i©T
B@®fcj® v@®tf <|)ff®tf® ©mi
v©©(?
HEB JIJ
DAT NOU
OOK?
VAAK
samengesteld door Koos Post
Nieuwe
motoren
i Mercedes
Duur maar
aantrekkelijk
elektronisch
"speeltje" voor
automobilist
toinizoM®!)® Tffyfe©© ©tra ©©(si©!?© v©^©!©©
sinds de jaren Tachtig van de vo-
•ige eeuw wordt onze 18e en 19e
■euwse literatuur alom door de
'kenners" als waardeloos prul
werk beschouwd. Hoogdravend
•etorisch geronk, misselijkma-
cend sentiment en poëtische
prietpraat van dichters die vooral
dominee waren. Zo luidt het be
an Marita Mathijsen's "In
leiding" tot een heruitgave van
"Waanzinnige Truken en andere
'verhalen" van Jan Kneppelhout
(1814-1885): "Behalve de Camera
Obscura, de Max Haverlaar en de
Piet Paaltjens lijkt er
in de negentiende eeuw niets
eesbaars te zijn geschreven. Wie
indere boeken uit die tijd zou
ivillen lezen, moet werkelijke
noeite doen om ze te vinden. Als
uitgaven van ge
blaakt zijn, dan is het in een stu-
iiereeks, en voor de rest is men
langewezen op bibliotheken en
mtiquariaten. Toch zijn er ge-
ïoeg werken die niet onderdoen
hedendaagse literatuur, al
e vergeten of om een of an-
lere reden onbekend gebleven."
belangstelling voor de vorige
iuw(en) neemt de laatste jaren
be. at mij betreft een genoeg-
gke ontwikkeling. In het citaat
Ijjjerboven overdrijft Mathijsen
eigenlijk een beetje. Zelf deed ze
irder al baanbrekend werk door
fet opdiepen en publiceren (in
|èt ts. De Revisor en onlangs in
"lekvorm) van de nogal scabreu-
brieven van de theoloog
bang is voor niemand"); maar
ook Wim Zaal is al jaren doende
vergeten 19e-eeuwers (o.a. Bil-
ders. Mark Prager Lindo) af te
stoffen, misschien niet beter
maar wel eerder dan bovenge
noemde inleidster. De schrijfster
Elisabeth Maria Post heeft even
eens een herkansing gekregen,
terwijl de dames Wolff en Deken
zelfs nooit uit de schoolboekjes
zijn verdreven, zonder twijfel be
vat de bestofte literaire schatkist
nog veel meer publiceerbaar,
werk.
Met voornoemde uitgave van
Kneppelhout, in Leiden en om
streken beter bekend als "Klik
spaan" onder welk pseudoniem
hij bekend gebleven studenten-
verhalen schreef, heeft Mathijsen
een uitmuntende keus gedaan.
Een 6-tal onbekende vertellingen
die bewijzen dat het tijdperk van
de Romantiek de Nederlandse
letterkunde méér heeft verschaft
dan wat onbezonnen jeugdwerk
van Beets of de Smartelijke ge
dichtjes van Piet Paaltjens.
Sterk, inderdaad haast "modern"
proza, een beetje a la Edgar Allan
Poe die als de grondlegger van dit
soort "kortverhaal" beschouwd
wordt, wat minder macaber al
licht. Aan de voortreffelijke en
complete toelichting van Marita
Mathijsen valt niet te tornen: m.n.
