritisch zelf
onderzoek zou de kerken zeker
niet misstaaan. Niet dat ik pleit
voor nieuwe rapporten over de
kerk en jeugd, wel dat ik de plaat
selijke gemeenten suggeren wil
zó te werken, dat ook jongeren
hun plaats kunnen vinden".
Met het verschijnen van zijn boekje
hoopt Maarten Hooymeijer, zoals
hij het zelf uitdrukt, kerkraden
maar ook ouders een beetje aan
het denken zetten. Het is al erg
genoeg dat er ouders zijn die wat
hun kinderen betreft niks meer
van de kerk verwachten. Ze moe
ten geen afwachtende houding
aannemen, maar zich bezinnen
over de vraag of het zin heeft om
op de traditionele manier die de
kinderen bewust buiten de kerk
houdt, verder te gaan.
Cronesteinkadc): 10. Vrij-Katholieke
Kerk (Vrcewijkstr. 19): geen dienst.
Rooms-Katholieke Kerken: Haagweg
zat. 19; zond. 9; 10.45. Herensingel zat. 19;
zond. 8.30; 9.30; 11. Rijndijk (Leiden
Voorschoten) zat. 19; zond. 9.30; 11.30.
Steenschuur zat. 10, 19; zond. 8.30; 10;
11.30; 18 en 19. Boshuizerlaan zat. 19;
zond. 9.30 en 11. Lammenschansweg zat.
19; zond. 9; 10.30 en 12. Haarlemmer
straat zat. 19; zond. 9.30; 10.45 en 12.15.
ABBENES - Herv. Gemeente: 9.30 ds.
Goverts.
AARLANDERVEEN - Hen'. Gemeen
te: 10 gem. dienst in geref. kerk; 7 ds. Van
Wijk, Amsterdam (in geref. kerk). Geref.
Kerk: 10 ds. De Vries, Ede; 7 ds. Van
Wijk, Amsterdam Chr. Geref. Kerk: 9.30
dienst; 6.30 ds. Wallet, Ouderkerk
Rooms-Kath. parochie: zat. 19; zond.
7.30 en 10.30.
ALPHEN AAN DEN RIJN - Herv. Ge
meente: Adventskerk 9.45 ds. Bogers;
6.30 ds. Vree; Kruiskerk 9.30 kand. Bro
kerhof, Leiden; Opstandingskerk 9.30
ds. De Jonge 6.30 ds. Bogers; Goede
Herderkerk 9 ds Verheul (gezam.
dienst); 6.30 ds. v.d. Ree (gezm. dienst);
De Bron 10.30 ds. Verheul (gez. dienst)
6.30 hr. Van Leeuwen (gez. dienst); Ash
ram 9.30 ds. Hodogendijk (gez. dienst)
Oudshoornsekerk 10 ds. Los, Rotter
dam; Sionskerk 9.30 ds. Breure, Oud-
Alblas, 6.30 kand. De Jong, Werkendam.
Geref. Kerk: 9.30 ds. Van Wijk, Amster
dam: 6.30 ds. Vree (in Julianakerk); Sal-
vatorikerk 9.30 ds. Vree; 6.30 ds. De
Vries, Ede; Goede Herder 9 ds. Verheul;
6.30 ds. v.d. Ree; De Bron 10.30 ds. Ver
heul 6.30 hr. Van Leeuwen; Ashram 9.30
ds. Hoogendijk. Ned. Geref. Kerk (chr.
nijv. school Willemstr.): 9.30 br. v.d.
Hout; 4.30 br. Smit. Chr. Geref. Kerk:
9.30 en 4.30 dienst des woords. Oud-Ge
rei'. Gemeente: 9.30 en 4. Baptistenge
meente (Molenwerfstr. 1): 10 en 6.30 ds.
Koekoek. Baptistengemeente Alphen-
Noord (Sportlaan): 10 hr. Jongejan.
