II mi
Hoe is het
nou
allemaal
zo gekome
"Het Amerikaanse systeem is 't
mm
De
malaise
op de
huizen -
markt
WAT IS LEUKER EN MOOIER ALS MUZIEK
f£foefiie>i.vf«iff
Parkenwandelpuzzletocht
PES
P
Een hele rits woningen te koop
Het Waardeiland: verhuur
gedurende drie jaar moet
leegstand voorkomen
>-v..
SATERDAG 26 JULI 1980
8"
JEIDEN - "Tien jaar geleden kon een jonge academicus na
zijn afstuderen een hoekhuis met garage kopen. Dat is nu
volkomen veranderd: de prijzen zijn sneller gestegen dan
de inkomens groeiden. In het begin werd dat nog opge
vangen door een optimistische toekomstverwachting. Nu
is zo'n huis niet meer te financieren".
n een notedop geeft dit voorbeeld van een Leidse makelaar
de situatie op de woningmarkt weer. Ook landelijk is het
een somber beeld: de verkoop stagneert, er wordt nauwe
lijks gebouwd. Dat is gemakkelijk te constateren en al
vaker geschreven. Maar de meningen over het hoe en
waarom, oorzaken en oplossingen, lopen uiteen.
Financiën spelen een rol (prijzen,
rentestand, inkomens) maar ook
meer irrationele factoren: wie
binnenkort een derde wereld
oorlog verwacht, heeft weinig
animo om nog aan het avontuur
van een nieuwe woning te begin
nen. Moeilijk te peilen is de in
vloed van plaatselijke factoren:
wat is er gebouwd, hoe ontwik
kelt zich de vraag?
Het sombere beeld blijkt heel com
plex. Moet de nadruk liggen op
het bouwbeleid van de overheid,
de feitelijke financiële situatie
van de jonge academicus, of op
zijn doemdenken?
Niet passend
Een vluchtig onderzoek bij een
aantal Leidse makelaars leert dat
de handel in goedkope woningen
(tot anderhalve ton) redelijk
loopt. Ook met het heel dure on
roerend goed gaat het niet slecht;
ach, wie van plan is zich een villa
van een half miljoen aan te me
ten, laat zich niet gauw van de
wijs brengen. Maar in de handel
van twee tot vier ton, vooral die
tot de drie ton, daar zit de klad in.
Dat mag niet gezegd worden
zonder onderscheid te maken
tussen oude
gen.
Regionaal gezien is de nieuw-
bouwvoorraad abnormaal hoog,
merken verschillende makelaren
op. Premiewoningen in Zoeter-
woude en Rijnsburg blijven leeg,
terwijl in de Merenwijk de nog
"jonge" huizen bij tientallen
worden aangeboden. Daar zak
ken de vraagprijzen dan ook
flink.
Dat aanbod moet ook onmiddellijk
gekoppeld worden aan de vraag.
In Leiden valt op dat er enorm
veel alleenstaanden en kleine ge
zinnen een woning zoeken. Zij
zijn driekwart van alle zoeken
den, meldt bureau Huisvesting.
Voor die categorie is weinig pas
sends te vinden.
Het aanbod en de vraag - met daar
tussenin het bouwbeleid van de
afgelopen jaren - zijn plaatselijke
factoren waarvan de invloed
slechts te schatten is. Het is ech
ter naïef om zonder meer aan die
kant van de zaak voorbij te gaan
en te denken dat met een lagere
rentestand het allemaal wel goed
komt.
gelogenstraft. En de "jonge aca
demicus" wordt lager inge
schaald bij zijn eerste baan.
Daarbij maakt het heersende
economische en politieke kli
maat de mensen huiverig. Wie
durft er nu te investeren? Men
vreest, al dan niet terecht, de toe
komst.
Over die Financiële kant van de
zaak valt nog wel meer zorgwek
kends op te sommen, maar het
eigenaardige is dat de meeste van
die factoren enkele jaren geleden
al wel bekend waren maar de
mensen toen niet van koop af
hielden. Is de hoge rente de
druppel die de emmer doet
overlopen, of is dat het begin-
stootje geweest van een redeloze
lawine van angst voor de toe
komst? Blijf zitten waar je zit en
verroer je niet.
