lei Radio Tour de France, le spectacle du NOS
Programma heeft ideale formule"
"Tour belangrijk, niet de muziek
Muziekman Herman van de Velden:
ZATERDAG 19 JULI 1980
EXTRA
PAGINA 13
Fred Racké: "Een
verslaggever moet een
doorgeefluik zijn"
Koos Postema:
"Radio Tour de Fran
ce beantwoordt aan
de horizontale pro
grammering".
Klaas Samplonius:
"Een foute vermel
ding levert je stapels
brieven op"
1
HILVERSUM-Alsof er slechts
tien paar oren naar Radio
Tour de France luisteren.
Zonder ook maar enig spoor
van nervositeit bereidt Klaas
Samplonius 'zijn' uur
(15.00-16.00) voor. De feiten
over de te verrijden etappe
worden in de hersenen opge
slagen. Waarmee alle noodza
kelijke handelingen meteen
verricht zijn, want verder
houdt Samplonius zich met
nauwelijks serieuze zaken
bezig. Gesprekje hier, ge
sprekje daar. Collega's Fred
Racké en Koos Postema doen
het niet veel anders. Geen
nerveuze trekken, nauwelijks
geïmponeerd door het feit dat
dagelijks zo'n drie en een half
miljoen luisteraars op Hilver
sum 1 afstemmen. Bij elke
tourflits houdt het drietal pas
op de plaats. De gespuide in
formatie vanuit Frankrijk
wordt gretig geinhaleerd.
Zowel Samplonius, Racké als
Postema zijn compleet be
vangen door het fenomeen
Tour de France en hebben
derhalve uitermate veel ple
zier van het werk dat zij dage
lijks moeten verzetten. "Als
ik", verwoordt Koos Poste
ma, "als ik achter die micro
foon plaatsneem, voel ik die
spanning. Heerlijk. Radio is
überhaupt toch al fijn om te
doen. Je zit er veel dichterbij.
Joop Zoetemelk valt. Een
paar seconden later zit Koo-
men al in de uitzending, de
mensen worden meteen geïn
formeerd. De spanning is hier
in de studio dan te snijden.
Televisie is dan zo anders hè.
Veel meer mensen erom
heen, stropdasje om. 't Is daar
zo log. Bij de radio gaat alles
veel gemoedelijker".
Kleur
"Radio Tour de France beant
woordt volledig aan de zoge
naamde horizontale pro
grammering", vervolgt Pos
tema.- "Elke dag zelfde tijd,
zelfde verslaggever, zelfde
onderwerp. Ideaal. Zoiets
geeft de zender 'kleur'. Zoals
het nu gaat, is toch waarde
loos. Als ik vanwege m'n
werk een actualiteitenrubriek
moet beluisteren, ben ik een
aardig tijdje kwijt met het
zoeken naar de juiste zender.
De omroepen weten dat Ra
dio Tour de France de juiste
formule heeft. Ze tekenen
echter hun eigen ondergang
als het over de hele linie
wordt doorgevoerd. Dan ligt
het omroepbestel snel op z'n
gat. Elk jaar moeten we weer
rond de tafel zitten om zend
tijd voor dit programma los te
peuteren. Een hels karwei,
want als er één "nee" zegt, is
Radio Tour de France wèl van
de baan".
Fred Racké zou het dan met een
hobby minder moeten stel
len. Vorig jaar hield hij het bij
de NOS voor gezien om als
HILVERSUM - Naast de
presentatie van Klaas
Samplonius, Fred Racké
en Koos Postema is re
gelmatig het stemgeluid
van Hans Hogendourn te
beluisteren. Hogendoorn
is bij de NOS aangetrok
ken om louter promotie
activiteiten. De hele dag
milt hij met jingles, aan
kondigen het het oplezen
van de samenvattingen
bij de sportprogramma's
"Langs de lijn" en "Ra
dio Tour de France".
Evenals Samplonius is
Hogendoorn bij Radio
Noordzee begonnen. Wis
selend als nieuwslezer en
presentator van het pro
gramma "Driemaster".