Volle-Evangeliegemeente (school West-
preludeweg): 10 hr. Van Putten. Léger
des Heils (Corn, de Vlamingstr.): 10 en
6.30. Pinkstergemeente Bethel (Rode-
Kruisgebouw): 10 voorm. Remonstrant
se Kring (Van Mandersloostraat 36):
geen dienst. Rooms-Kath. parochies:
Bonifaciuskerk zat. 19; zond. 9.45 en
11.30. Piuskerk zat. 19; zond. 10.30 en
11.45. De Bron zat. 19; zond. 9 en 11.30.
NIMES (ANP) - Een definitieve
beslissing over de vraag of
lidkerken van de Gerefor
meerde Oecumenische Sy
node (GOS), thans bijeen in
Nimes, tegelijk lid van de we
reldraad van kerken mogen
zijn valt pas in 1984. Dan vindt
in Noord-Amerika de vol
gende voltallige bijeenkomst
van de GOS plaats, die op
grond van bestudering van de
gereformeerde belijdenis ge
schriften zonder verder uit
stel zal moeten beslissen. De
kwestie speelt al dertig jaar en
al die tijd waren er ook lid
kerken van de wereldraad in
de GOS. De Indonesische
kerken, zo vertelde ds. David
Palilu van Java, zouden hun
getuigende roeping onder een
grotendeels Islamitische be
volking zonder de wereldraad
niet kunnen waarmaken. Hij
hekelde bovendien ds. A. de
Graaf uit Australië die het eer
der had doen voorkomen als
of in de wereldraad nog
slechts over Jezus Christus
wordt gesproken als over de
bevrijder van de armen.
Het toetreden tot de wereldraad
van de Gereformeerde Ker
ken in Nederland (GKN) in
1969 heeft de discussie in de
GOS nieuw leven ingeblazen.
BENTHUIZEN - Herv. Gemeente: 9.30
en 6 ds. Exalto. Geref. Gemeente: 9.30
leesdienst; 3.30 stud. Tanis, Sommels-
dijk.
BODEGRAVEN - Herv. Gemeente:
Dorpskerk 9.30 ds. Droogers; 6.30 ds.
Blok, Harderwijk. Salvatorkerk 9.30 ds.
Van Harten, Ermelo; 6.30 ds. Sirag,
Leusden, Bethlehemkerk 9.30 ds. Blok,
Harderwijk; 6.30 kand. Van Harten, Al
phen. Geref. Kerk: 9.30 dienst; 5 ds. Da-
vidse, Zevenhuizen. Geref. Kerk Vrijg.:
9.30 en 4 leesdienst.
BOSKOOP - Hervormde Gemeente:
Dorpskerk 9.30 ds. Stelwagen; 6.30 ds.
Omta, gez, dienst. De Stek 9.30 ds. Dijk
stra. Geref. Kerk: 9.30 ds Omta; Chr. Ge
ref. Kerk: 9.30 en 5 ds. Van Langevelde.
Geref. Gemeente: 9.30 en 6. Opwek
kingsgemeente (Concordia): 9.30. Ver
gadering van Geloven (Nieuwstr.): 9.30
en 5. Rooms-Kath. parochie: zat. 17.30
(de Stek) 19; zond. 9.30 en 11.
HAZERSWOUDE - Herv. Gemeente:
9.30 ds. Heymans, Alphen, 6.30 hr. Bak
ker, Maassluis. Geref. Kerk: 9.30 ds.
Schouten, Baambrugge; 5 d*s. Vree, Al
phen a.d. Rijn. Rooms-Kath. parochies:
Dorp zat. 19; zond. 8; 10 en 11.30. Rijndijk
(Bernardus) zond. 10. Het Anker zat 19;
zond. 8.45 en 11.15.
HILLEGOM - Herv. Gemeente: 10 ds.
Rothfusz (gem. dienst in herv. kerk); 7
ds. Jimmink. Geref. Kerk: zie herv. kerk.