haar verwijzing naar het nog niet
zo lang bekende psychiatrische
verschijnsel van autisme in het ti
telverhaal is bijzonder knap ge
speculeerd. Een méér dan lees
baar boekje dat - ondanks Knep-
pelhouts archaïsche taalgebruik
- voor een brede lezerskring toe
gankelijk is. Wat minder Juich en
Zang bij ëen ander, literair-histo-
risch concurrerend boekje met
"Minnezangen en idyllen" van de
ooit befaamde Nationale Dichter
H. Tollens Cz. Mijn kritiek geldt
hier vooral het kamergeleerde en
doffe voorwoord van de doorge
stuurde Dr. G.W. Huygens die
een keuze waagde "Uit de onbe
zonnen en betreurde, nochtans
charmante en vermakelijke
jeugdpoëzie uit de originele
drukken verzameld". Zelfs de
Zangeres-zonder-naam-versjes
van de jonge en verrassend sek
sueel geïnterresseerde Tollens
(1780-1856) zijn genietbaar. In elk
geval spontaner dan de noncha
lante en weinig verhelderende
keuvel waarmee Huygens "Tol
lens en zijn onbezonnen jeugd
werk" vergeefs probeert te ver
duidelijken. De hier publiekelijk
verstrekte "onbezonnen" Tol
lens-gedichtjes zitten stampvol
liefdesbetuigingen en "t zoet van
't kusschen tussen herders en
herderinnetjes van Griekse hui
ze. Ook dit bundeltje ("Deftige
dichter op de frivole toer", doet
de achterflap populair) verdient
én beoogt ruime belangstelling,
of tenminste vertedering. Met
uitspraken als: "Zoals bekend
stamde de herder als literaire fi
guur uit de oudheid" toont Huy
gens zich een idioot, zonder besef
18e/19ezijn lezerspubliek, en on
geschikt om de 18e/19e -eeuwse
"vergeten" letterkunde aan de
man te brengen. Tollens' jeugd
werk is aardig genoeg om zonder
schaamte en zwelbasterij te her
drukken.
Zowel de bundel-Kneppelhout als
de bundel-Tollens, hoe verschil
lend ook van kwaliteit, kunnen
op 20-eeuwse clementie en
waardering rekenen. Dat geldt
niet per definitie voor geleerde
inleiders. Zoals Dr. Huygens zegt
eens gedrukt blijft gedrukt! J.
Kneppelhout. Waanzinnig
Trukken en andere verhalen.
Toegelicht door Maria Mathijsen.
Ultg. Querido, Amsterdam
1980,f 15,90. H. Tollens Cz. Min
nezangen en idyllen Gekozen en
ingeleid door Dr. G.W. Huygens.
Uitg. Elsevier Manteau, Antwer
pen/Amsterdam 1980,f 14,90.
heb jij dat ook?
bil ons in de klcLS WA.S de porte
ffepikt uit het kastje van ha.nS. er zat
n'jfentwintia cjulden in want hij moest
ien boodschap doen direkt na Schooltijd.
Ket was heel eng naar. meneer keek ons
gfefn Voor één d-d-rx en Woel ernStig". Hij
vroeg dan "weet jij er wat v*an (Kun jij
hans helpen 2" toen hij mij aankeek
werd ik zo rood als een biet en gloeiend
heet. het leek net of ik het gedaan
had en toch wist ik nerg-ens van. ik
voelde me z
aMtlog joh
Er zijn vaak belevenissen en situa
ties, waarvan je denkt: Dat over
komt mij alleen maar. Niks hoor.
Lees maar in "Heb jij dat nou
ook".
Veel dingen die daarin staan, bele
ven bijna alle kinderen. Steeds op
twee bladzijden tegelijk staat een
"heb jij dat nu ook"-situatie ge
tekend. Erg goed geschreven en
aangevoeld door Vic Sjouwer
man en geweldig getekend door
Anneke Hohmann. Een heleboel
dingen die je meemaakt, beleven
andere mensen net zo. Kind en
volwassene.
R
Door
■V L» eSS
Margot
IwJHH
Klomp
1 j ■«WWriff
maker
Maakt niet uit hoe oudje bent. Een.
boekje voor alle leeftijden dus.
Heb jij dat nou ook, uitg. Kosmos,
prijs 9.25.
Heb jij dat nou ook?