Aansluiting
1976 tot 1977 stegen de prijzen
landelijk gezien nog 40%; het jaar
daarna nog 8%. Toen was het
werkelijk te gek geworden en be
gon de neergang. In Leiden lig
gen de prijzen nu alweer 15 tot 20
lager. Exceptioneel voorbeeld:
een huis aan een van de "dalen"
in de Merenwijk werd uiteinde
lijk voor 110.000 gulden minder
verkocht dan gevraagd. Maar het
is natuurlijk ook wel van de gek
ke om te denken datje voor zo'n
huis, dat halverwege de jaren ze
ventig nog geen ton kostte, nu
bijna drie ton kan maken. De
prijsdaling kwam niet onver
wacht na de hausse, eigenlijk laat
zelfs. Maar de huiseigenaren pas
sen zich slechts mokkend aan bij
deze niet te vermijden correctie.
Marktmechanisme
Het marktmechanisme blijkt niet
te werken: de dalende prijs heelt
nog niet tot een opbloei van de
handel geleid. Gewezen wordt
dan op de hoge rentestand. Je zou
kunnen zeggen: een huis van
170.000 gulden bij 12 rente is
even duur als een huis van 2 ton
by 10
In dat hele complex speelt ook de
nivellering mee. De verwachting
dat men in de toekomst meer en
meer zou verdienen is nu vaak al
Dat de doorstroming spaak loopt
komt zeker ook omdat vraag en
aanbod niet goed aansluiten.
Steeds meer wreekt zich het ge
brek aan kleine woningen. En de
stijgende vraag naar huurwonin
gen ontmoet een zeer beperkt
aanbod.
De moeizame verkoop van de wo
ningen en appartementen op het
Waardeiland ondervangt pro
jectontwikkelaar Westland-
Utrecht door deze woningen tij
delijk te verhuren. En daar blijkt
een markt voor te zijn. Geen ver
huur natuurlijk aan studenten en
werkende jongeren; het liefst
wordt verhuurd aan beter gesi
tueerden die mogelijk later ko
pen.
Het beeld van de Leidse woning
markt laat een overschot zien aan
eengezinswoningen van twee
ton, terwijl er steeds grotere wo
ningnood is voor de kleine huis
houdens. In de Merenwijk blij
ven ongekende aantallen wonin
gen zeer lang onverkocht tegen
steeds lagere prijzen; het project
eengezinswoningen in de vrije
sector van Nationale Nederlan
den dat de Merenwijk vol zou
maken is op de lange baan ge
schoven in afwachting van betere
tijden. Onderwijl kunnen profi
teurs de huren van kamers en
etages krankzinnig opdrijven.
Het is een beetje onzin om te ho
pen dat die kleine huishoudens
bij een gunstiger financieel kli
maat wel eengezinswoningen
zullen kopen; in die woningen
passen ze eigenlijk helemaal niet.
De woordvoerder van bureau
Huisvesting aanvaardt bij voor
baat de excuses van de planners:
"Bij de bouw van de Merenwijk is
geen rekening gehouden met de
een- en tweepersoonshuishou
dens, maar het was ook niet te
voorzien dat het zo snel zou gaan,
de vraag is enorm toegenomen".
Afslanken
De omvang van de stagnatie mag
niet onderschat worden. Make
laarskantoren moeten "afslan
ken", in de achteruitlopende
bouw vallen ontslagen en de wo
ningnood neemt toe. Misschien
wijst juist de omvang van het
probleem erop dat er niet éen
oorzaak is en een simpele oplos
sing.
Aardige graadmeter voor de om
vang van de stagnatie: in ruim
twee jaar verdubbelde het aantal
pagina's met onroerend goed-
advertenties in deze krant. De
een zijn dood is de ander zijn
brood. Nog steeds.