Chr. Geref. Kerk: 10 en 7 ds. Biesma.
Rooms-Kath. parochies: H. Hart zat. 19;
zond. 10 en 11.30. Martinuskerk zat. 19;
zond. 8.30; 10; 11.30; 19. Jozefkerk zat. 19;
zond. 10 en 11.30.
HOOGMADE - Herv. Gemeente: 10 ds.
Visser, Leiden. Rooms-Kath. parochie,
zat. 19; zond. 10.
DE KAAG - Herv. Gemeente. 9.30 ds.
Stegenga, Den Haag. Rooms-Kath. pa
rochie: zat. 19; zond 8 en 10.
KATWIJK AAN DEN RIJN - Herv. Ge
meente. Dorpskerk 10 ds. Borekema,
Leiden; 6 ds. Baas. Ontmoetingskerk 10
ds. v.d. Bank, Ede; 6.30 ds. Heymans, 't
Harde. Geref. Kerk: Open Hofkerk 9.30
ds. v.d. Horst; 6.30 ds. v.d. Veer, Ypen-
burg. Rooms-Kath. parochie: zat. 19,
zond. 9.30; 11,15.
KATWIJK AAN ZEE - Herv. Gemeente:
Nieuwe Kerk 10 ds. Vink; 6 ds. De Jong.
Oude Kerk 8.30 en 10 ds. Van Roest. Ud-
Overigens blijkt het door elke
synode herhaalde advies geen
lid van de wereldraad te wor
den nogal wat onzekerheid te
hebben veroorzaakt bij de
jonge Afrikaanse GOS-ker-
ken. Sommige hebben het
uitgelegd als eep dwingend
advies zich ook niet bij een
Nationale Raad van Kerken
aan te sluiten, die immers
dikwijls een directe relatie
hebben met de wereldraad.
Ds. de Graaf wees bovendien
op psychologische factoren
die in deze zaak een rol kun
nen spelen, bijvoorbeeld de
angst van een kleine jonge
kerk om in een massale orga
nisatie als de wereldraad te
stappen enerzijds en natio
nale oecumenische contacten
anderzijds. De GOS besloot
het bestuur beschikbaar te
houden om desgevraagd de
lidkerken te adviseren over
oecumenische relaties.
Gevraagd naar de wijze waarop
het gereformeerde geluid er
door klinkt, vertelde ds. Joh.
C. Baumfalk uit Soest (GKN)
dat meedoen in de wereld
raad altijd geven en ontvan
gen betekent. Desondanks
herhaalde de GOS ook nu het
negatieve advies. De kerken
del; 6 ds. Schuurman. Ichtuskerk 10 ds.
Visser; 5 ds. Boer. Pniélkerk 9.30 ds.
Schuurman; 6 ds. Van Roest, Uddel.
Groen van Pr.school 10 ds. de Jong. Zie
kenhuis Overduin 2 ds. Baas. Wijkge-
bouw Hoeksteen 10 hr. be Haag (Duits).
Geref. Kerk Triumfatorkerk 9 ds. Snoeij
10.30 ds. Janssens, Rotterdam; 5 ds. v.d.
Horst. Geref. Kerk Vrijg.: 10.15 lees
dienst; 3.30 ds. Zomer, Rijnsburg. Ned.
Geref. Kerk: 8.45 ds. Meester, Amster
dam; 7 ds. Van Tongeren. Bunschoten.
Chr. Geref. Kerk: 10 en 5 ds. Slagboom.
Vrije Chr. Geref. Gemeente (Uni-zaal):
10 en 5 ds. v.d. Belt. Geref. Gemeente
(Remisestr.): 10 en 5 leesdienst; woens
dag 7.30 ds. Kareis, Beekbergen. Volle-
Evangeliegemeente (Voorstraat 100):
9.45.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN - Herv.
Gemeente: 10 hr. Van Vliet, Alphen; 7 ds.