Door
Rob Onderwater
hoofd voorlichter bij het na
tionaal bureau voor toerisme
in dienst te treden. Om het
omroepersvak niet helemaal
te verleren, bleef Racké als
free-lance verslaggever be
schikbaar. Naast Radio Tour
de France, presenteert hij,
evenals Klaas Samplonius en
Koos Postema, het avondra
dioprogramma "Met het oog
op morgen". Racké heeft ver
reweg de meeste ervaring met
La Grande Bouclé. Veertien
jaar was de Hagenaar voor ra
dio en televisie actief in de
wielerronde. "Ook ik", meldt
Racké, "heb de Tour op de
motor gevolgd. Soms een ge
vaarlijk karwei maar wel
spectaculair. Je zat midden in
het gevecht. Je wordt dan als
het ware opgeslokt door het
gebeuren. Ik besef nu dat ik
me destijds schuldig heb ge
maakt aan overdrijving. Ik
dacht toen dat niets belang
rijker was dan de Tour de
France. Een verslaggever
moet echter een doorgeefluik
zijn. Doodgewoon de situatie
waarheidsgetrouw weerge
ven. En niet allerlei randver
schijnselen erbij halen, om
het mooier te doen voorko-
men.dan het lijkt. Inderdaad,
Theo Koomen doet dat wel
eens. Ik heb daar vaak met
hem over gesproken. Hij legt
nu eenmaal graag een ver-
maakelement in zijn verslag
geving".
Klaas Samplonius is sedert '78
in vaste dienst bij de NOS.
Heeft naast "Met het oog op
morgen" een consumenten
rubriek op Hilversum 2, fun
geert geregeld als invaller
bij Langs de lijn" omdat
"Willem Ruis nogal eens op
pad is", en zal met ingang van
vandaag één van de drie
Olympische journaals van
zijn stemgeluid voorzien.
Algemeen Dagblad, in con
tact met de radio. De sport
redactie van die krant ver
zorgde een sportprogramma
bij Radio Noordzee en Sam-
pfonius was meteen geïmpo
neerd verkocht door dat me
dium. Verhuisde in '73, nog
voorde de piraten het zwijgen
werden opgelegd. naar
AVRO's radiojounaai. "Radio
is zo dynamisch, je kan a la
minute belangrijke informa
tie spuien. Wel juiste informa
tie, want er zijn zo een paar
fanaten die aan de bel trek
ken. Zoals bij de Tour bij
voorbeeld. Een foute vermel
ding van de étappe of het al
gemeen klassement levert je
stapels brieven op. Ik bestu
deer het draaiboek dan ook
grondig, elke dag. Lees veel
kranten om bij eventuele
meteen up to date in te sprin
gen. Je maakt je namelijk als
presentator belachelijk als je
verkeerde informatie door
geeft".
van de Velden zet z'n zoveelste grammofoonplaat startklaar, technicus Gijs (links) overlegt met regisseur Jaap Hofman. Ferry (meneer) de Groot
De wondere wereld der techniek -
even naar Theo, over maar naar
Heinze, ben je daar Everten nu wat
muziek - wordt in registratiekamer
7 van het NOS-gebouw ontspan
nen bespeeld door producer/regis
seur Jaap Hofman die met een klein
schakelpaneeltje en een microfoon
de tweeentwintig medewerkers
aan het meest beluisterde radio
programmavan dit vakantietijdvak
ieder het zijne geeft. Je hoort er
maar een paar, het zijn er meer.
"Volledig de mist ingaan", leunt
Hofman achterover, "is vrijwel uit
gesloten. Er zijn natuurlijk wel eens
wat probleempjes, zoals laatst nog
het geval was tijdens de etappe naar
Lille. Toen bleek de NAVO op de
zelfde frequentie te zitten als wij
waardoor het contact met de men
sen in de karavaan af en toe weg
viel. Erg lang duurt dat ongerief
nooit. Hooguit twintig seconden".