Halloals je soms denkt dat jij
de enige bent,
die niet wil nagelbijten en het
toch doet,
die niet in spoken gelooft en toch
niet 's nachts
naar de wc durft
die een kleur krijgt omdat jij
denkt dat een ander denkt
denkt dat jij liegt,
die in een winkel geweldige kle
ren uitkiest maar ze
thuis afschuwelijk vindt
Bij uitgeverij Free Spirit zijn twee
nieuwe sprookjesboeken ver
schenen: Een prentensprookjes-
verhaal voor jonge kinderen,
Daisy en de Kleine Mensen, en
voor de ouderen de Zwarte Ma
giër. Beide verhalen spelen zich
af in het Engelse Cornwall.
Daisy en de Kleine Mensen vertelt
over een koe, die de boer veel
melk geeft dankzij de goede zor
gen van de "Kleine Mensen",
geesten van de oude bewoners
van Cornwall. De boer verjaagt
de Kleine Mensen, en dat had hij
beter niet kunnen doen, want de
koe kwijnt langzaam weg en
sterft. De moraal van dit verhaal:
Het is dom de oude wetten der
natuur te verbreken. Prachtig
geïllustreerd, maar het verhaal is
nogal zweverig. Prijs 17.50.
De Zwarte Magiër door menara
Carlyon is iets voor Tolkien-lief-
hebbers. In dit schrijversdebuut
beschrijft Carlyon de oeroude
strijd tussen goed en kwaad.
Zijn grote fantasie en de geheim
zinnige sfeer in het boek roepen
vage herinneringen op aan de
verhalen van Tolkien. Een boe
renjongen onderneemt een ge
vaarlijke tocht vol hindernissen
met als uiteindelijk doel het ver
slaan van een boze macht. Helaas
schrijft Carlyon te vaak in sto
rende contrasten; poëtische mo
menten volgen bot op boertige,
brute passages. Toch een schrij
ver om in de gaten te houden.
Prijs 19.50.
mm
cr
E
Dairnler-Benz is overgegaan
tot de bouw van een nieuwe
generatie motoren die de
vier-cilindermodellen van
Mercedes aandrijven.
Een tweeliter benzinemotor
met carburateur levert nu
een vermogen van 80 kW. Dat
is zestien procent meer dan
zijn voorganger.
De nieuwe 2,3 liter heeft benzi-
ne-inspuiting en levert 100
kW. Dat is niet minder dan
een kwart vermogen meer
dan er in de vroegere 230 zat.
Doel van de nieuwe motoren is
natuurlijk groter vermogen.
Maar daarnaast ook: rusti
ger loop en gunstiger brand
stofverbruik. De bezuiniging
zou volgens de fabriek negen
tot dertien procent bedra
gen. De goedkoopste vier-
cilinder (200) kost nu
36.474.
Terwijl verscheidene autofa
brikanten de zuinigheid zoe
ken in een vijf-versnellings
bak heeft Daimler-Benz de
weg naar minder benzine
mede gezocht in een nieuwe
vier-versnellingsbak. Die is
niet alleen lichter maar
functioneert ook soepeler,
zeggen ze daar.
In de komende herfst zal de
Mercedes 300 TD turbodiesel
- een compressor-vijfcilin
der - hier op de markt ko
men. Prijs: 63.797.
Tevens zal vanaf volgende
maand voor alle Mercedes-
diesels een snelstartinslalla-
tie verkrijgbaar zijn. Bij een
temperatuur van rondom
het vriespunt zal daarmee de
starttijd met zo'n vijf secon
den worden bekort.
Het is toch allemaal wjat anders
geworden.
Tot vorig jaar leken de bomen
tot in de hemel te groeien
maar opeens is daar de klad in
gekomen. De autoverkopen
stagneren. En hoe...
"Niet desastreus", kunnen ze
bij de RAI wel roepen als de
halfjaarlijkse cijfers bekend
worden, "Want twintig
procent minder dan vorig jaar
betekent nog net zoveel als in
1975 en '76 maar zo lust je er
nog wel eentje.
In 1955 - om maar eens nog een
jaar te noemen - werden er
ook veel minder auto's ver
kocht en daar vergelijken we
de autoverkopen van nu toch
ook niet mee.
De aanhoudende stroom be
richten over de slechte eco
nomische omstandigheden,
over het al of niet moeten in
leveren van een stuk salaris,
de steeds hoger worden ben
zineprijzen, de dure rente en
natuurlijk ook de pittig oplo
pende autoprijzen hebben de
consument schichtig ge
maakt.