Heule, Wassenaar (gez. dienst). Geref.
Kerk: 9.30 ds. Bouma, Noordwijk; 7 ds.
Heule, Wassenaar (gez. dienst in herv.
kerk).
LEIDERDORP - Herv. Gemeente en
Geref. Kerk: Dorpskerk 10 kand. Mos,
Voorschoten; 6.30 ds. Knorlh. Kerk
Hoofdstraat 10 ds. Knorth. Scheppings-
kerk 9 ds. Doesburg. St. Elis. ziekenhuis:
9.30 hr. Vijftigschild (gez. dienst). Bap
tistengemeente 8 nam, br. De Vries op
Hoge Rijkdijk 61, Leiden. Rooms-Kath.
parochie: zat. 19; zond. 9 en 10.30.
LEIMUIDEN - Herv. Gemeente: 10.30
ds. Molenaar, Nieuwveen; camping
Drecht 10.30 ds. Boeyinga, Bloemen-
daal. Geref. Kerk: 9.30 ds. Los; 7 ds. Van
Hall, Zandvoort; camping 10.30 ds.
Boeyinga, Bloemendaal. Rooms-Kath.
parochie: zat. 19; zond.7.30;9.30en 11.15.
LISSE - Herv. Gemeente: Dorpskerk
10.30 en 7 ds. De Gelder. Pauluskerk 9
ds. De Gelder. Geref. Kerk: 10 dienst; 7
ds. Van Santen, Sassenheim. Geref.
Kerk Vrijg.: 8.45 en 4.30 ds. Slotman.
Ned. Geref. Kerk (Salvatori): 10 ds. Van
Dijken; 4 ds. Bóuma (in chr, geref. kerk).
Chr. Geref. Kerk: 10 en 4.30 ds. van Dij
ken. Geref. Gemeente: 10 en 4 leesdienst.
Rooms-Kath. parochies: Agathakerk
zat. 19; zond. 10 en 11.30. Poelpolder zat.
19; zond. 9.
NIEUWKOOP - Herv. Gemeente: 9.30
hr. Stam; 6.30 ds. Van Doorn, Alphen.
Geref. Kerk: 9.30 ds. Van Pykeren, Hil
versum. Chr. Geref. Kerk. 9.30 en 6.30
uit Schotland en Nieuw-
Zeeland die op dit- punt de
GKN een ultimatum hadden
gesteld, lieten zich deze week
in Nimes nauwelijks horen.
Roeping
Een zeer fundamenteel rapport
dat deze week in Nimes werd
behandeld was dat over de
maatschappelijke roeping
van de kerk. Het rapport geeft
een bijbelse motivatie voor
ren maatschappij-kritische
opstelling van de gerefor
meerde kerken in de wereld.
Enige weerstand kwam van
de kant van de blanke Neder-
duits-gereformeerde af
gevaardigden uit Zuid-Afri-
ka. Vergeleken met maandag,
toen het rassenvraagstuk aan
de orde was, bleef het echter
bij enkele zwakke protesten.
De aangenomen verklaring gaat-
uit van de stelling dat de kerk,
in de bijbel het lichaam van
Christus genoemd, net als
haar heer het koninkrijk van
God moet verkondigen en to
nen. Voor de opbouw van de
maatschappij moet de kerk
dus steeds wijzen op de nor
men van Gods koninkrijk. Dit
betekent niet de vereenzelvi-
dienst. Rooms-Kath. parochie: zat. 19.30;
zond. 9 en 10.45.
NIEUWVEEN - Herv. Gemeente: 9 en
6.30 ds. Molenaar. Rooms-Kath. paro
chie: zat. 19; zond. 9 en 11.
NIEUW-VENNEP - Herv. Gemeente:
9.30 ds. Sirag, Leusden; 7 ds. Goverts.
Geref. Kerk: 9.30 hr. Valenkamp. Chr.