TOM MAAS
Studie naar tram
lijn Leiden-Den Haag
&•-
DEN HAAG/LEIDEN - De provin
cie Zuid-Holland gaat een onder
zoek instellen naar de haalbaar
heid van een tramverbinding tus
sen Leiden en Den Haag. Dit
blijkt uit antwoorden van Gede
puteerde Staten, het dagelijks
bestuur van de provincie, op
schriftelijke vragen van het pro-
Het provinciaal bestuur is van plan
om binnen zes maanden het on
derzoek te laten verrichten; wan
neer deze studie positief uitvalt,
wordt een nader onderzoek ge
wijd aan de mogelijke totstand
koming van tramverbindingen
tussen de Haagse en de Leidse
regio.
vinciale-statenlid Van der Vlist Gedeputeerde Staten
(PvdA).
ADVERTENTIE
yen zilver
Een aparte kollektie waar
devolle en mooie sieraden
koopt u bij ons ondanks
deze dure tijden tegen de
scherpste prijzen.
„WAAR VOOR
UW GELD"
Juwelier
V. D. WATER
Haarlemmerstraat 181
Leiden
Eigen aleliers
hier
mee een duidelijk ander stand
punt in dan minister Tuijnman
(verkeer en waterstaat). Deze be
windsman liet het gemeentebe
stuur van Leiden onlangs weten
dat hij zich niet voor 1985 wenst
te verdiepen in de vraag of er een
studie naar een mogelijke tram
verbinding Leiden-Den Haag
moet worden verricht.
Het statenlid Van der Vlist had Ge
deputeerde Staten in zijn schrif
telijke vragen gewezen op de ge
dachten die bij het Leidse ge
meentebestuur leven over de
mogelijke (her)invoering van een
tramnet in de Leidse regio. In
hun reactie hierop zeggen G.S.
dat van een wezenlijke studie nog
geen sprake is; er bestaat alleen
een schets van mogelijke tram-
verbindingen.
lx9)9)
dinsdag, woensdag 29 en 30 juli
Op bovengenoemde data kunt u met het hele gezirt
meedoen aan een puzzle-wandeltocht door de grandioze
Leidse stadsparken.
De wandelingen zijn georganiseerd door W.I.K. in
samenwerking met de VVV-Leiden en duren 1 '/2 uur.
Alle deelnemers ontvangen een
herinneringsmedaille of erelint.
De beste oplossingen van de puzzle worden
beloond met een eerste, tweede en derde
prijs.
Inschrijfkosten 2,50 p.p.
per avond.
Start; Stadhuisplein
tussen 18.00-19.00 uur.
Het sleutelwoord voor John
Navarro, instructeur van
Leidens jongste muziek
korps, luidt: het Ameri
kaanse systeem. Con Fuo-
co noemt zichzelf dan ook
showband, in plaats van
muziekkorps. Met de mu
ziek lopen showgirls mee
en een color-guard.
Helène Sasburg geeft bij een
ander jong korps, Allegro
Vivace, instructie op de ly-
ra. Een niet erg populair
instrument. "Meestal zijn
de mensen bang, ze ken
nen het instrument niet".
Ze praten beiden over in
structie, plannen en mu
ziek.
Voor de verre toekomst wordt ge
dacht aan blazers, maar nu be
staat de band nog uit alleen slag
werkers en een klokkenspel.
"Voor het Amerikaanse systeem
hebben de leden een bepaald ni
veau nodig, ze moeten behoorlijk
muziek kunnen lezen. Op trom
mels rammen is geen kunst, maar
er muziek op maken..."
"De Amerikaanse figuren zijn hart
stikke moeilijk; de muzikale
maar ook de lichamelijke. Niet
Koninginnedagdag van de arbeid, bevrijding: de muziekkorpsen
hebben dan weer werk aan de winkel, een nieuw seizoen is begon
nen. Nou ja, werk... het gaat toch vooral om het plezier. Zoals een
bestuurslid van De Burcht vanuit de grond van zijn hart riep: Wat
is leuker en mooier als muziek?"
Dat kan mooi als motto dienen voor een zwerf tochtje door het Leidse
muziekwereldjeEn dan speciaal het wereldje van muziekkorpsen
en harmonieën. Want het samen-musiceren is het 'allermooiste dat
bestaat'. Trots stappend door de straten van de stad, het koper
blinkt, de trom slaat, kijk, de muziek trekt voorbij.