Voor een nieuwe auto moeten
veelal duizenden gulden
worden neergeteld of worden
geleend en steeds meer po
tentiële kopers vragen zich af
of hun Bruin dat nu wel kan
trekken.
Dus is de vaart uit de verkoop
en krabben importeurs en
dealers zich gezamenlijk in
tensief achter de oren hoe ze
die commerciële trein weer
op gang kunnen krijgen. Ho
ge inruilprijzen, leuke ca
deaus, veel gratis accessoires,
zelfs fikse prijsverlagingen
moeten de klanten lokken.
Ja. het is echt allemaal anders
geworden.
Daarbij is de Japanse auto een
tikkeltje in het voordeel in
vergelijking met de over het
algemeen toch hoger geprijsd
lijkende Europese wagen.
Natuurlijk zijn de arbeidsom
standigheden in Japan sterk
verschillend van die in de Eu
ropese landen. Maar dat al
leen kan het verschil in prijs
niet verklaren. Alle waar is
naar zijn geld. Ook in de au
towereld.
Maar de geperfectioneerde
techniek die de Europese au
to's ,zwaardere prijskaartjes
bezorgt ligt niet altijd aan de
oppervlakte. De echte auto
liefhebber zal het verschil
voelen en proeven, maar de
gewone huis-tuin-en-keu-
ken-automobilist (heus niet
denigrerend bedoeld) zal dat
verschil misschien nog wel
bemerken maar er zich niet
aan ergeren. Die koopt voor
minder geld iets bijna net zo
goed.
En juist dat betekent de kracht
van de Japanners, die vooral
dankzij de successen in de
kleine klassen meer dan een
kwart van de totale markt
hebben veroverd. Maar bij
voorbeeld Datsun is het altijd
een diepe doorn in het oog
gebleven dat het niet wilde
lukken ook in de mid
denklasse goede vaste grond
onder de voeten te krijgen.
In de loop der laatste jaren heeft
de voorkeur van de automo
bilist echter een verschuiving
naar boven gemaakt. Was de
middenklasse niet zo lang
geleden een terrein voor de
"enkeling" nu wordt het plat
getreden door niet minder
dan een kwart van alle auto
mobilisten. En dat zijn niet
allemaal "liefhebbers" in de
zin als ik hierboven bedoelde.
Daarom kan ik.het optimisme
begrijpen waarmee Datsun
kortgeleden de Bluebird de
vrijheid heeft gegeven. In
Datsun-gelederen een al ou
de naam. Van een in eigen
land eens populaire wagen.
Maar de Japanse middenklas
sers vonden in ons land tot nu
toe weinig waardering. Met
de veranderde koopgewoon
ten en de sterk gewijzigde
wagen denkt Datsun Neder
land eindelijk ook op dit ni
veau een goede slag te kun
nen slaan. In elk geval is de
wagen - zoals zoveel Japan
ners - geheel aangepast aan
wat gemakshalve Europese
smaak wordt genoemd.
Het is een sierlijke, net iets meer
dan duizend kilo wegende
sedan die naar wens verkrijg
baar is met een 1.6 liter motor
(met vier-versnellingsbak) of
een 1.8 liter krachtbron met
een vijf-versnellingsbak.
De topsnelheid circuleertom de
160 kilometer per uur en het
verbruik schommelde bij mij
tussen de één op 10,5 en de
eén op ruim 11. Redelijk aan
vaardbaar derhalve voor een
zo royale wagen waarin het
voor vier personen goed toe
ven is. En die kunnen dan nog
flink wat bagage meenemen
ook.
De zit is goed, de aankleding ge
zellig. Leuke tapijtjes op de
grond en alles in aangepaste
kleuren. En verder zit alles er
weer op en aan, inclusief een
digetaal klokje met datum
aanduiding en seconden-
teller...