Geref. Kerk: 9.30 leesdienst; 3 ds. Bies
ma, Hillegom. Rooms-Kath. parochie:
zat. 19; zond. 9.30 en 11.
NOORDEN - Herv. Gemeente 9.30 ds.
Zoutendijk; 7 ds. Hakkenberg, Lopiker-
kapel. Geef. Kerk (Woerdense Verlaat):
9.30 en 7 hr. Kat, Ouderkerk. Rooms-
Kath. parochie: zat. 19; zond. 9 en 10.30.
NOORDWIJK - Herv. Gemeente: kerk
Voorstraat 10 ds. Bakker, Amsterdam; 5
ds. De Jong, Leiden, 7 ds. Van Niel,
Rijnsburg (gez. dienst). Kerk Hoofd
straat 10 ds. Keuning. De Rank (Golf
baan) 10 ds. v.d. Plas, Rijssen; 8 nam.
Duitse Dienst pf. Helmer. Geref. Kerk:
kerk Hoofdstraat (Buurtkerk) 10 ds. El-
gersma, 7 ds. Elgersma (gez. dienst).
Vinkenlaan (9.30 ds. Bouma), Slich-
tingskerk 11 hr. Van Duin. Ned. Prot.
Bond (aula Oude Zeeeweg): 10.30 ds.
Hoevers, Wassenaar. Sole Mio 9 ds. Keu
ning. Rooms-Kath. parochies: Zee zat.
19; zond. 9.30 en 11. Binnen zat. 19; zond.
8; 10 en 11.30. Kapel Gooweg zond 11.
NOORDWIJKERHOUT - Herv. Ge
meente: Dorpskerk 10 ds. Baart, Oegst
geest. De Zilk 10 ds Kalkman. Rooms-
Kaht. parochies: Victorkerk zat. 19;
zond. 9.30; 11. Jozefkerk zat. 19; zond.
8.30; 10.
OEGSTGEEST - Herv. Gemeente:
Groene en Will.kerk 10 ds. Vergter. Ge
meentecentrum 10.30 ds. Locher, Lei-
den/ds. Wagenvoorde???? 7 ds. v.d.
Horst, Katwijk. Geref. Kerk Vrijg.: 10.30
ds. Slotman, 3 ds. Duits. Ned. Geref.
Kerk (Gemeentecentrum): 8.45 ds. De
Lange: 4 kand. Horsman, Zwijndrecht.
Van Wijckerslooth: 4.30 dienst. Kapel
Endegeest: 9.30 pater Boshouwers.
Volle-Evangeliegemeente (Gemeente-
centrum): 4 nam, Rooms-Kath. paro
chies: Will.kerk zat. 19; zond. 9; 11. Bo-
naventurakapel zat. 19.30; zond.9.
OUD-ADE - Rooms-Kath. parochie: zat.
19; zond. 8.30 en 10.30.
OUDE EN NIEUWE WETERING -
Herv. Gemeente: 9.30 hr. Krispijn, Lei-
Spreiding priesters. Het Vaticaan
heeft plannen bekendgemaakt
om de priesters beter over de we
reld te verspreiden. Momenteel
werken in Europa en Noord-
Amerika, waar 45 procent van
alle rooms-katholieken wonen,
77,2 procent van de priesters. In
Latijns-Amerika en de Filippij
nen, samen ook 45 procent van de
katholieken, werkt slechts 12,6
procent van de priesters. De con
gregatie van het Vaticaan ver
wacht dat deze verhouding nog
ongunstiger zal worden. De ker
ken in de rijke landen moeten
daarom hun rijkdom - aan pries
ters - delen met de kerken in de
arme landen, zo staat in een 29
bladzijden tellend document van
de congregatie voor de clerus te
lezen. Alle katholieke bisschop
pen moeten commissies instellen
die deze plannen moet uitwer
ken. Het document verwijst ten
slotte naar de mislukte pogingen
van paus Johannes XXIII om
méér priesters uit de Verenigde
Staten naar Latijns Amerika te
halen.