Helène Sasberg: Lyra is niet zo'n populair instrument..
iedereen kan die discipline ver
dragen. Daarom gaan we selectief
te werk; voldoe je niet aan be
paalde eisen, dan zeggen wc: joh,
je bent niet zo geschikt. Dat is
niet makkelijk, maar anders on
dermijn je de capaciteiten van je
eigen korps. We proberen het
korps zo aantrekkelijk te maken
dat de leden uit zichzelf komen".
"Voor het Amerikaanse systeem
heb een bepaald instrumenta
rium nodig. Wij hebben heel dure
echte Amerikaanse Ludwig
drums". In complete bezetting
moeten er vier bekkenslagers
komen; elk bekken een andere
klank. Ook de vier grote trom
men (nu zijn het er nog twee)
hebben verschillende afmetin
gen en geven dus een ander ge
luid. Verder zijn er een "sopraan
trio tim-tomset" en een "basduo
tim-tomset". Dat zijn sets van
respectievelijk drie hoge en twee
lage trommels. Om wat melodie
in het geheel te brengen is er een
klokkenspel bij.
De show wordt verzorgd door vier
color-guards: jongens die door
het korps heenlopen en met vlag
gen jongleren, en door showgirls.
Dat alles in "heel strakke exerci
tie, ook muzikaal strak".
"Het is een stokpaardje van mij, ik
loop al jaren met dat idee. Ik heb
ermee kennisgemaakt in mijn
opleiding. Een probleem is datje
de muziek nergens kan kopen,
die schrijf ik zelf. Ik ben over
tuigd dat het inslaat het is kleur
rijk, leuk ritmisch. Niet zomaar
wat aantrommelen, maar tech
nisch van hoog niveau".
"De leerlingen krijgen een slag-
werkopleiding: van triangel tot
tamboerijn en van tamboerijn tot
trom, niet domweg wat tromme
len. Joh, ik wou dat je dat eens
zag, zo'n Amerikaanse high
schoolband; maar daar besteden
ze dan ook zo 100.000 dollar aan
instructie!"
Net als Con Fuoco nu, wilde men
vier jaar geleden bij het net opge
richte Allegro Vivace iets anders
dan anders: het werd de eerste
Leidse lyra-band. Een idee van de
voorzitter, en zijn dochter begon
op dit instrument te oefenen.
Nu geeft ze haar zeven mede-lyris-
ten instructie. Meestal kan ie
mand na vier, vijf maanden
meelopen. Dan moet-de speler of
speelster wel de stukken uit het
hoofd kennen, want muziekboe
ken kunnen niet meegenomen
worden. „Het instrument dwingt
je goed te spelen, want de mensen
zien wat je slaat, ze kijken op je
handen. Als ze thuis voor het
eerst met het instrument lopen,
gaat het meestal finaal de mist in.
Het is erg moeilijk; je mag niet uit
de rij lopen, je moet opletten wat
je speeltje moet opletten waar je
loopt. Als je in een kuil stapt, sla
je gauw mis. Er is ook wel eens
iemand gevallen met een lyra".
De lyra is verdeeld in twee helften:
rechts de hele noten, links de hal
ve (zoals op de piano de witte en
zwarte toetsen). Er zijn verschil
lende modellen en groottes; op
een grotere lyra zit ongeveer an
derhalve octaaf. Het instrument
draagjemeeineen bandelier een
riem over je schouder waarbij het
instrument steunt in een koker
op de heup. Het is tenslotte een
flink gewicht. De prijs van een ly
ra kan oplopen tot 1500 gulden;
begrijpelijk dat Allegro Vivace ze
niet met bosjes tegelyk kan aan
schaffen.
Het geluid van de lyra is hoog en
scherp en klinkt net als een trian
gel overal bovenuit. „Je moet er
niet op staan hengsten, je moet
met elkaar in stemming spelen.
Als je te hard slaat wordt het on
wijs vals, ook als je teveel aan de
zijkanten slaat Het moet pittig
maar mooi zijn".