"Toch", vervolgt hij, "zou je je ove
rigens gemakkelijk kunnen voor
stellen dat het een keer echt in de
soep draait, tenminste als je weet
wat er allemaal voor komt kijken
om een dergelijk programma te
maken. Heel simplistisch gezien
komt het hier op neer. Onze ver
slaggevers staan in contact met
George Tor, de producer in Frank
rijk die ook met de Tour meerijdt.
Zijn wagen staat weer in verbin
ding met het door ons in samen-
"Le spectacle" in beeld. Herman
luistert mee.
werking met RTL gehuurde vlieg
tuig dat boven de route cirkelt. Van
daaruit seint men door naar een
vast punt dat is aangesloten op het
kabelnet. Van de details snap ik zelf
ook niet veel, het zit knap ingewik
keld in elkaar. Maar het werkt".
Geen paniek
HoewelAlsof de duvel er mee
speelt valt bij toverslag plotseling
al het geluid weg, een hinderlijke
ruis is al wat rest. "Dit", draait
Hofman zich half weg van de mi
crofoon, "is dus nog nooit voorge
komen". Zonder een spoor van pa
niek te tonen wendt hij zich vervol
gens tot technicus Gijs die op zijn
beurt de schouders ophaalt en on
verstoorbaar aan wat knoppen van
zijn mengtafel frunnikt. "Laat in
elk geval de muziek draaien en blijf
praten", geeft Hofman door aan
presentator Klaas Samplonius die
vanuit zijn geluiddichte hok met
gefronste wenkbrauwen door het
glas tuurt. "Je weet nooit of je toch
niet in de lucht bent, ook al hoor je
zelf niks", voegt hij er aan toe. Een
minuutje is het euvel verholpen,
vult plotseling het opgewonden ge
schreeuw van de alsmaar doorra
telende Theo Koomen weer de met
apparatuur volgestouwde en van
kabels doorsponnen ruimte. Een
stekkertje los misschien? "Nee, we
konden door een intern storinkje
even ons eigen programma niet
ontvangen". C'est tout
Tor in Frankrijk en Hofman hier
wisselen onderling wat informatie
uit, Samplonius doet de wacht over
aan Racké en het nieuws kondigt
het tweede uur Radio Tour de
France aan. Hofman, die zijn spo
ren inmiddels heeft verdiend bij
Langs de Lijn, gaat even op zijn
stokpaardje zitten. "Het succes van
Radio Tour de France Dat heeft
vanzelfsprekend te maken met de
populariteit van het wielrennen en
natuurlijk met de belangrijke
plaats die de Nederlandse vedetten
daarbij innemen. Het is een aan
trekkelijke sport. Zelf sla ik de Tour
veel hoger aan dan bijvoorbeeld
een EK-voetbal. De man in de
straat blijkbaar ook. Die begint het
gezeur over geld van die voetballers
onderhand spuugzat te worden. In
de Tour wordt gepresteerd, dat ziet
hij ook. Verder is er dacht ik een
verband tussen ons programma eri
die nog steeds groeiende populari
teit, zeker ook door de rol die een
"Middle of the road", die benaming geeft
Herman van de Velden aan de door hem
speciaal voor Radio Tour de France uit
gezochte muziek, de stille kracht van het
morgen weer aflopende totaalprogram
ma. Die muziek vormt weliswaar het
hoofdbestanddeel van de middaguit
zending, maar het zijn natuurlijk de ver
"En daarom", benadrukt Van de Velden,
"mag ik er met mijn platen niet uitsprin
gen. Het accent moet op de Tour liggen,
niet op de muziek. Geen hard-rock dus
maar de licht-populaire sector. En elke
dag een Tour-artiest die een paar keer
wordt gedraaid. Nee, zou ik thuis niet
opzetten. Maar ik moet rekening houden
met een breed luisterpubliek. Veel ou
dere mensen ook. Je zult het vreemd
vinden, maar ik kriig veel reacties".
Eentje ter plekke. De smartlap "De Glazen
stad", valt blijkbaar buiten het vaste re
pertoire, getuige de smalende opmer
king van mede-producer Ferry (meneer)
de Groot. "Zes weken nachtdienst bij de
EO, Herman. Dit gaat te ver". De man die
eveneens de muziek van Langs de Lijn
verzorgt haalt verongelijkt de schouders
op. "M'n oudere fans vinden dit mooi".