Terug naar Zimbabwe. De nieuwe
regering van Zimbabwe (voor
malig Rhodesië) heeft bisschop
Donal Lamont uitgenodigd om
terug te keren naar zijn land. De
biscchop werd drie jaar geleden
uitgewezen uit het land, dat toen
nog Rhodesië heette. Lamont
was bisschop van Umtali en mag
dat nu weer worden. De nu 69-ja-
rige geestelijke, een carmeliet uit
Ierland, werd het land uitgezet
omdat hij protesteerde tegen de
racistische politiek van de rege
ring van Ian Smith.
Opdracht ontnomen. Mgr. Josef
Stimpfle, katholiek aartsbis
schop van Augsburg, heeft twee
ging met welke politieke
stroming dan ook. Het bete
kent wél dat de kerk zelf de
normen van Gods koninkrijk
moet uitstralen, dat de ver
kondiging van het evange
liede eerste taak van de
kerk— ook de sociaal-poli
tieke verantwoordelijkheid
van de kerk en haar leden
moet bevatten. Dat de kerk de
plicht heeft tegenover over
heid en maatschappij profe
tisch te getuigen in situaties
van ernstig onrecht. Dat dia
conaat ook betekent wijzen
op onrechtvaardige structu-
Dat laatste moet vooral gebeu
ren waar deze rassen-discri
minatie tot gevolg hebben. De
kerk heeft tot taak de zijde te
kiezen van hen die on
rechtvaardig behandeld wor
den en het voor hun zaak op te
nemen, aldus de verklaring
die naar de GOS-kerken zal
worden gestuurd.
den. Geref. Kerk: 9.30 en 6.30 hr.
Schoenmaker. Rooms-Kath. parochie:
zat. 19; zond. 9; 9.30 en 11.30.
ROELOFARENDSVEEN - Rooms-
Kath.parochies: Maria Presentatie zat.
19; zond. 9.30 en 11.30. Petrus Banden
zat. 19; zond. 8; 9.30 en 11.
RIJNSATERWOUDE - Herv. Gemeen
te: 93.30 ds. De Kruijff; 7 ds. Klein Kra
nenburg, Ter Aar. Chr. Geref. Kerk: 9.30
dienst; 2.15 ds. Bouw.
RIJNSBURG - Herv. Gemeente: Voor
hof 10 ds. Romein Bethelkerk 8.45 en 10
ds. Van Niel; 5 ds. Romein camping Ko
ningshof 10 dr. Van Oeveren Geref.
Kerk: Petrakerk 9.30 ds. v.d. Loo, Slie-
dredht
5 ds. Van Oeveren, Immanuelkerk 9.30
ds. Van Oeveren; 5 ds. Los, Leimuiden,
Maranathakerk 9.30 ds. Heule, Wasse
naar; 5 ds. v.d. Loo, Sliedrecht Chr. Ge
ref. Kerk: 9.30 en 5 ds. De Joode Evang.
Christengemeente (aula mavo) 10 dienst
Rooms-Kath. parochie: zat. 19; zond.
10.30
RIJPWETERING - Rooms-Kath. paro
chie: zat. 19; zond. 7.30; 9 en 10.30
SASSENHEIM - Herv. Gemeente 9 en
10.30 ds. Kolkman, De Kaag; 7 ds. v.d.
Meer (gem. dienst) Geref. Kerk; 9.30 ds.
Stam (afscheidsdienst); 7 ds. v.d. Meer
(gez. dienst in herv. kerk) Chr. Geref.
Kerk: 10 en 5 ds. Boertjens, Israël Ned.
Prot, Bond (Jul. laan 17): 10.30 hr. v.d.
Witte, Zeist Rooms-Kath. parochie: zat.
19; zond. 9.30 en 11
TER AAR - Herv. Gemeente: 9.30 ds.