En dat alles kan men kopen
voor een prijs'van 16.650 gul
den. Bij de recente prijsver
hoging, die Datsun doorvoer
de, is de Bluebird geen cent
duurder geworden. Dat was al
beloofd bij de introductie:
"De eerste zes maanden gaga-
randeerd deze prijs".
De 1,8 liter uitvoering met de
prettig rustige vijlde versnel
ling kost natuurlijk wat meer.
f. 17.300. Maar ook dat is een
aanvaardbare prijs voor deze
probleemloze wagen. Voor
een "Europeaan" met dezelf
de uitrusting betaalt men al
licht enkele duizenden gul
dens meer. Daarom geloof ik
ook in het optimisme bij Dat
sun (vorige maand weer de
best verkochte Japanner in
Nederland).
Men begrijpe mij echter
goed...de constatering dat er
in Europa geraffineerder au
to's worden gebouwd houdt
nog geen veroordeling in van
het niveau van de Japanse
techniek. Echte slechte auto's'
komt men zelden meer tegen.
En die komen zeker niet uit
Japan.
Integendeel zelfs. Men zal lang
moeten zoeken om bijvoor
beeld zulke glad functione
rende versnellingsbakken te
gen te komen. De motoren
draaien - om eens wat anders
te noemen - meestal als de be
faamde naaimachientjes. Ook
die in deze Bluebird.
Daarin is ook een tandheugel
besturing aangebracht. In het
verleden heb ik vaak ge
klaagd over de vage besturing
van Japanse auto's. De een
wat erger dan de andere, maar
het was een vrij algemene
klacht.
Nu zou ik het willen omdraaien.
Bij hogere snelheden is de be
sturing van deze Bluebird wat
te direct. De minste beweging
in het stuur geeft een oneven
redig grote wieluitslag. Het
resultaat is in feite hetzelfde:
je moet weer blijven sturen.
Zeker de eerste tijd. Op den
duur wen je eraan. Maar dat
doe je aan meer fouten...
Een grote verbetering is de on
afhankelijke wielophanging
rondom. Verdwenen is de
starre achteras en dat bete
kent aanzienlijke winst in het
wat fellere bochtenwerk. Niet
dat iedereen nu maar meteen
als een maniak door de boch
ten moet (en kan) scheuren,
maar de grotere stabiliteit is
een niet uit te vlakken presta
tieverhoging.
Het is natuurlijk geen echt
goedkope kar, deze Bluebird
van Datsun. Dat was ook niet
de bedoeling. Maar men krijgt
voor de prijs een beter tot bes
te middenklasser.
Rustig maar toch pittig. Com
fortabel en vrij royaal. Met
een uitrusting die de wagen
heel wat allure geeft. Een al
lure, waarvoor men bij een
Europese wagen dik moet be
talen.
"CompuCruise"
Natuurlijk heeft de handel in
auto-accessoires zich gretig
geworpen op de toenemende
betekenis van de elektronica
in de auto.
Computers die allerlei gegevens
omtrent de ril geven zitten
niet alleen standaard in
steeds meer modellen, ze kun
nen tegenwoordig ook los
worden gekocht. Zelf inbou-
dige vingers. Anders moet
men net taten doen.
Zo exik bij de John Gold Compu
Cruise. Dal ding kost op en
kele guldens na zevenhonderd
gulden. Maar daar is het in
bouwen t in vrijwel alle auto's
mogelijkniet bij.
Inbouwen moet men zelf doen.
Als importeur John Gold In
ternational in Amstelveen het
voor u doet moet dat extra
1 oorden betaald
Eenmaal aan boord geeft het
apparaatje met alleen ant
woord op vele vragen (zoals:
wat verbruik ik nu.' - wat ge
middeld? - hoe ver nog en hoe
lang? - wanneer moet ik tan
ken? - komt er gladheidhet
houdt bovendien elke wille
keurige kruissnelheid aan
zonder dal de bestuurder het
gaspedaal bedient. En die
kruissnelheid kanook tevoren
worden geporogrammeerd.
Ik heb hier niet alle functies uil
puttend genoemd Dal hoejï
dal c
lie
in de
dal