Theo Koomen daarin speelt. Het is
zeer aansprekelijk wat hy doet, de
luisteraar krijgt het idee dat hij er
zelf bij staat te kijken, zó beeldend
weet hij het te brengen. Maar het
belangrijkste is denk ik toch de
formule".
En Hofman doelt dan op de zoge
naamde horizontale programme
ring van Radio Tour de Fran
ce: "Het meest ideale systeem om
mee te werken", zoals hij zegt. "De
luisteraar weet namelijk exact waar
hij aan toe is met dit programma.
Elke dag op dezelfde tijd beginnen,
met dezelfde verslaggevers en pre
sentatoren, met dezelfde soort mu
ziek en met dezelfde rode draad, de
Tour de France. Om het effect te
verhogen gebruiken we op vaak
vaste tijden nog die jingles die de
herkenbaarheid ten goede komen.
Dit alles is overigens beslist niet
door ons uitgevonden. In het bui
tenland wordt er erg veel volgens
die methode gewerkt en vroeger
deed Veronica dat ook al. Je bouwt,
daar komt het op neer, een stukje
zekerheid in voor de mensen. Ser
vice voor de consument kan je het
noemen. Ze hoeven niet te zoeken,
ze weten precies waar ze aan toe
zijn. Getuige de luisteraardichtheid
blijkt de formule aan te slaan, aldus
Hofman.
Die, als gevraagd wordt waarom er
dan niet meer van dat soort pro
gramma's worden gemaakt, mee
warig het hoofd schudt. "In princi
pe zou het niet moeilijk zijn om dat
te realiseren, technisch gezien dan.
Maar zolang als in Nederland spra
ke is van een systeem met zuilen zal
het nooit van de grond komen. De
omroepen willen het niet, die pra
ten allemaal in hun eigen straatje,
vinden zichzelf de beste program
ma's maken. Daarom is het uitge
sloten. Helaas, maar waar."
Hofman gaat 1 lever niet dieper in op
deze merkwaardige hersenspinsels
der Gooische hoge heren die het ei
genbelang zo hoog in het vaandel
hebben staan; hij bepaalt zich maar
gewoon tot 'le grand spectacle du
NOS van dit moment. Voor
uitblikken is er al evenmin bij, want
de succesformule van Radio Tour
de France ten spijt is het nog maar
heel de vraag of via zijn knoppen
Theo Koomen ook het volgend jaar
gans de ether mag vullen. Hof
man: Dat valt inderdaad nog te be
zien, ja. Het is nu nog met aan de
orde en in een jaar tijd kan er veel
gebeuren. Misschien kan het straks
om wat voor reden dan ook niet
meer. Dat zou bijzonder jammer
zijn, want het is leuk om te doen.
C'est tout Het is ook leuk om naar
te luisteren.
HILVERSUM - Een aantal jaren
geleden gold, in de relatief gezien
nog korte geschiedenis van het
medium radio, een directe uitzen
ding als een vrij uitzonderlijk ge
beuren. Waaraan ook, zeker in het
prille begin, de nodige risico's ver
bonden waren, want stopte om re
den van meestal technische aard
'het woord' dan was het direct mis
ook. De perfectionering van de
techniek, gepaard aan de vraag
naar steeds snellere actualisering
van de berichtgeving, zorgde er
evenwel voor dat 'live' zgnden van
uit Hilversum - of waar ook ter we
reld - zo'n beetje tot de normale
gang van zaken behoort. Het gaat
ook zelden meer fout. Of wat Radio
Tour de France betreft het is net
alsof La Grande Bouclé in de ach
tertuin verreden wordt, zó helder
en duidelijk komt vanuit Frankrijk
de nationale spraakwaterval Theo
Koomen over, zo gladjes en soepel
wisselen aankondigingen, jingles
en muziek zich af. 'Geluidloos', al
weer drie weken lang. Elke dag op
Hilversum I.