Klein Kranenburg; 6.30 ds. De Kruijf
Geref. Kerk: 10.15 ds. Jaspers Focks, 5 ds
Schoenmaker, Oude Wetering, Rooms-
Kath. parochies: Aardam zond. 9 en 12
Langeraar zat. 19; zond. 8.30 10 en 11.30
VALKENBURG - Herv. Gemeente: 10
ds. lekkerkerker, Twello; 6.30 ds. Ro
mein, Rijnsburg Geref. Kerk: 9.30 ds. De
Raadt; 6.30 ds. Los, Leimuiden Geref.
Kerk Vrijg.: 9.30 en 5 leesdienst
VOORHOUT - Rooms Kath. parochie:
zat. 19; zond. 9; 10.30 en 11.45
VOORSCHOTEN - Herv. Gemeente:
Dorpskerk 10 ds. Ds Jong Leiden, 7 ds.
Verheule gez, dienst) aula Noord-Hof
land 10 ds. Meijering Kerk Hulp en Heil
10 ds. Verheule Jan vanHooflaan 3: 10.30
Engelse dienst Geref. Kerk: 9.30 ds. De
Zeeuw aula Noord-Hofland '10 ds. Meye-
Vaticaan wil
priesters
beter over
de wereld
verdelen
theologen van de universiteit van
Augsburg de kerkelijke leerop
dracht ontnomen. Het zijn de we
tenschappelijke assistenten dr.
Michael Lattke en dr. Werner
Hoermann.
Lattke liet weten dat de kritiek van
de kerk op hem voortvloeit uit
het feit dat, hij en zijn vrouw hun
twee kinderen tot dusver niet
hebben laten dopen. Het echt
paar beroept zich erop dat de
kinderdoop ook in de katholieke
kerk een omstreden zaak is en dat
de twee kinderen wel katholiek
worden opgevoed.
Wat de bisschop Hoermann nu pre
cies wordt verweten is nog niet
bekend. Vermoedelijk is het het
theologisch denken van Hoer-
piann. Hij mag voorlopig zijn
priesterlijk ambt niet uitoefenen
en voelt zich nauw verwant met
de bekende Zwitserse theoloog
Hans Küng.
Eerste 'vrouwelijke bisschop. De j
64-jarige gescheiden mevrouw
dr. Majorie S. Matthews uit Ona-
wa (Michigan) is de eerste vrouw
ter wereld die gekozen is tot bis
schop in een grote protestantse
kerk. Zij krijgt de leiding van de
noordelijke centrale conferentie
van Methodisten in de Vernigde
Staten, gezeteld in Dayton (Ohio).
Mevrouw Matthews, grootmoe-
der met drie kleinkinderen, werd i
in 1963 tot voorganger aange-
steld. Naderhand heeft ze nog op 1
verschillende universiteiten ge- I
studèerd.
Over haar benoeming zei mevrouw
Matthews: "Er zijn geen vrouwe
lijke voorbeelden, aan wie ik me
kan orienteren. Ik voel me ergens
als de eerste vrouw op de maan"
De methodisten baseren hun I
ambtsopvatting niet op de I
Apostolische successie. De stich- 1
ter van het methodisme, de eer- i
tijds Anglicaanse geestelijke li
John Wesley (1703-1791), was te-
gen het bisschopsambt. Vele re-
gionale methodistenkerken hou- j
den zich hieraan. De Verenigde I
methodistische Kerk in Noord-
Amerika, met ongeveer 11 mil- i
joen leden de tweede protestant-
se kerk in het land, heeft 45 bis- j
schoppen.
Beroepeingswerk. Nederlands
Hervormde Kerk: aangenomen i
naar Lienden H. Westerhout, i
kandidaat te Bleskensgraaf; be- j
roepen te Minnertsga A. N. j
Langhout te Drogeham; beroe
pen te Ede J. Maasland, Barne-
veld. Aangenomen naar Zetten-
Andelst: B. J. van Vreeswijk, vi-
cari's te Stellendam. Gerefor-
meerde kerken vrijgemaakt Be-
roepen te Weteringe-Sauwerd J.
W. Roosenbrand, kandidaat te
Kampen.
ring Geref. Kerk Vrijg.: 10 en 5 ds. Hor
dijk Rooms-Kath. kerken: Laurentius-
kerk zat. 19; zond. 10 en 11.30 Moeder
Godskerk zat. 19; zond. 8.30 en 10.30
WADDINXVEEN
Herv. Gemeente: Brugkerk 9.30 ds.
Hoeksema; 5 hr. Van Doorn, De Hoek
steen 10.30 ds. Frederikze; 6.30 ds.
Roetman Bethelkerk 9.30 en 7 ds. Hulst
Geref. Kerk: Kruiskerk 9 ds. Kraan; 5 ds.
Hartkarrtp Ontmoetingskerk 10.15 ds.
Kraan Chr. Afgescheiden Gemeente:
9.30 en 5. ds. Verloop Volle-Evangelie
gemeente "Sion" (Lindegaarde 17a, 9.30
samenkomst Rooms-Kath. parochie:
Victorkerk zond. 10 Ontmoetingskerk
zond. 8.30 en 11.45
WARMOND - Herv. Gemeente: 10 ds.
Den Tonkelaar Rooms-Kath. parochie J
zat. 19; zoiid. 8.30 10 en 11.30.
WASSENAAR - Herv. Gemeente:
Dorpskerk 10 kand. Smeets, Oegstgeest;
4.30 ds. De Vreugd, Bodegraven; 7 ds.
Steenstra Kievietkerk 10 ds. Van Brug-
gen, Messiaskerk 10 ds. Ekker, Oegst
geest, Dorpscentrum 9.30 ds. Verwlius,
Waddinxveen, Geref. Kerk: Zijllaan 10
ds. Van Houten, Aalsmeer; dr. v. Oeve-
ren, Rijnsburg Wassenaar-zuid 10 ds.
Van Buuren, Amsterdam Ned. Prot.
Bond (L. Kerkdam): 10.30 ds. Van Ros-
sum, Voorburg Rooms Kath. parochies:
St. Willibrord zat. 19; zond. 9 en 11; St.
Jozef zat. 19; zond. 9.30; 11 en 18.30;
Goede Herder zat. 17; zond 9 en 11.30
WOUBRUGGE - Herv. gemeente 9.30 f
ds. Lefeber, Alphen; 6.30 kand. Koele-
wijn, Brakel Geref. Kerk: 9.30 en 6.30 ds.
v.d. Zwaan Rooms-Kath parochie zaj. j
19; zond. 10
ZEVENHOVEN - Herv. Gemeente: 9.30
ds. Kielder Geref. Kerk: 9.30 hr. Roosen- J|
boom, Maarssen, 7 ds. Den Boer, Hoofd- ij
dorp )gez. dienst herv. kerk) Rooms- 1
Kath. parochie: zat. 19; zond. 9 en 10.45
ZOETERWOUDE - Herv. Gemeente: 10
ds. De Haan, Oegstgeest Rooms kath.
parochies: St. Jan zond. 9.30 en 11; Chr. i
Dienaarkerk zat. 19; zond. 10 Meerburg-
kerk (Hoge Rijndijk) zat. 19; zond. 9.3011
ZWAMMERDAM - Herv. Gemeente:
9.30 hr. Drijver, Voorschoten, 6.30 kand. I
Kraayenveld, Utrecht (gemeensch. I
dienst in geref. kerk) Geref. Kerk: 9.30 1
ds. v.d. Hoorn, Soest; 6.30 kand
Kraayenveld, Utrecht gem. dienst)
De synode besloot overigens de
studie voort te zetten en dan
vooral aandacht te schenken
aan de geestelijke crisis die
het gevolg is van de overstel
pende ontwikkeling en in
vloed van wetenschap en
techniek.
